 |
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
 |
08-02-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriEdebiyat Atasözleri ve Deyimler Bingöl ili ve yöresinde halkın kullandığı Atasözleri ve Deyimler 1- Adı çıkacağına canı çıksın 2- Ağa malı deniz yemiyen domuz 3- Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur 4- Açtı ağzını yumdu gözünü 5- Ağzından bal akıyor 6- Ak ile kara dere kenarında belli olur 7- Akıntıya kürek çekme, kurak yere ekin ekme 8- Allah dağına göre kar yağdırır 9- Almadan vermek Allah'a mahsustur 10-Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al 11-Aslı neyse nesli odur-Aslına çekmeyen haramzadedir  12-Ateş ile barut bir arada olmaz 13-Attan indi eşeğe bindi 14-Bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var 15-Bakmakla öğrenilseydi, kediler kasap olurdu 16-Beş parmağın beşi de bir değil 17-Bin dinle, bir söyle 18-Bir ayağı çukurda-Büyük lokma çukurda kalır 19-Çalışmak ibadetin yarısıdır 20-Çoban ne yesinki köpeğine yedirsin 21-Davulun sesi uzaktan hoş gelir 22-Eceli gelen keçi, çobanın ekmeğini yer 23-El atına binen yaya kalır 24-Elin hamuru ile erkek işine karışma 25-Eşek olduktan sonra semer vuran çok olur 26-Eşekler çalışır, atlar yer 27-Ev sahibinin hatırı olmazsa köpeğini dövmek kolaydır 28-Evin danası evin öküzünden korkmaz 29-Eyyam sana uymazsa sen eyyama uy 30-Garip kuşun yuvasını Allah yapar MANİLER Amca kızı damdadır Beş parmağı kandadır Gittim kanı silmeye Baktım gönlü bendedir Bingöl aşağı çarşı Dükanlar karşı karşı İçiyorsan zıkkımı Kibriti cebinde taşı Bingöl dört dağ içinde Yanarım yağ içinde Kim Bingöl’ü sorarsa Birtanem var içinde Mangal maşasız olmaz Bingöl paşasız olmaz Ankara’dan tel geldi Kızlar kocasız olmaz Karanfilin filizi Kim bilir içimizi Hafif bir rüzgar esti Ayırdı ikimizi Mani maniye geldim Yoğurt yemeye geldim Maksadım yoğurt değil Yari görmeye geldim Çitimi çit ederim Ucunu fit ederim Senin gibi oğlanı Kapıma it ederim Yarimin adı Ahmet Setresi emanet Emanetse emanet Yine gönlümde Ahmet Buradan baş aşağı Belinde şal kuşağı Hergün gel buradan savuş Çatlasın el uşağı Esmer bugün ağlamış Yüreğimi dağlamış Siyah kaşı üstüne Beyaz puşu bağlamış Esmerim biçim biçim Ölürüm esmer için Dünya bana düşmandır Esmer sevdiğim için Şu derenin geveni Geven sarmış bedeni Paşadan emir gelmiş Seven alsın seveni Bingöl’de çalışırım Ustama danışırım Dün gece rüya gördüm O yarla konuşurum Çaçan keşişin kızı Yanında var baldızı Gelin gençler yağma var Kaçıralım bu kızı Sıgaramı yandırdım Pencereye kondurdum Anne gözlerin aydın Ben bir subay kandırdım Şu dere buz bağlamış Dibi nergiz bağlamış Baba beni evlendir Bingöl’de kız kalmamış Susadım su içmeye Bana çeşme gösterin Çeşme beni kandırmaz Al yanaktan isterim Dam üstünde damımız Yüksektir ayvanımız Bize bir gelin gelmiş Çatlasın düşmanımız |
|
 |
|
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
|
|
08-02-2012
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriYöresel El Sanatları Halı Genellikle ilkel tezgahlarda dokunmaktadır İlkel metodlarla yapılan halıların tezgahı , önce karşılıklı dört adet kazık çakılır Kazıklar sabit olup halının uzunluğuna ve enine göre ayarlanarak çakılır Kazıkların arka tarafına birer ağaç yerleştirilir Daha sonra halının başlama kısmına kasnak yerleştirilir Dokuma işinde ilmekler atılır, ilmek uzunluğu kadar kesildikten sonra kerkitle sıkıştırılır Halı makas ile kesilir Tezgahta tek kişi çalışır Kilim Tezgahın kuruluşu ilkel halı tezgahının aynısıdır Kilim dokumada halıdan farklı olarak ilmekler atılmayıp, çözgü iplerinin arasından masura geçirilir ve kerkitle sıkıştırılır Palas Palas keçi kılından oluşan iple yapılır Tezgahı kilim tezgahının aynısı olup fazla desen işlerine yer verilmez Daha çok simetrik ve geometrik desenler kullanılır Heybe Kolayca eşya ve yük taşımak için birbirine yapışık iki torbadan ibarettir Genellikle heybe omuzda, at ve diğer yük hayvanlarında yük taşıma aracı olarak kullanılmaktadır Keçe Diktörtgen biçiminde dikilip soğuk günlerde çobanlara giydirilir Çorap ve Eldiven Çorap yapımına üç şişle başlanır Çorabın yapılışı tahminen dört santime ulaştığı zaman şiş sayısı beşe çıkarılır Çoraplar beyaz düz ve desenli olarak örülür |
|
|
|
|
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
|
|
08-02-2012
|
#3 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriAdetler Her toplumun kendine has adet ve inanışları vardır Yöremizde geçmişten günümüze gelen ve halk arasında var olan, töreler, adetler, inançlar halk tabipliği az da olsa itibar görmektedir * Yeni doğan çocuğun kırkı çıkmayıncaya kadar evden çıkarılmaz, o ev komşulara ateş vermez * Yeni doğan çocuğun kulağına ezan okunur * Karga (Saksağan) kapıda öterse uğursuzluk getirir *Eve yeni gelen gelinin kayınbaba ve kayınbiraderlerle konuşması ayıplanır *Aile büyüklerine karşı çocuğu kucağına alma, onunla ilgilenme ve sevme hoş karşılanmaz * Güneş ve ay tutulmalarında ezan okunur ve iki rekat namaz kılınır *Kesilen tırnaklar toprağa gömülür *Köpeklerin uluması uğursuzluk getirir * Cuma günleri yaş odun kesilmez,ekin biçilmez * Ölü evinde üçgün yemek pişirilmez *Yeni doğan bebeğin kesilen göbeği cami duvarına konursa çocuk din alimi, okul duvarına konursa tahsilli olur *Sarılık hastalığına yakalanan kimselere sarı boncuk veya altın takılır, sarı elbise giydirilir * Cuma günleri çamaşır yıkanmaz * Nazardan korunmak için mavi boncuk veya muska takılır *Bazı çıbanları patlatmak , içindeki iltabı çekmek için üzerine soğan veya geniş yapraklı bitki(yörede Pelhaves denilen yaprak konur) * Armut ve elma ağaçları çok çiçek açarsa o yıl kar yağar *Geceleri hava bulutlu olup içinde kırmızılık varsa yağış olmaz *Bulutlar doğuya doğru kayarsa hava güneşli olur, Batıya kayarsa yağış olur * Kuşlar sürü halinde ağaçların tepesine konarsa o yıl kışın erken geleceğine ve şiddetli geçeçeğine inanılır * Geceleyin aynaya bakmak uğursuzluk getirir *Akşamları evi süpürmek bereket kaçırır * Yolculuk yapanların arkasına su dökülür * Arının soktuğu yere çamur sürülür,Sıcak taş ve demir bastırılır *Gün batımından sonra tırnak kesmek uğursuzluk getirir |
|
|
|
|
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
|
|
08-02-2012
|
#4 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriYÖRESEL YEMEKLER: Yöre ürünlerine dayanan Bingöl mutfağında yemeklerin çoğu bulgur ayran süt et çökelek ve yenilebilir bitkilerden yapılmaktadır Çorba bulgur pilavı ve daha ziyade hamura dayalı olarak yapılan gömme sirın tutmaç keşkek gibi yemekler en çok yapılan yemek türlerindendir Halkın büyük bir kısmı kırsal kesimde yaşadığı için tarımsal ürünlerden ve ona bağlı olarak hayvansal ürünlerden istifade ederek beslenme ihtiyacını karşılamaktadır Bunların dışında sebzeli yemekler tatlılar turşular ve kahvaltılık ürünlerde yöre mutfağına zenginlin ve çeşitlilik katan diğer besin maddeleridirPek çok yörede olduğu gibi Bingöl yöresinde de yaz ve kış mevsiminde yenilen yemekler farklılık göstermektedir Yazları sebzeli; kışları ise etli ve kurutulmuş sebzelerden yapılan yemekler ile hamur işi yemekler rağbet görmektedir Yine yemekler sabah öğlen ve akşam öğünlerinde de farklılık arzederler Şehir merkezinde kahvaltıda çay süt çökelek peynir tereyağı zeytin ve benzeri yenildiği gibi mercimek ve ezo gelin yayla çorbalarına da rağbet edilmektedir Öğle ve akşam yemekleri de daha ziyade bulgurlu hamurlu etli ve sebzeli yemeklerdir Özellikle akşam yemekleri erkeklerin eve geldiği en kalabalık öğün olduğu için günün en iyi hazırlanan yemekleridir Ayrıca bazı özel günlerde ve durumlarda (bayram mevlüt taziye ramazan ayı orucu) yemekler daha özene bezene yapılır Diğer yörelerde olduğu gibi en seçkin ve en leziz yemek pişirilir Etli sebzeli yemekler çorbalar turşular içecekler ve tatlılar hazırlanırYöre mutfağında dikkati çeken bir başka özellikte pişirilen ekmeklerdir Fabrika ekmeğinin yanında halk mümkün mertebe yörede tandır veya sacda pişirilen ekmeğe yönelmektedir Birçok aile kendi yaptıkları ekmeği tüketmektedirler Bu hususa şehir merkezlerinde de rastlamak mümkündür Bingöl ve köylerinde ekmek ağırlıklı olarak buğday unundan yapıldığı gibi mısır ve darı unundan da yapılmaktadır Köylerde halkın “ nun kuryek “ tabir ettiği ekmek ayrı bir tada sahip olup çevrede çok sevilen bir ekmek çeşididir Bingöl yemekleri çorbalar pilavlar sebzeli ve yenilebilir bitkilerden yapılan yemekler hamura dayalı yemeklerdir Salatalar tatlılar ve turşular gibi çok yönlü bir çeşitliliğe sahiptir Tatlılar arasında Bingöl burma kadayıfı ve diğer kadayıf çeşitleri meşhur olup ayrı bir lezzete sahiptirKöfteler: İçli köfte sulu köfte yoğurtlu köfte kuru köfte kabak köftesi yumurtalı köfte ayranlı köfte kızartma köfte gıldırık köfte çiğ köfte Turşular: Acı biber turşusu lahana turşusu domates turşusu fasulye turşusu patlıcan salamura yaprak salamura biber salamura Tatlılar : Burma kadayıf silki baklava aşure zerde sütlaç revani un helvası dolanger Yukarıda adı geçen köfte tatlı ve turşu çeşitlerinin çoğu Bingöl yemek kültürüne zaman içinde etkileşimler neticesinde girerek ona zenginlik katmıştır Bunların yanında Bingöl’e mahsus olan onun yemek kültürünü başlıca mahalli yemekler şunlardır:Löl (gömme) mastuva ayran çorbası (germe dui) turakin (patıfe) tutmaç çorbası kılç lopık maliyez parmar (semiz otu) pılık |
|
|
|
|
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
|
|
08-02-2012
|
#5 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriYÖRESEL GİYİM: Kadın giyim : Bingöl'de kadınlar başlarına aktülbentten yazma bağlarlar Bunların kenarları oyalar ve çiçekli motiflerle süslüdür Birçok köyde fes de giyilir Fesin etrafı da altından veya gümüşten parlarla süslüdür Sırtta gömlek ve yelek vardır Çiçekli kumaşlardan yapılan salvar kadın giysisinin en önemli parçalarındandır Şalvarın üst kısmına bele ak bir sal bağlanır Giysiler arasında çizgili parlak kumaştan dikilen Üçetekli giysiler de vardır Elde örülen çoraplar renkli ve motiflidir Ayakkabıları çarık ya da yemenidirErkek giyim : Başa yün ya da yapağıdan yapılmış Papak giyilir Yörede erkek giyiminde de şalvarın önemli bir yeri vardır Kara kumaştan yörede dokunmuş olan şalvarın üstüne belde desenli kuşak bağlanır Sırttaki gömlek ak çizgili kırmızı parlak kumaştandır Erkek çorapları beyaz ve kadın çoraplarından daha sadedir Ayakta ayakkabı olarak yemeni ya da çarık vardır |
|
|
|
|
Bingöl Gelenek Ve Görenekleri |
|
|
08-02-2012
|
#6 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bingöl Gelenek Ve GörenekleriHALK OYUNLARI VE FOLKLOR: Bingöl halk oyunları kendine özgü karakteri ile büyük bir beğeni kazanmıştır Özellikle komşu iller tarafından taklit edilmektedirBingöl halk oyunlarının bilhassa Diyarbakır'da oynandığına tanık olmaktayızKartal Oyunu Bu oyunda Oyuncular dağlarda sert kayalar üzerinde uçan kartalları andırır Oyunun Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıktığı rivayet edilir Karlıova'dan Şeref Meydanı'na doğru saldırıya geçen Rus kuvvetleri ile askerlerimiz ve milis kuvvetlerimiz arasında meydana gelen savaşta galip gelen kuvvetlerimizin kahramanca savaşını öyküler Savaş meydanında kalan düşman cesetlerine kartalların hücum etmesiyle kartal oyunu sembolize edilmiştirDelilo Oyunu Oyun kızlı ve erkekli oynanır Çevrede en fazla oynanan oyunlardan biridir Meryemo El ele tutuşarak bir çember yapılır Tutulan eller içe ve dışa doğru sallanır İleri çökme hareketleri yapılır Oyun oynanırken şu türkü söylenirÇepik (El Çırpma) Çok sert figürleri olan bir oyundur Oyun yöre insanının tabiat ile olan mücadelesini ve oyuncular arasında bir nevi kuvvet denemesini yansıtır Oyun; davul zurna eşliğinde oynanır Müziğin başlaması ile birlikte sağ ayakla oyuna başlanır Üç adım öne yürünür üç adım bitiminde eller çırpılır Bu hareketlerin bir kaç kez tekrarından sonra eşler birbirlerine dönerek ellerinin içleri ile üçer defa sert bir şekilde karşılıklı vuruşurlar Bu vurma hareketleri bir kaç kez yapılırÇaçan Hareketli bir oyundur Yörede en çok sevilen ve tutulan oyunlardandır Ayaklar yeri döverek tempo tutulur ve öne doğru üç sıçrama yapılır Hareketlerin aynı anda yapılmasına özen gösterilir Oyun oynanırken en çok şu türkü söylenirDiğer Halk Oyunları Gövend (Halay) Horani Seyirlik ve Eğlencelik Oyunlar Sarımsak Oyunu Darı Sulama Değirmenci Muhtar Kalaycı Kalkağan Şenliği Çulapı (Üç Ayaklı Çatal Ağaç) Oyunu Gelin Oyunu Cirit Oyunu Şel Atmak (Taş Atmak) |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.