Hz.Ömer (Ra) Ve İslâm Hukukunun Uygulanmasında İyi

HzÖmer (ra) ve İslâm hukukunun uygulanmasında İyi örnek olma




Tarihin gözler önüne serdiği ve hâlâ geçerliliğini koruyan ezelî bir gerçek vardır: O da "İnsanlar, başka bir ifadeyle halklar idarecilerinin dini üzeredirler" sözüdür Hattab oğlu Ömer mücerred bir kral değildi, Resul-ü Ekrem'in din ve dünya işlerinde halifesiydi Bu sebeple sorumluluğu iki kat fazlaydı Kendisine vacip olan şey, sözle insanlara nasihat etmekten önce, bizzat nefsinde uygulamaktı Daha önce de belirttiğimiz gibi, Ömer b Hattab bu gerçeği idrak etmiş, şu sözüyle ifade etmişti:


"İmam'ın Allah'a karşı görevini ifa ettiği kadar raiye de imama karşı yerine getirir Şayet imam lükse dalar, israf içinde yaşarsa halk da aynısını yapar"


Gerçekleri anlamak ve başkalarına söylemek kolaydır Ama onları tatbikat sahasına koymak kendi nefsinde uygulamak o kadar kolay değildir ve her zaman gerçekleştirmek mümkün olmaz Ömer b Hattab için böyle bir şey söylenemez Tarihen sabittir ki, mü'minlerin emiri her ne söylemişse önce kendisi yapmıştır Başkalarına emrettiği şeyi nefsinin kaldırıp kaldıramayacağını önceden ince ince düşünmüştür


Şayet birisi kalkar ve Ömer (ra) için, o Allah'ın resulünün havarisi idi Dolayısıyla bütün bu meziyetler onun için olağanüstü bir manzara arzetmiyordu derse şöyle cevap verebiliriz: Resulullah (sav)'a olan yakınlığı bakımından üçüncü halife Osman (ra), ondan aşağı değildi Ancak idarî bakımından ve adalet sistemi açısından Osman (ra) ile Ömer (ra) kıyaslanabilir mi?


Rivayete göre Osman (ra)'ın valilerinden biri, beytülmalin müstehaklarından bazılarını getirdiğinde Osman (ra)'ın çocuklarından biri beytülmalden bir şey alıp gider Bu olay Osman (ra)'ın üzerinde herhangi bir tesir yapmaz Bunun üzerine vali ağlar Niçin ağladığını soran Osman'a karşı vali şunu söyler:


“Bunlar gibi bazı malları Ömer (ra)'e getirmiştim Çocuklarından biri, bir dirhem almıştı Ömer (ra), çocuğunun elinden dirhemi almıştı ve çocuk ağlıyordu” Bunun üzerine Osman (ra) şöyle konuştu:


“Ömer (ra), ehlini ve akrabasını Allah rızası için men ederdi Ben ehlime (aile fertlerime) ve akrabama Allah rızası için veriyorum Ömer gibisine rastlanamaz Ömer gibisine rastlanamaz Ömer gibisine rastlanamaz!” [40]


Osman (ra)'a soruldu:


“Ömer gibi olamaz mısın?”


“Lokman Hekim gibi olamam,” cevabını verdi


Fizikî şartları ve yaratılışından gelen özellikleri Ömer b Hattab'a benzemekteydi O da Ömer gibi basit bir hayat yaşıyor, dünya zevklerine önem vermiyordu Ancak Allah'ın kazası uygulandı Ömer (ra)'in hayatta iken kendisine karşı engelli bir set teşkil ettiği fitne ondan sonra patlak verdi [41]


Özetleyecek olursak deriz ki, Ömer (ra) İslâm hukukunun uygulanmasında, tarihin ikinci bir örneğini kaydedemeyeceği tek insandır Onun gibi birinin bir daha ortaya çıkması, mümkün değildir


Ömer (ra)'in gerek özel hayatında gerekse umumî hayatında bu özellikleriyle ilgili genel çizgileri ve örnek kişiliğiyle gerçekleştirdiği sonuçlan takdim edeceğiz








[40] İbnu'l-Cevzi rivayet etti, el-Tantaviyan eserinde işarette bulundu Bilmiyoruz şayet gerçekse akrabalarına ve yakınlarına beytülmalden vermek onlara müstehak olan kişilerin dışında gerçekleşmiş ise bu durum nasıl Allah'a yaklaşmak için olur? Meşru olan hakların verilmesiyle durum nasıl Allah'a yaklaşmak için olur? Meşru olan hakların verilmesiyle iktifa ediliyorsa hu da taksim etmeden önce sağlıklı değildir Göreceğimiz gibi Ömer (ra)'in yaptığı da buydu


[41] Bazı rivayetlere göre Ömer b Hattab vurulduktan sonra halife seçmek istediğinde buyurdu kî:


“Şayet bu Ecleh olursa (kastettiği Ali b Ebi Talib idi) onlara yol gösterir (Rehber olur)” Oğlu Abdullah da kendisine şöyle der:


“Ey mü'minlerin emiri! Ona halifeliği bırakmanızı engelleyen şey nedir?” Ömer (ra) şöyle ce*vap verir:


“Hem hayattayken hem de ölürken bu yükü yüklenmekten ikrah ederim” Ancak bu rivayeti inkar edenler den vardır Onlara göre bu rivayet siyasî amaçlar için ilâve edilmiştir