Afganistan Hakkında Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-28-2012

Afganistan İslam Cumhuriyeti Hakkında Bilgi
Afganistan Nerededir
Afganistan Coğrafyası Ve Şehirleri

Afganistan tarih boyunca isyanları ,savaşların ve katliamların ülkesi olmuştur

Buna rağmen Afgan insan güzel,misafirperver,cömert ve dürüsttür

Son dönem de de getirilen demokrasiyi geri alıp gitseler ülke kısa zaman içinde toparlanıp,Dünya siyasetin de ki yerlerini alacaklardır

Coğrafi Veriler
Konum:Güney Asya`da, Pakistan`ın kuzey batısında, İran`ın doğusunda yer almaktadır

Coğrafi konumu: 33 00 Kuzey enlemi, 65 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Asya
Yüzölçümü: toplam: 647,500 km²;kara: 647,500 km²;su: 0 km²
Sınırları: toplam: 5,529 km
Sınır komşuları: kuzeydoğuda Çin 76 km, batıda İran 936 km, doğu ve güneyde Pakistan 2,430 km, kuzeyde Tacikistan 1,206 km, kuzeyde Türkmenistan 744 km, kuzeyde Özbekistan 137 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
Sahip olduğu denizler: yok (kara ile çevrili)
İklimi: Sert bir bozkır iklimi hakimdir; kışları soğuk, yazları sıcak geçer

Arazi yapısı: Kuzeydoğu ve güneyde engebeli dağlık arazilere ve ovalara sahiptir

Kuzey doğusunu Hindu Kuş dağları kaplar

Ayrıca güneyde Süleyman, kuzeyde Bendi Türkistan dağları mevcuttur

Güney bati bölgeleri geniş çöllerle kaplıdır

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Amu Darya 258 m; en yüksek noktası: Nowshak 7,485 m
Doğal kaynakları: doğal gaz, petrol, kömür, bakır, krom, kükürt, kurşun, çinko, demir, berilyum, yakut, tuz, kıymetli taşlar
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %12

3
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %3
diğer: %39 (2003 verileri)
Sulanan arazi: 27

200 km² (2003 verileri)
Doğal afetler: Hindu Kuş dağları bölgesinde depremler; su baskınları; kuraklıklar
Akarsuları: En önemli akarsuyu Hilmend`dir

Amuderya, Kokça, Kunduz ve Kâbil adlı akarsuları bulunmaktadır

Bunların dışında küçüklü büyüklü çok sayıda akarsuyu mevcuttur

Coğrafi not: Kara ile çevrili

Nüfus Bilgileri
Nüfus:31,056,997(2006 Temmuz ayı tahmini)
Yaş yapısı: 0-14 yaşlarda: %44

6 (erkek 7,095,117/kadın 6,763,759)
15-64 yaşlarda: %52

9 (erkek 8,436,716/kadın 8,008,463)
65 yaş ve üzerinde:%2

4 (erkek 366,642/kadın 386,300) (2006 tahmini)
Nüfus artış oranı: %2

67 (2006 tahmini)
not:Bu oran İran mültecilerini de kapsar

Mülteci sayısı: 23

06mülteci/1,000 nüfus (2004 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1

05 erkek/kadın
15 yaş altı:1

05 erkek/kadın
15-64 yaşlarında:1

05erkek/kadın
65 yaş ve üzeri:0

95erkek/kadın
toplam nüfusta:1

05erkek/kadın (2006 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 160

23ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 43

34 yıl
erkeklerde:43

16yıl
kadınlarda:43

53yıl (2006 tahmini)
Ortalama çocuk sayısı: 6

69 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0

01(2001 verileri)
Ulus: Afgan
Nüfusun etnik dağılımı: Pestunlar %42, Tacikler %27, Hazaralar %9, küçük etnik unsurlar (Aymaklar, Türkmenler, Beluciler ve diğerleri) %13, Özbekler %9
Dinler: Sünni Müslümanlar %80, Şii Müslümanlar %19, diğerleri %1
Dil: Resmi dil Pestuca ve Tacikçedir

Nüfusun %35 i Pestuca, %50 si Farisice (Dari), %11 i Özbekce ve Türkmence, %4 ü Belucice ve Pasice) ve diğer azınlıkların dillerinde konuşmaktadır

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
toplam nüfus:%36
erkeklerin:%51
kadınların:%21 (1999 tahmini)

Yönetimi
Ülke adı:Resmi tam adı: Afganistan İslam Cumhuriyeti
kısa şekli :Afganistan
Yerel tam adı:Jomhuri-ye Eslami-ye Afghanestan
yerel kısa şekli:Afganestan
eski adı:Afganistan Cumhuriyeti
ingilizce: Islamic Republic of Afghanistan
Yönetim şekli: İslam Cumhuriyeti
Başkent: Kabil
İdari bölümler: 34 il; Badakhshan, Badghis, Baghlan, Balkh, Bamian, Daykondi, Farah, Faryab, Ghazni, Ghowr, Helmand, Herat, Jowzjan, Kabil, Kandahar, Kapisa, Khowst, Konar, Kondoz, Laghman, Lowgar, Nangarhar, Nimruz, Nurestan, Oruzgan, Paktia, Paktika, Panjshir, Parvan, Samangan, Sar-e Pol, Takhar, Vardak, Zabol

Bağımsızlık günü: 19 Ağustos 1919
Milli bayram: Kurtuluş günü, 19 Ağustos (1919)
Anayasa: 16 Ocak 2004
Hukuk sistemi: İslam hukuku
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CP, ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü)

Ekonomik Göstergeler
Ekonomiye genel bakış: Afganistan kara il çevrili bir ülkedir, ekonomisi tarıma ve hayvancılığa (koyun ve keçi yetiştirmeye) bağlıdır

İş gücü: 15 milyon (2004 verileri)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %80, endüstri %10, hizmet %10 (2004 verileri)
Endüstri: Küçük çapta tekstil, sabun, mobilya, ayakkabı, gübre, çimento; el yapımı halılar; doğal gaz, yağ, kömür, bakır işletmeleri

Elektrik üretimi: 905 milyon kWh (2003 tahmini)
Elektrik tüketimi: 1

042 milyar kWh (2003 tahmini)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (2001 tahmini)
Elektrik ithalatı: 200 milyon kWh (2003)
Tarım ve hayvancılık ürünleri: haşhaş, buğday, meyveler, fındık; yün, deri
İhracat tutarı: 471 milyon$ (2005 verileri)
İhracat ürünleri: haşhaş, meyve ve fındık, el yapımı halılar, yün, pamuk, deri, değerli taş ve mücevherler

İhracat ortakları: Pakistan, İran, Almanya, Hindistan, Birleşmiş Krallıklar, Belçika, Lüksemburg, Çek Cumhuriyeti
İthalat tutarı: $3

87 milyar (2005 verileri)
İthalat ürünleri: Yabancı sermaye, yiyecek ve petrol ürünleri, cok sayıda tüketim malı
İthalat ortakları: Pakistan, İran, Japonya, Singapur, Hindistan, Güney Kore, Almanya
Dış borç tutarı: 8 milyar $ (2004 verileri)
Para birimi: afgani (AFA)
Para birimi kodu: AFA
Mali yıl: 21 Mart - 20 Mart

İletişim Bilgileri
Kullanılan telefon hatları: 100

000 (2005)
Telefon kodu: 93
Radyo yayın istasyonları: AM 21 (6 sı pasif durumda; Kabil radrosu aktif olanıdır), FM 23, kısa dalga 1 (diller Peştuca, Darice, Urduca ve İngilizce) (2003)
Radyolar: 167,000 (1999)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: azami 10 (Kabil`in bir merkezi devlet televizyon şebekesi ve 30 ilde yayın yapan dokuz bölgesel istasyon

) (1998)
Televizyonlar: 100,000 (1999)
Internet kısaltması:

af
Internet servis sağlayıcıları: 22 (2006 verileri)

07-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Afganistan Hakkında Bilgiler Afganistan İslam Cumhuriyeti Hakkında Bilgi Afganistan Nerededir Afganistan Coğrafyası Ve Şehirleri Afganistan tarih boyunca isyanları ,savaşların ve katliamların ülkesi olmuşturBuna rağmen Afgan insan güzel,misafirperver,cömert ve dürüsttürSon dönem de de getirilen demokrasiyi geri alıp gitseler ülke kısa zaman içinde toparlanıp,Dünya siyasetin de ki yerlerini alacaklardır Coğrafi Veriler Konum:Güney Asya`da, Pakistan`ın kuzey batısında, İran`ın doğusunda yer almaktadır Coğrafi konumu: 33 00 Kuzey enlemi, 65 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Asya Yüzölçümü: toplam: 647,500 km²;kara: 647,500 km²;su: 0 km² Sınırları: toplam: 5,529 km Sınır komşuları: kuzeydoğuda Çin 76 km, batıda İran 936 km, doğu ve güneyde Pakistan 2,430 km, kuzeyde Tacikistan 1,206 km, kuzeyde Türkmenistan 744 km, kuzeyde Özbekistan 137 km Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili) Sahip olduğu denizler: yok (kara ile çevrili) İklimi: Sert bir bozkır iklimi hakimdir; kışları soğuk, yazları sıcak geçer Arazi yapısı: Kuzeydoğu ve güneyde engebeli dağlık arazilere ve ovalara sahiptir Kuzey doğusunu Hindu Kuş dağları kaplar Ayrıca güneyde Süleyman, kuzeyde Bendi Türkistan dağları mevcuttur Güney bati bölgeleri geniş çöllerle kaplıdır Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Amu Darya 258 m; en yüksek noktası: Nowshak 7,485 m Doğal kaynakları: doğal gaz, petrol, kömür, bakır, krom, kükürt, kurşun, çinko, demir, berilyum, yakut, tuz, kıymetli taşlar Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %123 otlaklar: %46 ormanlık arazi: %3 diğer: %39 (2003 verileri) Sulanan arazi: 27200 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Hindu Kuş dağları bölgesinde depremler; su baskınları; kuraklıklar Akarsuları: En önemli akarsuyu Hilmend`dir Amuderya, Kokça, Kunduz ve Kâbil adlı akarsuları bulunmaktadır Bunların dışında küçüklü büyüklü çok sayıda akarsuyu mevcuttur Coğrafi not: Kara ile çevrili Nüfus Bilgileri Nüfus:31,056,997(2006 Temmuz ayı tahmini) Yaş yapısı: 0-14 yaşlarda: %446 (erkek 7,095,117/kadın 6,763,759) 15-64 yaşlarda: %529 (erkek 8,436,716/kadın 8,008,463) 65 yaş ve üzerinde:%24 (erkek 366,642/kadın 386,300) (2006 tahmini) Nüfus artış oranı: %267 (2006 tahmini) not:Bu oran İran mültecilerini de kapsar Mülteci sayısı: 2306mülteci/1,000 nüfus (2004 tahmini) Cinsiyet oranı: doğumlarda: 105 erkek/kadın 15 yaş altı:105 erkek/kadın 15-64 yaşlarında:105erkek/kadın 65 yaş ve üzeri:095erkek/kadın toplam nüfusta:105erkek/kadın (2006 tahmini) Bebek ölüm oranı: 16023ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 4334 yıl erkeklerde:4316yıl kadınlarda:4353yıl (2006 tahmini) Ortalama çocuk sayısı: 669 çocuk/1 kadın (2006 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001(2001 verileri) Ulus: Afgan Nüfusun etnik dağılımı: Pestunlar %42, Tacikler %27, Hazaralar %9, küçük etnik unsurlar (Aymaklar, Türkmenler, Beluciler ve diğerleri) %13, Özbekler %9 Dinler: Sünni Müslümanlar %80, Şii Müslümanlar %19, diğerleri %1 Dil: Resmi dil Pestuca ve Tacikçedir Nüfusun %35 i Pestuca, %50 si Farisice (Dari), %11 i Özbekce ve Türkmence, %4 ü Belucice ve Pasice) ve diğer azınlıkların dillerinde konuşmaktadır Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler toplam nüfus:%36 erkeklerin:%51 kadınların:%21 (1999 tahmini) Yönetimi Ülke adı:Resmi tam adı: Afganistan İslam Cumhuriyeti kısa şekli :Afganistan Yerel tam adı:Jomhuri-ye Eslami-ye Afghanestan yerel kısa şekli:Afganestan eski adı:Afganistan Cumhuriyeti ingilizce: Islamic Republic of Afghanistan Yönetim şekli: İslam Cumhuriyeti Başkent: Kabil İdari bölümler: 34 il; Badakhshan, Badghis, Baghlan, Balkh, Bamian, Daykondi, Farah, Faryab, Ghazni, Ghowr, Helmand, Herat, Jowzjan, Kabil, Kandahar, Kapisa, Khowst, Konar, Kondoz, Laghman, Lowgar, Nangarhar, Nimruz, Nurestan, Oruzgan, Paktia, Paktika, Panjshir, Parvan, Samangan, Sar-e Pol, Takhar, Vardak, Zabol Bağımsızlık günü: 19 Ağustos 1919 Milli bayram: Kurtuluş günü, 19 Ağustos (1919) Anayasa: 16 Ocak 2004 Hukuk sistemi: İslam hukuku Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CP, ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü) Ekonomik Göstergeler Ekonomiye genel bakış: Afganistan kara il çevrili bir ülkedir, ekonomisi tarıma ve hayvancılığa (koyun ve keçi yetiştirmeye) bağlıdır İş gücü: 15 milyon (2004 verileri) Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %80, endüstri %10, hizmet %10 (2004 verileri) Endüstri: Küçük çapta tekstil, sabun, mobilya, ayakkabı, gübre, çimento; el yapımı halılar; doğal gaz, yağ, kömür, bakır işletmeleri Elektrik üretimi: 905 milyon kWh (2003 tahmini) Elektrik tüketimi: 1042 milyar kWh (2003 tahmini) Elektrik ihracatı: 0 kWh (2001 tahmini) Elektrik ithalatı: 200 milyon kWh (2003) Tarım ve hayvancılık ürünleri: haşhaş, buğday, meyveler, fındık; yün, deri İhracat tutarı: 471 milyon$ (2005 verileri) İhracat ürünleri: haşhaş, meyve ve fındık, el yapımı halılar, yün, pamuk, deri, değerli taş ve mücevherler İhracat ortakları: Pakistan, İran, Almanya, Hindistan, Birleşmiş Krallıklar, Belçika, Lüksemburg, Çek Cumhuriyeti İthalat tutarı: $387 milyar (2005 verileri) İthalat ürünleri: Yabancı sermaye, yiyecek ve petrol ürünleri, cok sayıda tüketim malı İthalat ortakları: Pakistan, İran, Japonya, Singapur, Hindistan, Güney Kore, Almanya Dış borç tutarı: 8 milyar $ (2004 verileri) Para birimi: afgani (AFA) Para birimi kodu: AFA Mali yıl: 21 Mart - 20 Mart İletişim Bilgileri Kullanılan telefon hatları: 100000 (2005) Telefon kodu: 93 Radyo yayın istasyonları: AM 21 (6 sı pasif durumda; Kabil radrosu aktif olanıdır), FM 23, kısa dalga 1 (diller Peştuca, Darice, Urduca ve İngilizce) (2003) Radyolar: 167,000 (1999) Televizyon yayını yapan istasyonlar: azami 10 (Kabil`in bir merkezi devlet televizyon şebekesi ve 30 ilde yayın yapan dokuz bölgesel istasyon) (1998) Televizyonlar: 100,000 (1999) Internet kısaltması: af Internet servis sağlayıcıları: 22 (2006 verileri)