İki Dirhem Bi Çekirdek Aslında Nedir

iki dirhem bi çekirdek - iskender pala - eski ölçü birimleri - osmanlıda ölçü aletleri - eski deyimler
çok özenli, dikkat çekici ,güzel, hoş giyinmiş kişiler için kullanılan benzetme





bayram sabahları [*]büyük edebiyatçı iskender pala'nın deyimlerimizin öykülerini anlattığı, uzun araştırmalar, büyük zahmet ve emeklerle derlediği okuması son derece zevkli 'eser'i[*]osmanlı zamanında bilindiği üzere dirhem ölçü birimi olarak kullanılırdı kahve çekirdeklerinin hepsinin boyutları ve kütleleri eşittir bu yüzden kahve çekirdeleri de elmas ölçmek için kullanılırdı 4 adet kahve çekirdeği 1 dirheme eşittir

zamanında satıcı şık giyinimli bir müşteri geldiğinde ona elmas satarken tartıya 4 çekirdek koyarmış 4 tane daha koyarmış ve 2 dirhem ağırlığında olurmuş müşteri şık giyinimli olduğu için fazladan elmas vermek için 1 çekirdek daha koyarmış ve 2 dirhem 1 çekirdek sözü buradan gelir





Giyim kuşamına özen göstermiş, şık ve süslü kıyafetleriyle dikkat çeken insanlar hakkında sık sık "iki dirhem bir çekirdek" sözü kullanılır Bu yakıştırma, ağırlık ölçüsü olarak okkanın kullanıldığı eski devirlerden kalmadır Belki biliyorsunuz, bir okka, bugünkü ölçülerle 1238 gram tutar Okkanın dört yüzde birine, dirhem adı verilir (Şimdiki gram ile aynı birim olduğunu sanarak gram diyecek yerde dirhem denilmesi hatalıdır) Dirhem, daha ziyade hassas teraziler için kullanılan bir ölçüdür Ancak sarraflar, dirhemden daha hassas ölçümler için bir ağırlık birimi daha kullanılır Buna çekirdek denir ki toplam, 5 santigram karşılığıdır Eski devirlerin en kıymetli parası olan bir Osmanlı altını, toplam iki dirhem ve bir çekirdek ağırlığa sahiptir Bu durumda süslenmiş kimselere, iki dirhem bir çekirdek yakıştırmasında bulunanlar, mecaz yoluyla onlarla altın demiş olurlar ki bizce pek zarif bir nüktedir


eski devirlerin en kiymetli parasi olan osmanli altininin ağirliğidir






çekirdek, dirhem den daha hassas ölçümler için kullanilan bir ağirlik ölçüsü birimidir ve yaklaşik 5 santigram'a eşittir dirhem de yaklaşik 321 gramdir


iki dirhem bir çekirdek deyimi de bu nükteden yola çikarak kullanilmaya başlanmiştir kendine bakan, iyi giyimli kişileri anlatirken altin'a gönderme yapılmiştir

iskender Palanın bir kitabının adıdır

KEçIBOYNUZUNUN Yunanca adi keration Ingilizce de carob, Arapca da ise kirrat Keciboynuzu tohumu yuzyillar boyunca elmas ölçmek icin kullanılmış Elmaslar keçiboynuzu tohumu ile tartilarak satilmis Bu yuzden keçiboynuzu kirat ya da karat denilen ölçüye adını vermiş PROFESOR Dr Aydin Akkaya soyle yaziyor: "Keçiboynuzu çekirdegi doğada ağırlığı değişmeyen tek tohumdur Bütün tohumlu bitkilerden yalniz keçiboynuzu uzun süre suda bekletildikten sonra filiz verebilir Bu hem çok kuruduğu ve meyvesinden çıktıktan sonra son ve sabit ağırlığını aldığı için hem de içine su alması olasılığının çok az ve çok uzun zamana bağlı olduğu içindir Bu nedenle Araplar, Selcuklular ve Osmanli doneminde agirlik olcusu olarak kullanılmıştır dört tanesi bir dirhem eder Dirhem değişmekle birlikte 3 gr ağırlığı temsil etmektedir Satıcı iki dirhemlik bir şey satarken (8 çekirdek) lütfedip 1 çekirdek fazla tartarsa bu, malı alan kişinin itibarini gösterir Olağandan fazla giyinen, süslenen vb kisilere de "iki dirhem bir çekirdek" denmesi bundan kaynaklanmaktadı iskender palan'ın deyim ve atasözlerinin çıkış olaylarını anlattığı bakış açınızı genişletmek ve akılda kalacak küçük bilgiler öğrenebileceğiniz kitabı

olası bir türk işlemci firmasının ürünü