Enzimler!

Enzim, (hemen hemen hepsi denilebilecek kadar büyük çoğunluğu) protein yapısında olan, doğal olarak yalnız canlılar tarafından sentezlenebilenbiyolojikkatalizörlerdir
Hücre içersinde meydana gelen binlerce tepkimenin hızını ve özgüllüğünü düzenlerler Çok defa hücre dışında da etkinliklerini korurlar Aynı enzim farklı hücre veya doku tiplerinde de katalizör görevi üstlenebilir Bu durumda üç boyutlu yapısı farklı, ancak görevleri aynı olan 'izoenzimler'den söz edilir Canlı hücrelerde tepkimeler kural olarak,0-50 0C; çoğunlukla da 20-42 0C arasında meydana gelir
Enzimlerin çoğu protein yapısındadır ya da protein kısım bulundururlar Enzimin etki ettiği bileşiğe "Substrat", enzimin saniyede etki ettiği substrat molekül sayısına "Enzimin Etkinlik Değeri=Turnover sayısı" denir Kuramsal olarak enzimli tepkimeler dönüşümlüdür Enzimler, aktivasyon enerjisini düşürerek, zor ve uzun sürede gerçekleşecek olan tepkimeleri çok kısa sürede ve az enerji harcanarak yapmayı sağlarlar
Enzimler yapı olarak iki kısımda incelenirBasit enzimler ve bileşik enzimler

1. Basit Enzimler: Sadece proteinden meydana gelmiş enzimlerdirBunlara en iyi örnek sindirim enzimleri ve üreyi parçalayan üreaz enzimleridirReaksiyon direk olarak protein kısmı tarafından yürütülür
2. Bileşik Enzimler: Bileşik enzimler iki kısımdan meydana gelir

• Protein + Vitaminler
• Protein + Mineral maddeler veya metal iyonlarıdır

Bu enzimlerin protein kısmına apoenzim, vitamin kısmına koenzim veya prostatik grup denir Metal iyonları ve mineral maddeler gibi kısımlarına da enzim aktivatörleri denir Bileşik enzimler ayrı ayrı görev yapamazlar Çünkü enzimin etki ettiği maddeyi protein kısmı belirler Koenzim reaksiyonu gerçekleştirir Organizmalarda vitamin veya metal iyonları eksik olursa protein kısımları reaksiyonu gerçekleştiremez Bundan dolayı canlı hastalanır Mesela gözdeki A vitamini görme reaksiyonlarını gerçekleştiren enzimin bir parçasıdır Yani koenzimdir A vitamini olmasa reaksiyon gerçekleşmez ve gece körlüğü ortaya çıkar
Canlıda her enzim proteinden yapılmıştır Her protein bir gen tarafından programlandırılarak görevlendirilmiştir, buna bir gen bir enzim hipotezi denir Genler, sentezletmiş olduğu proteine ne yapacağınıda şifrelemiştir Bazı enzimler yalnız proteinden oluşurken, bazıları, farklı iki kısımdan meydana gelmiştir Bunlar :

• Apoenzim Kısmı : ( enzimin protein kısmı) enzimin hangi maddeye etki edeceğini saptar

• Koenzim Kısmı : organik çoğu defa fosfattan meydana gelmiş, protein kısmına göre çok daha küçük moleküllü bir kısımdır Enzimde işlev gören ve esas iş yapan kısımdır Genellikle, bütün vitaminler hücrede enzimlerin koenzim kısmı olarak iş görür

Bazı enzimler ise, ortama yalnız belli iyonlar eklendiğinde etkindirler Canlı bünyesinde bulunan eser elementler (Mn, Cu, Zn, Fe,vs) bu enzimatik işlevlerde aktivatör olarak kullanılırlar Bazen, enzimin iş görebilmesi için bir metal iyonuna gereksinimi vardır Yani koenzim metal iyonu ise buna "Kofaktör" denir Bazı durumlarda koenzim apoenzim kısmına sıkıca bağlanmıştır; bu bağlanan kısma "Prostetik grup"; prostetik grupla apoenzim kısmının her ikisine birden "Holoenzim" denir
Enzimler; etki ettiği maddenin sonuna "ase=az" eki getirilerek ya da katalizlediği tepkimenin çeşidine göre adlandırılırlar
Enzimler genel olarak şöyle sınıflandırılabilirler:

• Oksidoredüktazlar
• Transferazlar
• Hidrolazlar
• Liazlar
• İzomerazlar
• Ligazlar (Sentetazlar)

Enzim reaksiyonlarını etkileyen faktörler [değiştir]

Enzimler kimyasal reaksiyonları gerçekleştirdiklerinde bazı faktörlerin etkisi altında kalırlar Bunlar;

• Isı: Her enzim reaksiyonunun optimal bir ısı seviyesi vardırİnsanda bu ısı 36,5 derecedir0 derecede enzimler pasiftirAncak yapıları bozulmazCanlılıkta kaybedilmeyebilirGenel olarak enzimler 60 C de bozulurlar
• pH: (asitlik-bazlık oranı): Her reaksiyonun gerçekleşebilmesi ortamın pH'ını belirleyen belli oranda [[H+]] ve [[OH-]] iyonları konsantrasyonu olmasına bağlıdır
• Substrat konsantrasyonu: Ortamda reaksiyon hızını artırıcı yapılardan biride enzim ve substrat miktarıdırHer ikisinin miktarı belirli oranlarda artırılırsa reaksiyon hızı sürekli artar
• Su: Enzim reaksiyonunun gerçekleşebilmesi için ortamda belirli oranda su olması gerekir Çünkü moleküllerin birbirine çarparak reaksiyonu gerçekleştirebilmesi için hareketi sağlayacak sıvı bir ortamın olması gerekir Tohumlarda su miktarı az olduğundan reaksiyonlarda minimal seviyede gerçekleşmektedir

Triozfosfatizomeraz enzimin yapısı