Bonsai Yaprak Azaltma

Bonsai Yaprak Azaltma


Yapraksızlaştırma (defoliationu karşılayan tam Türkçe kelime bu, kulağa pek de hoş gelmediğinin farkındayım) çeviri veya kesme işlemleri her yıl yaprak döken (deciduous) ve geniş yapraklı (broadleaf) bonsailerin yapraklarını yazın azaltma/kaldırma tekniğidir


Bu teknik bonsainin ikinci bir ‘yalancı’ bahar yaşamasını ve tekrar yaprak üretmesini sağlar Böylece, yerine gelen yeni yaprakların daha dallanıp budaklanmış bir yapıda, yoğunluklarının daha yüksek, yaprak boyutlarının ve saplarının ufalmış olmasına yardım ettiği gibi enfes Sonbahar renkleri de meydana getirir


Yaprak Azaltmayla İlgili Bir Uyarı


Bir çok bonsai heveslisi yapraksızlaştırma işlemini ilkin hem estetik olarak hem de bahçecilik esasları açısından hazır olmayan ağaçlar üstünde uygulamaya kalkarlar Bu yüzden yapraksızlaştırma tekniklerinin detayına geçmeden önce, üzerinde bu işlem uygulanacak olan ağacın sağlıklı ve dinç olması gerektiğini belirtmemiz lazım Yapraksızlaştırma işlemi bitkiyi zayıflatıcı ve güçsüzleştirici bir etki yaptığından dolayı sadece bu süreçte kendisini toparlayabilecek güce sahip ağaçlarda uygulanmalıdır Son zamanlarda saksısı değiştirildiğinden, hastalıktan, şekil vermekten veya ağır şekilde budandığından zayıflık belirtisi gösteren ağaçlar bu işe uygun değildir


Bilinmeli ki yeterince dinç olmayan bir bonsaiyi yapraksızlaştırmak, onun takatinin sınırlarını zorlayan bir işlem olabileceğinden dal yapılarının bazı kısımlarında ölümlere (die-back) sebebiyet verebilir

Bir diğer nokta da bunun sadece ‘bitmiş’ bonsailerde uygulanmasının gerektiğidir Yapraksızlaştırılacak ağacın gövdesi ile birinci, ikinci ve üçüncü aşamadaki dallarının oluşmuş olması gerekir Dal ve gövdesinin gelişmesi gereken bir ağaçta yapılan söz konusu işlem bu bölümlerdeki büyüme hızının birden düşmesine sebep olur


Değişik ağaç türleri yapraksızlaştırma işlemine değişik tepkiler verirler Kimisi toptan yapraksızlaştırma işlemine çabucak ve kuvvetli bir şekilde (bazılarında aynı yıl içinde birden fazla bile uygulanabilir) cevap verirken kimisi sadece kısmi yapraksızlaştırmayı kaldırabilir


Tümden Yapraksızlaştırma (Total Defoliation)


Yapraksızlaştırmanın en çok bilinen yolu her bir yaprağı tek tek makasla kesmek ve geride sadece yaprak saplarını bırakmaktır Bu işlem, yaprak kolları (leaf-axil) üzerindeki yeni tomurcuklar uzayıp geliştiği ve açıldığı için ağacın gelişmesine katkıda bulunur Yeni yapraklar büyümeye başlayınca yaprak sapları kuruyarak düşerler


Ağacı yapraksızlaştırdıktan sonra özellikle iç ve alt taraftaki tomurcuklanmayı teşvik etmek için iyi ışık alan bir yere yerleştirin Unutmayın, yaprakları olmayan bir bonsainin su ihtiyacı da azalacaktır

Yeni yapraklar 3-6 hafta arasında (işlemin zamanına, ağacın kuvvetine ve türüne göre) görünmeye başlarlar Bu yeni yapraklar hem daha küçük olacaklar hem de sayıları fazlalaşacaktır (Bundan sonraki cümlede back bud diye bir terim kullanılmış ki anlamını çözemedim ama sanırım ‘Dinç ağaçların bu işlem sonrasında tomurcuklanma sürecine destekleyici olacağını’ söylüyor Ne yapayım ingilizcem bu kadarına yetiyor J)


Yapraksızlaştırmanın tam zamanı ağaçtan ağaca değişiklik gösterir Yalnız genel olarak işlem, baharda büyüyen yapraklar gelişip sertleşince yapılabilir (yapraklar bahardaki renklerini kaybedip sert bir görüntü aldıklarında) Ağaç türlerine göre değişen daha detaylı yapraksızlaştırma takvimi makalenin sonunda verilecektir


Yapraksızlaştırmadan hemen sonra ağaç bahardan o yana ilk defa ‘kel’ kaldığı için dal yapısı üzerinde çalışmak da mümkündür Budama, tel bağlama ve yaprak döken ağaçları şekle sokmak için uygun bir zamandır


Kısmi Yapraksızlaştırma (Partial Defoliation)


Kısmi yapraksızlaştırma daha nazik ve bazı ağaç türleri için de daha uygun bir işlemdir Geniş yapraklar gelişme mevsiminden yaz sonuna kadar artan şekilde yok edilir, bu büyük olanlar daha küçükleri ile daha yavaş yer değiştirmiş olurlar


Kısmi yapraksızlaştırmanın birkaç ek faydası vardır Yaprak yok etmenin ağaçta yarattığı stres birkaç hafta veya aya yayılmış olur En geniş yapraklar ağacın en kuvvetli, en tepedeki alanlarında (dalların uç tarafları) bulunurlar ve bunların olmaması ışığın daha zayıf, içte kalan ve alt taraftaki dallara ulaşmasını sağlar Bir manada kısmi yapraksızlaştırma çok dinç alanları güçsüzleştirerek daha zayıf, alçaktaki alanların kuvvet kazanmasında da kullanılabilir


Yapraksızlaştırma Tekniğine Uygun Ağaçlar


Aşağıdaki listenin tam bir liste olmadığını biliyorum, mutlaka bu işlemin uygulanacağı başka türler de vardır Ancak uzman bir kimse tarafından bu liste dışındaki bir ağaç özellikle tavsiye edilmemiş ise o ağacın vereceği tepkiyi ölçebilmek için, üzerinde önce sınırlı düzeyde ‘kısmi yapraksızlaştırma’ tekniğini uygulamanızı ısrarla tavsiye ederim


Yapraksızlaştırma normalde İngiltere’de yaz ortasında yapılabilir, yalnız bazı türler Mayısın sonlarında daha iyi tepki verirler Bir kısmı ise Haziran ortasında Şunu da ekleyeyim, yaşadığınız yerdeki iklim şartları ve gelişme mevsiminin uzunluğu gibi unsurlar bu işlem için en uygun zamanın tespitinde etkilidir


Mayıs Ayında Yapraksızlaştırılacak Türler


Crataegus Türleri Hawthorn (Akdiken, Alıç):

Mayıs ayında tümden yapraksızlaştırma yapılabilir ama geniş yapraklı olanlarda kısmi uygulamaya daha elverişlidir


Fagus sylvatica, Avrupa Kayını:

Mayıs ayında geniş yapraklarını kısmi olarak azaltın Tümden azaltmalarda başarı oranı değişebilir ancak önerilmez


Quercus robur, Avrupa/İngiliz Meşesi:

Sadece çok kuvvetli olanlarında tümden yapraksızlaştırma uygulayın, zayıf olanları daha azına uygundur Geniş yapraklı bölümleri için kısmi uygulama daha iyi olacaktır


Sageretia theezans:

Tümden yapraksızlaştırma Haziran öncesinde çok dinç olanlarında uygulanabilir İkincisi ise yaz ortasından sonraki dönemde


Ligustrum sp/Privets:

Tümden yapraksızlaştırma Haziran öncesinde çok dinç olanlarında uygulanabilir İkincisi ise yaz ortasından sonraki dönemde


Ulmus türü ağaçlar, Çayır Karaağacı (Field Elm):

Tümden yapraksızlaştırma Mayıs ayında, ayrıca üçüncü aşamada yer alan ince dalların kalınlaşmasını önler Çünkü bu kalınlaşma Çayır Karaağaçları için (özellikle mame ve shonin boyutundaki ağaçlarda) bir soruna neden olabilir


Ulmus parvifolia, Çin Karaağacı (Chinese Elm):

Mayıs başında tümden yapraksızlaştırma yapılabileceği gibi, eğer ağaç yeterince dinç ise yaz ortasından sonra ikinci bir tümden yapraksızlaştırma uygulanabilir Kısa saplı olanlarla ve mame boyutundaki bonsailerle uğraşırken yaprakları makas yerine parmaklarınızla kopartsanız daha iyi olur Yaprakları dal yönünde çekerek yeni tomurcuklara ve dallara zarar vermemiş olursunuz



Haziran Ayında Yapraksızlaştırılacak Türler


Acer Palmatum, Japon Akçaağacı ya da Beş Kollu Yaprakları Olan Akçaağaç türü (Japanese Maple):

Haziran’da yapılacak tümden yapraksızlaştırma hem oluşacak dal yapıları hem de yaprak boyutlarının küçülmesi açısından mükemmel olacaktır Kısmi yapraksızlaştırma daha zayıf olan kırmızı yapraklı Akçaağaçlar için daha uygundur


Acer buergerianum, ya da Üç Kollu Yaprakları Olan Akçaağaç türü (Trident Maple):

Yeterince dinç olan ağaçlarda yılda iki kez tümden yapraksızlaştırma yapılabilir


Carpinus Gürgeni (Hornbeam):

Tümden yapraksızlaştırma sadece sağlıklı ağaçlara uygulanabilir Aksi taktirde sadece kısmi uygulama yapılmalıdır


Küpeçiçeği Türleri:

Yeterince dinç olan ağaçlarda yılda iki kez tümden yapraksızlaştırma yapılabilir


Malus Crab Elması (Malus Crab Apples):

Tümden veya kısmi yapraksızlaştırma


Zelkova serrata Zelkova:

Kısmi yapraksızlaştırma bütün yerlerinde yapılabilir ama en zayıf dallarda uygulansa daha iyi olacaktır



Kaynak: http://wwwbonsai4mecom

Çeviri: Erkan Aktaşgül

Çevirenin Notu: Ağaç türlerinin genelde doğru çevrildiğini bilsem de bazı türleri sözlüklerden bularak yazdım Türlerden emin olamadıysanız, kendinizin araştırmasını tavsiye ederim