Chichen İtza - Yucatan Yarımadasındaki Maya Kültürü

Chichen İtza


Chichen İtza, Meksika’nın Yucatan yarımadasında, yaklaşık 120 km Merida’nın doğusunda bulunan arkeolojik sit alanıdır Chichen İtza adı Yukata Maja dilinde 3 kelimeden oluşur: Chi (Ağız), Ch’e’en (çeşme ya da gölet) ve İtza (yerli halkın kendi adı) Yani, ‚’’İtza’nın çesmesinin (ya da göletinin) ağzında’’ Gölet olarak burada herhalde Chichen İtza yakınında bulunan göletten (Cenote) bahsedilmiş

Chichen İtza 7 Temmuz 2007’de dünyanın yeni yedi harikası olarak Unescotarafından Dünya Kültür Miras Listesine alınmıştır





Araştırma Tarihçesi


1533 yılında, Yucatan’ın İspanyollar tarafından fethinden önce, genç Francisco de Montejo Ciudad Real adı altında Chichen İtza’da araştırma yapabilmek için küçük bir yerleşim yeri inşaa ettirmiştir Diego de Landa’nın tutmuş olduğu raporlarına göre de, Real orada uzun süre kalmayıp gizlice oradan ayrılmak zorunda kalmış De Landa orada bulunduğu sürede yapmış olduğu araştırmalarda Kukulkan Tapınağına, iki ufak platforma, kutsal Cenote ve bazı nesnelere tutanaklarında yer vermiştir Real ise orada bulunduğu süreyi çok kısa bir şekilde not tutmuştur

Daha sonraları 1840 yılında Meksikadaki Avusturya Büyükelçiliğinin sekreteri Baron Emmanuel von Friedrichsthal’da Chichen İtza’ya gitmiş ve Dagerreyotipi ile görüntü almış fakat raporlarını açıklamamıştır


1848 yılında Frederick Catherwood’un yaptığı resim – Kale (Castillo)





1841 yılında John Lloyd Stephens yanına ressam ve mimar olan Frederick Catherwood’u da alarak, Chichen İtza’da uzun süre kalmış Uzun raporlar tutmuş ve çizimler yapılmış Orta Amerika’daki kalıntılar ve Chichen İtza üzerine Stephens’in tuttuğu raporlar, Kuzey Amerika’da ve Avrupa’da bazı kesimin merakını uyandırmıştır


Amerikalı Diplomat Thompson Cenote’ye dalış yaparken





İlk esaslı araştırma amatör bir arkeolog olan New York’lu Augustus Le Plongeon tarafından 1875 yılında yapılır Onu takiben Teoberto maler, İngiliz Alfred Percival Mauslay ve Amerikalı diplomat Edward Herbert Thompson Chicken İtza’da araştırmalar yaparlar Amerikalı diplomat Thomson, 1894 yılında araştırma için geldiğinde, üzerinde Chichen İtza’nın da bulunduğu araziyi satın alır ve 1920 senesine kadar orada araştırma yapar

Ayrıca kutsal sayılan Cenote’ye dalış yaparak göletin zeminindeki çökelmeleri taramıştır Daha sonra izinsiz olarak ülke dışına değerli nesneler çıkardığına dair suçlanmış, fakat sonradan bunlar asılsız bulunarak hakkında açılan dava düşürülmüştür


Alfred Percival Maudslay Chichen Itza’da araştırmalarını yaparken -(1889)





1924 senesinden beri Carnige Washington Enstitüsü , Sylvanus Griswold Morley’in yönetiminde Meksika hükümeti ile kazı ve rekontstruktion çalışmaları yapmıştır Carnige Enstitüsü; Savaşçılar Tapınağı, Gözlemevi (Caracol), Monjas, Mercado ve Üç Kirişli Tapınak’ları restore ederken, Meksika hükümeti de Castillo’nun (Kale) bir kısmını bunun yanı sıra top oyunu sahasını ve eski tapınakları içeren yapılar grubunu restore eder

Son kazı ve restorasyon çalışmaları 1980 senesinden beri Meksika ‚’İnstituto Nacional de Antropologia e Historia’’ tarafından, Alman Peter JSchmidt rehberliğinde, Chichen İtza’nın merkezinde takip ve konsolidasyon yapılıyor (Castillo’nun , büyük ve küçük kurban tapınaklarının tamamlanması)

Ayrıca güneydeki çeşitli tapınaklar grubunda yapılan kazılarda yeni yapıların ortaya çıkartılma çalışmaları devam ediyor Castillo’nun çevresindeki kazı çalışmaları da 2009 yılında Rafael Cobos yönetiminde başlatılmıştır


Castillo çevresinde kazı çalışmaları – 2009







Chichen İtza’nın mülkiyet hikayesi de çok ilginçtir 1935 senesinde Amerikalı diplomat Edward Thompson’un ölümünden sonra, mirasçıları Chichen İtza’nın üzerinde bulunduğu araziyi, 19 yüzyıldan beri Yucatan’da söz sahibi olan ve iki otel işleten Barbachano ailesine satılır Arazinin son sahibi Hans Jürgen Thiens Barbachano, Mart 2010’da eski kentin önemli bölümlerinin bulunduğu 80 hektarlık alanı, Yucatan hükümetine 220 milyon Peso’ya (yaklaşık 13 milyon Euro) satmıştır



Yazılar alıntı değil konu Çevirisi bana aittir




Paula Marconi

Chichen İtza’nın tarihçesi için her biri farklı bilgi kaynakları mevcuttur

• Kazılardan ve yüzeyde bulunan-ölçülen Arkeolojik kanıtlar

• Maya’ların hiyeroglif yazılı metinleri

• İspanyol fethinden sonraki döneme ait yazılı raporlar

Arkeolojik Kaynaklar


Bulunan çömlek türleri Chichen İtza’nın yaklaşık iki bin yıllık bir tarihi olduğunu gösteriyor Ancak binalar MS 750 senesinin geç klasik dönemini göstermektedir Bunu takiben göçmenlerin ve fetihlerin Toltec kültüründen etkilenerek yaptıkları farklı modeller bulunmuştur Bu süre içinde özellikle büyük alandaki Top Oyun Sahası, Castillo, Savaşçılar Tapınağı ve Bin Sütunlu Kompleksle beraber Mercado (Pazar Yeri) oluşmuştur Yazıtlardan da anlaşıldığı kadar Chichen İtza küçük bir alana hükmetmiştir


Savaşçılar Tapınağı







İsla Cerritos’un, bulunan malzemelerden dolayı, kuzey ve güney Meksika’nın dağlık bölgelerinden, Guatemaladan, Costa Rica ve batıdaki Panamadan gelenlerin ticari faliyetler için kullandıkları bir liman olduğuna inanılıyor Post Klasik dönemde şehir yavaş yavaş halk tarafından terk edilmiş, sadece hacıların ve kurban vermek isteyenlerin uğrak yeri olmuş






Hiyeroglif Yazıtlar








Yazıtlar Chichen İtza’nın tarihçesine çok kısa bir yer verirken, o zamanda iktidardaki bir aileden, özellikle ana üslerinden daha çok bahsediyor

Kitabeye göre başlangıçta güneyde klasik Maya kültürünün ana temeline yönelik olan Ek Balam, kuzey Yucatan’da hüküm sürüyormuş Buna ilk zamanlar Chichen İtza’da dahilmiş

Güvenilir Maya tarihi verilerine göre, Chichen İtza kitabelerinin serisi Casa Colorada’nın (Kırmızı Ev) ön odasında uzun yatay bir bant şeklinde başlar Bu kitabede yazarların, daha sonra Maya dili olduğu anlaşılan, yerel bir dil kullandıkları görülmektedir Yazıtta 869 senesinde, Chichen İtza kitabelerinde olağanüstü bir kişilik olarak bahsedilen K’ak’upakal K’awiil(anlamı: ‘’Ateş K’awii’nin kalkanıdır’’) tarafından yapılan bir ateş töreninden bahsedilir Yaklaşıl bir yıl sonra K’ak’upaka ile K’inich Jun Pik To’ok ve Ek Balam hükümdarının da bulunduğu, ayrıca sömürge döneminden bilinen Kokom ailesinin bir üyesi’nin bulunduğu ateş törenleri yapılmıştır






K’ak’upakal’ın ismi son olarak 890 yılındaki bir kitabede geçer Chichen İtza’nın önemli ikinci şahsiyeti olarak erkek kardeşinin isminden K’inil Kopol olarak bahsedilir
Babalarının ismi yeterli derecede okunaklı olmadığından, belirsiz kalırken, annelerinin ismi K’ayam olarak geçer
K’ak’upakal ve K’inich Jun Pik To’ok’ nun isimleri henüz kimliği açıklanamayan yerel bir hükümdar ile beraber yakınlardaki Halakal’da bir anıt üzerinde de geçiyor Komşu yer olan Yula’da K’ak’upakal ve yerel hükümdar To’k’ Yaas Ajaw K’uhul Um’un ve başka kişilerin isimleri ateş törenleri ile beraber geçmektedir Kokom ailesinin üyesi Yahawal Cho’k’ak, Chichen İtza’da Akab Dzib olarak bilinen binanın sahibi olarak kendisini gösterir Ayrıca başka yazıtları tanımlanamayan bir çok binada Kokom ailesi ile bağlantılıdır
Binalardaki yazıtlarda, verilen raporlarda, yapıların üç evresi görünmektedir K’inil Kopol’un emriyle en eskisi, K’ak’upakal’ın yükselişinden önce Akab Dzib ve Casa Colarada binalarını içerir Bir sonraki de Monjas kompleksinin yapımı, son olarakda Grupo de la Fecha ve üç ile dört kapılı tapınakları içeriyor Böylelikle uzun yazıt seriside bitmiş oluyor






Sömürge zamanından ve günümüzden raporlar


Chilam Balam Kitapları

Chumayel el yazmalarına göre Chichen İtza 435’ten 455 senesine kadar Maya halkı tarafından kuruldu Ancak 879 yılına dayanan belgeler bunun çelişkili olduğunu gösteriyor
Yaklaşık bir kilometre çapındaki tapınak şehri iki büyük Cenote’nin etrafına kurulmuş Bunlar dan bir tanesi şehrin su ihtiyacını karşılıyormuş Şehir, Maya krallığının başkentini temsil ettiğinden, burada sadece rahipler ve hükümet yetkilileri ikamet ediyorlarmış Civarda tarım ile uğraşan köylüler ise şehrin cevresinde çamur ve samandan yapılmış kulübelerde yaşıyorlarmış

Maya’lılar Chichen İtza’yı yaklaşık 200 sene sonra, kaynaklara göre 682 yada 690 senesinde terk ediyor 987 yılında Toltek halkının, Kukulkan hükümdarının önderliğinde kente yerleşmesiyle Chichen İtza’da tekrar hayat başlıyor Sonradan tanrı olarak atanan Quetzalcoatl hükümdarlığında Chichimeca halkı ile beraber burayı paylaşıyorlar Bir kısım Toltekler başkent Tollan’ı (Tulla) terk ederek güney Meksika’da yaşayan eski Meksika yerlileri Mixtek’leri etkilemiş, geri kalan Toltekler ise Maya şehirleri Chichen İtza, Tulum ve Uxmal’ı fethetmişlerdir


Quetzalcoatl ve Tezcatlipoca







Toltekler, Chichen İtza’da Castillo’nun Toltek piramitlerinden farklı olmayacak şekilde mimari tarzını değiştirmişler Tolteklerin etkisinin şiddete bağlı olarak değilde, daha çok yabancı tüccarların Maya kültürünü etklilediği sanılır

Sürekli göçten dolayı Chichen İtza’nın yıkılmasından sonra, Maya uygarlığının yeni merkezi liman kenti Tulum olmuştur ve deniz ticareti ile ilgilenmeye başlamışlardır, ta ki çöküşlerinden kısa bir süre önce İspanyollar tarafından keşfedilene kadar Kentin çöküşünden sonra Maya uygarlığının da güzel günlerinin bittiği söylenebilir

Chichen İtza’nın Mimarisi



Chichen İtza’da farklı türlerde binalar vardır Örnek olarak iyi korunmuş ve genellikle restore edilmiş olanlar belirtilebilir (bir çoğu sık ağaçlarla dolu olan orman içinde gizlidir)

• Bir ya da dört tarafı merdivenli piramit şeklindeki tapınaklar: El Castillo (Kale), Osario(Baş rahibin mezarı)

• Yüksek platformda yüksek merdivenli, katman salonlu tapınak: Templo de los Guerreros (Savaşçılar Tapınağı), Büyük ve küçük adak tapınakları, Templo de la Fecha

• Top oyun sahaları: Büyük top oyun sahası, Casa Colorada’nın doğusundaki top oyun sahası, Bin sütun kompleksinin içindeki top oyun sahası

• Bin sütun kompleksini de içeren bir çok sütunlu alanlar

• Revaklı avlu: Mercado (Pazar yeri), Grupo de la Fecha

• İç mimarisi Puuc geleneğine gör yapılmış olan bina dizisi: Casa Colorada (Kırmızı Ev), Casa del Venado (Geyik Evi), Akab Dzib (Esrarlı Yazıların Evi), Las Monjas, Üç Lentolar Tapınağı

• Alçak ve kare şeklinde olan 4 basamaklı platformlar: Kartal ve Jaguar platformu, Venüs platformu, Osario önündeki platform

• Duvarlar ve kapılarla çevrelenmiş platformlar: Grupo de la Fecha

• Sacbe (Taşla çevrili yollar), binaları birbirine bağlayan yollar Yaklaşık 70 tane tespit edilmiştir

El Castillo – Kale (Kukulkan Piramidi)








Chichen İtza’nın tapınak merkezinin orta kısmında büyük basamakları ile El Castillo bulunmaktadır Otuz metre yüksekliğindeki tapınağın dört cephesinde her biri 91 basamakları var (91 basamak rekonstrüksiyondan sonra ortaya çıkan sayıdır Bu sebeple verilen sayı güvenli değildir Ayrıca bulunduğu alan düz olmadığından, merdivenlerin sayılarının da eşit olmaması mümkün) Basamak sayılarında Maya yılının kodlanmış olduğu iddia edilir 91 basamak dört cephe ile çarpıldığında, çıkan sonuca Kalenin üst kısmındaki tapınağın basamağı eklediğinde, çıkan sayının Maya yılındaki günler olduğu söylenir






Kale’nin üst kısmında Kukulkan tapınağı bulunur (Kukulkan: Adı, Toltekli Quetsalcoatl’dan kaynaklanan tüylü yılan tanrısı demektir) Chichen İtza keşfedildiğinde, altı metre yükseklikteki tapınak yıkıntılarından yeniden inşa edilmesi gerekiyordu






Arkeologlar, Tüylü Yılan Tanrısının tapınağının iç kısmında kırmızı renkli, gözleri Yeşim taşından olan, baş kahinin tahtı olabileceği düşünülen, koltuk şeklinde taştan yapılmış bir Jaguar bulmuşlardır Ayrıca Toltek mimarisi ile Kale’nin mimarisi arasında birçok bağlantı görüldüğünden, arkeologlar Mayalıların Toltek kültürü tesirinde olduklarını savunurlar






Castillo tartışmasız Chichen İtza’nın en dikkat çeken mimarisidir Bu özelliği elbetteki büyüklüğünden dolayı değildir Yılda iki kez ekinoksların gerçekleştiği anda, piramidin bir tarafı tamamen gölgede kalır, güneş sadece merdivenlere vurur ve onların üzerine piramidin çıkıntıları yansır Bu sayede basamakların dibinde tüylü yılan kafası şeklinde bir gölge oluşur Bu etkileyici efektin Mayalılar tarafından yapılan bir yorum mu, yoksa piramidi yaparken özellikle bu şekilde mi inşa edildiği hakkında bir kanıt yoktur Piramidin bir yüzü önünde durduğunuzda, yankı yüzlerce metre güçlenerek genişler Bir el çırpışından çıkan ses, silahtan çıkan kurşun sesi kadar etkilidir






Templo de los Guerreros – Savaşçılar Tapınağı








Savaşçılar Tapınağı Maya – Toltec mimarisinin en güzel örneklerinden biridir Kukulkan piramidinin kuzedoğusunda, Bin sütunların da en kuzeyindedir


Chac Mool Figürü







Üst kattaki platforma merdivenlerle çıktıktan sonra karşınıza tapınağın girişinde yarı yatar pozisyonda Chac Mool figürü çıkar Chac Moolfigürünü gören New York’lu amatör arkeolog Auguste Le Plongeon, figürde tahmin ettiği bir Maya Prensinin imajını gördüğünü söyler Figürün yağmur tanrısı Chac ile ilgisi yoktur Chac Mool figürünün sağında ve solunda iki yılan sütünu vardır ve Toltek tarzında yapılmışlardır Öte yandan tapınağın dış duvarlarında kabartması olan, hortum burunlu yağmur tanrısı Chac’ın Maya mimarisinden olduğu gözlemlenir Piramit şeklindeki alt yapının duvarları sürekli tekrarlanan kabartmalarla süslenmiştir Kare taş bloklarından oluşan sütunların üzerlerinde savaşçılar ve insan kalbi yiyen kartallar vardır


Yılanlı Sütunlar ve Chac Mool Figürü







Piramitin ön ve güney duvarından doğuya doğru uzanan üç taraflı muhteşem bir Revaklı avlu vardır (Bin Sütunlu Avlu – İspanyolca: Grupo de las Mil Columnas)







Juego de Pelota – Top Oyun Sahası


Chichen İtza’da en az on iki tane Top oyun sahası bulundu Büyük platform üzerindeki Juego de Pelota, Maya kültüründeki 520 den fazla Top oyun sahasının içinde en büyük ve en önemli olanıdır Kukulkan piramidinin kuzeybatısındadır Oyun alanının boyutları 168 x 38 metredir, etrafı da 8 metre yüksekliğindeki duvarlarla çevrilidir Oyun sahasının şekli iki T harfinin karşılıklı gelmiş halini anımsatır Yerin dar olmasından dolayı, izleyici sayısının da az olduğu olasılığı vardır






Top oyunu bayağı yorucu olup, eller ve ayaklar dışında sadece omuzlar, gögüs ve kalçalarla oynanırdı Top büyük ve kauçuktan yapılmış Resimlerden oyuncuların giymiş oldukları koruyucu kıyafetleri görmek mümkün Sertleştirilmiş deriden olan kıyafetler ahşap ile takviye yapılarak güçlendirilmiş, bazı oyuncular da iki farklı ayakkabı giymişler İçlerinden bir tanesi ayak bileğini koruması için korumalık takmış (topu yerde kalçası ile tutmak için kendisini yere attığında yaralanmamak için) Eller için koruma ve destek olarak ütüye benzer ahşaptan bir obje kullanılmış Sömürge dönemine ait olan raporlarda, hiçbir oyunun kazasız geçmediği, hatta bazı oyunculara cerrahi tedavi bile uygulandığı yazar

Oyunun hedefi, topu her iki karşılıklı duvarda asılı olan halkadan geçirmek Halkanın genişliği toptan büyük olmadığından, çok nadir olarak bunu başardıkları söylenebilir Chichen İtza’daki büyük oyun sahasında oyun için bir zorlukta, halkaların yüksekte olması






Bir çok top oyunu duvarda rölyeflerle gösterilmiş Chichen İtza’daki büyük oyun sahasının duvarında kafası koparılmış bir oyuncu görünmektedir Kafanın gövdeden koptuğu yerden fışkıran kanlar, Mayalar tarafından bereket tanrısı olarak kabul edilen 7 tane yılan şeklinde gösterilmiş Kanın toprağa döküldüğü yerden de ‘’Yaşam Ağacının’’ çıktığı görülür Bu sunum Maya kültüründe bir efsaneye dayanır, oyunun kökenini gösterir Kafası kopartılanın kazanan mı, yoksa kaybeden mi olduğu bugüne kadar hala bilinmemektedir

Venüs Platformu







Chichen İtza’da mimari başyapıtlardan biriside Venüs Platformudur Büyük piramitin yanındadır Platformun merdivenleri, Quetzalcoatl-Kulkulkan’ı sabah yıldızı olarak temsil eden yılan kafası ile çevrilidir







Cenote Sagrado – Kutsal Kuyu








Cenote, Kukulkan Piramidinin yaklaşık 400 metre kuzeyinde yer alır Dairesel şekli ve dikey duvarları vardır Chichen İtza ismini bu göletten aldığı söylenir Bir mağarın çökmesi ile oluşmuş ve suyu tatlıdır Edward Thompson 1904 ve 1910 yılları arasında burada su altı araştırmaları yapmıştır Son olarakta 1960 senesinde araştırma yapıldığında, birçok nesne gün yüzüne çıkartılmıştır Bulunanlar arasında altın, yeşim taşı, takı, çeşitli çanak-çömlek ve bunların yanı sıra 50 nin üzerinde de insan iskeleti Diego de Landa’nın 16 yy dan olan raporlarına göre, bulunan nesnelere de dayanarak, bu iskeletlerin kurban edilen insanlar olduğudur Göletin yanında küçük bir de tapınak vardır






Merkezin güneyine doğru kendisi ile aynı adı taşıyan bir tapınağın yanında bir gölet daha vardır (Cenote Xtoloc) Chichen İtza’da bu gölettlerden bir sürü vardır Şehrin su ihtiyacını giderip, tarımda sulamaya yararlı olmuştur







Templo De Las Mesas – Büyük Adak Tapınağı










Savaşçılar Tağınağının kuzeyinde bulunan ve 1990’lı yıllardaki kazılarda ortaya çıkartılan Büyük Adak Tapınağı, Savaşçılar Tapınağına çok benzer, fakat daha ufaktır İç kısmında iyi korunmuş halde boyalı, kabartmalı sütunlar bulunmuştur İçeri girmek yasaktır







Mercado – Pazar Yeri








Uzun revaklı avlu, Maya kültürünün doruğunda olduğu zamanda yapılmıştır





Osario – Başrahibin Mezarı









Tapınak şehrinin merkezinin kıyısında sözde Başrahibin mezarı bulunur Bu fantastik isim, Amerikalı diplomat ve arkeolog Edward Thompson’un yaptığı kazılar esnasında tapınağın içinde derin ve dikey bir şaftın içinde bulduğu mezardan gelir Piramit, yapılış şekliyle ve sonunda yılan kafalarının olduğu 4 kısmındaki merdivenleri ile Castillo’ya (Kale) çok benzer 1990’lu yıllarda piramit ve tapınağın iç kısmı kazılarda orta çıkmış ve restore edilmiştir Tapınağın tıpkı Savaşçılar Tapınağı gibi özenle oyulmuş taş sütunları ve bir de adak masası var Dış cephesi Puuc tarzında yapılmış Tapınağın iç kısmındaki iki sütunda yazıtlar ve Gregoryen takvimine göre MS 5 Şubat ve 12 Mayısı gösteren tarih vardır Tapınağın ön kısmındaki platformda taş mezarlar vardır Oradan da Xtoloc Tapınağına giden Sacbe (taş yol) vardır







Casa Colorada – Kırmızı Ev








Kırmızı Ev, Başrahibin Mezarının yakınında yüksek bir zeminde bulunuyor İsmini iç kısmındaki, çok az bir bölümü kalan kırmızı boyamadan almıştır Uzun bir bant şeklindeki hiyeroglif yazıt, ön odadan, girişin üzerinden arka odalara kadar uzanıyor Binanın arka kısmına daha sonra top oyun sahası yapılmış







Casa del Vendao – Geyik Evi








Casa Colarada’nın yan tarafında, aynı şekilde yüksek bir zemine yapılmış olan ve kısmen çökmüş olan bir evdir




Caracol – Salyangoz Kulesi (Gözlem Evi)









Caracol bir gözlemevidir Caracol’un anlamı salyangoz demektir Bu ismi almasındaki sebep, yapının iç kısmından yukarı kata doğru çıkan merdivenin salyangoz gibi kıvrılarak çıkmasıdır 1930’larda restore edilen bina, değişik zamanlarda yapılmış daha sonra son halini almış İlk başlarda batı tarafındaki merdivenlere giden, büyük, köşeleri yuvarlatılmış, dikdörtgen şeklinde bir platform yapılmış Merdiven duvarları birbirinin içine geçmiş yılanlarla süslenip, merdivenden dışarı sarkan yılan kafası ile bitirilmiş Kazı esnasında molozların arasından 60 a yakın, platformun kenarlarına konulduğu sanılan, insan kafası şeklinde tütsü çanakları bulunmuştur


Yukarı kata çıkan, Salyangoz kıvrımlı merdiven







Bu ilk platformun üzerine çapı 11 metre olan daire şeklinde bir platform eklenmiş Daha sonra üzerine başka bir dairesel platform daha eklenmiş Sonraları yapılan batı kısmındaki genişletme ve yükseltme inşası, doğu kısmı ile bütünleştirilmiş Ortaya çıkan ise tam olarak dikdörtgen olmayan, kenar uzunluğu 24 metre olan bir bina olmuş Batı kısmında yapılan merdiven de aynı şekilde birbirine geçmiş yılanla süslenmiş Merdivenlerin birinin altında bulunan oyukta 132 tane hiyeroglif bloklar bulunmuş Ne zamana ait oldukları henüz kesinleşmiş değildir






En son olarak da son platformun üzerine iki dairesel odası olan ve Maya kültürüne ait kubbesi ile bir kule inşa edilmiş Birbirine karşılıklı olarak 4 girişi var Gözlem yerine çıkabilmek için, üst kısımdaki odanın ortasındaki yuvarlak bir blok içinden, çatıya çok zor çıkılabilinecek darlıkta bir merdiven yapılmış Gözlem odasındaki alçak pencerlerin iç ve dış kenarlarının diyagonal olarak ayarlanmış olmasından dolayı, gökyüzü çok iyi bir şekilde gözlemlenebiliyor







Akab Dzib – Esrarlı Yazıların Evi









Akab Dzib orman içinde, adını hiyeroglif yazıttan (esrarlı yazı) alan bir binadır İki bölümden oluşur Bir tarafı yığma molozlardan yapılmıştır Bu iki bölüm binanın eski bölümleridir 8 odalı bloklar daha sonra yapılmıştır Odalar binanın ortasına doğru dördü arka arkaya, geri kalanları paralel olarak içiçe gelecek şekilde Puuc tarzında inşa edilmiştir


Kapının kirişindeki Hiyeroglif







Binanın dış cephesi ve saçakları sadedir Hiyeroglif bir yazıtta, Kokom ailesinin bir üyesi olan Cho’K’ak’ ın bu binanın sahibi olduğu yazar







Templo de los Tres Dinteles - Üç Lentolar Tapınağı







Yanyana üç odalı bir yapıdır Chichen İtza’daki tipik yapı tarzı olan Puuc Stilindedir