Kemik İliği Nakli Nasıl Yapılır?

Kemik iliği nakli ile aklınızdaki sorulara yanıt bulabileceğiniz güzel bir yazıyı siz değerli ziyaretçilerimize sunmak istiyorum Bu yazımızda aklınıza takılan tüm sorular hakkında yanıtları okuyacaksınız

Kemik İliği Nakli
Kemik iliği naklinde öncelikle, hasta olan kişiden ya da bir donörden tüm kan hücrelerinin primitif (ilk) hali olan sağlıklı kemik iliği kök hücreleri alınır


Sonra bu kök hücreler, kendi kemik iliği yüksek dozdaki kemoterapi ve/veya radyasyon terapisiyle tahrip edilmiş olan kişiye verilir, Bu, yeni bir kemik iliği yaratmak ve böylelikle kan hücresi üretimini ve bağışıklık sisteminin fonksiyonunu yeniden sağlamak için yapılır


Bir kemik iliği nakli genellikle, lösemi gibi bir kan hücresi kanseri olan bir kişinin kanındaki kanser hücrelerini yok etmek için uygulanan yoğun dozda kemoterapi ve/veya radyasyon terapisinden sonra gerçekleştirilir


Kemoterapiye karşı çok duyarlı olan kan kanseri dışında başka bir tür kanseri (meme kanseri gibi) olan kişilerde de kullanılabilir Kanseri öldürüp iyileştirebilecek (ortadan kaldırabilecek) olan çok yüksek dozda kemoterapi ve/veya radyasyon terapisi, kemik iliğini de öldürebileceğinden, iliğin sonra yenilenmesi gerekir


Nadiren, aplastik anemi ya da orak hücreli anemi gibi kanseröz olmayan (kanserleşmemiş) bir kan bozukluğunu da iyileştirmeyi (ortadan kaldırmayı) denemek için kemik iliği nakli gerçekleştirilir Eski, hastalıklı olan kemik iliği öldürülüp sağlıklı kan hücreleri yapacak olan sağlıklı kemik iliği kök hücreleri ile değiştirilir


Kemik iliği nakli zor ve potansiyel olarak tehlikeli bir tedavidir Tipik olarak, 60 yaş altındaki kişilere uygulanır çünkü bu kişilerin bu işlemi kaldırabilme olasılıkları daha yüksektir


ALLOJENEİK (DONÖR) KEMİK İLİĞİ NAKLİ
Bu tür nakilde, sağlıklı bir donör, hasta bir alıcıya kök hücreleri verir Donörün bağışıklık sistemi hücreleri, alıcının hücrelerini yabancı olarak algılar (ya da tam tersi olur) ve bağışıklık sistemi yabancılardan hoşlanmaz


Bu, iki ciddi soruna neden olabilir İlki, greft reddidir Kemoterapi ve radyasyon terapisi tarafından öldürülmemiş olan ve alıcıda bulunan artık bağışıklık sistemi hücreleri, grefte (donör hücreler) saldırıp grefti reddedebilir


İkinci potansiyel (olası) sorun, graft versus hoşt hastalığıdır Bu hastalıkta, donörün greft hücreleri, alıcının dokularını yabancı olarak algılayıp bu dokulara saldırır Graft versus hoşt hastalığı, allojeneik kemiği iliği nakillerinin majör komplikasyonudur ve öldürücü olabilir 1999′da Harvard araştırmacıları, birçok graft versus hoşt hastalığı vakasını önleyebilecek bir metod (yöntem) keşfetmişlerdir


Kemik iliği naklinin gelişiminden bu yana ideal donör, bir tek yumurta ikizinin kan hücreleri genetik olarak ahcınınkiyle aynı olduğundan sağlıklı bir tek yumurta ikizidir Bu nedenle, alıcı hücreler greft hücreleri reddetmeyecek ve greft hücreler de alıcı hücrelere saldırmayacaktır


Bir sonraki en iyi donör, bağışıklık sistemi ahcınınkine benzer olan bir kız ya da erkek kardeştir Bu iki kişi ne kadar iyi eşleşirse, hücrelerinin üzerinde bulunan ve insan lenfosit antijenleri (HLA) olarak adlandırılan proteinler de o kadar benzer olur


İki kişi test edildiğinde, iyi bir I İLA eşleşmesi (uyumu) olasılığı %25′tir Bu oran, altı kardeş test edilirse %75′e yükselir Nadiren (bu oran %10′dan daha azdır), kan bağı olmayan bir donör çok yakın bir eşleşmedir (oldukça uyumludur)


HLA? ları eşleştirmek için -HLA proteinlerini yapan DNA?yı analiz ederek- geliştirilmiş teknikler, nakillerde daha çok başarı elde edilmesine yol açmıştır


Kısa bir süre önce; uyumlu, akraba olmayan bir donör bulmak, Ulusal Kemik İliği Donör Programı aracılığıyla mümkün olmuştur Bu, uyumlu aile bireyleri olmayan kişiler için çok faydalı bir kaynaktır; ancak, biraz daha yüksek bir greft reddi riski ve graft versus hoşt hastalığı riski taşımaktadır


Allojeneik kemik iliği naklinin başka bir riski, bağışıklık sisteminin bastırılmasıdır Çoğu nakilde, kemoterapi ve radyasyon terapisi tarafından öldürülmeyen herhangi bir bağışıklık sistemi hücresi, greft hücrelere saldırıp bunlar reddetmesin diye bağışıklık sistemini bastıran (baskılayan) ilaçlar verilir Bu ilaçlar, çeşitli organlara (özellikle karaciğer ve böbrek) hasar verebilir ve viral (virüsün yol açtığı) akciğer enfeksiyonu gibi enfeksiyonlara yol açabilir


Sonuç olarak; nakledilen kök hücreler yeterli kırmızı kan hücresi, beyaz kan hücresi ve platelet (trombosit) üretene kadar alıcılar ciddi risk altındadır Özellikle, düşük beyaz kan hücresi seviyeleri kişiyi enfeksiyona karşı; düşük platelet (trombosit) sayılan da kanamaya karşı daha zayıf (açık) kılar


OTOLOGÖZ (KENDİNE) KEMİK İLİĞİ NAKLİ


Kan iliği naklinde en yaygın metod olarak kullanılan bu tür nakil, kişilere kendi kök hücrelerini geri verir Kişiye verilen sağlıklı kök hücreler kişinin kendi iliğinden alınmış olan kendi hücreleriyse, eşleşen (uygun) doku sorunu ortadan kalkar


Kanserli bir kişideki kök hücreler hemen hemen her zaman sağlıklıdır ve (kanserli bir kişiden geliyor olmalarına rağmen) kanseröz (kanserleşmiş) değillerdir


Otologöz nakillerin, allojeneik nakillere göre iki avantajı vardır Hastanın kendi hücreleri nakledildiğinden, greft reddi riski (ve dolayısıyla da bağışıklık sistemini bastırmak (baskılamak) için ilaç kullanmaya gerek yoktur) ve graft versus hoşt hastalığı riski yoktur


Allojeneik (donör) kemik iliği nakilleri gibi, otologöz (kendine) kemik iliği nakilleri de, beyaz kan hücreleri ve plateletlerin (trombositlerin) yetersiz sayıda olmasından dolayı enfeksiyon ve kanama riski taşır
Allojeneik kemik iliği nakillerinin tersine, otologöz kemik iliği nakilleri, sağlıklı kök hücrelerin yanı sıra hastanın kanseröz (kanserleşmiş) hücrelerinden bazılarının da hastanın vücuduna geri koyulması riskini taşır


Kök hücreler vücuda geri zerk edilmeden önce ilik ve kandaki tüm Kanser hücrelerini arındırmak için yeni yeni teknikler geliştirilmektedir


Bir Otologöz Kemik İliği Nakli Esnasında Neler Olur?


Otologöz kemik iliği naklinde, kişiler verilecek olan kök hücrelerini kendileri sağlarlar-kendilerine hücre bağışlarlar Önce, kemik iliğinden ya da kandan kök hücreler alınır (A) Bu kök hücreler toplanır (B) ve sonra güvenli bir şekilde saklanmaları için bu hücreler depolanır ya dondurulur (C) Kişi, kemik iliğinin tahrip edilmesi için yüksek dozda kemoterapi (D) ve bazen de radyasyon terapisi alır Dondurulmuş hücreler eritilir ve bir intravenöz kateter aracılığıyla kan dolaşımına geri döndürülür (E) Kök hücreler, sağlıklı yeni kan hücreleri üretmeye başladıkları yer olan kemik iliğine doğru kendi yollarını bulurlar


Bir Allojeneik Kemik İliği Nakli Esnasında Neler Olur?


Önce, alıcı kemik iliğindeki ve vücudun başka bir yerindeki kanseröz (kanserleşmiş) hücrelerin öldürülmesi için radyasyon terapisi ve kemoterapi görür


İkinci olarak, doku türü alıcınınkiyle eşleşen bir donör (genellikle bir kardeş) bulunur ve (donörün) pelvik kemiğinden ya da kanından bir kemik iliği örneği alınır Donör hücrelerinin doğrudan kemik iliğinden alındığı durumlarda, kemik iliğine (genellikle bir kalça kemiğine) bir iğne sokulur ve yaklaşık olarak 1 ila 2 quart (litre) sağlıklı ilik emilerek alınır
Üçüncü olarak; sağlıklı donör hücreler, bir kan transfüzyonunda (naklinde) olduğu gibi, alıcının kan dolaşımına enjekte edilir Primitif kök hücreler, çoğaldıkları ve tüm tahrip olmuş kan elemanlarının (unsurlarının) yerini aldıkları (yer olan) kemik iliğine giderler


Nakledilen kök hücreler kemik iliğine ulaştığında, kemik iliği hücrelerinin rejenerasyonunu (yeniden üretimini) hızlandırmaya yardımcı olmak için genellikle genetik olarak değiştirilmiş büyüme (oluşum) tetikleyici faktörler verilir