07-26-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Tohumlarını Başkalarına Taşıtarak Dağıtan Bitkiler
Tohumlu Bitkiler - Tohumlu Bitkiler Hakkında - Bitkiler Tohumlarını Nasıl Dağıtır
Otların içinde yürüdüğünüzde giysinize takılan, köpeğinizin tüylerine yapışan tohumlar bu taşınma işlemi için tasarlanmış özel yapılara sahiptir İğneler, çengeller, olta ve dikenler bu bitkilerin hareket eden cisimlere yapışmasını sağlayan yapılardan birkaçıdır Bazı türlerde ise bunların yerine dikkat çekici koku, renk ya da lezzete sahip meyveler vardır Bu meyveler hayvanları cezbedebilmek, tohumları taşımalarını sağlamak için süslenerek dizayn edilmiş gibidirler Renk, koku, şekil ve sunuş bakımından kusursuzdurlar Şeker, su, enerji ve mineral tuzlar bakımından zengin olan meyveler hayvanlar için her yönden caziptir Bu meyveleri yiyen hayvanlar tohumların açığa çıkmasını sağlayarak bitkilerin çoğalmasına büyük yardımda bulunmuş olurlar Bu sayede söz konusu bitkiler taşıyıcılar vasıtasıyla çok geniş alanlara dağılabilirler
6 veya 7 cm boyutlarında olan Ibicella lutea (Martynia lutea)'nın meyvesinin yandaki resimde görüldüğü gibi iki tane caydırıcı görüntüye sahip çengeli vardır Bu, bitki için iyi bir korunma sağlar çünkü çengeller sayesinde hiçbir hayvan bu meyveyi yemeye cesaret edemez Meksika çalılıklarında yetişen bu tohumlar, çengellerini kullanarak yakınlarından geçen hayvanların ayaklarına takılır ve bu şekilde yer değiştirirler (Grains de Vie, s 45)
Borneo'da yetişen boğazlayan türü incir ağacı, bir tür yabanarısı ile ortak bir yaşam sürdürür İncir, yabanarılarının yumurtaları için güvenli bir barınaktır Buna karşılık yabanarıları da polenlerini taşıyarak incirin döllenmesine yardımcı olurlar İncirin olgunlaşması ile birlikte incirin içine bırakılmış olan yabanarısı larvaları da olgunlaşır Haftalar sonra yumurtalardan kanatsız ve kör olan erkek yabanarıları çıkar
Erkek arılar çiçeğin dişi organının duvarlarını açarak içeriye girer ve burada bulunan dişi yabanarısı ile çiftleşirler Erkek yabanarısının kısa hayatındaki son görevi eşi için bir çıkış tüneli açmaktır Erkekler genellikle yüzeye çıkar çıkmaz ölür Hamile dişi yabanarısı yumurtalarını bıraktığı incirin içinde bulunan erkek çiçekten aldığı polenleri taşıyarak zincire başlar
Bulunduğu ağaçtan başka bir tanesine doğru uçarak, olgunlaşmamış incirin alt kısmındaki dişi organın bulunduğu yere girer İncirin içindeki labirentler boyunca ilerler Yumurtalığının ulaştığı her çiçeğin dişi organına bir yumurtasını bırakır ve çiçeğin polenlerini her yere sürer Dişi yabanarısı da erkek gibi görevini tamamladığında ölür Bir süre sonra dişi yabanarısının bıraktığı yumurtalardan yeni yabanarıları çıkar Bunlar da polenlerle kaplı olarak daha önce erkek yabanarısı tarafından açılan tünelden dışarı çıkarlar Ve üreme zincirine devam etmek için başka bir incire geçerler (National Geographic, Nisan1 1997 s 41) Yabanarısının böyle bir yöntemi kendi kendine bulması, kendi iradesiyle bu zinciri oluşturmaya karar vermesi ve bunu iğerlerine öğretmesi imkansızdır İncirin üreme sisteminin yabanarısı ile ortak yaşayacak şekilde özel olarak tasarlandığı son derece açıktır Bu da sistemin Allah tarafından yaratıldığını ve arıların Allah'ın ilhamı ile hareket ettiklerini bir kez daha gösterir
|
|
|