Psikoloji - Edebiyat İlişkileri

Edebiyat psikolojisi denilince tip ve fert olarak yazar psikolojisinin incelenmesi yaratma sürecinin incelenmesi edebi eserlerde görülen psikolojik tiplerin ve kanunların incelenmesi okur üzerindeki etkiler akla gelir

Freud’un yazar konusundaki görüşleri pek istikrarlı değildir Freud bir taraftan yazarın yarattığı eserlerle kendisini delirmekten kurtardığını söylüyor bir taraftan da yazarı hiçbir zaman gerçek bir tedaviye yanaşmayan inatçı bir “nevrozlu” olarak görüyordu

Fransız psikoloğu Ribot edebiyat sanatçılarını hayal bakımından iki tipe ayırmıştır: Bunlardan biri (hayal gücünün) daha çok dış dünyanın gözlemlenmesiyle algılarla uyarılan ve net bir şekilde göze hitap eden yazarın belirgin özelliği olan “plastik hayal gücü” diğeri ise; kendi heyecan ve duygularından yola çıkan ve bunları içinde bulunduğu ruhi atmosferin zorlamasıyla birleşen âhenk ve imajlar yoluyla yansıtan sembolik şairin veya romantik masallar yazarının hayal gücü olan “yayılan hayal gücü”dür

Romanyalı bilim adamı olan LRusu das anatçıları üç ana tipe ayırmıştır: Sempatik anarşik şeytani ve dengeli şeytani olmak üzere

Yaratma süreci konusundaki modern bir çalışmada ele alınacak başlıca husus zihnin bilinç ve bilinçdışı merkezlerinin yaratmada karşılıklı olarak oynadıkları roldür Bilinçdışını yücelten romantik ve ekspresyonist devirleri akla gözden geçirip düzeltmeler yapmaya ve anlaşılır olmaya önem veren klasik ve realist devirlerden ayırmalıdır

Oyun ve romanlardaki karakterler bize “psikolojik” bakımdan doğru gelmelerine göre yargılanırlar Psikolojik bilgiler de birer malzemedir bizim için

Sonuç olarak psikoloji yalnız başına yaratma faaliyetine hazırlık oluşturan hazırlayan bir şeydir; fakat sanat eseri içindeki psikolojik hakikat ise; sanat eserinin tutarlılığını güçlendirmekte ve sanat eserini karmaşık hâle getirmektedir Bu da sanat eserini daha değerli bir hâle getirir


alıntı