Prof. Dr. Sinsi
|
Kazakistan - Bağımsızlık Yıldönümü - 16 Ekim
Kazakistan'ın Bağımsızlığını Kazanması - Kazakistan Bağımsızlık Yıldönümü - 16 Ekim Kazakistan Bağımsızlık Yıldönümü - Kazakistan Tarihi
1984 yılında Kazakistan Merkez Komitesi Sekreterliğine getirilen Nazarbayev’in kısa
süre sonra Bakanlar Kurulu Başkanı olması, Kazakistan tarihinin dönüm noktası
oldu 22 Haziran 1989’da Kazakistan Komünist Partisi başkanlığına getirilen Nazarbayev,
Mikhail Gorbaçov’un Glasnost-Perestroyka politikasına destek verdi Bunun
karşılığı olarakta Kazakistan’ın haklarının korunmasını sağladı Kazakistan
petrolünün, doğalgazının ve madenlerinin dış piyasada uygun fiyatla satılmasını
istedi İzlediği tutarlı ve akılcı politika ona büyük saygınlık kazandırdı 1989 yılı Eylül’ünde
resmi dilin Kazak Türkçesi olduğunu ilân etmesi halkın güvenini daha da
arttırdı Böylece Kazak Türkleri ana dillerine kavuştular Ülkesini demokrasi ve serbest pazar ekonomisine geçirmek için önlemler aldı, düzenlemeler yaptı
Siyasal partilerin kurulmasına izin verdi Azat (Hürriyet) Partisi Kazakistan’ın egemenliğini kazanmasında önemli rol oynadı 26 Mart 1990’da seçilen parlamento 24 Nisan 1990’da Nazarbayev’i cumhurbaşkanı seçti Nazarbayev parlamento desteği ile Rusların Kazakistan’daki nükleer deneme yapmalarını engelledi 1 Aralık 1991’de yeniden 5 yıl için cumhurbaşkanı seçildi Kazak geleneklerine uygun şekilde makamına oturdu 16 Aralık 1991’de Kazakistan’ın bağımsızlığını ilân etti Böylece Kazakistan Cumhuriyeti kurulmuş oldu
Nazarbayev’in öncülüğünde devlet bürokrasisinin yanısıra dil, edebiyat,kültür
alanlarında ulusalcılık hız kazandı Kruşçev zamanında kapatılan Kazak okulları
yeniden açıldı Kazak milliyetçiliğinin temel kaynakları yeniden incelenmeye başlandı
Kazakistan tarihi, sosyalist ideolojiden arındırılarak incelenmeye ve öğrenilmeye
başlandı
Hükümet
Resmi ismi Kazakistan Cumhuriyeti olan ülkenin yerel dildeki ismi Qazaqstan Respublikasy’dir Başkanlık otoriteli cumhuriyet yönetim şeklinin yürürlükte olduğu Kazakistan’ın başkenti (51;10) Kuzey ve (71;25) Doğu coğrafi koordinatlarında yer alan Astana’dır Kazakistan toplamda 14 ile, 3 şehre ayrılmıştır Bı bölgeler; Almaty Oblysy, Almaty Qalasy*, Aqmola Oblysy (Astana), Aqtobe Oblysy, Astana Qalasy*, Atyrau Oblysy, Batys Qazaqstan Oblysy (Oral), Bayqongyr Qalasy*, Mangghystau Oblysy (Aqtau), Ongtustik Qazaqstan Oblysy (Shymkent), Pavlodar Oblysy, Qaraghandy Oblysy, Qostanay Oblysy, Qyzylorda Oblysy, Shyghys Qazaqstan Oblysy (Oskemen), Soltustik Qazaqstan Oblysy (Petropavlovsk), Zhambyl Oblysy (Taraz)’dır Kazakistan bağımsızlığını 16 Aralık 1991 tarihinde Sovteyler Birliği’nden ayrılarak kazanmıştır ve bu tarih ülkede resmi tatil olarak kutlanmaktadır Kazakistan anayasası ilk olarak 28 Ocak 1993 tarihinde yürürlüğe girmiş ve daha sonra 30 Ağustos 1995 tarihinde yapılan ulusal bir referandumla yeni anayasa kabul edilmiştir Kazakistan kanunları; İslam Kanunları ve Roman Kanunları’na dayanmaktadır
Kazakistan devlet başkanlığı görevini Nursultan A Nazarbayev yürütmektedir Haziran 1971’de Kazakistan Komünist Partisi'nin Temirtaw şubesinin parti başkanının 2 yardımcısı oldu Ekim 1973'te Qarağandı Metalurji İşletmesi başkan yardımcısı, Mart 1977'de Kazakistan Komünist Partisi Karaganda Şubesi başkan yardımcısı, Aralık 1979'da Kazakistan Komünist Partisi başkan yardımcısı, Mart 1984'de KSSC Bakanlar Kurulu başkanı, Haziran 1989'da Kazakistan Komünist Partisi başkanının 1 yardımcısı oldu Haziran 1989'da Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin birinci sekreterliğine seçildi 24 Nisan 1990 Kazak SSC Yüksek Sovyeti Nazarbayev’i Kazakistan’ın ilk cumhurbaşkanı olarak seçti Böylece Türk Dünyası'nın 3 büyük devlet başkanı oldu 1 Aralık 1991'de Nazarbayev, oyların %98,7’sini alarak Kazakistan’ın halk tarafından seçilen ilk devlet başkanı oldu 29 Nisan 1995'te Kazakistan’da yapılan referandum ile, görev süresi 1996’da bitecek olan N A Nazarbayev’in görev süresinin 2000 yılına kadar uzatılması kabul edildi 10 Ocak 1999 ve 4 Aralık 2005 Kazakistan’da halk oylamasıyla yapılan devlet başkanlığı seçimlerini Nazarbayev oyların %79,78’ini ve %91 15 alarak kazandı
Kazakistan’da hükümet başkanlığı görevini ise başbakan Karim Masimov 10 Ocak 2007 tarihinden itibaren yürütmektedir Kazakistan’da birinci başbakan vekilliği görevini Umirzak Shukeyev yürütürken; diğer başbakan vekilleri ise Yerbol Ornbayev( 29 Ekim 2007 tarihinden itibaren) ve Serik Akhmetov( 3 Mart 2009 tarihinden itibaren)’dir Kazakistan’da kabine, devlet başkanı tarafından belirlenmektedir Kazakistan’ın üyesi olduğu uluslar arası organizasyonlar; ADB, CIS, CSTO, EAEC, EAPC, EBRD, ECO, FAO, GCTU, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, MIGA, NAM (gözlemci), NSG, OAS (gözlemci), OIC, OPCW, OSCE, PFP, SCO, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNWTO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO (gözlemci)’dir
|