![]() |
Yaraların Hızlı İyileşmesi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Yaraların Hızlı İyileşmesiVücudumuzdaki yaralar günlük yaşamın kötü etkilenmesine neden olabiliyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yara kenarlarının cerrahi olarak veya bantlarla karşılıklı getirildiği temiz, iltihapsız bir yara minimal doku kaybı ile iyileşir ve buna birincil yara iyileşmesi denir ![]() ![]() ![]() Birincil yara iyileşmesi: Temel olarak 3 basamaktan oluşur 1-Erken dönem cevabı 2-Epitel yenilenmesi 3-Cilt altı dokularının tamiri Erken dönem cevabı 2 kısma ayrılır Kılcal damarların cevabı: Yaralanma sonucu oluşan kanamaya ilk cevap damar büzüşmesidir 5-10 dakika sürer ![]() ![]() Damar büzüşmesini takiben damarlarda genişleme oluşur ve kılcal damarların geçirgenliği artar ![]() ![]() ![]() Hücresel cevap: Yaralanmadan sonraki 4-5 'nci günlerde kollajen sentezlenir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Epitel yenilenmesi: Yaralanmanın 24-36 'ncı saatleri arasında epitel uzantıları ince hücreler şeklinde yaranın derinliklerine ilerler ![]() ![]() ![]() Cilt altı dokuların tamiri: İyileşme dokusu granüler ve pembe renklidir ![]() ![]() ![]() Kollajen fibriller yapıda olduğundan çekme kuvvetine direnç gösterir ![]() ![]() ![]() Doku kaybı olan yaralanmalarda daha fazla hücre ve doku ölümü olacağından daha şiddetli iltihabi reaksiyon gözlenir ![]() ![]() Birincil ve ikincil yara iyileşmesi arasındaki en önemli fark yaranın büzüşmesi (kontraksiyonu)dir ![]() ![]() Yara iyileşmesini etkileyen faktörler: 1-Lokal Faktörler a-Yeterli kan desteği mutlak gereklidir ![]() b-İltihap oluştuğu zaman hem yara iyileşmesini geciktirir hem de daha büyük ve deforme bir iz oluşmasına neden olur ![]() c-Hareket kısıtlılığı:Yara bölgesinin erken hareketi yaraya ek bir stres getireceğinden yara dudaklarını bir araya getirmeye çalışan kollajen miktarının artması ve sonuçta büyük iyileşme dokusunun oluşmasına neden olur ![]() d-Yabancı cisim:İltihabi reaksiyonu ve fagositlere bağlı makrofaj sistemini aktive ederek yara iyileşmesini engeller ![]() ![]() ![]() ![]() 2-Sistemik Faktörler a-bolik Faktörler:Protein eksikliği,C ,A vitamini,çinko eksikliği yara iyileşmesini geciktirir ![]() Şeker hastaları enfeksiyona daha yatkındır ![]() Kortikosteroidler yara iyileşmesini geciktirir ![]() b-Sitostatik ilaçlar:Kanser tedavisinde kullanılan bu ilaçlar yara iyileşmesini geciktirir ![]() c-Yaş:Rahimdeki fetuslar üzerinde yapılan çalışmalar fetal ciltte skar oluşmadığını göstermiştir ![]() ![]() 9-25 yaş arası cilt sağlıklı ve iyileşme hızlı olduğu halde skarlar kırmızı,ciltten kabarık ve geniştir ![]() 50 yaşından sonra ise yara yavaş iyileşir ancak skar dokusu daha az gelişir(Fizyolojik cevaplar yavaşlamıştır) Yara iyileşmesinin komplikasyonları: A- Yaranın açılmasıaaşırı yara gerilimi,yara üzerine uygulanan mekanik stresler ve bolik durumun zayıflığı (Protein,A,C vitamini eksikliği vb ![]() ![]() B- Hipertrofik skar ve keloidbiggrineriden kabarık bir görüntüsü olan bu skarlar travma sonrasında aşırı iyileşme dokusu yapımından kaynaklanır ![]() ![]() ![]() Hipertrofik skarda ve keloidde yara iyileşmesinin ikinci fazında emilmesi gereken iyileşme dokusu büyümeye devam eder ![]() ![]() Kollajen çapraz bağlarının yapısı bozulmuştur ![]() ![]() ![]() C- Büzüşme: El ayası ve ayak tabanında daha çok oluşur ![]() ![]() D- Kanserleşme:Kural olarak yeniden epitel oluşumunun uzadığı tüm yaralar kanserleşme riski gösterir ![]() ![]() ![]() Yeni oluşmuş yara tedavisinde bilmemiz gerekenler: Eski bilgilerimizin aksine yaralanma sonucu oluşan kabuklar artık yara üzerinde bırakılmamakta aksine yara yüzeyinin kabuksuz (kabuk yara kenarlarının temasını engelleyerek nedbeyi arttırmaktadır) ve nemli olması tercih edilmektedir ![]() Bu ise vazelin ve antibiyotikli bir pomad ile sağlanabilmektedir)Yara iyileşmesi sonrası o bölgenin güneş ışınlarından korunması çok önemlidir bunun için yüksek faktörlü güneş koruyucu kremler kullanılmalıdır ![]() Oluşan bir kesinin tamirinde derinin cerrahi olarak dikilmesi,bantlarla yapıştırılmasının yanısıra kullanılmakta olan yeni bir yöntemde cilt yapıştırıcılarıdır ![]() ![]() Eski bir yara izine neler yapılabilir: Cerrahi yaralar,suçiçeği,akne(sivilce), yanık sonrası oluşan izlere çeşitli yöntemlerle çözüm bulunmaya çalışılmaktadır ![]() Akne (sivilce) izleri: Oluşan iz derin çukur şeklinde ise cerrahi olarak çıkarılıp yara tekrar dikilebilir ![]() Orta derece derinlikteki izler zımparalama (dermabrazyon)yöntemi ile tedavi edilir ![]() Küçük akne izlerinde özel bir iğne ile izi zemine bağlayan fibröz kollajen bantların kesilmesi yöntemi kullanılabilir ![]() Yüzeyel akne izleri için kimyasal soyma (chemical peeling) veya fiziksel soyma (lazer) işlemleri uygulanabilir ![]() ![]() Su çiçeği izleri: Kişinin kendinden alınan yağ transferi yapılabilmektedir ![]() ![]() Hipertrofik skar: Hipertrofik skarlar oluşmaya başladığında üzerine uygulanacak silikon jel uyguladığı basınç ve elektrostatik etki ile 3-4 ay sonra kollajen liflerin azalmasını ve mevcut liflerin yara kenarlarına paralel dizilmesi sonucu daha az kırmızı ve sağlam deriden daha az kabarık bir iz oluşmasını sağlar ![]() ![]() Akut yanık sonrası oluşan deri kaybı yara iyileşmesindeki en ciddi problemlerdendir ![]() ![]() ![]() ![]() Bu deri büyüme özelliğine sahiptir ve yeni kan damarları ve pigment hücreleri ile sağlam dokuya benzerlik sağlar ![]() İnsan kadavrasından alınan deride bu işlem için kullanılan malzemelerden biridir ![]() Yeni oluşmuş bir yaranın bakımı için neler yapılmalıdır: 1-Yarayı sabunlu su,oksijenli su,serum fizyolojik ile temizleyin 2-Antibiyotikli krem sürün ve yarayı kapalı tutun ![]() ![]() 3-Pansumanı günde 1 kez değiştirin 4-Güneşten en az 6 ay kaçının 5-Sabırlı olun (Yara iyileşmesinin 1 yıla kadar uzadığını unutmayın) 6-Kırmızı,kabarık ve ağrılı skarlarda doktora başvurun ![]() |
![]() |
![]() |
|