Kalb Askerinin Bilinmesi

KALB ASKERİNİN BİLİNMESİ

Kalbin askerlerini uzun uzun anlatmak çok sürer Maksadı bir misal ile sana bildireyim: Beden bir şehre benzer El, ayak ve azalar şehrin san'at erbabı gibidir Şehvet, maliye müdürü gibidir Gazab, şehrin emniyet âmiri gibidir Kalb, bu şehrin padişahıdır Akıl ise padişahın veziridir Padişahın bunların hepsine ihtiyacı vardır Memleketin idaresi ancak bunlarla yürür
Fakat maliye müdürü olan şehvet, yalancıdır, sebepsiz yere başkalarının işine karışır ve saçma sapan konuşur Vezir olan aklın söylediklerine muhalefet eder Şehvet daima, memlekette olan bütün malları toplamak, almak ister Emniyet müdürü mesabesinde olan gazab, şerir, şiddetli, azgın ve serttir Herkesi öldürmek, her şeyi kırmak, dökmek ister
Bunun gibi, şehrin padişahı daima veziri ile meşveret ederse [danışırsa], yalancı ve tama’kâr maliye müdürünü hırpalarsa, onun vezire uymayan sözlerini dinlemez, emniyet müdürünü onun peşine takıp sebepsiz ve lüzumsuz iş görmekten onu meneder, emniyet müdürünü, yapmak istediği haksızlıklardan dolayı döver ve incitirse, memlekette asayiş ve nizam olur
Bunun gibi, kalb padişahı, veziri olan aklın işareti ile iş yaparsa, şehvet ve gazabı zabt u rabt altına alıp (yani sıkıca tutup, idaresi altına alıp) akla uymalarını emrederse, aklı onlara tâbi eylemezse, beden memleketinin işleri düzgün olur Saadet yolu ve Allahü Teâlâ'ya kavuşma yolu kapanmamış olur Eğer aklı, şehvet ve gazaba esir ederse memleket harap olur Padişah, bedbaht olup helak olur

İmam Gazali