Osmanlı’Da Yem Torbasının Bile Standardı Belliydi

Osmanlı’da yem torbasının bile standardı belliydiÖZGE YALIN
smanlı’da yem torbasının bile standardı belliydi[/url]Osmanlı’nın TSE belgesi “Kanun name-i İhtisab-ı Bursa”da meyve, sebze ve kıyafet satmanın usul ve adabı ayrıntılı şekilde anlatılıyor Topkapı Sarayı Revan Kütüphanesi’nde korunan belgede, hayvanlara yem için bağlanan torbanın eni ve boyunun nasıl olacağı bile var
Tereyağına patates püresi, kırmızıbibere kiremit tozu, süte su, yoğurda soda katanlar Birkaç giyişte sökülen, önü arkası sarkan elbiseler; iki adım yürümekle dökülen ayakkabılar Kalitesizlik, sadece para kazanmak için üretim; yiyecekten giyeceğe, ev eşyalarından adı dayanıklı tüketim mallarına her alanda günümüzün en bilindik manzarası Mesleği olmayan herkesin doğuştan inşaat ‘usta’sı olduğu bir ülkede bu durumu yadırgamamak lazım Çıraklıktan kalfalığa, kalfalıktan ustalığa giden yollar adım adım aşılmayınca, yaptığımız işin ‘Nalbant olsam nallayamam katırı/Kasap olsam sallayamam satırı/Bakkal olsam eş dostun var hatırı’ tekerlemesinden farkı kalmıyor Oysa dünyanın ilk ‘standart’ belgesi bize ait Sultan II Bayezid tarafından hazırlanan “Kanunname-i İhtisab-ı Bursa”da tuz, ekmek, sebzeler, et, yumurta, süt, yoğurt, peynir, tekstil ürünleri, mücevherat, mutfak eşyaları, deri ve deri mamulleri, kürkler ve ayakkabılar gibi çeşitli maddeler özellikleri ayrı ayrı belirtilerek standardize edilmiş, fiyatları belirlenmiş
Günümüzde meyvelerin hormonla şişirilmiş tek çeşidine âşinâ olsak da, Topkapı Sarayı Revan Kütüphanesi’nde korunan beş asırlık belgede armudun tam on dört çeşidi sıralanıyor: Gökbaşlı, iğnesi, veçhi hallû, örenkuş, zerdamorî, mürendî, bey, sultanî, şekerî, Türkî, sabunî, yerbasmaz, kara moru, bozdoğan Kanunnameye göre zerdamorî armudunun ilk çıktığında bir okkası, beş günden sonra altı yüz dirhemi bir akçaya satılacak, daha sonra bu kıyas üzere narh verilecek Sultanî armudun ilkin beş yüz dirhemi, beş günden sonra beş yüz dirhemi, iyice bollaşınca iki okkası bir akçeye satılacak Kıyafetlerdeki standartlar da yiyeceklerden aşağı değil Örneğin sırmalı kadifenin kırkbeş-elli teli bir dirhem olacak Dokunurken yüz dirhem gümüşe bir miskal halis Frengî filori altın katılacak Havların her teli ayrı ayrı bükülecek Kırmızı kadife, okkası iki akçalık kızıl boyayla değil, okkası doksan akçalık lök ile boyanacak Altınlı takkeye ve şehirli kadınlar için dikilen takkelere taftadan, köylü kadınların takkelerine tülbentten astar dikilecek Kavuğun düğmesi çirişle yapıştırılmayıp içeriden dikilecek Hayvanlara yem için bağlanan siyah torba, uzunluğu ve eni üçer karış dokunup beş akçaya satılacak Uzunluğu ve eni iki buçuk karışlık boz torba üç akçaya satılacak Katır odununun uzunluğu üç karış, deve odununun altı karış olacak Uludağ’dan yüklendiği şekilde satılıp, şehirde bölünmeyecek Bıçkı tahtası sekiz karış, turra tahtası dokuz karış, hızar tahtası on iki karış olacak Otuz akçaya satılan kırmızı sahtiyan çizme, sığır gönünden yapılıp koncu tamam olacak Üç sıra çivilenip, ince biz ile sıkı iplikle dikilecek Bu saydıklarımız “Kanunname-i İhtisab-ı Bursa”dan sadece birkaç örnek Son örneklerini müzelerde koruma altına aldığımız eşyaların renklerinin bile asırlardır nasıl olup da solmadığı kadar cihan devleti olmanın sırrı da bu satırlarda yatsa gerek