07-22-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Haşhaş Bitkisi
50-150cm boylarında , uzun, tüylü,dik, arada bir dallara ayrılan yapıda yeşil gövdeli bir yıllık otsu bir bitkidir Gümüşi renkli , çok hafif tüylü, tırtıklı kenarlı 50-150 cm boylarında uzun, tüylü, dik arada bir dallara ayrılan yapıda yeşil gövdeli bir yıllık otsu bir bitkidir Gümüşi renkli çok hafif tüylü, tırtıklı kenarlı parçalı almaşık dizilişli yaprakları varsır
Uzun sapların ucundan tek tek açan iri çiçekleri beyaz pembe , mor, kırmızı renklidir Çiçekler solup kuruyunca yerlerinden , düz tepeli tohum kapsülü çıkar ve bu zamanla odunsulaşır Mavi – gri renkli minik tohumlar böbrek biçimindedir Anayurdu Anadolu olan haşhaşın ve bundan elde edilen afyonun;tarihin en eski çağlarından bu yana Hititlerden,Sümerlerden,Çinlilerden Eski Yunanlılara , Romalılara, Mısıra uzanan bir kullanım alanı olmuştur İÖ2 bin yıllarında Sümerlerin dilinde haşhaş sözcüğünün bulunduğuna ilişkin kayıtlar vardır Asurlardan kalan kabartmalarda da haşhaş resimleri görülür Afyon dolaylarında bulunan Etiler döneminden kalma taş kabartmalarda ve paralarda haşhaş resimleri vardır
Afyonun halk hekimliğindeki kullanımını ise , Pontus Hükümdarı Buyuk Mithridates in(İÖ132-63) yaptığı ilaçtan biliyoruz
Haşhaş Uzakdoğu ülkelerine sonradan girmiştir Çinde 8 yy dan sonra üretilmiş ve tütün içmek yasak olduğundan burada afyon kullanılmıştır Japonyadaki üretimiyse ancak 15 yy dadır
Mitolojinin güzel tanrıçalarından Demeter’in simgeleri arasında yer alan haşhaş Homeros’un (İÖ8 yy) destanlarında da geçer
Afyonun temel özelliği uyuşturucu ve etkin bir ağrı kesici olmasıdır Tarihte dönem dönem keyif verici madde olarak da kullanılmış yöntemler bununla mücadele etmeye çalışmıştır
1971’de Türkiyede haşhaş ekimi bütüyle yasaklanmış 1983 ten başlayarak da kapsülleri çizmeme sadece kapsül ve tohum elde etme koşuluyla Afyon ,Burdur,Denizli,Isparta,Konya,Kütahya, illerinde sınırlı ekime izin verilmiştir
Bileşiminde morfin,kodein,narkotin,papaverin gibi afyon alkolitleri bulunur
Haşhaş bitkisinin kullanılan kısımları; baş,baştan elde edilen afyon, yapraklar ve tohumlardır Haşhaş başı 4-5 cm çapında küremsi yada fıçı biçiminde soluk sarı renkli tepesinde tabla bulunan bir kapsüldür Tam olgunlaşmadan toplanıp içindeki tohumlar alınarak kurutulur Kurutulmuş kapsülün 20-50 gram kadarı 1 litre suda 10-15 dakika kaynatılıp dinlendirildikten sonra gargara yapılırsa diş ağrılarını geçirir Birazcık içilmesi ağrıları dindirir
Eskiden uyutmak için çocuklara da içirilirdi aman dikkat tehlikelidir
Yapraklar tazeyken salata olarak kullanabileceği gibi kurutularak dışardan ağrı kesici merhem olarakta kullanılabilir Tohumlar ekmek , pide ve çörek yapımına katılır Uyuması için çocuklara suda kaynatılıp sütle karıştırılarak bir kahve kaşığı içirilir Tohumlardan yağ elde edildikten sonra geriye kalan küspe yem olarak kullanılır ve hayvanlarda yağ bağlatıcı kilo aldırıcı etki gösterir Haşhaş yağı tohumların soğuk mengenelerde sıkılmasıyla elde edilen sarımsı tatlı lezzetli bir yağdır ve yemeklik olarak kullanıldığı gibi bazı ilaçların yapımına da girer
Afyon olgunlaşmamış kapsüllerin çizilip çıkan sütün katılaşınca toplanmasıyla elde edilir İşlenmemiş afyon esmer renkli özel kokulu acı lezzetli toprak yada parçalar halindedir Başlangıçta yumuşakken bekleyince sertleşir Öok etkili bir drogtur Birer sözcükle sayarsak Ağrı kesici keyif verici, uyutucu,uyuşturucu,yatıştırıcı,tansiyon düşürücü,öksürük kesici,ishal giderici,spazm çözücüdür
Ancak dikkat afyon bağımlılık yaratır ve doz aşımı öldürücüdür!Doz aşımı da çok hassas bir konudur 0 10 miligramı uyuturken 0 12 miligramı öldürür!Bu sebeple kullanılması ve alınıp satılması yasaktır
|
|
|