![]() |
Gebelikte Geç Dönem Sorunları |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Gebelikte Geç Dönem SorunlarıAmnion sıvısı problemleri Suların erken gelmesi Gebelik şekeri Plasentanın önde gelmesi Preeklampsi-Eklampsi Rahim içi gelişme geriliği Erken doğum tehlikesi Plesentanın erken atrılması Konularında detaylı bilgiler; 1-Amnion sıvısı problemleriBebeğin gebelik boyunca içinde geliştiği amnion sıvısının işlevleri; -bebeği çevre etkilerden korur, -rahat hareket edebilmesini sağlar ki bu* kasların ve kemiklerin normal gelişmesi için mutlak bir gereklidir -sindirim ve solunum sisteminin sağlıklı gelişmesi için de yeterli miktarda amniotik sıvının bulunması şarttır ![]() -ayrıca amniotik sıvı bebeğin bulunduğu ortam ısısının sabit kalmasına* ve* bebeğin enfeksiyonlardan korunmasına katkıda bulunur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() a)Polihidramnios: Amnion sıvısının normalden fazla olması anlamına gelir ![]() Bebekte: -Yaklaşık %1 inde de doğumsal anomaliler söz konusudur ![]() ![]() -Sindirim sisteminin daha alt bölümlerine ait tıkanıklıklar da polihidramnios nedeni olabilir ![]() ![]() ![]() -Sindirim sistemine ait tıkanıklıklar dışında da polihidramnios nedeni olan anomaliler vardır ![]() -Çoğul gebelikler de polihidramniosun oluşma riskini arttırır ![]() -Vakaların büyük bölümünde herhangibir neden saptanamaz ![]() -Yaklaşık üçte birinde gebeliğe şeker hastalığı eşlik eder ![]() -Polihidramnios durumunda rahimin fazla gerilmesinden dolayı doğum sancılarının erken başlaması na neden olabilir ![]() -Yine aynı nedenle su kesesinin* normalden önce* açılması ve kordon sarkması bu gebeliklerde daha sık görülür ![]() -Doğum gerçekleştikten sonra da rahim kaslarının kasılması yetersiz kalabilir ve bu nedenle doğum sonu kanama normalden fazla olabilir ![]() ![]() -Anne adayları karınlarının normalden hızlı büyümesinden rahatsız olurlar ![]() -Uterusun normale göre daha fazla büyümesi mide,ve diaframa basının daha fazla olmasına neden olur ![]() -Mide yanması çok belirgin hal alır, -Daha ileri durumlarda solunum zorluğu ortaya çıkabilirTedavi: Polihidramnios durumunda istirahat son derece önemlidir ![]() ![]() Polihidramniosun durumuna göre doktor, bebeğin idrar miktarını azaltmaya yönelik bir ilaç tedavisi önerebilir ya da solunum sıkıntısı yaratacak kadar ağır vakalarda amniosentezle sıvının bir kısmının alınması düşünülebilir ![]() b)Oligohidramnios: Amnion sıvısının normalden az olması durumudur ![]() ![]() -Su kesesinin açılması yoluyla amniotik sıvı kaybı gebeliğin her döneminde ortaya çıkabilir ![]() -Genelde anne adayları bunu kolaylıkla fark eder ![]() ![]() -Su kesesinin erken açılmasında en büyük etken bakterilerdir ![]() ![]() Erken dönemde su kesesinin açılması sonucu oligohidramnios oluşması iki farklı risk taşır ![]() -diğeri de azalmış amnion sıvısı nedeniyle bebekte oluşabilen iskelet deformiteleri ,akciğer gelişim bozukluklarıdır ![]() Bebekden kaynaklanan nedenler: Gebeliğin erken dönemlerinde oligohidramnios bebeğe ait ciddi doğumsal bozukluklarda görülür ![]() -Bunlar arasında en önemlisi her iki böbreğin de gelişmemesidir ![]() ![]() Ve doğumun sonlandırılması bir seçenek olarak karşımıza çıkar ![]() ![]() -Bu dönemde bebeğin idrarı amnion sıvısının önemli bölümünü oluşturur ![]() ![]() -Bu durumda öncelik beyin ve kalptedir ![]() -Böbreklere giden kan miktarı ise azalır ![]() -Bunun sonucu olarak, bebeğin idrar miktarı azalır ve oligohidramnios ortaya çıkar ![]() Yani amnion sıvısının azalması, plasentada yetersizlik olduğunun bir kanıtı olabilir ![]() ![]() Amnion sıvısının azlığı göbek kordonunun bası altında kalma olasılığını arttıracaktır ![]() ![]() Ağır oligohidramnios;dışarıda yaşatılabilme şansı olan her bebek için doğumun erken gerçekleştirilmesini gerektirir ![]() Bebeğin içinde bulunduğu amniotik kesenin, 36 ![]() ![]() ![]() ![]() Bebekte: Suların erken gelmesinin yarattığı riskler -erken doğum -enfeksiyon : Zaten annenin genital sisteminde yerleşmiş olan bir* enfeksiyonun bu duruma neden olma olasılığı çok yüksektir ![]() ![]() Annede: -Hemen hastane yatışı yapılır ![]() -Enfeksiyon takibi yapılır -Enfeksiyon varlığında genellikle gebelik haftası ne olursa olsun genellikle doğum gerçekleştirilir ![]() -Enfeksiyon yoksa bu yatışın amacı gebeliği erken doğumdan bebeğin en az etkileneceği bir haftaya kadar taşımaktır ![]() 3-Gestasyonel diabet (Gebelik şekeri) Normal şartlarda kan şekeri düzeyimiz* belli sınırlar içinde sabit tutulur ![]() ![]() ![]() ![]() Gebelik kan şekerini yükselten tüm mekanizmaların daha aktif hal aldığı bir dönemdir ![]() ![]() ![]() Bebekte; -Fetus plasenta yoluyla anneden aldığı besinler (glukoz, aminoasit ve yağ asitleri) ile beslenir ![]() ![]() ![]() -Bebek yüksek kan şekeri durumuna, yaptığı insülini artırarak karşılık verir ![]() -İnsülin bebekte büyümeyi uyaran bir hormondur ![]() -Fetal insülinin gebeliğin 24-28 ![]() ![]() -İri bebek (Makrosomi) olarak adlandırılan bu tablo bebek açısından pek çok risk taşır ![]() ![]() ![]() ![]() Annede: Kontrolsüz diyabeti olan gebelerde pyelonefrit (böbrek enfeksiyonu) gibi ciddi enfeksiyonların olasılığı artar ![]() ![]() -Gestasyonel diyabetli bir annede amaç, açlık kan şekerini 90 mg/dl, yemekten 2 saat sonraki tokluk şekerini ise 120 mg/dl'nin altında seyretmesini sağlamaktadır ![]() -Bu amaçla, kişiye önce özel bir beslenme planı uygulanır ve kan şekeri bir hafta boyunca izlenir ![]() -Eğer bu süre içinde şeker değerleri belirtilenin üzerine çıkıyorsa, hemen insülin tedavisine başlanmalıdır ![]() -Bu dönemde anne mutlaka bir şeker ölçme cihazı almalı ve kan şekerinin her öğünden önce, öğünlerden 2 saat sonra ve yatarken olmak üzere günde 7 defa ölçmeli ve kaydetmelidir ![]() *-Gebelik şekeri nedeniyle insülin alan anne adaylarının çok büyük çoğunluğunda gebelik sonrasında metabolizma değişiklikleri nedeniyle şeker düzeyleri tedavi gerektirmeyecek düzeye iner ![]() -Tedavide insülin ihtiyacı gebelik haftası ilerledikçe artar ![]() ![]() ![]() *-Doğumdan hemen sonra insülin direnci ortadan kalkar ve diyabet düzelir ![]() ![]() -Aksi halde, ciddi kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) meydana gelebilir ![]() -Ancak, nadiren de olsa, doğumdan sonra diyabet kalıcı olabilir ![]() -Bu durumda, anne süt verdiği sürece, insülin tedavisi sürdürülür ![]() -Daha sonraki tedavi şekline diyabet uzmanı karar verecektir ![]() * Gebelik şekeri için risk altında olan gebeler -Ailesinde şeker hastalığı olanlar*** -Gebeliği sırasında çok kilo alanlar -35 yaşın üzerindeki gebeler -Daha önce 4000 gr ın üzerinde bebek doğurmuş olanlar ![]() -Amniotik sıvının normalden fazla olduğu gebeler4-Plasentanın önde gelmesi (Plasenta Previa) Plasentanın* rahim ağzını kapatacak şekilde doğum kanalında bebeğin önünde yerleşmesi durumudur ![]() Belirtileri:* -******l kanama Tanı:** Plasenta previa tanısı ultrasonografi ile rahatlıkla konulabilir ![]() Tedavi: -Hastaların aktivitelerini kısmen de olsa sınırlamaları, -cinsel ilişkiden kaçınmaları önerilir ![]() -kasılmaların bailamasıyla şiddetli kana olabileceğinden ,kasılmalar başlamadan önce sezaryen yapılır ![]() 5-Preeklampsi-Eklampsi Halk arasında 'gebelik zehirlenmesi' olarakda bilinen* Preeklampsi , 20 ![]() -annede yüksek tansiyon, -ödem -idrarda* bir protein olan albumin?in artışı ile kendini gösterir ![]() ![]() Preeklampside sorun; kılcal damarlarda kan akımına karşı* artmış dirençtir ![]() ![]() -Vücutta belirgin ödeme rağmen, damar içindeki sıvı azdır -Bu durum bebeğe oksijen ve besin taşınmasını zorlaştırır ![]() -Hipertansiyon ve albuminürinin* derecesi, ve bazı diğer faktörler göz önüne alınarak preeklampsi* hafif ve şiddetli preeklampsi olmak üzere iki farklı şekilde ele alınır ![]() -Ağır preeklampside olaya karaciğer ,böbrek,beyin ,pıhtılşma sistemi* ve diğer tüm organlarda da fonksiyon bozuklukları hızlı bir şekilde gelişebilir ve kısa sürede hasta belirgin şekilde ağırlaşabilir ![]() -Kan basıncının 160/100mmHg nın üzerinde olması, -idrarda belli miktardan fazla albumin bulunması, -görme bozuklukları , -karın ağrısı ile karekterizedir ![]() ![]() -preeklampsi sinsi seyredebilen ciddi bir hastalıktır ![]() ![]() ![]() -gebeliğin 20 ![]() -dizin alt kısmında bacağın ön yüsünde sertçe hissedebildiğiniz tibia kemiğinin üzerine parmağınızla bastırdığınızda hemen geçmeyen çukurluk fark etmeniz ödem işaretidir ![]() -ödem çoğu kez preeklampsinin üç temel bulgusundan ilk ortaya çıkandır ![]() -böyle bir değişim fark ettiğinizde mutlaka doktorunuzla mutlaka iletişim kurun ![]() Preeklampsinin daha sık karşılaşılsığı durumlar: -anne yaşının 20 nin altında ya da 35 in üzerinde olması -düşük sosyoekonomik düzey* -ilk gebelik ya da* dördüncü gebelik ve ötesi -çoğul gebelik -polihidramnios -fetal hidrops(farklı nedenlerle bebeğin tüm vücut boşlularının sıvıyla dolması ) -kronik hipertansiyon -iyi kontrol edilmememiş şeker hastalığı* -ebezite (Vücut kitle indeksinin 30 un üzerinde olması)6-Rahim içi gelişme geriliği*(IUGR)Anne karnında bebeğin büyüklüğünün gebelik haftasına göre geride olmasına ?Rahim İçi Gelişme Geriliği ( Intrauterın growth retardation= IUGR)* adı verilir ![]() ![]() ![]() Rahimiçi gelişme geriliği birbirinden farklı karakterlere sahip iki şekilde ortaya çıkar ![]() Simetrik* rahim içi gelişme geriliği -tüm gelişme geriliklerinin %20-30 unu oluşturur -gebeliğin erken döneminde ortaya çıkar -burada* sorun bebeğin büyüme potansiyelindeki yetersizliktir ![]() -buna neden olan faktörler bebeğe ve anneye bağlı olabilir ![]() -kromozomal bozukluklarda çok erken haftalarda gelişme geriliği izlenebilir ![]() -bunun dışında anneye ait sistemik hastalıklar ve enfeksiyonlar simetrik rahimiçi gelişme geriliğinin nedenleri arasındadır ![]() -daha sık görülür ve daha geç dönemde ortaya çıkar(bebeğin ultrasonla yapılan ölçümlerinde orantısızlık,baş akrın çevresi ölçümlerinde asimetri söz konusuysa) -bebeğin büyüme potansiyelinde herhangi bir problem yoktur,sorun bebeğe yeterince besin ve oksijenin ulaşamamasıdır ![]() -plasenta bebeğin ideal şekilde büyüyebilmesi için yeterli besini sağlayamamaktadır ![]() Rahim içi gelişme geriliğinin nedenleriBebekte; -çoğul gebelikler -enfeksiyon -doğumsal anomaliler -kromozom bozukluklarıAnnede; -yüksek kan basıncı -kronik böbrek hastalığ -kontrolsüz şeker hastalığı -kötü beslenme,kansızlık -sigara ve diğer madde bağımlılıkları -enfeksiyon -rahimden plasentaya* yetersiz kan akımı -plasentanın erken ayrılması (dekolman) -plasentanın önde gelmesi (plasenta previa)Tedavi:************************************ ************************** Erken gebelik döneminde saptanan simetrik gelişme geriliğinde kromozomal bozukluk olasılığı yüksek olduğu için genetik tanı amaçlı amniosentez* önerilir ![]() ![]() ![]() Gebeliğin ikinci yarısında asimetrik rahimiçi gelişme geriliği çok yakın takip edilmesi gereken bir durumdur ![]() ![]() ![]() Asimetrik gelişme geriliği olan bebek - 7-10 günlük aralarla kontrol edilir -Doppler ultrasonografi* doğumun zamanlaması konusunda son derece yararlı bir tekniktir ![]() ![]() -Rahimiçi gelişme geriliğinden dolayı erken doğurtulan bebekler dış dünyaya uyum sağlama konusunda daha başarılıdırlar ve respiratuar distres sendromu (RDS) bu bebeklerde daha az görülür veya daha hafif seyreder ![]() * 7-Erken doğum tehlikesi (Prematür eylem) Gebeliğin 36 ![]() ![]() Bu eylemin doğumla sonuçlanmasına da erken doğum denir ![]() Zamanından önce doğan bebek gelişimini tamamlamadığından prematüre (olgunlaşmamış) olarak adlandırılır ![]() Gerçekten de Prematüre bebekte organ sistemleri, özellikle de akciğerler tam olarak olgunlaşmamıştır ![]() ![]() ![]() Tüm gebeliklerin %8 erken doğumla sonlansa da ;eğer erken tanı konabilirse, kontrol edilebilme şansı oldukça yüksektir ![]() ![]() -Sebepsiz kendi kendine başlayabilir, -Anne adayının daha önce erken doğum yapmış olması -Çoğul gebelikler -Anne yaşının 35 ten fazla ve 18 den az olması -Annede uterusa ait yapısal anomalilerin* veya myom gibi oluşumların varlığı -Anne adayında idrar yolu ya da ******l enfeksiyonların bulunması -Amnion sıvısının normalden fazla olması (Polihidramnios) -Kötü beslenme ve sigar -Kansızlık -Anne adayının kronik hastalıkları (Şeker hastalığı, kalp hastalıkları,hipertiroidi vb) -Suların erken gelmesi -Plasenta previa (plasentanın önde gelmesi)Belirtileri:* -******l akıntıda artması ya da nitelik değiştirmesi, -******ya doğru baskı ve dolgunluk hissi, -kanama -adet sancısına benzer kramp tarzı ağrılar, -pozisyon değiştirmekle geçmeyen bel ağrıları, -ağrısız,düzenli aralıklarla gelen, 30 sn kadar sürebilen ve tüm karın bölgesinin sertleşmesi ile birlikte görülen kasılmalar, erken doğumun en önemli habercisidir ![]() Bu belirtiler kasılma olmaksızın tek başlarına, çok anlam ifade etmeyebilirler,ama doktoru haberdar etmekde fayda vardır ![]() -Anne adayının kesin yatak istirahatine alınır ve sakinleşmesi sağlanır, -Damardan sıvı verilir, -Erken doğum eylemini başlatması olası enfeksiyonun varlığının araştırılması (idrar tetkiki,******l kültür)varsa tedavi edilmesi -Gebelik haftasına göre, uygun hastalara,bebeğin akciğerinde surfaktan sentezini arttıran ürünler* verilir -Uygun hastalar için tokoliz (doğum eylemini* durdurma) amacına yönelik ilaçların verilir -Kanaması olan ve kanamasının nedeni tam belirlenemeyen, ablatio placenta şüphesi olan,bebeği ölü olan, bebeğinde gelişme geriliği olan, bebeğinde yaşamla bağdaşmayan anomalisi olan (anensefali gibi), fetal distres bulguları olan anne adaylarında erken doğum bulguları olsa da Tokoliz tedavisi başlanmaz ![]() -28 haftanın üzerindeki gebeliklerde kardiyotokografi cihazı ile fetusun iyilik hali ve kasılmaların seyri değerlendirilir ![]() -Tokoliz tedavisinin başarısız olma olasılığı göz önünde bulundurularak tedavi mutlaka prematüre doğan bir bebek için yoğun bakım şartlarının bulunduğu bir hastanede yapılır ![]() -36 ![]() ![]() Gebelere Öneriler: -Lütfen sigara içmeyin ! -Dengeli beslenin ! -Gebe kaldığınız dönemde aşırı zayıf ya da şiman olmamaya özen gösterin ! -Ağır işlerde çalışmayın ! -Aşırı yorgunluk ve stresten kaçının ! -İdrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için bol su için ! -Gebelik süreci hakkında doğru bilgi sahibi olun ! -Rahim kasılmalarını izleme konusunda daha dikkatli olun ! 8-Plesentanın erken atrılması (Ablasyo Plasenta) Normalde plasenta (eş) bebek doğrduktan sonra rahmin kasılmalarıyla,yerleştiği yerden ayrılır ![]() ![]() Bebek doğmadan plasentanın ayrılmasına ablasyo plasenta denir ![]() Plasentadaki erken ayrılma, genellikle alt uçtan başlar ve ayrılan bölgenin altındaki damarlardan kaynaklanan kanama dışarı boşalır ![]() Ayrılma plasentanın ortasında biryerde olursa altta oluşan kanama gizli kalır ![]() ![]() ![]() Ayrılma oluştuğu andan itibaren ayrılmanın derecesine göre, bebeğe giden kan akımı da azalır ve bebekte fetal distres bulguları ortaya çıkar ![]() ![]() Ayrılma esnasında, doku tromboplastini adı verilen maddeler bol miktarda üretilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Nedenleri: Ablasyo plasenta tüm gebeliklerde oluşabilir ![]() ![]() Ablasyo Riskini Arttıran Durumlar -kronik yüksek tansiyon -preeklampsi -gebeliğe bağlı yüksek tansiyon -Karın bölgesine rast gelen darbeler -Sigara kullanımıBelirtileri -ağrı -rahimde setlik -şiddetli koyu renkte ******l kanama (ayrılma plasentanın ortasından olmuşsa kanama içeri doğru olur) -ŞOKTedavi *28 ![]() ![]() -Anne adayının durumunu en hızlı şekilde kontrol altına alacak acil müdahale yapılır -Hayati bulguları normale getirilir -Damar yolu açılır -Sıvı ve gerekiyorsa kan verilir -Kan sayımı ve pıhtılaşma bozukluğu nedenini tespit için kan testleri yapılır -Plasentanın büyük kısmının ayrıldığı durumlarda bebek sıklıkla ölür ve bu durumda doğumu gerçekleştirmek için gerekli girişimler başlatılır ![]() -Bebeğin ölümüne yolaçacak kadar şiddetli olan ayrılmalarda anne adayının kan kaybı yaklaşık 2 ![]() ![]() ![]() -Fetal distres varlığında anne adayının durumu kontrol edilir edilmez bebeğin sezaryanla doğumu gerçekleştirilir ![]() ![]() ![]() -Bebeğin canlı olduğu durumlarda genellikle plasentadaki ayrılma hafiftir ![]() ![]() * |
![]() |
![]() |
|