Türk Devlet Geleneği

Türk Devleti Tarihsel Coğrafi Gelişim - Göçebe Devlet ve Uygulamaları Türk Devleti Yerleşik Devlete Geçiş Süreci - Yerleşik Devlet ve Uygulamaları - Modern Türk Devleti



Türk Devlet Geleneği



Tarihsel-Coğrafi Gelişim


Göçebe Devlet ve Uygulamaları


Yerleşik Devlete Geçiş Süreci


Geniş Bozkırlarda yaşayan Türk toplulukları çevresindeki yerleşik Çin,Fars ve Avrupa toplumları ile etkileşimin artması sonucu yerleşik düzene geçmeye başlamıştır Bu alanda en iyi örnek Uygurlardır


* Uygurlar: Uygur toplumu ve Devlet düzeni hakkında iki güvenilir kaynak bulunmaktadır Biri Çin kaynakları, diğeri ise Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig adlı eseridir

Yerleşik Devlet ve Uygulamaları


1 Büyük Selçuklu Devleti:

2 Anadolu Selçuklu Devleti:

3 Osmanlı Devleti:

4 Safevi Devleti:

5 Babür Devleti:

6 Karahanlılar:

7 Diğer Türk Devletleri ve uygulamaları:

Modern Türk Devleti

Etkilenilen Uygarlıklar


* Çin:

* Fars: Selçuklular ile birlikte Devlet hayatında Farsların ve Fars medeniyetinin etkisi büyük olmuştur Aynı etki bir ölçüde Anadolu Selçukluları'nda da kendini gösterecektir Selçuklu döneminde Resmi dil farsça olmuştur Fars Devlet Geleneği'nden birçok kurum ve ritüel İslam anlayışı ile uyum içinde Türk Devlet Sistemi'ne dahil edilmiştir Safevi Devleti'nde ise başta Anadolu Kızılbaş Alevilerinin kurduğu ve çekirdek bürokrasisini oluşturduğu devlet, Osmanlı ile savaşlar sonucu başkentin Tebriz'den Isfahan'a taşınması sonucu İrani bir karaktere doğru evrilmiştir İlk Safevi Hükümdarlarının Türk-İslam anlayışına halen sıkıca bağlı olduklarını düşünürsek Osmanlı ve Orta Asya Türkleri'nin aksine Safeviler hem Azerbeycan üzerinden Rusya'dan hem de Batılı gezginleri ve ittifak devletleri kullanarak Devlet yapısında Osmanlı ile yarışır askeri,iktisadi ve idari reformlara girişmiştir Nitekim her iki ülkede de Meşruiyet'e geçiş çok yakın tarihlerde gerçekleşmiştir

* Hint:

* İslam: Türk Devletleri İslam'da yaygın olan Divan sistemini, Farsi Devlet geleneği ile beraber kurumsallaşmış hiyerarşi sistemini geliştirmiştir İslam Devlet'lerinin İdari,Kazai ve İktisadi alanlarda kurduğu Devlet geleneği Osmanlı'da Divan-ı Humayün biçimini aldı, Safevilerde ise Divan sisteminin daire ve danışma işlevlerini yerine getiren düzenli Divan sistemi geliştirilmişti( Bak Türk Hukuk Tarihi, prof Ahmet Mumcu, Ank 2007 )

* Elen-Roman: Özellikle İstanbul'un fethinden sonra Roma'dan alınan mutlak egemenlikçi İmperium anlayışı sonucu geleneksel Türk İdare Geleneğine aykırı olarak egemenliğin hanedanın sadece hükümdar olan ferdine ait olduğu anlayışı getirilmiştir,Osmanlı Devleti'nde

* Rus: Orta Asya ve Kafkaslarda yeralan, ayrıca Kırım, Tataristan gibi bölgelerde uzun süren Rusya hegemonyası sonucu, Rusya'nın modernleşme süreci ve kazanımları, Türk toplum ve oluşturulan Devlet yapılarına nüfûz etmiştir Özellikle Sovyet Sosyalist yönetim döneminde modern devlete bağlı olan Türk Cumhuriyetleri de evrilmiştir Anayasal Devlet, Sivil Toplum, modern Devlet-Toplum anlayışı, Devletin sosyal ve iktisadi yeni fonksiyonları Anadolu ve Balkanlar'dakinden ayrı bir süreçte bu ülkelerde gelişmiştir

* Avrupa: Osmanlı döneminde yazılan Risale ile başlayan süreç Tanzimat'la eyleme geçmiş ve Türkiye Cumhuriyeti ile en olgun aşamaya geçmiştir Avrupa'nın muasır medeniyet anlayışını aşmayı ilke edinen Türkiye Devleti, 1950 sonrası AB'ye üyelik amaçlı reformlar ile Avrupa'nın devlet sistemi dahil tüm ortak değerlerini içselleştirmeyi ulusal amaç edinmiştir Türkiye dışındaki süreç Rusya'nın inisiyatifinde sonuca ulaşmıştır

* Moğol :

* Anglo-Sakson: