İşık Ve Ses Nasıl Yayılır

Işık Ve Ses Konu Anlatımı

Ses Nasıl Yayılır

Işık Boşlukta Yayılırmı

Ses Ve Işık Kaynakları


Ses Hangi Ortamda Yayılır?

Ses çıkaran her cisim bir ses kaynağıdır Ses, maddelerin titreşmeleri sonucu meydana gelir Hava, davul, saz, hayvanlar vb birer ses kaynağıdır

Bütün maddeler tanecikli yapıdadır Ses dalgaları maddenin içerisindeki bu tanecikleri titreştirerek ilerler Tanecikler arası mesafe katı maddelerde çok azken sıvılarda fazla, gazlarda ise daha fazladır


Tanecikler arası mesafe arttıkça sesin yayılma hızı azalır Bu nedenle katılarda hızlı, sıvılarda yavaş, gazlarda ise daha yavaştır

Işık enerji olduğu gibi ses de bir enerjidir Fakat ses ve ışık arasında farklılıklar vardır

Örneğin:

• Işık cisimleri görmemize, ses duymamıza yardımcıdır

• Işık demir, taş, tahta, duvar vb geçemez, ses ise geçebilir

• Işık boşlukta en hızlı şekilde yayılırken ses hiç yayılamaz


Madde Adı Yayılma Hızı (m/s)

Hava 340

Su 1500

Tahta 4700

Demir 5100

Boşluk yayılmaz



Işık Nedir? Nasıl Yayılır?


Çevremizdeki cisimleri sahip olduğumuz b duyu organımızla tanıyıp algılamaya çalışırız Bu organlarımızdan en önemlilerinden birisi de gözümüzdür Çünkü etrafımızda meydana gelen bir çok şeyi görerek tanır ve onlar hakkında fikir ediniriz Görme olayı ise tamamen ışıkla gerçekleşir Etrafımızdaki cisimlerden bir kısmı ışık yayarak görünürler (Güneş, yıldızlar, yanan kibrit, lamba, ateş böceği gibi) Ayrıca ışık yaymadıkları halde ışık kaynaklarından yayılan ışığı yansıtarak görünen cisimler de vardır (Çiçekler, ev, masa, sıra gibi) İşte cisimleri görmemizi sağlayan, göze gelerek bize algılatan enerjiye ışık diyoruz


Işık Kaynakları


Hangi ortamda olursa olsun, gece ve gündüz kendiliğinden ışık yaya rak görülebilen cisimlere ışık kaynağı denir Işık kaynakları, yapıları- na göre, sıcak (akkor) ışık kaynakları ve soğuk (akkor olmayan) ışık kaynakları olmak üzere ikiye ayrılır

Sıcak ışık kaynakları, ısı yoluyla ışık yayan (Güneş, mum alevi, ampul, kızgın metaller gibi) kaynaklardır Soğuk ışık kaynakları ise, elektrik ve manyetik etkilerle ışık veren (Flüoresan lamba, ateş böceği gibi) kaynaklardır

Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısım- da incelenir Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere saydam maddeler denir Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam madde denir Buzlu cam, yağlı kağıt gibi ortamlar da yarı saydam maddelerdir Bir de ışığı hiç geçirmeyen bakır, kitap, duvar gibi maddeler vardır ki, bunlara say- dam olmayan maddeler denir


Işık Nasıl Yayılır?


Işık kaynaklarından yayılan ışınlar homojen ortam içerisinde doğru boyunca ilerler Işığın ilerlemesi için ortama ihtiyaç yoktur Işık homojen saydam ortam içerisinde sabit hızla yayılır ve ışık hızı ortama göre değişir Işığın boşlukta yayılma hızı yaklaşık olarak saniyede üç yüz bin kilometredir (c = 3108 mis) Işık ışınlarının bir yılda gittikleri (9,461012 km) uzaklığa bir ışık yılı denir


Tam Gölge - Yarı Gölge


Kaynaklardan yayılan ışınlar, ortamda ilerlerken saydam olmayan cisimler üzerine düşerlerse, cisimleri geçemediklerinden dolayı, cisimlerin arka tarafında karanlık bölgeler oluşur Meydana gelen bu karanlık bölgeye gölge denir Gölgenin şekli, saydam olmayan cismin şeklinin en büyük kesiti gibidir Bunun sebebi, noktasal ışık kaynağından çıkan ışığın doğrusal olarak yayılmasıdır Kare, küp şeklindeki cisimlerin gölgesi kare; daire ve küre şeklindeki cisimlerin gölgeleri de Şekil -1 deki gibi dairesel olurŞekil - 2 deki ışık kaynağından çıkan ışınların hiç düşmediği bölgele re tam gölge, kaynağın bazı bölgelerinden ışık düşüp bazı gölgelerin den ışık düşmediği bölgelere de yarı gölge denir Gece oynanan maçlarda, sporcuların üç dört tane gölgelerinin olması yarı gölgeye güzel bir örnektir Dört gölgenin oluştuğu alana ışık düşmesine rağmen, diğer bölgeler daha aydınlık olduğundan o bölgeler yarı karanlık gözükür