Tohumlarının Ekim Öncesi İşlemleri

Bitki Türlerin Tohumlarının Ekimi - Ekim Öncesi İşlemler -Fidanların Ekimi


Çimlenme engeli olan tohumlarda bu engelin çeşidine göre hangi yöntemler le ve nasıl giderileceği daha önce görülmüş bulunmaktadır Çimlenme engeli ol sun olmasın bazı toumlann ekimden evvel ilaçlanması ve bazı durumlarda da çimlenme engeli olmasa da çimlendirmeyi hızlandırma yöntemleri ve ekimden önce ön çimlendirme gibi işlemler sözkonusu olabilir

Tohumların ekimlerinden evvel böcek, kuş, kemiriciler ve mantarlara karşı koruyucu tedbir olarak bazı önlemler alınması büyük önem taşır Bilhassa ekim lerde çimlenen fidelerin kaybında, damping-off yani çökerten denilen mantar za rarlıları büyük problem oluşturmaktadır Bu mantar etkisiyle tohumlar çürüyebi lir veya çıkan fidecikler çürüyerek devrilerek ölürler Bazı durumlarda kök bo ğazında toprak üstü yüksek sıcaklıklardan kaynaklanan yanma zararları, bu etki ile karıştırılmaktadır Ancak damping-off zararında bu etki, gölgeleme ve sulama arttıkça büyümekte, kök boğazı yanmalarında ise bu etki, gölgeleme ve sulama arttıkça azalmaktadır ve böylece kolaylıkla bir ayrım yapılabilmektedir Dam ping-off ve diğer mantarlara karşı ekim ortamı daha önce görüldüğü gibi sterili ze edilse dahi tohumlar uygun fungisitlerle muamele edildikten sonra ekilmelidir ler Aksi halde tohumlarla zararlılar tekrar toprağa intikal eder Bu takdirde za rar, sterilize edilmemiş topraktakinden de büyük olur Şüphesiz bu mantar zarar larına karşı tohumun ilaçlanması yanında, ekim yerlerinin fidanlıkta sik sık de ğiştirilmesi ve yüksek çimlenme kabiliyetinde tohum kullanımı (zira çimlenme gü cü zayıf ve yavaş çimlenen tohumlarda bu zararlar daha artmaktadır), ekim za manını biraz ileri alınması (zira toprak ısındıkça zarar azalır), az sulama, iyi dre naj ve toprağın iyi havalanması, ekim yastıklarında tuzlaşma olmaması gibi ted birlerde ayrıca dikkate alınmalıdır Bu konuda tohumları dezenfeksiyon bakımın dan, kalsiyum hipoklorit, Merthiolat, bromlu su, cıva klorür önerilmektedir Fun-gisitlerin çoğu kuruyucu karakterdedir Eskiden beri çinkolu ve bakirli fungisitler de etkin birer koruyucu olarak kullanılmaktadır

Böcekler ve mantarlara karşı müşterek koruyucu olarak fungisit ve insektisit-ler karıştırılarak da verilebilir Bu konuda hazırlanmış çeşitli kombinasyonlar pi yasada mevcuttur Bu konularda çim ekimlerinde de büyük hassasiyetle durmak gerekir Bu çeşitli ilaçları kullanırken firmanın prospektüslerindeki önerilere ta mamen riayet edilmelidir Aksi halde tohum ve fidanlarda türlere göre değişen za rarlı etkiler görüldüğü gibi insanlar bakımından da tehlikeli olabilir Az miktar da tohum için bu ilaçların toz halinde kullanılması uygundur Fazla miktarda to humda kullanılacaksa bazı karıştırıcılarla tozun iyi karışması veya sıvı halde kul lanılması gerekir

Tohumların ilaçlanmasında herhangi bir bulaşmayı gidermek üzere kalsiyum hipoklorit, civa klorür, bromlu su, en fazla kullanılan maddelerdir Kalsiyum hi-poklorürün 10 gr'ı 140 mi suya konup 10 dakika çalkalanıp bir saat dinlendiril dikten sonra süzülüp tohum bu eriğikle işleme tabi tutulur Bu eriyikte tutulma süresi türlere göre 5-30 dakika arasında değişir Tohumun içindeki organizmala rı yok etmeyi hedef alan dezenfeksiyon ise sıcak su, formaldehid veya bulaşmayı önlemede kullanılan civa klorür (1 kısım civa klorür ve 100 kısım su) ile gerçek leştirilebilir Sıcak su işleminde tohumlar 45°C kadar sıcak suda türlere göre 15-30 dakika tutulup sonra serilip kurutularak işlem gerçekleştirilir Bu konuda su sıcaklığı ve suda bekletme süresi iyi ayarlanmalıdır Aksi halde tohumlara zarar verebilir Eski ve zayıf tohumlar bu işleme tabi tutulmazlar Bu durumda ayrıca bir koruyucu madde de kullanılması da önerilmektedir60 Bu konuda bir insekti-sitle bir fungusitin karışımı etkin olur Bu tip karışımlar piyasada çeşitli adlar al tında bulunmaktadır

Piyasada bulunan bu çeşitli tohum ilaçlarının herbirinin kullanımı farklı tarzda olduğundan prospektüslerine göre hareket etmek daha önce de diğer bir vesileyle belirtildiği gibi en uygun yol olur

Tohumların kuşlardan korunması için de özellikle küçük tohumlarda onları sülüğenle işleme tabi tutmak önerilmektedir Bunun için 1 kg nemlendirilmiş to huma 150 gr sülüğen isabet edecek şekilde bir kovada karıştırılarak tohumlar bo yanabilir Sonra boyanan tohumlar bir kâğıt üzerine serilerek kurutulur Büyük tohumlarda ise (örneğin Meşe, Kayın, Kestane ve Ceviz gibi) fare ve kuşlara kar şı tohumları petrol (100 kg suya 1 kg benzol) lemek iyi sonuç vermektedir Ancak bu tedbir ilkbahar ekimleri için önerilmektedir Aksi halde sonbahar ekiminde to hum uzun süre toprakta kaldığından bu işlemin yarattığı koku kaybolmaktadır

Çimlenme engeli olmayan tohumlarda ekimden evvel tohumların su ile şişi rilmesi tohumun çimlendirilmesini hızlandırarak zararlıların etki süresi kısaltıla-bilir Ancak su ile şişirme süresini 24 saatten fazla tutmamalı, zorunlu durumda bir gün daha uzatılacaksa suyu değiştirerek oksijence zenginleştirilmesi sağlan malıdır Aksi halde çimlenmenin başlangıcında hızla artan respirasyon yani solu num dolayısıyla tohumların oksijen ihtiyacı artmakta ve suda erimiş halde oksi jeni tohumlar sarfettikten sonra uzun süre değiştirilmediği takdirde oksijence ye tersiz suda bozulmakta ve çürümektedir Şişirilen tohumlar bir yağış vs dolayı sıyla hemen etkilemezse geriye kurutma şanslan da türe ve süreye göre oldukça kısıtlı kalmaktadır

Bazı tohumlarda ve durumlarda ekimden önce tohumlar bir ön çimlendirme-ye tabi tutulmaktadır Bu işlem daha ziyade ilkbahar ekimlerinde uygulanmakta dır Çeşitli yapraklı tohumlar örneğin Kayınlar ve Sedirler, Duglaz ve Veymut ça mı gibi bazı ibreli tür tohumlan ekimlerde, gecikmeyle toprak yüzüne çıkarlar ve aynı zamanda bu çıkış bir örnek de olmaz Bu tür tohumlann ekimden birkaç haf ta evvel marangoz atölyelerinden alınan un halindeki odun talaşı veya taneleri orta büyüklükte olan dere kumu, rutubetlendirip tohumlarla karıştırılarak ve oda sı caklığında devamlı rutubetlice tutularak, kısa zamanda büyük çoğunluğunun kök çükler geliştirmeleri sağlanabilir îşte bu sırada kökçükler büyümeden odun unuy la veya kumlu halde ekim yaparsak ve daha ince bir materyalle ekimleri örtersek sahada iyi bir çıkış ve regüler bir fide teşekkülü olur Bu ön çimlenme katlamada veya soğuk-ıslak işlemde de bir ölçüde gerçekleşmiş olmaktadır

Çevre düzenleme ve peyzaj çalışmalarında çok kullanılan ve ekimlerinden önce bazı işlemleri gerektiren süs bitkilerinin Tablo: 11 'de ayrı ayrı ekim öncesi işlemleri belirtilmiştir Çeşitli güvenilir kaynaklara göre61 hazırlanan bu tablo uy gulamaya yol gösterebilir