Allah I Unutmak (Gaflet/Nisyan)

ALLAH I UNUTMAK (GAFLET/NİSYAN)

Kur an da, insanın Allah la ilişkisinde unutma fiili üç biçimde geçiyor:

1) İnsan ın Allah ı unutması

2) Allah ın insanı unutması

3) Allah ın insana kendi kendini unutturması

Bu konuda şu iki ayeti okuyalım:

Vela tekunu kellezine nesullahe feensahum enfusehumUlaikehumu l-fasikun

Allah ı unutan ve bu yüzden Allah ın da onlara kendilerini unutturduğu kimseler gibi olmayın Onlar yoldan çıkan (fasık) kimselerdir (Haşr Suresi, 19)

El-münafikune ve münafikatu ba duhum min ba d Ye murune bi l-münkeri ve yenhevhe anil ma rufi ve yegbidune eydiyehumNesullahe fenesiyehum İnne l-munafıkıne hümül l-fasikun

Münafık erkeklerle münafık kadınlar (sizden değil) birbirlerindendirler Kötülüğü emrederler, iyiliği yasaklarlar ve ellerini kapatırlar (cimrilik yaparlar) Onlar Allah ı unuttular, Allah da onları unuttu Şüphesiz münafıklar fasıkların taa kendileridir (Tevbe Suresi, 67)

Ayetlerden anlaşılacağı üzere Allah ı unutanlar, fasıklar ve münafıklardır Münafıklar aynı zamanda fasıktırlar

Allah ı unutma vakıası, İslam literatüründe nisyan ve gaflet kavramları ile açıklanır Kişi Allah ı bir kez unurmaya görsün, buna mukabil Allah da o kulunu unutmuş gibi yapıyor ve aynı zamanda o kişiye kendi nefsini de unutturuyor Bir kimsenin kendini unutmasına şuursuzlaşma/bilinçsizleşme ve kendisine yabancılaşma sonucuna yol açıyor Kendisine yabancılaşmış bir insan, insan olması hasebiyle sahip olduğu değerden, Allah ın kendisine verdiği nimetlerden habersizdir Kendine yabancılaşmış bir insan, Allah ın yaratılışta lütfettiği temiz ve İslam a elverişli fıtratın aksine bir kişilik geliştirir Kendine has kişiliği ve fikri olmayan böylesi kimselerin işi gücü özenti ve taklittir Böylesi kimselerden sadece bir grubun, takımın fanatik taraftarı olur Paraları varsa, iyi müşteridirler, satın alıp tüketirler fakat değer üretebilecek bir yetenekten yoksundurlar

Unutmanın çeşitli sebepleri vardır:

a) Hafıza zayıflığı,

b) Fazla meşguliyet,

c) Haramlarla iştigal

d) Konuyu önemsememe

Unutkanlık bir zafiyettir Bütün noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah için böyle bir zafiyet söz konusu olamayacağına göre Allah ın unutması mecazidir Allah ın kulunu unutması, rahmetini kesmesi, himayesinden ve değerli kullar listesinden onu çıkarması şeklinde anlaşılmalıdır

Kur an da, insanla ilgili unutma fiilinin bir de Hesap Gününü unutma biçiminde zikredildiğine tanık olmaktayız Casiye Suresi nin 34 üncü ayeti şöyledir:

Ve kile l-yevme nensakum kema nesitüm likae yevmikum haza

O gün şöyle denilir: Siz dünyada bugüne kavuşmayı nasıl unuttuysanız, Biz de sizi öylece unutacağız Yeriniz ateştir ve sizin için yardımcılardan hiç kimse de yoktur

Allah ın kulu olmamız, belli bir gaye için yaratılmış olmamız ve her zaman Ona muhtaç olmamız dolayısı ile Allah ile aramızdaki ilişkiyi düzenleyen bir hukuk olması gerekiyor

Kul-Allah hukukunun çerçevesini şöyle çizebiliriz:

1-Kul, Allah ın uluhiyetini ve rububiyyetini bilecek,

2-Yaratılış gayesinin farkında olarak hareket edecek,

3-Emir ve nehiyler konusunda titiz olacak,

Allah ı unutma/nisyan kavramından ne anlamalıyız?

Allah ın unutan belki Allah yok demiyor ama sanki Allah yokmuş gibi hareket ediyor O nu zihnin geri planlarına itiyor, günlük yaşamında Allah ı ve emirlerini dikkate almadan Ona muhtaç değilmiş gibi hareket ediyor Sahip olduğu imkan ve nimetleri bütünüyle kendi elde etmiş gibi davranıyor Bir fani olduğunu mal ve mülkün de emanetçisi olduğunu unutuyor

· Peki ölümü ve ölümden sonrasının unutabiliyor muyuz?

· Bir evde,bir mecliste biri diğerine küs olan insanlar bulunur ve birbirlerini yok sayarak hareket ederler Bir insanı yok saymak, hakaretlerin en büyüğüdür Allah ile küs gibi yaşamak olacak iş midir?

Elmalılı M Hamdi Yazır, Haşr Suresi (19) ndeki Allah ı unutanlar la ilgili ayetin tefsirini yaparken Allah tan korkmaz, hukukunu tanımaz ve O nun sonsuz korumasından yardım dilemez olmuşlardır yorumunu yapıyor

Elmalılı Hamdi merhum Allah ın kendi kendilerine unutturduğu insanları da şöyle tasvir ediyor:

Sarhoş gibi ne yaptıklarını bilmezler İnsan nefsinin, beşer hukukunun kıymetini anlamaz, adi şeylere tapar ve insanlığını zelil ederler Ayrıca kendilerini kurtaracak hayır ve hasenatı düşünmez, azaptan koruyacak işler yapmaz, ve yarın için bir şeyler hazırlamazlar İnsanın kendisini hissetmesi (bilinç) fıtri olduğu için şuurdan, şuurun hukukundan ve onun Allah a bakan yönünden gaflet edenlerin fıtratı bozulmuş kimseler olduklarına tenbih için unutmak ile ifade edilmiştir Özetle Elmalılı, Allah ın kendilerini kendilerine unutturduğu insanları, varlık şuuru silinmiş insanlar olarak değerlendiriyor

Belki de unutma fiilinde insana yönelik en büyük tehdidi ihtiva eden boyut Allah ın insana aynı ile mukabele etmesidir Yani madem unutuyorsun diye başlayarak insanın ilahi alakanın en uzağına düşürülmesidir Aslında bu, bir anlamda insanın şah damarının kesilmesinden farksızdır İnsanın Allah tarafından yok farz edilmesi herhalde nasipsizliğin, mahrumiyet ve mahkumiyetin en büyüğü olsa gerektir Belki bunun için Kur an da

Kur an da unutma fiili ile bağlantılı bir başka kavram gaflet kavramıdır Yani Allah la ilişkisinin farkında olmayana gafil denir İşte o gafiller i anlatırken Kur an, bakınız nasıl bir çerçeve koyuyor önümüze:

Onların kalpleri vardır, onlarla kavramazlar, gözleri vardır, onlarla görmezler, kulakları vardır, onlarla işitmezler İşte onlar hayvanlar gibidir, hatta daha da şaşkındırlar İşte asıl gafiller onlardır (Araf,179) Demek ki Kur an çerçevesinde gaflet çukuruna düşen insanın, kalbi kavrama, gözleri görme, kulakları işitme hassasını kaybetmiş, kendisi de hayvanlıktan bile daha büyük bir şaşkınlığa düşmüş demektir Demek ki insanlık Allah bilgisi - şuuru na sahip olmakla var olabilen bir özelliktir Gaflet in zıddı zikrullahtır

Fezkuruni ezkurkum, veşkuruli vela tekfurun(2/152)

Beni anın ki ben de sizi anayım, bana şükredin ve nankörlerden olmayın

Allah ı anan, tefekkür eden Allah ı bilenlerden olur Buna da tasavvuf erbabı marifetullah demiş ve marifetullahı manevi bir makam olarak görmüşlerdir

İnsanoğlu, bir gün Allah la buluşacağına dair bilinç aşınmasına uğramıştır Halık ı unuttuğu için varlığının anlamını yitirmiş, Rezzak tan koptuğu için Karunlaşmış, malikül mülk ten koptuğu için Firavunlaşmış , Rabbül alemin den koptuğu için kendinde tanrısal güçler vehmetmiş Basir i unuttuğu için küçük dünyasında fark edilmeyeceğini düşündüğü suçlar işlemiş, Hakim i unuttuğu için yargısız dünya düşleri kurmuş

Şeytana uyup günahlara dalınca, Şeytan da kendine tabi olana Allah ı unutturuyor:

İstahfeze aleyhimü ş-şeytanu feensahum zikrallah

(Şeytan onları etkisi altına aldı da kendilerine Allah ı anmayı unutturduİşte onlar şeytanın yandaşlardır) (58/Mücadele,19)

İçinde yaşadığımız çağ, çoğunluk tarafından Allah ın unutulduğu bir çağ haline gelmiş adeta Hadi inkarcılar, Allah yokmuş gibi hareket ediyor, peki mü minler Allah ın varlığının ve büyüklüğünün ne kadar idrakinde?

Yevme yeb asühumullahu cemian fe yünebbiuhum bima amilu

O gon Allah onların hepsini diriltecek ve yaptıklarını kendilerine haber verecektir Allah onları bir bir saymıştır ama onlar unutmuşlardır Allah her şeye şahittir (58/Mücadele,6)

Me arafe nefseh, fekag arafe rabbeh, denilmiştir Önce kendimizi tanımalı ve kulluk bilincine sahip olmalıyız Kulluk bilinci, Allah ı anmayı ve Onu daha yakinen bilmeyi gerektiriyor

Yaptığımız her iş kaydediliyor, biz unutsak da gerçekte Allah unutmuyor, melekler de söz ve amellerimiz bir bir kaydediyor Bu günün fizikçileri, ağzımızdan çıkan sesin ve kelimelerin yok olmadığını atmosferde bir yerlerde varlığını koruduğunu, gelişmiş bir teknoloji ile geçmişte yapılan konuşmaların kayda alınabileceğini bu yönde çalıştıklarını söylüyorlar Eğer bu hipotez gerçekleşirse İslam tarihine, Peygamberimizin mübarek sözlerine ulaşabileceğiz ve tarihin karanlık sayfalarında kalan bir çok hakikat ta gün yüzüne çıkacaktır

Unutma, unutulanlar unutulduklarını hiçbir zaman unutmazlar

Allah bizi gafillerden değil, ariflerlerden eylesin

(Mukadder Arif YÜKSEL,12012007 Cuma

Divriği Merkez Kültür Camii)