Suriye Tarihi

Suriye, toprakları üzerinden çeşitli medeniyet ve kültürlerin geçtiği ve pek çok istilaların, hadiselerin meydana geldiği, eski ve kritik bir mevkiye sahiptir Ülkeye ilk yerleşenler Hazret-i Nuh'un oğlu Şam'dan türeyen ve Sami dilini konuşan Samilerdir Müslümanların Suriye'ye hakim olmasına kadar bölge Amoritler, Fenikeliler, İbraniler, Hititler, Persler, Makedonyalı İskender, Roma ve Bizans imparatorlukları idaresinde kaldı

Peygamberimiz Hazret-i Muhammed'in tebliğ ettiği İslam dini bütün Ortadoğu'ya yayıldığında, Suriye de İslamlaştı Hazret-i Ebu Bekir'in halifeliği devrinde, Suriye'ye gönderilen İslam orduları, Hazret-i Ömer zamanında 635'te bölgeyi fethetti Hazret-i Ömer bölgeye gelip, Suriye'yi teşkilatlandırdı Hazret-i Ömer, önce Hazret-i Muaviye'nin kardeşi Hazret-i Yezid'i Şam valisi tayin etti Şam, bölgenin en büyük şehirlerinden olup, şehrin adı eskiden Suriye olarak bilinirdi Yezid'in vefatıyla Hazret-i Muaviye Şam valisi oldu Hazret-i Muaviye, Suriye'yi teşkilatlandırıp, medenileştirdi

662'de Emevi Hanedanı Suriye'de kurulup, Şam şehri merkezleriydi Emevi Halifeliğinden sonra,Abbasilerin hakimiyetine geçti Abbasi Halifeliği (662-749) devrinde Suriye, çok gelişip, pek çok ilim, kültür, medeniyet ve sosyal tesisler yapıldı

Onuncu yüzyılın sonunda, Mısır'a hakim Şii Fatımiler, Suriye'yi işgal ettiler On birinci yüzyılda Selçuklular, bölgeyi hakimiyetlerine aldılarsa da, 1096'da Haçlı Seferleri başladı Haçlı Seferleri (1096-1270) esnasında Haçlı-Şii Fatimi ittifakından Suriye çok zarar gördü Haçlıları, Eyyubi Hanedanının kurucusu Selahaddin-i Eyyubi (1169-1193) Suriye'den uzaklaştırdı Suriye, Selçuklu Atabekliği, Eyyubiler ve Memluklerden 1517 yılında Osmanlı hakimiyetine geçti

On altıncı yüzyılın başından 20 asrın başına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Suriye, bu zamanda gelişip, en huzurlu ve müreffeh devrini yaşadı Osmanlı idari teşkilatında vilayet halindeydi 1833 yılında Osmanlıya tabi Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa sülalesine verildi Birinci Cihan savaşı (1914-1918) sonrasına kadar Osmanlı idaresinde kalan Suriye'ye Osmanlılar, pek çok ilmi, sosyal, kültürel, tarım, sınai ve ulaşım tesisleri kazandırdılar Bu devirde pek çok ilim adamı yetişip, medeniyete hizmet ettiler

Birinci Dünya Savaşında müttefik ordularının yenilmesi neticesinde, Osmanlı Devletiyle imzalanan Mondros Antlaşmasıyla bölge Fransızların işgaline uğradı 1920'de Fransa'nın mandasına girdi Suriye, Fransa'nın idaresine girmesiyle Osmanlı devrindeki huzur ve müreffeh hayatın yerini, anarşi ve sefalet aldı Suriye'de Müslümanlar çoğunlukta olmasına rağmen, idarede Fransızlar, Ermeniler ve Nusayriler hakimdi Şam, Halep, Nusayri merkezi Lazkiye ve Harran bölgesindeki Dürzilerle Fransa'nın mücadelesi, Suriye'de hala devam eden anarşinin kaynağıdır Fransa, Suriye mandasına ait Hatay ve İskenderun'u antlaşmayla 1939'da Türkiye'ye vermek zorunda kaldı

İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) yıllarında, 1941'de, Fransa, nüfuzu altında kalmak şartıyla Suriye'ye kısmi istiklal verdi 1943 seçimlerinde Şükrü el-Kuwatli, Suriye'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi Fransa harp sonrasında Suriye'den kısmi olarak çekildiyse de, geride pek çok problem bıraktı 1945'te Birleşmiş Milletlere Cumhuriyet idaresiyle katıldı 1948'de Arab-İsrail savaşına katılan Suriye'de, 1949 ihtilaliyle Şükrü el-Kuwatli iktidardan uzaklaştırıldı

Sovyetler Birliği ile yakın münasebete girince, idare Rusya'ya yanaştı İç huzursuzluklar artıp, komşularıyla münasebeti bozuldu Sosyalist Baas Partisi kurulup, memleketteki huzursuzluktan faydalanarak, kuvvetlendi 1958'de Mısır ile Birleşik Arap Cumhuriyeti adıyla birleşti Birleşme uzun sürmeyip, 1961'de ayrıldı Baas Partisi, dışta Pan-Arap, içte sosyalizm propagandasıyla Suriye'de güçlenip, 1963'te ülkenin tek kanuni partisi hüviyetini kazandı

Baas Partisi, Suriye'de dikta rejimi kurup, ülkeye eski Lazkiye bölgesindeki Nasturi aşireti idareye hakim oldu 1967 Arap-İsrail savaşında Golan Tepelerini İsrail işgal etti 1973'te Mısır ile anlaşıp, İsrail'e kuzeyden saldırmışsa da başarılı olamadı Arap ülkelerinden ve Sovyet Rusya'dan yardım aldı 1976'da Lübnan'ın içişlerine müdahale edip, asker gönderdi Suriye askerleri Lübnan'da püskürtülerek, geri çekilmek zorunda kaldı 1982'de İsrail'in hava taarruzlarına uğradı

Baas Partisi'nin Rusya ile yakın münasebeti, ülke içinde ve dışında çatışmaya sebep olmaktadır Bitmek bilmeyen harp ve anarşi, Osmanlı Devletinin yıkılmasından sonra manda devleti ve Sosyalist Baas Partisi diktatörlüğünde halen devam etmektedir 1991'de Irak'ı, işgal ettiği Kuveyt topraklarından çıkarmak için başlatılan harekatta Çok Uluslu Müttefik Kuvvetlerin yanında yer aldı

Kazakistan Tarihi,Lübnan Tarihi,Libya Tarihi,Kuzey Kore Tarihi,
Kuveyt Tarihi, ispanya tarihi,Romanya Tarihi,Rusya Federasyonu Tarihi,
Kolombiya Tarihi,japonya tarihi, kanada tarihi, ırak tarihi
Kırgızistan Tarihi,Kenya Tarihi,Kazakistan Tarihi,Kanada Tarihi,Japonya Tarihi,Macaristan Tarihi,Makedonya Tarihi,Meksika Tarihi,Moğolistan Tarihi,Nijerya Tarihi,Norveç Tarihi,
Özbekistan Tarihi,Pakistan Tarihi,Peru Tarihi,Polonya Tarihi,Portekiz Tarihi,Senegal Tarihi,Somali Tarihi,Suriye Tarihi,Tayvan Tarihi,Tunus Tarihi,Türkmenistan Tarihi,Ürdün Tarihi,Venezuela Tarihi,Vietnam Tarihi,Yugoslavya Tarihi,Yunanistan Tarihi,Vatikan Tarihi,abd'nin tarihi, afganistan devleti, afganistan tarihi, arabistan tarihi, arjantin tarihi, arnavutluk tarihi, azerbaycan tarihi, belçika tarihi, bosna-hersek tarihi, brezilya tarihi, bulgaristan tarihi, cezayir tarihi, çin tarihi, danimarka tarihi, endonezya tarihi, fas tarihi, filistin tarihi, güney afrika cumhuriyeti tarihi, güney kore tarihi, hindistan tarihi, hollanda tarihi, hırvatistan tarihi, ingiltere tarihi, iran tarihi, irlanda tarihi, israil tarihi, isveç tarihi, isviçre tarihi, italya tarihi,

COĞRAFİ VERİLERİ


Konum: Orta Doğu, Akdeniz kıyısında, Lübnan ile Türkiye arasında yer alır

Coğrafi konumu: 35 00 Kuzey enlemi, 38 00 Doğu boylamı

Haritadaki konumu: Orta Doğu

Yüzölçümü: 185,180 km²

Sınırları: toplam: 2,253 km

sınır komşuları: Irak 605 km, İsrail 76 km, Ürdün 375 km, Lübnan 375 km, Türkiye 822 km

Sahil şeridi: 193 km

İklimi: Çoğunlukla çöl iklimi

Arazi yapısı: Başlıca olarak bozkır ve çöl platoları, dar kıyı ovaları, batıda dağlar yer alır

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Tiberias Gölü 200 m

en yüksek noktası: Hermon Dağı 2,814 m

Doğal kaynakları: petrol, fosfat, krom, manganez, asfalt, demir, kaya tuzu, mermer, alçıtaşı, hidro enerji

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %28

daimi ekinler: %4

otlaklar: %43

ormanlık arazi: %3

diğer: %22 (1993 verileri)

Sulanan arazi: 9,060 km² (1993 verileri)

Doğal afetler: Toz fırtınaları, kum fırtınaları


NÜFUS


Nüfus: 16,728,808 (Temmuz 2001 verileri)

Nüfus artış oranı: %254 (2001 verileri)

Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)

Bebek ölüm oranı: 338 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)

Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 6877 yıl

erkeklerde: 6763 yıl

kadınlarda: 6998 yıl (2001 verileri)

Ortalama çocuk sayısı: 395 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)

HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001 (1999 verileri)

Ulus: Suriyeli

Nüfusun etnik dağılımı: Arap %903, Kürt, Ermeni, diğer %97

Din: Sünni Müslümanlar %74, Alevi, Şii ve diğer Müslüman mezhepler %16, Hıristiyan %10, Musevi

Diller: Arapça (resmi); Kürtçe, Ermenice, diğer

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler

toplam nüfusta: %708

erkekler: %857

kadınlar: %558 (1997 verileri)


YÖNETİMİ


Ülke adı: Resmi tam adı: Suriye Arap Cumhuriyeti

kısa şekli : Suriye

Yerel tam adı: Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah

yerel kısa şekli: Suriyah

Yönetim biçimi: Çok Partali Başkanlık Tipi Cumhuriyet

Başkent: Şam (Damascus)

İdari bölümler: 14 bölge; Al Hasakah, Al Ladhiqiyah, Al Qunaytirah, Ar Raqqah, As Suwayda', Dar'a, Dayr az Zawr, Dimashq, Halab, Hamah, Hims, Idlib, Rif Dimashq, Tartus

Bağımsızlık günü: 17 Nisan 1946

Milli bayram: Bağımsızlık günü, 17 Nisan (1946)

Anayasa: 13 Mart 1973

Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ABEDA, AFESD (Arap Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu), AL, AMF (Arap Ülkeleri Para Fonu), CAEU (Arap Ülkeleri Ekonomik Anlaşmalar Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ESCWA (Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-24, G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OAPEC (Arap Petrol İhracatçısı Ülkeler Örgütü), OIC (İslam Konferansı Örgütü), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNRWA (BM Filistin Mültecileri Yardım Komisyonu), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü)


EKONOMİK GÖSTERGELER


GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 509 milyar $ (2000 verileri)

GSYİH - reel büyüme oranı: %35 (2000 verileri)

GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %29

endüstri: %22

hizmet: %49 (1997)

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %15 (2000 verileri)

İş gücü: 47 milyon (1998 verileri)

İşsizlik oranı: %20 (2000 verileri)

Endüstri: petrol, tekstil, gıda maddeleri, meşrubat, tütün, fosfat madenciliği

Elektrik üretimi: 1794 milyar kWh (1999)

Elektrik tüketimi: 16684 milyar kWh (1999)

Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999)

Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999)

Tarım ürünleri: Buğday, arpa, pamuk, mercimek, nohut, zeytin, şeker pancarı, et, yumurta, kümes hayvanı, süt

İhracat: 48 milyar $ (2000 verileri)

İhracat ürünleri: petrol %65, tekstil %10, sanayi malları %10, meyve ve sebzeler %7, ham pamuk %5, koyun %2, fosfat %1 (1998 verileri)

İhracat ortakları: Almanya %21, İtalya %12, Fransa %10, Suudi Arabistan %9, Türkiye %8 (1999 verileri)

İthalat: 35 milyar $ (2000 verileri)

İthalat ürünleri: Makine ve parça %23, gıda maddeleri %20, metaller ve metal ürünleri %15, tekstil %10, kimyasallar %10 (1998 verileri)

İthalat ortakları: Fransa %11, İtalya %8, Almanya %7, Türkiye %5, Çin %4 (1999 verileri)

Dış borç tutarı: 22 milyar $ (2000 verileri)

Para birimi: Suriye Poundu (SYP)

Para birimi kodu: SYP

Mali yıl: Takvim yılı



İLETİŞİM BİLGİLERİ


Kullanılan telefon hatları: 1313 milyon (1997)

Telefon kodu: 963

Radyo yayın istasyonları: AM 14, FM 2, kısa dalga 1 (1998)

Radyolar: 415 milyon (1997)

Televizyon yayını yapan istasyonlar: 44 (1995)

Televizyonlar: 105 milyon (1997)

Internet kısaltması: sy

Internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)

Internet kullanıcıları: 20,000 (2000)



ULAŞIM VE TAŞIMACILIK



Demiryolları: 2,750 km (2000)

Karayolları: 41,451 km (1997)

Su yolları: 870 km

Boru hatları: ham petrol 1,304 km; petrol ürünleri 515 km

Limanları: Baniyas, Jablah, Latakia, Tartus

Hava alanları: 100 (2000 verileri)

Helikopter alanları: 2 (2000 verileri)