Vedâ Hutbesi

Arafat'ta Allah'a hamd ve senâdan sonra hususî olarak o sırada hazır bulunan yüz bini aşkın (120000) Sahabîye, umumî olarak da bütün Müslümanlara, bütün insanlığa değişmez, eskimez ölçüler ihtiva eden şu hutbesini irâd buyurdu:

"Bismillâhirrâhmânirrahîm"

"Ey insanlar!"

"Sözümü iyi dinleyiniz Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım"

"İnsanlar!"

"Bugünleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mübarek bir şehir ise, canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecâvüzden korunmuştur"

"Ashabım!"

"Muhakkak Rabbinize kavuşacaksınız O da sizi yaptıklarınızdan dolayı sorguya çekecektir Sakın benden sonra eski sapıklıklara dönmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayınız! Bu vasiyetimi, burada bulunanlar, bulunmayanlara ulaştırsın Olabilir ki, burada bulunan kimse, bunları daha iyi anlayan birisine ulaştırmış olur"

"Ashabım!"

"Kimin yanında bir emanet varsa, onu hemen sahibine versin Biliniz ki, faizin her çeşidi kaldırılmıştır Allah böyle hükmetmiştir İlk kaldırdığım faiz de Abdülmuttalib'in oğlu (amcam) Abbas'ın faizidir Lâkin anaparanız size âittir Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız"

"Ashabım!"

"Dikkat ediniz, Cahiliyeden kalma bütün âdetler kaldırılmıştır, ayağımın altındadır Cahiliye devrinde güdülen kan dâvâları da tamamen kaldırılmıştır Kaldırdığım ilk kan dâvâsı, Abdülmuttalib'in torunu İyas bin Rabia'nın kan dâvâsıdır"

"Ey insanlar!"

"Muhakkak ki, şeytan şu toprağınızda kendisine tapılmaktan tamamen ümidini kesmiştir Fakat siz bunun dışında ufak tefek işlerinizde ona uyarsanız, bu da onu memnun edecektir Dininizi korumak için bunlardan da sakınınız"

"Ey insanlar!"

"Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanızı tavsiye ederim Siz kadınları, Allah'ın emaneti olarak aldınız ve onların namusunu kendinize Allah'ın emri ile helâl kıldınız Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, kadınların da sizin üzerinizde hakkı vardır Sizin kadınlar üzerindeki hakkınız; yatağınızı hiç kimseye çiğnetmemeleri, hoşlanmadığınız kimseleri izniniz olmadıkça evlerinize almamalarıdır Eğer gelmesine müsaade etmediğiniz bir kimseyi evinize alırlarsa, Allah, size onları yataklarında yalnız bırakmanıza ve daha olmazsa hafifçe dövüp sakındırmanıza izin vermiştir Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları, meşru örf ve âdete göre yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir

"Ey mü'minler!"

"Size iki emanet bırakıyorum, onlara sarılıp uydukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız O emanetler, Allah'ın kitabı Kur'ân-ı Kerim ve Peygamberinin (asm) sünnetidir

"Mü'minler!"

"Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Müslüman Müslümanın kardeşidir ve böylece bütün Müslümanlar kardeştirler Bir Müslümana kardeşinin kanı da, malı da helâl olmaz Fakat malını gönül hoşluğu ile vermişse o başkadır"

"Ey insanlar!"

"Cenab-ı Hak her hak sahibine hakkını vermiştir Her insanın mirastan hissesini ayırmıştır Mirasçıya vasiyet etmeye lüzum yoktur Çocuk kimin döşeğinde doğmuşsa ona âittir Zina eden kimse için mahrumiyet vardır Babasından başkasına âit soy iddia eden soysuz yahut efendisinden başkasına intisâba kalkan köle, Allah'ın, meleklerinin ve bütün insanların lânetine uğrasın Cenâb-ı Hak, bu gibi insanların ne tevbelerini, ne de adalet ve şehâdetlerini kabul eder"

"Ey insanlar!"

"Rabbiniz birdir Babanız da birdir Hepiniz Âdem'in çocuklarısınız, Âdem ise topraktandır Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap üzerine üstünlüğü olmadığı gibi; kırmızı tenlinin siyah üzerine, siyahın da kırmızı tenli üzerine bir üstünlüğü yoktur Üstünlük ancak takvada, Allah'tan korkmaktadır Allah yanında en kıymetli olanınız, Ondan en çok korkanınızdır"

"Âzâsı kesik siyahî bir köle başınıza âmir olarak tayin edilse, sizi Allah'ın kitabı ile idare ederse, onu dinleyiniz ve itaat ediniz"

"Suçlu kendi suçundan başkası ile suçlanamaz Baba, oğlunun suçu üzerine, oğlu da babasının suçu üzerine suçlanamaz"

"Dikkat ediniz! Şu dört şeyi kesinlikle yapmayacaksınız: Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayacaksınız Allah'ın haram ve dokunulmaz kıldığı canı, haksız yere öldürmeyeceksiniz Zina etmeyeceksiniz Hırsızlık yapmayacaksınız"

"İnsanlar Lâ ilâhe illallah deyinceye kadar onlarla cihad etmek üzere emrolundum Onlar bunu söyledikleri zaman kanlarını ve mallarını korumuş olurlar Hesapları ise Allah'a âittir"

"İnsanlar!"

"Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?"

Sahabe-i Kiram hep birden şöyle dediler:

"Allah'ın elçiliğini ifâ ettiniz, vazifenizi hakkıyla yerine getirdiniz, bize vasiyet ve nasihatta bulundunuz, diye şehâdet ederiz"

Bunun üzerine Resûl-i Ekrem Efendimiz (asm) şehâdet parmağını kaldırdı, sonra da cemaatin üzerine çevirip indirdi ve şöyle buyurdu:

"Şahid ol, yâ Rab! Şahid ol, yâ Rab! Şahid ol, yâ Rab!"

Salih SURUÇ