Dünyada Verilen Cezaların Denk Olduğu Durumlar

Dünyada Verilen Cezaların Denk Olduğu Durumlar

Genellikle suçun farklılaşmasına paralel olarak cezaların da farklılık ar-zetmesine rağmen bazen farklı farklı suçlara dünyada aynı ceza verilir Me­sela bir damla şarap içen kimse, çok içip sarhoş olarak aklını yitiren kimse gibi had cezasına çarptırılır Halbuki bu iki durumun mefsedetleri farklıdır Ama zina, hırsızlık ve adam öldürmeye sebep olan durumlara verilen ceza­lar zina, hırsızlık ve adam öldürme suçlarına verilen cezalarla aynı değildir Hırsızlık ve adam öldürmeye vesile olan şeylerle bir damla şarap içme ara­sında şöyle bir fark vardır; şarap içmenin cezası hafifken diğerlerinin had ce­zası ağırdır Ayrıca hırsızlık ve adam öldürmeye vesile olan şeyler kişiyi su­ça teşvik etmez Bakma, dokunma gibi zinaya vesile olan şeyler ise kişiyi su­ça teşvik eder
Bu meseleyle ilgili bazı sorular gündeme gelebilir;
Soru: Her ikisinin de eli kesildiğine göre çeyrek dinar çalan kim­senin günahı, bin dinar çalan kimsenin günahıyla aynı mıdır?
Cevap: Hayır, yaptıkları hırsızlığın mefsedetleri farklı olduğu için bu kimselerin ahiretteki günahları da farklıdır Zira Allah (cc) şöyle buyurmuş­tur: "Kim zerre miktarı şer işlemişse onu görür", "Yapılan iş bir hardal ta­nesi kadar dahi olsa, onu adalet terazisine getiririz Hesap gören olarak biz herkese yeteriz"
Bin dinar çalan kimseye had cezası verilmesi, çeyrek dinar çalmış olması hasebiyledir Yani çeyrek dinar çalmış olmak had cezasını gerektirir Ancak bu dünyada verilen cezanın aynı olması ahirette verilecek cezanın da aynı olacağı anlamına gelmez
Bu soruya bir damla içki içenle sarhoş olan kimseye aynı haddin uygula­nıyor olması da cevap olarak verilebilir Ayrıca hadler suçlunun günahları­na kefarettir Aynı had cezası uygulandığı gibi bu haddin kefaret olacağı gü­nah da aynıdır Hırsızlık suçlarında, bir dinarın dörtte biri kadar olan kısım denktir, uygulanan had cezası bu miktar için olduğu gibi, bu ceza sadece bu miktarın günahına kefaret olur Geri kalan kısmının günahı ahirete kalır
Ancak bekar ve evli olma durumlarına göre zina suçu için uygulanan had cezalarının farklı olması müşkil bir konudur Allah (cc) bu zor meseleyi çö­zebilmeyi nasip etsin
Soru: Had cezaları hür ve kölelere niye farklı uygulanıyor? Hal­buki işlenen suç ve gerçekleşen mefsedet itibariyle yaptıkları ara­sında fark yoktur
Cevap: Yaptıkları kötü davranıştan ötürü daha üst rütbedekilere daha alt rütbede bulunanlara oranla daha şiddetli ceza verilir Zira onlara verilen ni­metler, yapılan lütuflar karşısında onların günah işlemeleri daha çirkin bir davranıştır Nitekim Allah (cc) şöyle buyuruyor: " Ey peygamber hanımları, sizden kim açık bir hayasızlık yaparsa onun azabı iki katına çıkarılır", "Ne­redeyse onlara birazcık meyledecektin O zaman hiç şüphesiz sana hayatın ve ölümün sıkıntılarını kat kat tattırırdık", "Eğer peygamber bize atfen ba­zı sözler uydurmuş olsaydı, elbette onu kıskıvrak yakalardık Sonra onun can damarını koparırdık"
Üstün tutularak iyilik yapılan kimsenin kendisine iyilik yapana müteşek­kir olması gerekir Yapılan iyiliğe kötülükle karşılık vermesi, diğerlerinin kö­tülük yapmasından daha çirkindir Bundan dolayı gösterdikleri fedakarlık­lara karşılık ana babaya iyi davranmak gerekirken onlara itaat etmeyip kar­şı gelmek çok çirkindir Nitekim Allah (cc) şöyle buyuruyor: "Önce bana sonra da ana babana şükret" Aynı şekilde vezir hükümdara at bakıcısının yaptığı hakareti yapsa, ondan çok daha şiddetli cezaya müstehak olur Zira hükümdar onu büyük bir makama getirerek iyilik etmiştir
Soru: Hür ve kölelere diğer had cezaları farklı uygulandığı halde hırsızlık suçunda el kesme, isyan suçunda Öldürme cezaları niye ay­nı uygulanıyor?
Cevap: Zira öldürme ve el kesme cezalarının bir kısmını uygulamak mümkün değildir
Soru: İnsanın boğazını keserek öldüren kimseyle, parmağını ke­serek öldüren kimsenin günahı aynı mıdır?
Cevap: Her iki durumda da kefaret, diyet ve kısas cezaları aynıdır Ancak ahirette verilecek cezalar farklıdır Zira insanın boğazını kesen kimsenin gü­naha olan cüretkarlığı, parmağını kesen kimseninkinden çok daha fazladır Aynı şekilde bir kimse birinin tek bir yerini yaralasa, diğeri ise bir çok yeri­ni yaralasa ya da biri tek bir parmağını keserken diğeri bütün uzuv ve par­maklarını kesse ve adam ölse, bu kimselerin günaha olan cüretkarlıkları farklı olduğu için ahiretteki cezaları da farklı olur Ama bu dünyada diyet, kefaret ve kısas cezaları aynıdır
Yine bir kimse birinin boynunu kesse, diğer bir kimse bir başkasını parça parça keserek öldürse, bu dünyadaki sorumlulukları bir olmakla beraber, iş­ledikleri cüret farklı olduğu için öte dünyadaki günahları farklıdır Yine müsle, adamın boğazını kesme ya da boynunu vurmaya nispetle günahı en büyük olan öldürme şeklidir
Soru: Allah (cc) mefsedet içermeyen bir şeyi haram kılar mı?
Cevap: Evet, Allah (cc) bazı durumlarda mefsedet içermeyen bir şeyi, ce­za olarak insanları mahrum bırakmak için ya da sırf insanların Allah'a itaat edip etmediklerini imtihan için haram kılmıştır Allah'ın yahudilere pençesi olan kuşları, sığır ve koyunun iç yağlarını haram kılması, ceza olarak mah­rum etmek için mefsedet olmayan bir şeyi haram kılmasına örnek olarak zik­redilebilir Şayet bunlarda bir mefsedet olsaydı, yahudiîerden daha üstün bir ümmet olmamız hasebiyle bize helal kılınmazdı Bunların yahudilere haram kılınışı şu ayetlerde açıklanmıştır: "Bu, zulümleri yüzünden onlara verdiği­miz cezadır", "Yahudilerin zulmü sebebiyle, helal kılınmış bulunan temiz ve iyi şeyleri onlara haram kıldık"
İhramh iken avlanma, güzel koku sürünme ve elbise giymenin haram olma­sı sırf Allah'a kulluk için haram kılınan şeylere örnek verilebilir Bu fiiller ken­dilerinde bulunan bir sıfattan ötürü haram kılınmamıştır Bilakis onlarla ilgi haricî bir durumdan ötürü haram kılınmışlardır Bu tıpkı başka birisine ait olan bir şeyin yenilmesinin haram olması gibidir Buradaki haramlık o şeyin kendi­siyle ilgili olmayıp, o şeyin mülkiyetinin bir başkasına ait olmasıyla ilgilidir


İzzeddin İbn Abdüsselam
Çeviren: Süleyman Kaya/ Soner Duman