A' Dan Z' Ye Bitki Sözlüğü Ve Faydaları

Abdestbozanotu (pimpinella saxisfrage) :
Gülgillerden; siyah ve yeşil boya çıkartılan bir bitkidir Rutubetli yerlerde yetişir Boyu 70 santimetre kadardır Kökü akıcıdır

Faydası :
Mideyi kuvvetlendirir Göğüs ağrılarını dindirir Ateşi düşürür Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını keser Vücuda dinçlik verir Balgam ve ter söker Burun kanamalarını keser Bademcik şişlerini indirir Mide yanması ve bağırsak gazlarını giderir Çıbanın olgunlaşmasına yardım eder

Acıağaç (kuvasya ağacı) :
Sedefotugillerden; 2-3 metre boyunda küçük bir bitkidir İnce kabuklarının üzerinde sarı benekler vardır Çiçekleri kırmızıdır Sıcak ülkelerde yetişir Bu ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardan su içenlerin kuvvetleneceğine inanılır Hekimlikte; kökü, kabuğu ve odunu kullanılır Etkili maddesi 'Quassine'dir Çok acıdır

Faydası :
İştah açar, hazmı kolaylaştırır Ateşi düşürür Tükürük ifrazatını arttırır Mide, bağırsak, karaciğer ve böbreklerin çalışmasını düzenler Böbrek sancılarını keser, taşların düşürülmesine yardımcı olur Bağırsak kurtlarını döker Kanamaları durdurur Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır Fazla kullanılacak olursa; baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yapar

Acıbakla (termiye) :
Baklagillerden; otsu bir bitkidir Acı taneleri kullanılır

Faydası : Besleyicidir İdrar söktürür ve idrar yollarını temizler Böbrek iltihabını giderir Böbrek taş ve kumlarının düşürülmesine yardımcı olur Baş ağrılarını dindidir Romatizma, lumbago ve siyatik ağrılarını keser Albümin miktarını düşürür Vücutta biriken tuzu atar

Acıçiğdem (güzçiğdemi) :
Zambakgillerden; sonbahar aylarında çiçek açan, mor renkli, zehirli bir bitkidir Rutubetli yerlerde yetişir Hekimlikte haricen kullanılır

Faydası :
Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır Ancak zehirli olduğundan dikkatli olmak gerekir

Adaçayı (salvia officinalis) :
Ballıbabagillerden; özellikle Akdeniz bölgesinde yetişen ıtırlı bir bitkidir Menekşeye benzeyen çiçekleri haziran, temmuz aylarında açar Yaprakları uzun, kenarları tırtıllı, beyazımsı yeşil renktedir Hafif kafuru kokusu vardır Çiçek açtığı zaman toplanıp, kurutulur

Faydası :
Mide va bağırsak gazlarını giderir Mide bulantısını keser Hazım sisteminin düzenli çalışmasını sağlar Boğaz, bademcik ve dişeti iltihaplarını giderir Göğsü yumuşatır Astımdaki sıkıntıları geçirir İdrar ve ter söktürür Banyo suyuna katılıp yıkanılırsa; zindelik verir Günde, 3 kahve fincanından fazla içilmemelidir

Adamotu (köpekotu) :
Patlıcangillerden; geniş yapraklı, fena kokulu bir bitkidir Kökü, insan şeklini andırır Bilhassa Antalya çevresinde yetişir İçeriğinde 'Hyoscyamine', 'Hyoseine' ve 'Atropine' vardır

Faydası :
Şehvet artırıcıdır

Adasoğanı (scille) :
Zambakgillerden, bir çeşit bitkidir Yaprakları uzun şerit şeklindedir Çiçekleri; yeşil ve beyaz damarlıdır 2 kilogram kadar olan soğan kısmı, yapraklarının altındadır Acı ve zehirlidir 7,5 gram adasoğanı öldürebilir İçeriğinde 'Scillarena glikozidi' vardır Tazeyken kullanılmaz Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar Soğanın etli olan orta kısmı dilimlenerek kurutulur Sonra dövülüp toz haline getirilir Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması gerekir

Faydası :
İdrar söktürür Kalp hastalarında vücuda biriken suyu boşaltır Azotemi'yi azaltır Böbrek hastalarının kullanmaması gerekir Uzun süre kullanılacak olursa 'Albüminüri' yapar

Ağaçkavunu (utruç) :
Turunçgillerden; yaprakları mavimsi pembe bir ağaçtır Meyvesi; buruşuk kabuklu iri limona benzer

Faydası :
Ferahlatıcı, serinletici ve kabızlık gidericidir

Ahlat (yaban armudu) :
Gülgillerden; kendi kendine yetişen ve üzerine armut aşılanan bir ağaçtır Yemişi iyice olgunlaştıktan sonra yenir

Faydası :
Meyveleri, ishal keser Zehirli hayvan sokmalarında da filizleri dövülüp, konur

Ahududu (ağaççileği) :
Gülgillerden; böğürtlen gibi çalı halinde, dikenli bir bitkidir Kümeler halindedir Kendiliğinden yetişir Meyvesi duta benzer Sarımtırak kırmızı portakal renginde, sulu ve güzel kokuludur Meyvesi toplanıp, kurutulur Reçel, şurup ve likör yapılır Meyve olarak da yenir

Faydası :
Kanı temizler, vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar Terletir ve idrar söktürür Kabızlığı giderir Vücuda dinçlik verir Romatizma, mafsal kireçlenmesi, nikris, boğaz, bademcik ve göz iltihaplarında kullanılır Kansızlık ve veremde çok iyi bir gıdadır Ateş'i düşürür Üre ve şeker hastalarına da faydalıdır Mide ülseri olanların kullanmamaları gerekir

Akasya (salkımağacı) :
Baklagillerden; bir çeşit süs ve gölge ağacıdır Salkım çiçekli ve küçük yapraklıdır Çiçekleri güzel kokar Çiçekleri kullanılır

Faydası :
Nefes darlığını giderir Astımın şikayetlerini giderir

Akdiken (geyikdikeni) :
Cehrigiller familyasından; 3-5 metre boyunda bir bitkidir Meyveleri; siyah ve etkilidir Hekimlikte; meyvelerinden yapılan şurup 'Sirop de Nerprun' kullanılır Ev ilaçlarında; kök ve kabuklarından yararlanılır

Faydası :
20 tane meyve yenecek olursa, şiddetli müshil tesiri gösterir ve kabızlığı giderir Kaşıntıları da keser Ancak, belirtilen miktardan fazla kullanılmamalıdır Aksi halde, şiddetli karın ağrılarına sebep olur

Akhuşağacı (kayınağacı) :
Kayıngillerden; nemli topraklarda yetişen bir ağaçtır Meyveleri küçüktür Yaprakları ilkbahar aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
İdrar söktürür Vücutta biriken suyu boşaltır Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar Şişmanlamayı önler Romatizma ağrılarını dinlendirir Ayak kokularını keser Saçları gürleştirir, kepekleri yok eder Cilt hastalıklarını tedavi eder Kalp kifayetsizliğinin sebep olduğu idrar tutukluğunu giderir Vücutta biriken tuzu atar Üremi ve albüminde faydalıdır

Alıç (ekşimuşmula) :
Gülgillerden; kırlarda yabani olarak yetişen bir ağaçtır Meyveleri; küçük muşmulaya benzer, kırmızı renklidir Tadı mayhoştur Hekimlikte meyvesi kullanılır

Faydası :
Asabi çarpıntıları giderir Sinir bozukluğunu geçirir Yüksek tansiyonu düşürür Aritmide kullanılır Uykusuzluğu giderir Kalbi kuvvetlendirir Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır

Altınbaşakotu (solidago officinalis) :
İdrar tutukluğu, albümin, nefrit, üremi ve sistit tedavisinde kullanılan bir çeşit bitkidir

Faydası :
Asabi çarpıntıları giderir Sinir bozukluğunu geçirir Yüksek tansiyonu düşürür Aritmide kullanılır Uykusuzluğu giderir Kalbi kuvvetlendirir Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır

Altınkökü (ipeka) :
Güney Amerika'da yetişen bir bitkidir

Faydası :
Az miktarda kullanıldığı takdirde tatlandırıcıdır Yüksek dozlarda kullanılırsa kusturur, ishal yapar Müzmin bronşitte ifrazatı artırır

Amberkabuğu (croton elutheria) :
Antil adalarında yetişen 'liquidamber/sığla ağacı' denilen ağacın kabuğudur Kabukların dışı kahverengiye yakın gri; içi ise sarıdır Yandığı zaman hoş bir koku verir

Faydası :
Dizanteri ve ishali keser Hazım bozukluklarını giderir Kansızlıkta faydalıdır Anne sütünü artırır

Amberbaris (kadıntuzluğu) :
Yabani, çalı şeklinde, sarı çiçekli bir ağaçtır Kökü acıdır Yaprakları ve yemişi tatlıdır Seyrek ormanlarda bulunur Boyu 2-3 metre arasındadır Meyvelerinde bol miktarda C vitamini vardır Meyveleri, kabukları ve kökü kullanılır

Faydası :
Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarını iyileştirir Ateşi düşürür Hazım bozukluklarını giderir Bağırsak iltihaplarını tedavi eder Öksürüğü keser Mideyi kuvvetlendirir İştah açar Ağız yaralarını iyileştirir Kan dolaşımını düzenler Yüksek tansiyonu düşürür Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir

Anason (anis) :
Vatanı Asya'dır Maydanozgillerden; yarım metre kadar yükseklikte bir bitkidir Yaprakları yuvarlak ve böbrek şeklindedir Çiçekleri beyazdır; meyveleri küçüktür Meyvelerinde 'Anethol' vardır Kokucu ve yakıcı lezzettedir Temmuz ve ağustos aylarında toplanır

Faydası :
Hazmı kolaylaştırır İştahsızlığı ve yemeklere karşı duyulan tiksintiyi giderir Mide ve bağırsak gazlarını söktürür İdrarı artırır Kusmaları ve ishali keser Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Ancak, aybaşı kanamaları ve hamilelik döneminde kullanılmaz Anne sütünü artırır Sinirleri yatıştırır Migren ağrılarını keser Beyin yorgunluğunu giderir Uyku verir Kalbi kuvvetlendirir Kan dolaşımının düzenli olmasını sağlar Cinsel arzuları kamçılar Astım, nefes darlığı ve bronşitte görülen şikayetleri giderir Öksürüğü keser Yaşlılarda meme sarkmasını önler Fazla miktarda kullanıldığı zaman uyuşukluk verir

Andızotu (atgözü) :
Bileşikgillerden; nemli yerlerde yetişen, 1 metre kadar sapı olan, bir çeşit ottur Yaprakları büyük, yumuşak ve yuvarlaktır Çiçekleri sarı renkte olup, acı ve kokuludur Kökü kalındır Meyveleri küçük fıstık kozalağına benzer

Faydası :
Mideyi kuvvetlendirir Balgam söker Mikropları öldürür Vücutta biriken tuzu atar Üremi, nefrit, sistit, idrar yolları hastalıkarında faydalıdır Nefes darlığını giderir Karaciğer hastalıklarını tedavi eder Kaşıntıları keser Fazla kullanıldığı zaman mide bulantısı yapar

Antep fıstığı (şam fıstığı) :
Antepfıstığıgiller familyasındandır; Gaziantep havalisinde yetiştirilen, 5-10 metre yüksekliğinde bir ağaç ve bunun meyvesidir İçeriğinde sabit yağ, sakkaroz ve proteinli maddeler vardır

Faydası :
Vücudun gelişmesini sağlar Bedeni ve zihni gücü arttırır Cinsel istekleri kamçılar Böbrek ve safra kesesi ağrılarını hafifletir Göğsü yumuşatır, öksürük söktürür

Ararot (maranta nişastası) :
Sıcak iklimlerde yetişen 'Maranta' adlı kamıştan veya ona benzer başka bitkilerin köklerinden çıkarılan beyaz bir tozdur Nişastadan daha incedir Kokusu ve tadı yoktur

Faydası :
Çocuk maması yapmakta kullanılır Süt çocuklarına ve nekahat dönemi hastalarına verilir Hastalıklardan sonra görülen halsizlikleri giderir

Ardıç (ephel) :
Kozalaklılardan 2-5 metre boyunda bir ağaçtır Yaprakları ince, uzun, sivri ve güzel kokuludur Meyveleri; siyah, parlak kozalak şeklindedir Bunlara ardıç tohumu da denilir Kasım ve aralık aylarında toplanıp kurutulur Bir çok türü vardır

Faydası :
Kandaki şeker miktarını düşürür Pankreasın normal çalışmasını sağlar Nekahat devresinin çabuk atlatılmasında yardımcı olur Vücuda dinçlik verir Böbrekleri, mesaneyi ve idrar yollarını temizler Ter ve idrar söktürür Vücutta biriken suyu boşaltır Soğuk algınlığı, romatizma, damar sertliği ve nikriste de faydalıdır Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser Aybaşı ağrılarını dindirir Böbreklerinde iltihap olanlar kullanamaz Tavsiye edilen miktarı da aşmamalıdır

Ardıçkatranı ağacı (katran ardıcı) :
1 metre kadar yükseklikte; yuvarlak kırmızı meyveleri olan bir ağaçtır Meyveleri ardıç meyvelerinden daha büyüktür Odunun kapalı ocaklarda yakılmasından (Kuru distilasyon) ardıçkatranı denilen bir madde çıkarılır

Faydası :
Kadyağı; ergenlik, egzama, saçkıran, kellik, uyuz ve sedef hastalığında kullanılır

Armut (pirus communis) :
Gülgillerden; çiçekleri beyaz bir ağacın meyvesidir Armut; suluca yumuşak tatlı ve küçük çekirdeklidir Rengi sarı ile yeşil arasında değişir Ankara, Mustabey, Çengel, Kumla, Bey olmak üzere birçok çeşidi vardır

Faydası :
Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar İdrarı bollaştırır Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine yardım eder Yüksek tansiyonu düşürür Kanı temizler bütün salgı bezlerinin normal çalışmasını sağlar Kansızlığı giderir, kabızlığı önler Sinirleri yatıştırır Zihni yorgunluğu giderir Susuzluğu keser Tükürük ifrazatını artırır Hamilelerin kusmalarını azaltır Hazımsızlığı giderir Mafsal kireçlenmesi, nikris ve romatizmada faydalıdır Şeker hastaları da yiyebilir Midesi zayıf olanların kompostosunu içmeleri tavsiye edilir Yemeklerden önce yenecek olursa daha faydalı olur

Arpa (hordeum vulgare) :
Buğdaygillerden; taneleri ekmek ve bira yapmakta kullanılan bir bitkidir Hayvan yemi olarak da verilir Nişastası boldur Kavrulup kahveye de karıştırılır

Faydası :
İdrar söktürür Mesane ve idrar yollarındaki iltihapları temizler Böbrek ve kum taşlarının dökülmesine yardım eder Prostat büyümesini önler Asabi kusmaları durdurur Boğaz ve yarımbaş ağrılarını dindirir Dil iltihaplarını giderir Temriye ve mayasılda haricen kullanılır

Aslanağzı (kurtağzı) :
Aslanağzıgiller familyasından; türlü renkte, güzel bir bitkidir Kokusuzdur Daha ziyade süs bitkisi olarak kullanılır

Faydası :
Balgam söktürür Bronşit'te rahatlık verir

Aslanyağı (leontopidium alpinium) :
Bileşikgiller familyasından; Alp dağlarının yüksek tepelerindeki kireçli topraklarda yetişen bir bitkidir Çiçekleri yıldız şeklindedir Ağustos ayında toplanıp kurutulur

Faydası :
Çocuklarda görülen ishalleri keser

Aslandişi (karahindiba) :
Bileşikgiller familyasından; yol kenarında, çayır ve hendeklerde yetişen bir çeşit bitkidir Yaprakları rozet şeklindedir Çiçekleri sarıdır Taze yaprakları salata olarak da yenilebilir Kökünde; Torexacin, levulin, inulin ve şeker vardır Yaprakları ilkbahar; kökleri ise, sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
İdrar söktürür Mesane ve kalınbağırsak iltihaplarını giderir Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser Balgamlı ishalleri keser Karaciğer şişkinliğini indirir Böbrek ve safra taşlarını düşürür Sarılıkta faydalıdır Anne sütünü artırır Taze sürgünleri kırıldığı zaman akan sütü de dişleri temizler Öğütülen kökü, kahveye katılır

Aslankuyruğu (yerpırasası) :
Ballıbabagillerden; bir çeşit bitkidir

Faydası :
Ateşi düşürür ve terletir Vücuda rahatlık verir

Aslanpençesi (alchemila vulgaris) :
Gülgillerden; çayırlarda, ormanlarda yetişen ve türlü çeşitleri olan bir yabani bitkidir 5-7 parçalı olan yaprakları büyüktür Kökü geniştir Çiçekleri; ufak yıldız şeklinde olup, yeşilimtıraktır Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Ateş düşürür Vücuda kuvvet verir Yarımbaş ağrılarını keser Anne sütünü artırır

Asma (vitis) :
Asmagiller familyasından tırmanıcı, uzun ömürlü, ağaçsı bir bitkidir Mayıs-Haziran ayları arasında çiçek açar Gövdesi üzerindeki kabuklar zamanla esmerleşip şeritler halinde dökülür Çiçekleri küçük, yeşilimsi renktedir Yapraklarının taban kısmı kalp şeklindedir Kenarları dişli ve ucu sivridir Üst yüzleri tüysüz, alt yüzleri ise tüylüdür Meyvelerine üzüm denir Kuru veya yaş olarak yenir

Faydası :
Yaprakları ile yapılan ilaçlar kanamayı durdurur Vücuda kuvvet verir Sarılığı keser İshali durdurur

Atkestanesi (hindkestanesi) :
Atkestanegiller familyasından; süs olarak yetiştirilen iri bir gölge ağacıdır Nisan-Temmuz aylarında çiçek açar Meyveleri kestaneye benzer İçinde nişasta, saponin ve yağ vardır

Faydası :
Kabuklarından yapılan ilaçlar ateşi düşürür Vücuda kuvvet verir Tohumları ise romatizma ve mafsal ağrılarını giderir Varis flebit ve basur memelerinin tedavisinde ve deri çatlaklarını gidermekte kullanılır

Atkuyruğu (zemberekotu) :
Atkuyruğugillerden; kök sapı ömürlü olan, nemli yerlerde yetişen bir bitkidir

Faydası :
İdrar tutukluğunu giderir İdrarı artırır Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur İdrar torbasındaki iltihabı giderir Kan işemeyi keser Albümin miktarını düşürür Zatülcenp ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır Nikris ve romatizmanın şikayetlerini giderir Tavsiye edilen miktardan fazla kullanılmamalıdır

Ayçiçeği (gündöndü) :
Bileşikgillerden; büyük çiçekli bir bitkidir Çiçekleri tabak şeklindedir Rengi sarıdır Tohumlarından yağ çıkarılır

Faydası :
Yağı, damar sertliğini giderir Kurdeşen'in sebep olduğu kaşıntıları giderir Esansı verem tedavisinde kullanılır Kolestrol miktarını düşürür Cinsel arzuları kamçılar Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Kalp, sinir hastalıkları ve iktidarsızlığı önler

Ayıüzümü (itüzümü) :
Fundagillerden; küçük taneler halinde kırmızı renkli yemişleri olan, tüylü bir bitkidir1-3 metre yüksekliğindedir Her mevsimde yaprakları vardır Makilerde bulunur Dalları kırmızımtırak kahverengidir Yaprakları şimşir yapraklarına benzer İçinde Hydrochinone vardır Sonbahar aylarında toplanıp kurutulur Çiçekleri pembe salkımlar halindedir Ev ilaçlarında yaprakları kullanılır

Faydası :
Kuvvet verir İshali keser İdrar yollarını temizler İdrar söktürür Ateşi düşürür İdrar yollarındaki taşların düşmesine yardım eder Prostat büyümesinden kaynaklanan şikayetleri giderir

Aylandız (kokarağaç) :
Sedefotugillerden; bir çeşit süs ağacıdır Çiçekleri uzun salkım şeklindedir Kokusu keskindir Meyveleri sonbaharda dökülmeden önce kızarır

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürür

Aynısefa (gecesefası) :
Bileşikgillerden çiçekleri güzel, sarı renkli bir bitkidir

Faydası :
İdrar söktürür Terletir Aybaşı kanını söktürür ve aybaşı kanamalarının normal olmasını sağlar İştah arttırır Nikris ve sıracada da faydalıdır

Ayrıkotu (ayrıkkökü) :
Buğdaygillerden yabani bir bitkidir Sarımtırak beyaz renkteki kökü kullanılır İlkbahar ve sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur Mekkeayrığı denilen çeşidi de, ayrıkotunun özelliklerini taşır Domuz ayrığı ise, zararlıdır

Faydası :
İdrar söktürür Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur Buralardaki iltihapları da giderir Albümini atar Nefrit ve nikriste de faydalıdır

Ayva (sefercel) :
Gülgillerden çiçekleri iri ve pembe renkli; yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikteki bir ağacın meyvesidir Ayva; limondan büyük, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir Vitamini boldur Çiğ yenilmesi tavsiye edilmez Komposto veya jöle yapılarak veya külde pişirildikten sonra yenmesi uygundur

Faydası :
İshal ve dizanteriyi keser Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir İnce bağırsak iltihabını giderir Kanı temizler Karaciğer tembelliğini giderir Safra akışını sağlar Çarpıntıyı dindirir Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser Bronşit, müzmin öksürük ve veremde faydalıdır Ağızdan su gelmesini ve kan kusmayı önler Vücudun gelişmesine yardım eder Merhem yapılarak kullanıldığı takdirde; el ayak ve meme ucu çatlaklarını, yüz ve boyun kırışıklıklarını giderir Egzama kaşıntılarını ve basur memelerinin doğurduğu şikayetleri giderir Kabızlık çekenler ve tansiyonu yüksek olanlar yememelidir

Badem (prunus amygdalus) :
Gülgillerden bir çeşit ağacın yemişidir Meyvesi ancak çağla halindeyken yenir Olgunlaştıktan sonra, sert kabukla kaplı olan içi yenir Hekimlikte kullanılan kısmı da burasıdır Başlıca 2 çeşidi vardır
- Acıbadem
- Tatlıbadem

Faydası :
Badem, bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Hamilelerin zayıf düşmemesini sağlar Sütle içilirse mideyi kuvvetlendirir Kabızlığı giderir Nekahat devresini kısaltır Böbrek mesane ve tenasül yollarındaki iltihapları giderir Baş ağrısı, karaciğer ve böbrek ağrılarını hafifletir Bronşit, boğaz ağrısı, anjin, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalıdır

Bademyağı kabızlığı giderir Egzama ve kaşıntıların verdiği rahatsızlıkları azaltır Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder Kulak ağrılarını dindirir Yumurtayla karıştırılıp da, basur memelerine sürülecek olursa, ağrı ve yanmaları giderir

Bakla (ful) :
Baklagillerden hazmı kolay ve besleyici bir bitkidir Ev ilaçlarında çiçekleri kullanılır Bir çeşidi olan acıbakla ise, acı ve otsu bir bitkidir

Faydası :
İdrar yollarını temizler Böbrek ağrılarını dindirir Böbrek iltihaplarını giderir Böbrek kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Lumbago, romatizma, siyatik ve dolama şikayetlerini giderir

Baldıran (ağuotu) :
Maydanozgillerden nemli yerlerde yetişen 1-2 metre boyunda zehirli bir bitkidir Gövdesi kalındır Saplarının alt kısmı erguvani renktedir Yeprakları büyük, çiçekleri yayvan ve küçüktür Terkibinde coniine vardır Büyük baldıran ve küçük baldıran olmak üzere 2 çeşidi vardır Ev ilaçlarında kullanılmaz

Faydası :
Hekimlikte ağrı giderici ve spazm giderici olarak, siyatik, tetanoz, epilepsi, trilemnius nevraljisi ve kore hastalığının tedavisinde kullanılır

Baldırıkara (fujer) :
Eğreltiotugillerden; nemli yerlerde yetişen otsu bir bitkidir Yaprakları at yelesini andırır Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişir

Faydası :
Grip ve soğukalgınlığında hastayı rahatlatır Balgam söktürür Mide ağrılarını keser Böbrek kumlarının dökülmesini sağlar Derideki şişlikleri indirir Saç dökülmesini önler Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Diğer ilaçlara da tat verici olarak kullanılır

Balıkotu (hablülhilal) :
Cava'da ve Malabar'da yetişen ve zehirli meyvesiyle balıkları sersemleterek yakalamaya yarayan zehirli bir bitkidir 50 santim boyundadır Dalları yeşil ve tüylüdür İlaç olarak yaprak ve çiçekleri kullanır

Faydası :
Terletir, idrar söktürür Vücudu rahatlatır Had bronşit ve nezlede, bütün bulaşıcı hastalıklarda kullanılır

Ballıbaba (laminum) :
Ballıbabagiller familyasından bir çeşit bitkidir Benekli ballıbaba ve arıların çok sevdiği ak ballıbaba gibi türleri vardır

Faydası :
Kabakulak, mayasıl ve kanlı basurda faydalıdır

Bamya (hibiscus esculentus) :
Ebegümecigiller familyasından; yaprakları asma yaprağına benzeyen, meyvesi beş bölmeli, tohumları yuvarlak ve yeşilimtrak gri renkte, sebze olarak yenen bir bitkidir Amasya, Balıkesir bamyası gibi çeşitleri vardır

Faydası :
Kabızlığı giderir Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar

Banotu (konca) :
Patlıcangiller familyasından; yol kenarlarında, gölgelik yerlerde yetişen, 80 santimetre kadar boyunda uyuşturucu ve zehirli bir bitkidir Açık yeşil renktedir Her tarafında beyaz, uzun tüyler vardır Çiçekleri sarımtırak, kırmızımsı mor renktedir Meyvesinin içinde yüzlerce tohumu vardır Ev ilaçlarında kullanılması tavsiye edilmez

Faydası :
Teskin edicidir Titreme ve çarpıntıyı giderir Uykuyu kaçırır Keyif verir Beyin hastalıkları, kore hastalığı ve nikriste faydalıdır

Basurotu (küçükkırlangıçotu) :
Düğünçiçeğigiller familyasından; ilkbaharda çalılıklar arasında yetişen küçük bir bitkidir Yaprakları üç parçalıdır Yeşilimtıraktır Yumruları yapraklarının arasındadır Kökü küçüktür Çiçekleri altın sarısı rengindedir Sabahları açar, akşamları kapanırlar Ev ilaçlarında kökleri kullanılır

Faydası :
Basur memelerinden doğan şikayetleri giderirler

Behmen (kavzakökü) :
Turp'a benzer, otsu bir bitkidir 20 Ocak ile 20 Şubat arasında çiçek açar Çiçeğinin rengine göre kızılbehmen ve akbehmen adında iki türü vardır

Faydası :
Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir

Bergamot (citrus bergamia) :
Sedefotugiller familyasından bir çeşit narenciye türüdür Meyvesinin kabuklarından güzel kokulu bir esans yapılır Dalları seyrek ve kısa dikenlidir Meyvesi armut şeklinde, sarımtırak yeşil veya altın sarısı rengindedir 8-10 dilimi vardır
Bergamot meyvasından çıkarılan esans yeşilimtırak veya sarımtırak yeşil renktedir Acı fakat hoş kokuludur

Faydası :
Koku vermesi için bazı ilaçlara ve çaya karıştırılır Reçeli de yapılır

Besbase (macis) :
Hindistancevizi çekirdeğini örten özlü zardır İçeriğinde esans ve yağ vardır

Faydası :
Teskin edici iştah açıcı ve vücudu kuvvetlendiricidir Tavsiye edilen milktarı aşmamalıdır Aksi halde zehirlenme belirtileri görülebilir

Beşparmakotu (kazotu) :
Gülgillerden; yol kenarında ve çayırlarda yetişen 40-70 santimetre boyunda yabani bir bitkidir Yaprakları beşparmak şeklindedir Rozete benzer Gümüşi renktedir Uzun saplı çiçekleri, yaprakların arasından çıkar Altın sarısı rengindedir Yaprak ve kökleri Temmuz, Ağustos aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
İshali keser Mide rahatsızlıklarını giderir Vücuda kuvvet verir Bademcik ve boğaz ağrılarını giderir Diş ağrılarını dindirir Diş etlerini kuvvetlendirir Yüz lekelerini giderir ve cildi yumuşatır

Bezelye (pisum) :
Baklagillerden tırmanıcı bir bitki ve onun tohumudur

Faydası :
Kabızlığı giderir Kan yapar Kan kanserine karşı korur

Biber (filfil) :
Patlıcangillerden; taze iken yeşil ve çoğu acı olan meyvesi; sebze ve baharat olarak kullanılır Bol miktarda C vitamini vardır Acı ve tatlı, yeşil ve kırmızı çeşitleri vardır

Faydası :
Kırmızı biber ile hazırlanan ilaç, nevralji, lumbago ve romatizmada faydalıdır Ayrıca biber, mideyi kuvvetlendirir İştahı açar ve hazmı kolaylaştırır Kanamaları önler Cinsel arzuları kamçılar

Biberiye (kuşdili) :
Ballıbabagillerden; Akdeniz çevresinde çok yetişen; küçük, kalınca, ensiz ve kokulu yaprakları ile çiçeklerinden faydalanılan bir bitkidir Yaprakları iğneye benzer Boyu 2 metre kadardır Çiçekleri mavi veya eflatundur
Çiçeklerinden renksiz veya soluk sarı renkte olan biberiye esansı çıkarılır İçeriğinde kafuru, sineol, kamfen, pinen, borneol ve bornilasetat vardır

Faydası :
Hazımsızlığı giderir Çarpıntıyı keser Yarımbaş ağrılarını giderir Baş dönmesini keser Astım, bronşit ve kansızlıkta faydalıdır Yağlı saçların yağını alır Burkulmalarda ve deri yaralarında da haricen kullanılır İdrar ve adet söktürür Safra ifrazatını arttırır

Binbirdelikotu (hypericum calycinum) :
Çalılık ve fundalıklar arasında yetişen uzun ömürlü bir otsu bitkidir 30-80 santimetre boyundadır Gövdesi dört köşelidir Yaprakları sapsızdır Çiçekleri parlak sarı renktedir Mayıs ve eylül aylarında çiçek açar

Faydası :
İdrar ve balgam söktürür İştah açar Sinirleri yatıştırır

Binbirdelikotu (hypericum calycinum) :
Çalılık ve fundalıklar arasında yetişen uzun ömürlü bir otsu bitkidir 30-80 santimetre boyundadır Gövdesi dört köşelidir Yaprakları sapsızdır Çiçekleri parlak sarı renktedir Mayıs ve eylül aylarında çiçek açar

Faydası :
İdrar ve balgam söktürür İştah açar Sinirleri yatıştırır

Boruçiçeği (çançiçeği) :
Çançiçekgillerden; çiçekleri boru biçiminde olan bir bitkidir Çiçekleri turuncu renktedir

Faydası :
Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıkları giderir

Böğürtlen (tilkiüzümü) :
Gülgillerden bahçe çitlerinde, yol kenarlarında kendiliğinden yetişen, dikenli bir çalıdır Yemişi ahududuya benzer, fakat ondan küçüktür Önceleri kırmızı iken sonraları kararır Yaprakları; çiçekleri açmadan toplanıp, kurutulur Birçok türü vardır

Faydası :
İdrar söktürür Ayaklardaki şişlikleri indirir Yüksek tansiyonu düşürür Gözlerdeki zafiyeti giderir Mesane taşlarının düşmesine yardımcı olur Ağız, dil, diş eti ve bademcik iltihaplarını giderir Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser Haricen kullanıldığı takdirde ağrıları dindirir, yanıkları iyileştirir Kökü kaynatılıp, suyu içilecek olursa kandaki şeker miktarını düşürür

Börülce (karnıkara) :
Göbeği koyu renkli bir çeşit ufak fasulyedir İçeriğinde protein, azot, nişasta ve C vitamini vardır

Faydası :
İdrar tutukluğunu ve anüs kaşıntısını giderir Yanık tedavisinde kullanılır

Buğday (triticium vulgare) :
Birçenekligillerdendir Sapları kamışsıdır ve içleri boştur Çiçekleri başak şeklindedir Yemişlerine buğday denir İçeriğinde B vitamini ve karbonhidratlar vardır Bunlar, tanelerin kepeğindedir Bu nedenle buğday unu ne kadar çok kepekli, yani esmer olursa, o derece faydalı olur

Faydası :
Kepekli buğday unundan yapılan ekmek, kurabiye ve benzerleri bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar Kabız olmayı önler Çimlendirilmiş buğday tanesi zihin yorgunluğu ve sinir bozukluklarını giderir Damar sertliği, mide ve cilt hastalıkları olanlar, taze ekmek ve sıcak börek gibi şeyler yememelidirler

Burçak (lathyrus) :
Baklagillerden; taneleri hayvan yemi olarak kullanılan bir bitkidir Taneleri mercimeğe benzer

Faydası :
Lapası; ezik, çürük tedavisinde; taneleri ise, isilik ve mayasılda kullanılır

D

Dalakotu (kurtluca) :
Eğreltiotugillerden; sıcak bölgelere yetişen bir bitkidir Güzel kokulu, pembe çiçekleri vardır Yapraklarının üstü parlak, altı donuk yeşil kadife rengindedir Tadı acıdır

Faydası :
Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir Dizanteri ve ishali keser Nefes almayı kolaylaştırır Öksürüğü keser Karaciğer ve mide hastalıklarının iyileşmesine yardım eder

Damkoruğu (kulakotu) :
Damkoruğugillerden ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir Çiçekleri kırmızıdır Yaprakları etli ve çiçeklerin dibindedir Haziran - Ağustos ayları içinde toplanır Çoğu zaman taze halde kullanılır

Faydası :
Basur memelerini giderir Nasırları söker

Darı (akdarı) :
Buğdaygillerden, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir Tohumları besin olarak kullanılır

Faydası :
Darı unundan yapılan yiyecekler, zihin yorgunluğunu giderir Sinirleri kuvvetlendirir Hamilelere de faydası vardır

Defne (laurus nobilis) :
Defnegillerden yaprakları güzel kokulu ve yaz kış yeşil olan ağaçtır Boyu 2 metre kadardır Akdeniz kıyılarında yetişir Meyveleri yuvarlaktır Rengi siyahımtıraktır Yapraklarından yeşil renkli bir yağ çıkarılır

Faydası :
Terletir, ateşi düşürür, vücuda rahatlık verir İdrar ve adet söktürür İştah açar, Hazmı kolaylaştırır Sinir ağrılarını (nevralji) dindirir Yağı bazı merhemlerle karıştırılır Baharat olarak da kullanılır Hamileler kullanmamalıdırlar

Demirhindi (tamarin) :
Baklagillerdn bir çeşit ağaçtır Boyu 25 metre kadardır Meyvesinden şerbet yapılır Sıcak ülkelerde yetişir Çiçekleri sarı kırmızı salkımlar halindedir Meyvesi koyu kırmızımtırak, büyük ve tohumludur Meyvesinin mayhoş lezzetli, macuna benzeyen öz kısmı kullanılır İçeriğinde ekşi maddeler, nişasta ve şeker vardır

Faydası :
Susuzluğu giderir Vücuda rahatlık ve serinlik verir 20 gramı müshil tesiri gösterir Bağırsakları temizler Soğuk içilir

Denizkadayıfı (carrageen) :
Esmer su yosunlarından bir çeşit deniz bitkisidir

Faydası :
Solunum ve hazım sistemi nezlelerini giderir Vücudu besleyici olarak da kullanılır

Denizsaçı (mousse de corse) :
Deniz kayalarında bulunur Kuru iken saç gibi ince, esmer, birbirine girmiş liflerdir Deniz bitkileri gibi kokar Tadı tuzludur

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürür

Denizüzümü (ephedra campylopoda) :
Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişen her zaman yeşil, uzun ömürlü, çalı görünümünde bir bitkidir Gövdesi incedir Yaprakları, gövde üzerine karşılıklı, çapraz şekilde dizilmiştir İçeriğinde 'efedrin alkoloid' bulunur 35 kadar türü vardır

Faydası :
Astım hastalığının şikayetlerini giderir Terletir Ateş düşürür Romatizma ağrılarını dindirir

Dereotu (tereotu) :
Maydanozgillerden iplik biçiminde yaprakları olan güzel kokulu bir bitkidir Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Mide ve bağırsak gazlarını söktürür Hazmı kolaylaştırır, midenin gereği gibi çalışmasını sağlar Hıçkırık ve hava yutmayı önler Sinir zafiyetini giderir Uyku verir Aybaşı kanamalarının kolay olmasını sağlar Anne sütünü artırır İştah açar Ağız kokusunu giderir Çocuklardaki gaz ağrılarını giderir Yemeklere ve salatalara tat vermek için konur Hamileler kullanmamalıdır

Devedikeni (chardon) :
Bileşikgillerden; tarlalarda yetişen 1 metre kadar boyunda bir bitkidir İnce ve çengellidir Yaşken güzel kokuludur Kuruyunca bu koku kaybolur

Faydası :
Ateşi düşürür, terletir ve vücuda rahatlık verir

Devetabanı (phlodentron) :
Bileşikgillerden geniş yapraklı, her türlü toprakta yetişebilen bir bitkidir Çiçekleri, yapraklarından önce açar, altın sarısı rengindedir Hekimlikte çiçekleri ve yaprakları kullanılır Çiçekleri Nisan'da, yaprakları ise, Haziran ve Temmuz aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
İdrar söktürür Ağrıları dindirir Sinirleri yatıştırır ve vücuda kuvvet verir Astım, nefes darlığı, bronşit ve soğuk algınlığında şikayetleri geçirir Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser Nezle ve ciğer iltihabında da kullanılır Yaraların iyileşmesinde ve çıbanların olgunlaşmasına yardımcı olur

Devekulağı (büyük dulavratotu) :
Bileşikgillerden bir çeşit bitkidir Yaprakları enli ve yeşildir Altları sincabi renktedir Kökü kalındır Çiçeklerinde ince, uzun dikenleri vardır Kökleri toplanır, ince ince dilimlenip, kurutulur Acıdır Yaprakları da gölgelik bir yerde kurutulur

Faydası :
İdraryollarında biriken kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur Kanı temizler Terletir, vücuda biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar Romatizma ve nikrisin şikayetlerini giderir Vücuda rahatlık verir

Dişbudak ağacı (fraxinus excelsior) :
Zeytingillerden sert keresteli bir ağaçtır Boyu 30 metre kadardır Yaprakları 9-13 parçalı bir dantela görünümündedir İlkbahar ve yaz aylarında kabuğu ve yaprakları toplanıp kurutulur

Faydası :
Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir Anne sütünü artırır Romatizma ve nikris ağrılarını keser Kabızlığı giderir (kabuğu ise kabızlık yapar, ishali keser) idrar söktürüp, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar Mobilyacılıkta da kullanılır

Dolama otu (paronychia serpilifolia) :
Karanfilgiller familyasından yeşil ve beyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir çeşit bitkidir Yaprakları beyazımtırak yeşildir Kökü kullanılır

Faydası :
Dolama ve çıbanların tedavisinde kullanılır

Domates (solanum lycopersium) :
Patlıcangillerden bir çeşit bitkidir Ürünü için yetiştirilir Vatanı Meksika ve Peru'dur Yabani türünün meyveleri yuvarlak ve kiraz kadar küçüktür Domatesin içeriğinde lycopin denilen bir madde bulunur A, B, C vitamileri bakımından zengindir Gövde ve yapraklarında solanin denilen zehirli bir alkoloid bulunur

Faydası :
Bol idrar söktürür Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını ve kanın durulmasını sağlar, damar sertliğini giderir Romatizma ve nikriste faydalıdır Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Üremiyi düşürür Hazmı kolaylaştırır Kabızlığı giderir Mide ve bağırsakların düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar Cilde tazelik ve pembelik verir İsiliği ve mayasılı giderir Nasırların sökülmesine yardımcı olur Çıbanların olgunlaşmasını sağlar Arı sokmasında ve yanıkların tedavisinde faydalanılır Kansere karşı korur Midesi zayıf olanlar, böbrek ve mesanelerinde iltihap olanlar, suyunu içmelidirler

Dulaptalotu (daphne mezereum) :
Dulaptalotugillerin örnek bir bitkisi olan bir ağaçcıktır Yüksek yerlerde yetişir Çiçekleri güzel kokuludur Meyveleri kırmızımtıraktır Yaprakçıkları ise, açık yeşildir Kabukları kullanılır

Faydası :
Zona tedavisinde faydalıdır

Dulavrat otu (pıtrak) :
Bileşikgillerden; yol kenarlarında ve seyrek koruluklarda yetişen bir bitkidir 1-1,5 metre boyundadır Kökü ve yaprakları kullanılır

Faydası :
Yapraklarından yapılan ilaçlar, romatizma ve nikris ağrılarını giderir Mide iltihaplarını iyileştirir Kökünden yapılan ilaçlar ise, deri iltihapları ve egzamanın tedavisinde ve karaciğer hastalıklarında kullanılır

Dut (morus) :
Dutgillerden yapraklarıyla ipek böceği beslenen bir ağaçtır Meyveleri, Beyaz ve kara olur Karadut ekşidir Dutusaresi çıkartılır Hekimlikte şurubu, meyveleri, ve yaprakları kullanılır

Faydası :
Beyaz dut yaprakları idrar söktürür Vücutta biriken suyu boşaltır Aç karnına yenen beyaz dut, Bağırsak solucanlarının düşürülmesini sağlar Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar
Karadut şurubu pamukçuk hariç diğer ağız ve bademcik iltihaplarını giderir

Duvar sarmaşığı (ivy) :
Sarmaşıkgiller familyasından; uzun ömürlü, 50 metre kadar boyunda, her zaman yapraklı, tırmanıcı bir bitkidir Yaprakları tüysüz ve serttir Üst yüzeyleri koyu, alt yüzeyleri ise açık yeşil renktedir Meyvesi, siyahımsı mor renktedir İçeriğinde 'hederin' vardır Zehirlidir Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır

Faydası :
Kabızlığı giderir Kusturur ve aybaşı kanı söktürür Haricen kullanılacak olursa, yaraları tedavi eder

Düğün çiçeği (girit lalesi) :
Düğünçiçeğigillerden; 30-60 cm boyunda, uzun ömürlü bir bitkidir Kökleri ipliksidir Nisan - Haziran aylarında çiçek açar Zehirlidir Yaprakları çok küçüktür ve üç parçalıdır Hekimlikte nadiren kullanılır

Faydası :
Basur memelerinin şikayetlerini giderir

E

Ebegümeci (hubbaz) :
Ebegümecigillerden; çiçekleri ilaç, yaprakalrı da sebze olarak kullanılan ve genellikle tarla kenarlarında kendi kendine yetişen bir ottur 20-70 cm boyundadır Yaprkalrı sarmaldır Mayıs - Ağustos ayları arasında çiçek açar Yaprak ve çiçeklerinde fazla miktarda müsilaj vardır Yaprak ve çiçekleri kurutulmadan kullanılır

Faydası :
Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser Mide ve bağırsakların muntazam çalışmasını sağlar Kabızlığı giderir Mide bulantısı ve kusmaları önler Ateşi düşürüp, vücuda rahatlık verir Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir Nezle, bronşit, nefes darlığı tedavisinde kullanılır Lapası çıbanların olgunlaşmasını sağlar Burun kanamasını durdurur Dişeti hastalıklarını tedavi eder Mide ağrısını keser Burun tıkanıklığını giderir

Ebücehil karpuzu (acıhıyar) :
Kabakgillerden elma iriliğinde meyvesi çok acı ve ishal yapıcı bir bitkidir İçeriğinde 'colocynthine' vardır Zehirlidir 2 gramdan fazlası öldürebilir Haricen kullanılır

Faydası :
Romatizma, mafsal ve nikris ağrılarını dindirir Kaşıntıları geçirir

Eğirotu (azakeyeri) :
Yılanyastığıgiller familyasından; akarsu kıyıları ve bataklıklarda yetişen 60-70 cm boyunda bir otsu bitkidir Meyveleri yeşilimsi renktedir Çiçekleri, siyahımsı-erguvani renklidir Tadı mayhoştur

Faydası :
İştahı açar, mide ve bağırsak gazlarını giderir Mide ekşimesini geçirir Mide ülserini iyileştirir İdrar ve adet söktürür Dişetlerini kuvvetlendirir Ter söktürür, ateşi düşürür ve ağrıları dindirir Kusturur, aksırtır Sinirleri yatıştırır Sarılık ve nikris tedavisinde kullanılır

Eğreltiotu (nepkrodium filixmas) :
Eğreltiotugillerden; kumlu yerlerde yetişen bir cins bitkidir Çok çeşidi vardır Boyu 120 cm kadardır Kökü kalındır Dışı siyahi, içi beyazdır Zehirlidir Tavsiye edilen miktarı aşmamak gerekir Hekimlikte erkek eğreltiotu kullanılır Gebeler ve kansızlar kullanamaz

Faydası :
Bağırsak solucanları ve tenyaları düşürür Memeli basur ve variste de faydalıdır

Ekmek ağacı (artocarpus) :
Dutgillerden; tropik asya adalarında yetişen ve her mevsimde mahsul veren bir bitkidir Meyveleri ananasa benzer İçeriğinde bol miktarda nişasta vardır Meyve ve yaprakları yenir Ekmek yapmak için de kullanılır

Faydası :
Besleyicidir

Ekşi elma (yabani elma) :
Gülgillerden; ormanlarda yetişen bir ağacın meyvesidir Meyveleri küçük ve çok ekşidir Çiçekleri, açık pembedir

Faydası :
Mide ve bağırsaklardaki gazı boşaltır Buralardaki iltihapları giderir

Elma (malus) :
Gülgillerden çiçekleri pembe, oldukça yüksek bir ağacın meyvesidir Meyvesi (elma); çoğu yumruktan küçük ve yuvarlak, kabuğu parlak ve sert, kırmızıdan yeşile kadar türlü renktedir Çekirdekleri ufaktır Dokusu gevşektir Kokusu hoş, tadı mayhoş veya tatlıdır Amasya, Gümüşhane, Niğde ve Ferik gibi birçok çeşidi vardır

Faydası :
Sinirleri ve adaleleri kuvvetlendirir Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Hamilelerin bulantı ve kusmalarını azaltır Hastalıkların çabuk geçmesini sağlar İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasında yardımcı olur Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardım eder Kanı temizler Kolestrolü düşürür Damar sertliği ve kalp krizlerini önler Kandaki şeker miktarını düşürür Kabızlığı giderir Şeker hastaları için faydalıdır Dizanteri ve paratifoda iyileşmeye yardımcı olur Öksürüğü keser Kompostosu ateşi düşürür Susuzluğu keser Uçukları geçirir Cildin taze ve güzel kalmasını sağlar Göz ve kulak ağrılarında da kullanılır

Enginar (cynara) :
Bileşikgillerden; kökü yıllarca yaşayıp, her ilkbaharda yeniden süren dikenli bir bitki ve bunun sebze olarak yenen iri topuz biçimindeki yeşil çiçeğidir Killi, kumlu ve rutubetli toprakalarda yetişir Çok iyi bir besindir İçeriğinde 'cynarine' vardır

Faydası :
Kandaki üre ve kolestrolü düşürür İdrar söktürür Kandaki şeker miktarını ayarlar Şeker hastaları için çok faydalıdır Bedeni ve ruhi bitkinliği giderir Vücuda dinçlik verir Sinirleri güçlendirir Damar sertliği ve kalp hastalıklarını önler Böbreklerdeki kumların dökülmesine yardım eder Karaciğer hastalıklarının çabuk geçmesini sağlar Sarılıkta faydalıdır Romatizmanın şikayetlerini geçirir Mide ve bağırsakları temizler İshali keser
Emzikli kadınlar, böbreklerinde veya mesanelerinde itihap olanlar yememelidir

Ergeç sakalı (çayırmelikesi) :
Gülgillerden dalları sağlam ve sert kırmızımtırak bir bitkidir Çiçekleri kar taneleri gibidir ve dalların ucunda toplanmışlardır Yaz aylarında toplanıp kurutulur Bitkinin her yeri kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar Böbrek mesane ve idrar yollarındaki iltihapları giderir Soğuk algınlığını geçirir Kanı temizler Sinirleri yatıştırır Kalbi kuvvetlendirir Nefes darlığı ve astımda faydalıdır Diş ağrılarını keser Diş eti ve boğaz iltihaplarını giderir

Erik (prune) :
Gülgillerden beyaz çiçekli bir ağacın yemişidir Erik, çoğu ceviz büyüklüğünde, kabuğu ince, sarıdan kırmızıya ve mora kadar türlü renkte, tadı mayhoş veya tatlı, etli, sulu tek ve sert çekirdekli bir yemiştir B vitamini bakımından zengindir

Faydası :
Sinirleri kuvvetlendirir Zihin yorgunluğunu giderir Kabızlığı giderir İdrar söktürür ve vücudun rahatlamasını sağlar Karaciğer şişliğini giderir Böbrekleri dinlendirir Kansızlığı giderir Kalbi kuvvetlendirir İştah açar ve hazmı kolaylaştırır Romatizma, mafsal kireçlenmesi ve nikriste faydalıdır Çekirdekleri de, bağırsak solucanlarını düşürmekte kullanılır

Eşek kulağı (mayasılotu) :
Sığırdiligillerden; çiçekleri beyaz ve menekşeye çalar renkte, yaprakları neşter şeklinde bir bitkidir Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Müzmin ishali keser Nefes darlığını giderir Göğsü yumuşatır Bronşitte faydalıdır Öksürüğü keser Ağız, dil ve boğaz iltihaplarını giderir

F

Farekulağı (güveyotu) :
Çuhaçiçeğigillerden; tohumları kuşyemi olarak kullanılan bitkilerin cins ismidir Kokusu güzeldir Çiçekleri, beyazımtırak erguvan rengindedir Dallarının ucunda, küçük demetler halinde bulunur Yapraklarının altı tüylüdür Yaz aylarında toplanıp, kurutulur İçeriğinde; terpinol, terpinin vethymol gibi kokulu maddeler vardır

Faydası :
İştahı açar, vücuda dinçlik verir Nezleyi keser Göğsü yumuşatır, öksürüğü giderir, balgam söktürür Diş ağrılarını keser Sinir bozukluklarını giderir Görme zafiyetinde de faydalıdır Midevi, yatıştırıcı ve spazm gidericidir Yaralar için hazırlanan ilaçların bileşiminde vardır

Fasulye (phaseouls vulgaris) :
Baklagillerden; barbunya, çalı, ayşekadın, horoz gibi birçok çeşitleri olan bir bitki ve bunun sebze olarak kullanılan yeşil ürünü ve kuru tohumlarıdır

Faydası :
Taze fasulye, bedeni ve zihni yorgunlukları giderir Vücudun kuvvetlenmesini sağlar Pankreas bezi'nin gereği gibi çalışmasına yardımcı olur Şeker hastalığını önler ve kandaki şeker miktarını düşürür İdrar tutukluğunu giderir Albümini düşürür Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur Karaciğer yetersizliğini tedavi eder Kalbi ve böbrekleri kuvvetlendirir Kalp çarpıntılarını giderir Zehirlenmelerden sonra yenilecek olursa; çabuk iyileşmeyi sağlar Fasulye pişirilirken, pişirme suyunu en azından 2-3 kere değiştirmek gerekir

Fesleğen (reyhanotu) :
Ballıbabagillerden; yaprakları güzel kokan bir çeşit süs bitkisidir Akfesleğen, hindfesleğeni, yabanifesleğen, yerfesleğeni gibi çeşitleri vardır

Faydası :
Öksürüğü keser Hazımsızlığı giderir Baş dönmesini durdurur Zafiyeti giderir Arı sokmasında faydalıdır Ağız yaralarını tedavi eder Fesleğen kokusu; sivrisinek ve tahtakurusu gibi haşaratı kaçırır

Fındık (corylus avellana) :
Palamutgillerden; kuzey yarımküresinin ılık yerlerinde ve yurdumuzun en çok Karadeniz Bölgesinde yetişen ufak bir ağaçtır Meyvesi (Fındık), sert bir kabuk içindedir İçeriğinde nişasta ve yağ vardır

Faydası :
Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Vücuda kuvvet verir Nekahat devresinin çabuk geçmesini sağlar Hamilelere de faydalıdır Dövülmüş yenirse öksürüğü keser Varise faydalıdır
Fındıkyağı, böbrek ağrılarını giderir Kum ve taşların düşürülmesinde yardımcı olur Bağırsak solucanlarını düşürür Sarada da faydalıdır Mideleri hasta olanlar, damar sertliği ve yüksek tansiyondan şikayet edenler, çok az yemelidirler

Filiskin (yarpuz) :
Akdeniz bölgesinde yetişen, tüylü 10-50 santimetre boyunda, kuvvetli kokusu olan bir bitkidir Yaprakları kısa saplı olup, oval şeklindedir Çiçekleri morumsu pembelidir İçeriğinde uçucu yağ vardır

Faydası :
Mide ağrısını keser Kusma ve bulantıyı önler İktidarsızlığı giderir Vücudun dinç kalmasına yardımcı olur

Frenkmaydanozu (chervil) :
Maydanozgillerden ıtırlı bir bitkidir Birçok çeşidi vardır

Faydası :
İdrar ve aybaşı kanı söktürür Basur memelerinin verdiği şikayetleri giderir Suyuyla kirpiklere kompress yapılırsa, uzamalarını sağlar

Frenküzümü (ribes rubrum) :
Taşkırangillerden; bir çalıdır Yemişi uzun salkım şeklinde olup, taneler, ufak ve kırmızıdır Tadı mayhoştur 150 kadar türü vardır Daha çok şurubu yapılarak kullanılır İçeriğinde organik asitler vardır

Faydası :
İştah açar, hazmı kolaylaştırır İdrar söktürür, vücuda rahatlık verir Böbreklerdeki taşların düşürülmesine yardımcı olur Karında toplanan suyu söker Karaciğer şişliğini giderir Sarılığı giderir Romatizma ve mafsal kireçlenmelerinde de faydalıdır Sindirim yollarındaki iltihapları temizler Şurubu, çok besleyicidir

Funda (süpürgeotu) :
Fundagillerden; çiçekleri kırmızımtırak mor ve çan şeklinde olan bir bitkidir İşlenmemiş topraklarda yetişir Çalı görünümündedir Süpürge çalısı da denilen bu bitkinin kökünden ağızlık; dallarından da kaba süpürge yapılır Çiçekleri, Ağustos ayından itibaren toplanıp, kurutulur

Faydası :
İshali keser, idrar söktürür Böbrek kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Nikriste de faydalıdır Anne sütünü artırır Lapası, ağrıları keser Zeytinyağı ile hazırlanan merhemi, çıban ve egzamada faydalıdır

G

Gelincik (poppy) :
Yazın kırlarda yetişen ve gelincikgillere örnek olarak alınan bir çeşit çiçekli bitkidir Çoğu kırmızı renklidir Yaz aylarında toplanıp, gölgede temiz bir kağıt üzerine serilerek kurutulur İçeriğinde rheadine vardır Kokusu hoş değildir Tadı da acıdır

Faydası :
Nefes darlığı, astım, bronşit ve göğüs nezlesinde rahatlık sağlar Boğmacayı keser Kan tükürme ve kan kusmayı keser Uykusuzluğu giderir Yanıkları iyileştirir Yılancık da faydalıdır

Gezağacı (fraxinus ornus) :
Ege ve Akdeniz'in sahil kısımlarında yetişen bir çeşit dişbudak ağacıdır Sarı boya elde etmekte ve kudret helvası yapmakta kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür ve kabızlığı giderir

Gözlükotu (gözotu) :
Kırlarda kendiliğinden yetişen bir çeşit bitkidir Yaprakları dantela şeklindedir Çiçekleri; ufak, beyazımtırak, mavi ve kırmızı benekli olup, yapraklarının ortasındadır Çiçekleri, yaz aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Göz nezlesi ve göz iltihaplarını iyileştirir Mide ve bağırsak gazlarını giderir

Greyfurt (altıntop) :
Turunçgiller familyasından; bahçelerde yetiştirilen bir ağaç ve meyvesidir Meyvesi, portakaldan daha iri, kanarya sarısı renginde, tadı hafif acımsı ve ekşidir İçeriğinde C vitamini vadır

Faydası :
İştah açar Karaciğerin normal çalışmasını sağlar Safra ifrazatını arttırır Hazmı kolaylaştırır İdrar tutukluğunu giderir, bol miktarda idrar söktürür Vücutta biriken suyu ve zehirli atıkları atar Kanı temizler Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Felç ve kanamaları önler Akciğer ve göğüs hastalıklarında faydalıdır

Gül (rosa) :
Gülgillerin örneği olan bitki ve bunun çiçeğidir Bir çok çeşidi vardır Bunlar; kokusu, rengi, şekli, iriliği ve ufaklığı bakımından birbirinden ayrılır En çok görülen çeşitleri; sarı gül, van gülü, yediveren gülü, Yabani gül ve Şam gülüdür Pembe gülün taze çiçeklerinden gülsuyu ve gül esansı elde edilir İçeriğinde geraniol, rodinol, eugenol, citronel ve feniletilalkol vardır

Hekimlikte çiçeklerinin renkli yaprakları kullanılır Bunlar, gonca halindeyken toplanıp, sıcak bir yerde kurutulur ve ışık almayan kutularda saklanır

Faydası :
Antiseptik olarak kullanılır İshali keser Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir Göz kanlanmaları ve göz nezlelerinde faydalıdır Ayrıca krem ve parfümeri sanayiinde kullanılır

Gülhatmi (althaea rosa) :
Ebegümecigillerden; yaprakları geniş ve yuvarlak, çiçekleri büyük ve türlü renklerde olan bir süs bitkisidir

Faydası :
Balgam söktürür Vücuda rahatlık verir nezle ve öksürükten kaynaklanan şikayetleri giderir Boğaz, bademcik ve diş eti iltihaplarını tedavi eder Bağırsak iltihaplarını giderir

Günlük (buhur) : Tropik bölgelerde yetişen sığala ağacından elde edilen reçinedir

Faydası : Nefes darlığını giderir, vücuda rahatlık verir Tütsü olarak kullanılır

Güvercinkökü (jatrorrhiza palmata) :
Jatrorrhiza palmata adlı bitkinin köküdür İçeriğinde kolombin ve barberin denilen maddeler vardır Tadı acıdır

Faydası :
İshali keser İştahı açar Mideyi kuvetlendirir Fazla kullanıldığı takdirde, mide ve bağırsaklara zarar verir

Güveyfeneri (gelinfeneri) :
Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen bir çeşit bitkidir Çiçekleri pembe-beyazdır Yemişleri kiraza benzer Terkibinde C vitamini vardır Lezzeti acımtıraktır Meyveleri Eylül - Ekim aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası : İdrar ve ter söktürür Karında toplanan suyu boşaltır Böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Sarılıkta da faydalıdır

Güzelavratotu (belladon) :
Patlıcangillerden; kireçli topraklarda yetişen 180 santimetre kadar boyunda, birkaç sene yaşayan nahoş kokulu bir bitkidir Meyveleri kiraz gibi yuvarlak ve siyah renktedir İçeriğinde Atropin vardır Zehirlidir Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir

Faydası :
Hekimlikte ağrıları dindirmek için kullanılır Mide ve bağırsak hastalıkları, astım, beyin hastalıkları, kalp hastalıkları ve sinir hastalıklarında kullanılır

H

Hanımeli (lonicera caprifolium) :
Hanımeligillerin örneği olan, ilkbaharda güzel kokulu çiçekler açan bir süs bitkisidir Çiçekleri, kabuğu ve yaprakları kullanılır 100 kadar türü vardır

Faydası :
İdrar söktürür Karaciğer hastalıklarında faydalıdır Müzmin bronşitte rahatlık sağlar Nefes darlığını giderir Öksürüğü keser Nikriste de kullanılır

Gardal (sinapis) :
Turpgillerden bir çeşit bitkidir Vatanı Akdeniz bölgesidir Sarı veya beyaz çiçeklidir Tohumlarında eterik yağ vardır İki çeşidi vardır

Siyah hardal:
Çiçekleri sarı, meyvesi dört köşeli, kısa ve sivridir Hekimlikte; göğüs hastalıklarında kullanıllır

Beyaz hardal :
Soluk kırmızı veya beyaz çiçeklidir Taneleri, siyah hardalınkinden daha büyüktür
Hekimlikte; daha ziyade siyah hardal tohumu kullanılır Tesirli maddesi 'potasium mironat' ve 'sinigrin'dir

Hardal ruhu :
Ilık suya, dövülmüş hardal tohumu konularak elde edilir Çok tahriş edici bir maddedir Deriyi kızartır ve yakar

Hardal kağıdı :
Hardal tozunun, kauçuk mahlülü aracılığıyla kağıda yapıştırılması suretiyle elde edilir Bu kağıt ılık su ile ıslatılıp, hardallı tarafı cilde tatbik edilir

Hardal banyosu :
Temiz bir tülbentin içine 150 - 500 gram hardal tozu konur Çıkın yapıldıktan sonra banyo suyuna konur
Hardal kağıdı, keten tohumu lapası veya hardal banyosu 10-15 dakikadan fazla tatbik edilmemelidir

Faydası :
Beyne veya akciğerlere kan hücum etmesi hallerinde faydalıdır Bronşit ve zatürreeden doğan şikayetleri giderir İç organlarda biriken kanı dışarı çeker Sofrada kullanılan hardal ise hazmı kolaylaştırıp, kabız olmayı önler

Hasırotu (saz) :
Hasırgiller familyasından; düz ince uzun, dayanıklı olan yaprakları; minder ve yastık gibi şeyleri doldurmaya, hasır örmeye yarayan bir sazdır Bataklıklarda yetişir

Faydası :
Bağırsak solucanlarının düşürülmesinde yardımcı olur

Haşhaş (papaver) :
Gelincikler familyasından bir çeşit bitkidir Baş kısmından afyon, tohumlarında da haşhaş yağı çıkarılır

Afyon, haşhaş meyvelerinin özel bıçakla çizilmesi sonucu akan, süte benzer sıvının güneşte katılaşmış ve esmerleşmiş şeklidir İçeriğinde morfin, kodein, tebain, papaverin, narkotin gibi maddeler vardır Uyuşturucudur, zehirlidir Ev ilaçlarında kullanılmaması gerekir

Faydası :
Hekimlikte; ağrı ve sancıları giderici ve ishal kesici olarak kullanılır

Hatmi (althaea officinalis) :
Ebegümecigillerden; büyük, yuvarlak, yumuşak yapraklı ve uzun köklü bir bitkidir Çiçekleri beyazımsı mor veya pembedir
Hekimlikte kökü ve yaprakları kullanıllır İçeriğinde fazla miktarda müsilaj vardır Çiçekleri Temmuz ve Ağustos aylarında, kökleri ise Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Nezle ve bronşitin sebep olduğu şikayetleri giderir Ağız, boğaz ve diş eti iltihaplarını iyileştirir Bağırsak iltihaplarını giderir Sancıları dindirir Dövülmüş hatmi taneleri, vücuda sürülecek olursa, sivrisinek ve böcek sokmalarını önler

Havacıva (alkanna tinctoria) :
Hodangiller familyasından; Akdeniz bölgesinde yetişen bir bitkidir Çiçekleri mavidir Köklerinin iç tarafı sarı, öz kısmı ise kırmızımtırak renktedir Kökünden boya elde edilir

Faydası :
Ağrıları giderir Bağırsak hastalıklarında faydalıdır

Havlıcan (alpinia) :
Zencefilgillerden, ıtırlı bir bitkidir Doğu Asya'da yetişir Kök sapları baharat olarak kullanılır İçeriğinde 'Alpinol' ve 'Alpinin' gibi maddeler vardır

Faydası :
İştah açar Tükürük ifrazatını artırır Göğsü yumuşatır Vücudun güçlenmesini sağlar Mide, bağırsak gazlarını önler Mideyi kuvvetlendirir Hava yutmayı önler Grip ve soğuk algınlıklarında vücudun ısınmasını sağlar Baş ağrısı ve baş dönmelerini dindirir İdrar söktürür Romatizma ve nikrisin şikayetlerini hafifletir

Havuç (daucus carota) :
Maydanozgillerden; uzunca koni şeklinde ve etli olan kökünden dolayı sebze olarak yetiştirilen bir çeşit bitkidir İçeriğinde şeker, A vitamini ve karotin vardır

Faydası :
Müzmin kabızlığı giderir Çocuk ishallerini keser Bağırsak iltihaplarını giderir Mide ve bağırsak kanamalarını keser Kansızlığı giderir Cilde canlılık verir Anne sütünü artırır Cilt ve göz hastalıklarını önler Böbrek ağrılarını dindirir Vücuda kuvvet verir Astım, bronşit, ses kısıklığında göğsü yumuşatır, rahatlık verir Veremde de faydalıdır Mide ve onikiparmak ülserinde şikayetleri giderir Kalp hastalıkları ve damar sertliğinde faydalıdır İdrar ve bağırsak gazlarını söktürür Aybaşı halinin muntazam ve ağrısız olmasını sağlar Diş etlerini kuvvetlendirir Yüz ve boyun kırıklıklarını giderir Görme gücünü artırır

Hayıt (ayıt) :
Mineçiçeğigiller familyasından; batı ve güney Anadolu'da yetişen bir ağaçtır Haziran - Temmuz aylarında mor renkli çiçekler açar Dalları ve yapraklarında, uçucu ve sabit yağ, tanen, sineol, şekerleri kristalize maddeler ve bir glikozit vardır

Faydası :
İdrar söktürür Sancıları keser Aybaşı kanamalarını düzenler Anne sütünü artırır Hazımsızlığı giderir Karın ağrısını ve ishali keser Ayak şişlerini indirir Akrep ve arı sokmalarında faydalıdır

Helvacıkabağı (kestanekabağı) :
Kabakgillerden tatlısı yapılan bir çeşit kabaktır Yaprakları uzun ve büyüktür Çekirdekleri yoktur Ev ilaçlarında çekirdekleri kullanılır

Faydası :
Bağırsak kurtlarının düşürülmesinde yardımcı olur

Hercaimenekşe (viola tricolor) :
Sarı, mor, mavi çiçekleri olan bir çeşit menekşedir Boyu 20 cm kadardır

Faydası :
İdrar söktürür İdraryollarındaki iltihapları giderir Cilt hastalıkları ve özellikle egzamada faydalıdır Öksürüğü keser Damar sertliği ve sarılıkta da kullanılır

Hıyar (salatalık) :
Kabakgillerden bir çeşit bitkidir Yemiş gibi yenen veya salatası yapılan, gevrek, serinletici ve suluca yemişine de hıyar denir Terkibinde A ve C vitamini vardır Birçok çeşidi vardır

Faydası :
İdrar söktürür Vücut yorgunluğunu giderir Romatizma ve mafsal ağrılarında faydalıdır Susuzluğu keser Kandaki şeker miktarını düşürür İnsülin ihtiyacını karşılar Ter bezlerinin düzenli çalışmasını sağlar El, yüz, boyun kırışıklıklarını ve lekeleri giderir Cilde güzellik verir

Hiyarşembe (hindhıyarı) :
Baklagillerden leguminoseae denilen büyük ağaçların meyvesidir Doğu Hind, Antil ve Brezilya'da yetişir Meyvesi siyahtır ve silindiriktir Terkibinde şeker, pektin, zamk, tanen ve esans vardır

Faydası :
Kabızlığı önler, fazlası müshildir

Hindiba (güneğik) :
Hindiba familyasının örnek bitkisidir Çiçekleri sarıdır Yaprakları az ve küçüktür Sapı yoktur Kökü uzundur Kökünün dışı beyaz, içi esmer renktedir Sütlü, acı bir suare ifraz eder Yaprakları haşlanıp, salata gibi yenir Kökü de, dövülerek kahve yapılır veya kahveye karıştırılır Lezzeti mayhoşumsudur Ak ve kara olmak üzere iki çeşidi vardır Hekimlikte yaprakları ve kökü kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür Egzama, güneş yanıkları, akrep ve arı sokmasında faydalıdır Balgam söktürür Nikris ağrılarını dindirir Böbreklerdeki kumların dökülmesine yardımcı olur Vücuda kuvvet verir

Hindistancevizi (cocos nucifera) :
Tropikal bölgelerde yetişen, hurma cinsinden bir çeşit ağacın yemişidir Portakaldan büyüktür Kabuğu çok serttir İçinde sütümsü bir sıvı vardır Yemişin içinde kabuğuna bitişik yağlı ve nişastalı eti vardır Büyük ve Küçük olmak üzere iki çeşidi vardır Hekimlikte küçükleri kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcı olur Mide ağrılarını giderir

Hindyağıağacı (genegerçekotu) :
Sütleğengillerden bir ağaçtır Tohumlarından hindyağı çıkarılır Hindyağı berrak, renksiz veya soluk sarı renkli, koyu kıvamlıdır Kokusu yok denecek kadar azdır Lezzeti hafif ve biraz tahriş edicidir Etkili maddesi Ricinoleik asittir

Faydası :
Müshildir Kabızlığı giderir Saçkıranda faydalıdır Lavmanlarda da kullanılır Saçların dökülmesini önler

Hodan (borage) :
Hodangiller familyasından mavi beyaz çiçekli bir bitkidir Hekimlikte çiçekleri ve kökü kullanılır İçeriğinde müsilaj ve madeni tuzlar vardır

Faydası :
Öksürüğü keser, balgam söktürür İdrar zorluğunu giderir

Horasani (semen-contra) :
Bileşikgiller familyasından 'Compositae'nin açılmamış çiçekleridir Halep, Türkistan, Buhara ve Volga nehri etrafında yetişir Hekimlikte sarımtırak esmer renkli ve küçük tohuma benzer çiçek başları ile diğer kısımları kullanılır Kokusu anasona benzer Tadı acı, yakıcı ve fenadır Etkili maddesi Santonin'dir

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürür

Hurma (şecere-i temir) :
Hurmagiller familyasından sıcak ülkelerde yetişen bir ağacın meyvesidir Ağacın boyu 30 metre kadardır Gövdesi sütun biçimindedir Yaprakları büyük ve dilimlidir

Faydası :
Bedeni ve zihni gelişmeyi sağlar Besleyicidir Kansere karşı koruyucudur Zihni yorgunluğu giderir Anne sütünün, bol ve besleyici olmasını sağlar Boğaz ağrılarını keser Bronşit, öksürük ve soğuk algınlığının şikayetlerini giderir Kemik hastalıklarında faydalıdır

Hünnap (çiğde) :
Ayrı çanakyapraklı ikiçeneklilerden bir ağaç ve bu ağacın verdiği kırmızı kabuklu, sert çekirdekli, iri zeytin biçim ve büyüklüğünde bir yemiştir Güz'ün olgunlaşır Çiçekleri küçük ve yeşilimsidir Meyveleri ise tatlımsıdır

Faydası :
Öksürüğü keser Balgam söktürür Vücuda rahatlık verir

Hüsnüyusuf (guguçiçeği) :
Karanfilgiller familyasından bir çeşit süs bitkisidir

Faydası :
Mide üşütmesinden doğan şikayetleri giderir İktidarsızlıkta da faydalıdır

Ihlamur (tilia) :
Ihlamurgiller familyasından; kerestesi güzel, bir gölge ağacı ve bunun kurutularak çay gibi haşlanıp içilen güzel kokulu çiçeğidir Temmuz ve ağustos aylarında toplanıp, kurutulur Birçok çeşidi vardır

Faydası :
Sinirleri kuvvetlendirir, sinir bozukluğunu giderir Uyku verir Kan dolaşımının normal olmasını sağlar Kansızlığı giderir Kalp kifayetsizliğinde faydalıdır Damar kireçlenmesini önler Böbrekleri ve mesaneyi temizler İdrar söktürür Kum döker, taş oluşmasını önler Ter söktürür Grip ve soğuk algınlığının şikayetlerini giderir Göğsü ve bronşları yumuşatır Mide ifrazatını artırır Balla karıştırılıp içilirse, mide ülserine faydalıdır Kabızlığı ve bağırsak spazmını giderir Boyun ve yüze güzellik verir Burkulma ve ezilmelerde ağrıyı keser Saç dökülmesini önler

Isırgan (urtica urenus) :
Isırgangillerden ilkbaharda yetişen, her tarafı sert tüylerle kaplı bir büyük ottur Tüylerinin içeriğinde formik asit vardır Sürüldüğü yeri kaşındırır ve yakar Tohumları da kullanılır

Faydası :
Dıştan tatbik edildiği zaman, iç organlarda biriken kanı çeker Romatizma ve mafsal ağrılarını dindirir Burun kanamasını keser Egzamanın şikayetlerini giderir Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Böbrek kumlarını döker Balgam söktürür Haricen tatbik edildiği zaman, dalak hastalıklarına ve çıbanlara da faydalıdır

Ispanak (spinacia oleracea) :
Ispanakgiller familyasından; kış sebzesi olarak yetiştirilen bir bitkidir İçeriğinde demir, vitaminler ve enzimler bulunur

Faydası :
Vücudun dayanıklılığını artırır Kansızlığı ve gelişme bozukluğunu giderir Soğuk algınlığına karşı korur Kalp ve gelişme bozukluğunu giderir Kalp adalelerini kuvvetlendirir Ruhi çöküntünün sıkıntılarını giderir Kan miktarını artırır Ağız, boğaz ve göğüs hastalıklarında faydalıdır Kanser ve veremden korur Hamilelerde faydalıdır Doğacak bebeğin güçlü olmasını sağlar Yara, yanık ve dolamada da faydalıdır Dişlerin çürümesini önler Şişmanlık ve şeker hastalığına da faydalıdır

Itır (çobaniğnesi) :
Sardunyagillerden, yaprakları güzel kokulu, çiçekleri türlü renklerde bir süs bitkisidir Kumlu topraklarda yetişir Yeşil kısımları tüylü ve oyalıdır Çoğunun çiçekleri beyaz veya pembedir Losyon yapımında kullanılır

Faydası :
Cildi güzelleştirir İshali keser Boğaz ağrılarını giderir Mide ve bağırsak gazlarını söktürür Nikriste de faydalıdır

İnciçiçeği (mayısçanı) :
Zambakgillerden, ok biçimindeki yaprakları arasında ince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan bir süs bitkisidir Boyu 20 cm kadardır Çiçekleri beyazdır ve üzüm salkımı şeklindedir Yemişleri küçük ve kırmızıdır Kokusu çok güzeldir

Faydası :
Kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılır Çarpıntıyı keser Kalp hastalığından kaynaklanan suyu söktürür Ev ilaçlarında kullanılmaz

İncir (yemiş) :
Dutgillerden asıl vatanı Akdeniz kıyıları olan yaprakları geniş ve dilimli bir ağacın meyvesidir Armut biçiminde ve büyüklüğünde yumuşak, çekirdekleri darı şeklinde tatlı bir yemiştir

Faydası :
Bağırsakları yumuşatır Kabızlığı giderir Mide tembelliğini tedavi eder Vücudu ve sinirleri kuvvetlendirir Enerji verir Nekahat devresini kısaltır Bronşit, öksürük ve boğaz ağrılarında faydalıdır Bronşları yumuşatır Çıbanların olgunlaşmasını sağlar Lapası, yanık ağrılarını keser Dallarından akan süt, nasır ve siğilleri giderir Basurda faydalıdır Nezle ve sıtmada da kullanılır

İtüzümü (köpeküzümü) :
Patlıcangillerden; ormanlarda yetişen bir bitkidir Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak siyahtır Meyvesi, yaprakları ve çiçekleri kullanılır Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması gerekir

Faydası :
Romatizma ve mafsal ağrılarını keser Aybaşı düzensizliğini ve rahim hastalıklarını giderir

İzlandalikeni (izlandayosunu) :
Dağlarda ve ormanlardaki kayalar üzerinde bulunur Zeytinyeşili renginde, dantel gibi tırtıllı parçalar halindedir Yaz aylarında toplanıp kurutulur Müsilajlı ilaç yapmakta kullanılır İçeriğinde 'Lichenin', 'Dekstrolikenin' ve 'Cetrarin' vardır

Faydası :
Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser Bağırsak bozukluğunu giderir, ishali keser Nefesdarlığını giderir Bronşitin sebep olduğu şikayetleri giderir Veremde faydalıdır Şeker hastalarına ekmek yapmakta da kullanılır

İğde (elaeagnus) :
İğdeciler familyasının örneğidir Yemişi, kızılcık biçimindedir Derisi sert ve sarı, eti beyaz un halinde mayhoş ve burukçadır Yaprakları tüylüdür 10 kadar türü vardır

Faydası :
Bağırsak bozukluklarını ve ağız pasını giderir

K

Kabak (cucurbita) :
Kabakgiller familyasından, meyvası sebze olarak kullanılan, otsu bir bitki cinsidir Kökü saçak şeklindedir Gövdesi sürüngen, köşeli, ince ve çok uzundur Üzerinde sert ve kısa tüyler bulunur Yaprakları büyük, kaba, tüylü; çiçekleri sarıdır Meyvesi, etli ve suludur İçinde kabak çekirdeği denilen pek çok tohum vardır

Faydası :
İdrar söktürür ve idrar tutukluğunu giderir Böbrek ve mesane iltihaplarını temizler Prostattan doğan şikayetleri giderir Mide ve bağırsaklara yumuşaklık verir, kabızlığı giderir Basuru olanlar için faydalıdır Yüksek tansiyonu düşürür Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser Helvacıkabağının çekirdekleri bağırsak kurtlarının düşmesine yardımcı olur Lapası dıştan tatbik edilecek olursa boğaz ağrılarını ve kadınlarda görülen akıntıyı keser

Kabakulakotu (venüsçiçeği) :
İkiçeneklilerden; 70-80 cm boyunda ince saplı tırmanıcı bir bitkidir Çiçekleri koyu kahverengidir Kokusu pistir

Faydası :
İdrar söktürür Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar

Kafuru (kafur) :
Tabiatta, bir çok bitkide bulunur Tıpta kullanılan kafuru 'Japonya Kafuru'dur 'Cinnamomun Camphorea' ağacının odunu, su buharıyla distile edilerek elde edilir
Kafuru renksiz, şeffaf, billuri yapılı, gevrek parçalarıdır Kokusu hususi ve keskin, lezzeti sonradan serinlik veren acı ve yakıcıdır 204 santigrat derecede kaynar Adi sıcaklıkta uçar Suda çok az erir Alkolde, eterde, kloroformda, benzolde ve yağlarda çok erir

Faydası :
Kan dolaşımını kuvvetlendirir Beyni ve sinirleri uyarır Kalp yetersizliğini giderir Solunum sistemini uyarır Bronşların ifrazatını arttırır İspirto ile karıştırılmış kafuru, ağrıları ve kepeklenmeyi keser Akciğer hastalıklarında faydalıdır Ateşli hastalıklarda, uyuşturucu maddelerde zehirlenmelerde ve gece terlemelerinde de kullanılır Tıpta kafurulu yağ, kafurulu ispirto gibi terkipler kullanılır

Kahkahaçiçeği (çitsarmaşığı) :
Çitsarmaşığıgiller familyasından, uçları mavi çizgili beyaz çiçekler açan bir çeşit sarmaşıktır

Faydası :
Kabızlığı giderir Hazmı kolaylaştırır

Kahve (coffea) :
İkiçenekliler sınıfının, kökboyasıgiller familyasından, vatanı Afrika olan, fakat Asya ve Amerika'nın tropik bölgelerinde yetiştirilen, 20 kadar çeşidi olan bir ağaçtır
En çok bilineni Arabistan kahvesi'dir 7-8 metre boyunda bir ağaçtır Yaprakları sivri uçlu olup, kenarları dalgalıdır Çiçekleri beyaz ve hoş kokuludur Meyvesi kiraza benzer; içinde ince iki çekirdek bulunur Her çekirdeğin içinde aynı şekilde bir tohum vardır Tohumlarında, kafein alkoloidleri vardır

Faydası :
Kandolaşımını sağlar Uykuyu kaçırır, düşünmeyi kolaylaştırır Yarımbaş ağrılarını dindirir Uyuşturucu maddelerle zehirlenmelerde faydalıdır Boğmaca öksürüğünü keser Nikris ağrılarını teskin eder Tansiyonu yüksek olanların kahve içmemesi tavsiye edilir Ayrıca fazla miktarda içildiğinde uykusuzluk, sinir bozukluğu ve çarpıntı yapar

Kakao (hindbademi) :
İkiçenekliler sınıfının sterculiaceae familyasından, vatanı tropik Amerika olan bir ağacın meyvesidir Kakao ağacı 4-10 metre boyundadır Yaprakları derimsidir Çiçekleri her mevsimde açar Meyvelerinin içinde kestane büyüklüğünde tohumları vardır Tohumlarının içeriğinde teobromin denilen alkoloid vardır Bu madde uyarıcıdır Tohumlarından kakao yağı çıkarılır Kozmetik sanayiide ve eczacılıkta fitil yapmakta kulanılır Tohumlarının yağı alındıktan sonra elde edilen kakao tozuna çikolata denir

Faydası :
Uyarıcı, iştah açıcı ve kuvvet vericidir İdrar söktürür Vücuttaki zehirlerin dışarı atılmasını sağlar Böbrek iltihaplarını giderir Fazla içildiği takdirde çarpıntı ve baş ağrısı yapar

Kakule (cardamon) :
İkiçenekliler sınıfının, zencefilgiller familyasından bir bitkidir Hindistan'da ve Asya'nın sıcak bölgelerinde yetişir Meyvesi 1-2 cm boyunda bir kapsüldür İçinde birbiri üzerine oturan siyah, prizmatik tohumları vardır Meyveler tamamen olgunlaşmadan toplanır İçeriğinde sineol, terpineol ve asetat vardır

Faydası :
Ferahlık verir İştah açar Mide rahatsızlıklarını ve gazları giderir Vücuda rahatlık verir

Kanaryaotu (senecio) :
Bileşikgiller familyasından bir bitki cinsidir Adikanaryaotu denilen çeşidi, bütün yıl boyunca çiçek açan 10-40 santimetre boyunda bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir Çiçekleri küçük silindir şeklindedir Meyvelerinin içeriğinde uçucu yağ, tanen, reçine, inulin vardır Köklerinde ise; 'Senecin' ve 'Senecionin' adlı iki alkoloid bulunur

Faydası :
Aybaşı kanamalarını düzenler Aybaşı ağrılarını keser Bağırsak kurtlarını düşürür İshal, dizanteri ve kanamalarda faydalıdır Yaraları iyileştirir Romatizma ağrılarını keser

Kantaron (kantariyyon) :
İkiçenekliler sınıfının, bileşikgiller familyasından, bütün dünyada, özellikle ılıman bölgelerde yaygın olan çok yıllık veya bir yıllık bitkidir Kırmızı, sarı, mavi ve nadiren beyaz çiçekli olanı bulunur Kökü acıdır Bu türüne 'Büyük Kantaron' da denir Çoğunlukla kökü kullanılır Yaz aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
Vücudu kuvvetlendirir Ateşi düşürür İştah açar, hazmı kolaylaştırır İshali keser Nekahat devresini kısaltır Nezle ve bronşite faydalıdır Öksürüğü keser Mide ağrılarını dindirir Yaraların iyileşmesinde yardımıcı olur Astım, mide ülseri, midede asit fazlalığı, akciğer hastalıkları, damar sertliği ve sinir iltihaplarında da faydalıdır

Karaağaç (ulmus) :
İkiçenekliler sınıfının, karaağaçgiller familyasından, kışın yaprak döken, bir çeşit orman ağacıdır Yaprakları kısa saplı, kenarları çift dişlidir Çiçekleri salkım şeklindedir Odunu iyidir Hekimlikte kabukları kullanılır

Faydası :
Ağrıları keser Yara ve bereleri tedavi eder Yaprakları kaynatılıp, içilecek olursa kandaki şeker miktarını düşürür

Karabaşotu (lavadula stoechas) :
Ballıbabagiller familyasından, bir veya çok yıllık otsu yahut dip kısmı odunsu bir bitkidir Ezildiği zaman çok kuvvetli ve hoş olmayan bir koku çıkarır Çiçekleri mavi veya menekşe rengindedir Bir türünden karabaşyağı denilen bir esans çıkarılır Yurdumuzda alçak makilerde bulunur

Faydası :
Ağrıları geçirir Kalbe kuvvet verir Damar sertliğinde faydalıdır Balgam söker Sara ve beyin hastalıklarında kullanılır Uyuşukluğu giderir, zindelik verir

Karabiber (dar-i fülfül) :
İkiçenekliler sınıfının, karabibergiller familyasından, vatanı Doğu Hindistan olan, yaprak dökmeyen tırmanıcı bir bitkidir Yaprakları yürek biçiminde ve damarlıdır Çiçekleri sarkıktır Meyveleri küçük, toparlak ve sapsızdır

Faydası :
Mideyi ısıtır İştah açar Hazmı kolaylaştırır Mide ve bağırsaklardaki mikropları öldürür Gaz söktürür ve gaz birikmesine engel olur Şeker hastalığının ilerlemesini durdurur İdrar söktürür Enerji verir Cinsel istekleri kamçılar Sinirleri kuvvetlendirir Yiyeceklerde baharat olarak kullanılır
Damar sertliği, yüksek tansiyon, egzama, üremi, bağırsak iltihabı ve romatizmadan şikayet edenler, mümkün olduğu kadar az kullanmalıdırlar

Karamuk (agrostemma githago) :
Karanfilgiller familyasından, yurdumuzda hububat yetiştirilen tarlalarda görülen, çoğu zaman buğdayla karışık olarak biten, 30-100 cm yüksekliğinde, tohumları zehirli bir bitkidir Üzeri tüycüklerle kaplıdır Yaprakları almaşıktır Çiçekleri büyük ve güzel ve morumsu pembe ve ender olarak da beyazdır

Faydası :
Soğuk algınlığını giderir

Karanfilağacı (caryophyllus aromaticus) :
Mersingiller familyasından anayurdu Molük adaları olan ve birçok tropik ülkelerde ve başlıca Zengibar, Filipinler ve Hindistan'da yetiştirilen, kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır Çiçeğinin tomurcuklarına karanfil denir Baharat olarak kullanılır Çiçeklerinden elde edilen karanfilyağının içeriğinde hidrokarbür, euganol, salisilik asid ve karyofilin vardır Güzel kokuludur Tadı acıdır Baharat olarak kullanılır

Faydası :
Mikropları öldürür Ağrıları dindirir Sinirleri uyarır Hazmı kolaylaştırır Koku giderir İştah açar İshali keser Bedeni ve zihni yorgunlukları giderir Cinsel arzuları kamçılar Doğumu kolaylaştırır Karanfil esansı diş macunlarında kullanılır

Karanfilçiçeği (dianthus caryophyllus) :
İkiçenekliler sınıfının, karanfilgiller familyasından; karşılıklı ensiz sivri yapraklı, düğüm düğüm ince saplı, 300 kadar çeşidi bulunan, otsu bir süs bitkisidir Yaprakları pembe, beyaz veya kırmızıdır Ençok tanınan türü çiçek karanfili'dir Çok hoş kokuludur Yapraklarından şurup yapılır

Faydası :
Ateş düşürür, terletir İştah açar Mide üşütmesinden doğan şikayetleri giderir Dağkaranfilinin çiçekleri balla karıştırılıp yenirse, iktidarsızlığı giderir

Karanfilkökü (geum urbanum) :
Gölgelik yerlerde yetişen sarı çiçekli bir çeşit bitkinin, karanfil kokulu köküdür İlkbahar ve yaz aylarında toplanıp, kurutulur İçeriğinde tanen vardır

Faydası :
Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir İshali keser İştah açar Ağrıları dindirir Sinirleri kuvvetlendirir

Kardeşkanı (ejderkanı) :
Birçenekgiller sınıfının, zambakgiller familyasından, Kanarya adalarında yetişen bir ağaç veya ağaçcıktır Gövdesi kalındır Yaprakları sert ve kılıç şeklindedir Dallarının ucunda demet şeklinde toplanmıştır Yaşlı gövdelerden, boyacılıkta kullanılan, reçinemsi kırmızımtırak bir özsu akar

Faydası :
Yaraları tedavi eder Dış kanamaları keser

Karnabahar (karnabit) :
Turpgillerden; vatanı Doğu Akdeniz bölgesi olan 2 yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları koyu yeşil, çiçekleri beyaz veya sarımtıraktır Kış sebzelerindendir Lahanaya benzer Aslında, lahananın çiçek saplarının kısalıp etlenmesiyle lahanadan türemiştir Yenen kısmı, henüz açmamış yoğun çiçek durumudur Yurdumuzda; güzlük turfanda karnabahar, kışlık karnabahar ve mart karnabahar olmak üzere üç çeşidi vardır Fosfor ve vitamin bakımından çok zengindir

Faydası :
Zihin yorgunluğunu giderir Cinsel gücü arttırır Sinirleri kuvvetlendirir İdrar söktürür Dalak hastalıklarına iyi gelir Şeker hastalarına faydalıdır Kalp hastalıklarında şikayetlerin azalmasında yardımcı olur

Karpuz (harbuz) :
Kabakgiller familyasından; sürüngen gövdeli, parçalı sert yapraklı, sarı çiçekli, iri meyveli, bir yıllık bir bitkidir

Faydası :
Kanı temizler Vücuda serinlik verir Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardım eder Kemiklerin gelişmesine yardımcı olur

Kasıkotu (fıtıkotu) :
Karanfilgiller familyasından; Avrupa'da, Asya'da ve yurdumuzda yetişen, toprak yüzeyinde yatık olarak gelişen bir veya çok yıllık bitkilerdir Yaprakları küçüktür ve kümeler halindedir Hekimlikte; toprağın üstünde kalan kısımları kullanılır

Faydası :
Böbrek ve mesane hastalıklarını giderir Fıtıkta faydalıdır İdrar söktürür Vücuda rahatlık verir Kasık şişmelerini indirir Bademcik iltihap ve şişmelerini tedavi eder

Kasımpatı (krizantem) :
Bileşikgiller familyasından; sonbahar aylarında çiçek açan bir süs bitkisidir Birçok çeşidi vardır

Faydası :
Bir türünden böcek öldürücü ilaç yapılır

Kasnı (galbanum) :
Maydanozgillerden; çadıruşağıotu ile şeytanteresi ağacı gibi bitkilerden elde edilen bir çeşit zamktır Kokusu kuvvetli tadı acıdır

Faydası :
Ağrı kesicidir Spazmları önler

Kaşıkotu (cochleria) :
Turpgiller familyasından; Mart'tan Temmuz'a kadar beyaz çiçekler açan, güzel yeşil renkli bitkidir Hardala benzer Lezzeti acı, kokusu keskindir Yaprakları etli, kenarları kaşık gibi içeri doğru kıvrıktır Taze yapraklarında acı ve yakıcı bir esans vardır Yaprakları ve kökü kullanılır Taze iken kullanılır

Faydası :
Skorbütte ve sıracada faydalıdır Diş eti iltihaplarını giderir Diş etlerini kuvvetlendirir

Kaşu (cacho) :
Kaşu akasyasının odunundan elde edilen bir maddedir Kahverengi, kokusuz bir kütledir Soğuk suda kısmen, sıcak suda ve alkolde tamamen çözünür

Faydası :
İshali keser Vücuda kuvvet verir

Katırtırnağı (genista luncea) :
Baklagiller familyasından; dik duran çalı halinde, her zaman yeşil olan odunsu bir bitki cinsidir Genç sürüngenler, narin yapılıdır Üzerinde çok sayıda yaprak bulunur veya yapraksızdır Çiçekleri sarıdır

Faydası :
İdrar ve balgam söktürür Hazmı kolaylaştırır Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesine yardım eder Mesane hastalıklarını tedavi eder Romatizma ve nikriste de faydalıdır Kabızlığı giderir Kalp hastalıklarında da kullanılır

Katrancı (sedirağacı) :
Çamgiller familyasından; Lübnan dağlarında ve yurdumuzda Toros dağlarında yetişen 40 metre kadar boyu olan çok gösterişli ve heybetli bir ağaçtır Dalları yataydır Yaprakları iğne gibi olup, demet şeklindedir Renkleri, genç yaşında koyu yeşildir Zamanla açık mavi yeşile dönüşürler Kozalağı, olgunken açık kestane renkli, uzunca, oval şeklinde ve 8-12 cm boyundadır Tohumlarında reçine vardır Odunu kokuludur
Gövde ve dallarının kapalı yerlerde yakılmasıyla sarıkatran elde edilir

Faydası :
Mikrop öldürücüdür Cilt solunum yolları hastalıklarında kullanılır İdrar söktürür

Katranköpüğü (agaric) :
Çayır mantarlarındandır Şapkasının alt yüzü dilim dilimdir

Faydası :
Solunum yolları hastalıklarında kullanılır

Kavakağacı (populus) :
Söğütgiller familyasından, sulak yerlerde yetişen bir çeşit ağaçtır Akkavak, titrekkavak, tellikavak, servikavağı, karakavak, Hollandakavağı gibi çeşitleri vardır Hekimlikte karakavak kullanılır
Karakavak 25-30 metre boyunda, gövdesi kalın bir ağaçtır Yaprakları üçgen şeklinde, dişli ve tüysüzdür Yaprak tomurcukları tanen, uçucu yağ, mum, salisin ve populin adı verilen glikozitleri taşır

Faydası :
Kavak tomurcuklarından hazırlanan merhemler basur memelerinin ve romatizmanın lokal tedavisinde kullanılır
Karakavak odunun yakılmasından kömür elde edilir Mide ve bağırsaklardaki gazı giderir Yine bu kömürden yapılan diş tozları da dişlerin temizlenmesinde ve dişetlerinin kuvvetlendirmekte kullanılır

Kavun (cucumis melo) :
Kabakgiller familyasından; vatanı Küçük Asya olan, sürüngen gövdeli, iri meyveli bir yıllık bir bitkidir Yaprakları oldukça büyüktür ve yürek biçimindedir Çiçekleri, yapraklarının koltuğundan çıkar Meyvesi sulu ve güzel kokuludur

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Rahat bir uyku verir Böbrekleri ve kanı temizler Cide temizlik verir İdrar söktürür Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardım eder Nikris ve romatizma şikayetlerinin hafiflemesini sağlar Akciğer veremi ve kansızlıkta da faydalıdır Kabızlığı giderir Basur memelerinin şikayetlerini azaltır Vücuda serinlik verir Mide ve bağırsaklarda ülser veya iltihap olanlarla, şeker hastaları ve yüksek tansiyonlular yememelidir

Kayakoruğu (kulakotu) :
Damkoruğugiller familyasından; tam ve etli yapraklı odunsu veya otsu bir bitkidir Çiçekleri salkım biçimindedir Yeşil kısmı acıdır

Faydası :
Yeşil kısımları zeytinyağı ile karıştırılıp, merhem yapılır Cilt iltihaplarında, egzamada, nasır tedavisinde kullanılır

Kayışkıran (eşekotu) :
Baklagiller familyasından; boş arazilerde ve kurak yerlerde yetişen 30-60 cm yüksekliğinde çok yıllık dikenli bir bitkidir Yaprakları kısa saplıdır Çiçekleri pembedir Meyveleri küçüktür Köklerinde tanen, sakkaroz, zamk, uçucu ve sabit yağ, spinosin ve ononin vardır Kökleri kullanılır

Faydası :
Terletir ve idrar söktürür Vücuda rahatlık verir Böbrek taşlarının düşürülmesine yardım eder Böbrek ve mesane iltihaplarını giderir Boğaz ağrılarını geçirir

Kayınağacı (akgürgen) :
Kayıngiller familyasından; kış aylarında yapraklarını döken güzel görünüşlü bir orman ağacıdır Dalları salkım gibidir Kabukları halka halkadır Kabuk ve dallarının kuru distilasyonundan kayınağacı katranı elde edilir

Faydası :
Müzmin bronşit, verem tedavisinde kullanılır Diş ağrısını keser Kabuklarının suda kaynatılmasıyla elde edilen suyla yüz lekeleri, çiller giderilir Kıllar temizlenir

Kayısı (prunus armeniaca) :
Gülgillerden 4-6 metre boyunda bir çeşit meyve ağacıdır Meyvesi cevizden büyük, derisi ince, açık turuncu renkte, eti sulu, tatlı ve güzel kokulu, tek ve sert çekirdeklidir Şekerpare, şam, tokaloğlu, imrahor, muhittinbey, hacıkız, hasanbey, darende gibi çeşitleri vardır

Faydası :
Sinir zafiyetini giderir Uyku verir Beyin yorgunluğunu geçirir İştah açar ve hazmı kolaylaştırır Nekahat devresini kısaltır Raşitizmde faydalıdır Kansızlığı tedavi eder Kabızlığı giderir Yüz ve boyunlara tazelik ve güzellik verir

Kaynanadili (kaktüs) :
Atlasçiçeğigiller familyasından; bir çeşit bitkidir Nopal zamkı elde edilir

Faydası :
Dizanteri ve ishali keser

Kazayağı (kenopodyum) :
Ispanakgiller familyasından; yaprakları kazayağına benzer, Kuzey Amerika'nın doğu bölgelerinde yetişen ve Akdeniz bölgesinde de görülen kokulu, otsu bir bitkidir Topraküstündeki kısımlarından su buharı distilasyonu ile elde edilen uçucu yağa 'kazayağı esansı' denir

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürmekte faydalıdır

Kebabe (hindistaneriği) :
Cava, Sumatra ve Borneo'da yetişen 'piperaceae'nin kurumuş meyvesidir Taze iken %6-15 terementi ruhunun polimeri bir esans ve kübebik asidden mürekkep bir reçine ve kübebin denilen kristalize, lezzetsiz bir cevher ihtiva eder

Faydası :
Mide ve idraryolları hastalıklarında kullanılır

Kebereotu (kedi tırnağı) :
Bir çeşit çalıdır Fransa'da ve ülkemizin Akdeniz bölgesinde yetişir Yemişi nohuttan büyüktür Turşusu yapılır Kökünün kabukları kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür, vücuda rahatlık verir İştah açar Skorbüt tedavisinde kullanılır

Keçiboynuzu (harnup) :
Baklagiller familyasından; Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz havzasında yetişen 6-10 metre boyunda, kışın yaprak dökmeyen bir ağaç ve onun meyvesidir Çiçekleri yeşilimtıraktır Meyvesi 10-20 cm boyunda, yassı, etli, açılmayan ve koyu renklidir İçeriğinde yağ, sakkaroz, glikoz, selüloz ve azotlu bileşikler vardır Çiğ yendiği gibi reçel ve likör de yapılır

Faydası :
Mide ve bağırsak hastalıklarına faydalıdır Göğsü yumuşatır, balgam söker ve bronşları boşaltır İshali keser Sigara tiryakileri için faydalıdır

Keçi sedefotu (keçisedefi) :
Baklagiller familyasından; Haziran - Ağustos ayları arasında açık mor renkli çiçekler açan 50 - 100 cm boyunda çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları koyu yeşildir Çiçekleri gövde ve dalların ucunda salkımlar şeklindedir Meyvesi; esmer kırmızımtırak renkli, tüysüz ve çok tohumludur Toprak üstündeki kısımların içeriğinde 'tanem' ve 'galegin' adlı alkoloid ve acı maddeler vardır Bitkinin tamamı toplanıp, kurutulur

Faydası :
Anne sütünü artırır Az miktarda verildiği takdirde kandaki şeker miktarını düşürür Fazla kullanmamak gerekir

Kediayağı (antennaria diocia) :
Bileşikgiller familyasından; Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde yetişen, beyazımsı ve yumuşak sık tüylü bir bitkidir Çim ve çalılar arasında bulunur Çiçekleri kullanılır

Faydası :
Öksürüğü keser Göğsü yumuşatır ve balgam söktürür Bronşit ve safra kesesi hastalıklarında kullanılır İdrar söktürür

Kedinanesi (yabani sümbül) :
Ballıbabagiller familyasından; kırlarda yetişen beyaz ve pempemsi çiçekli bir bitkidir İstanbul ve İç Anadolu bölgesinde görülür Kediler çok sever

Faydası :
Hazım sistemini düzeltir Hazmı kolaylaştırır Mide ve bağırsak gazlarını söktürür Karın ağrılarını giderir Astım grip ve bronşitin sebep olduğu nefes darlığını geçirir İdrar söktürür Bağırsak solucanlarını düşürür Ağrılı aybaşı kanamalarında faydalıdır İktidarsızlığı giderir Sinirleri yatıştırır

Kediotu (valeriana) :
İkiçenekliler sınıfının, kediotugiller familyasından; kökü az etli, çok yıllık bir otsu bitkidir Boylarına göre iki gruba ayrılır Bir kısmının boyu 5-50 santimetre kadardır Diğerleri ise, 2 metreyi bulabilirler En yaygın türü tıbbi kediotudur
Yurdumuzda büyük yapraklı kediotu, küçük kediotu ve dağ kediotu gibi türleri vardır

Tıbbi kediotu :
Avrupa ve Kuzey Asya'da yabani olarak yetişir Öneminden ötürü kültür bitkisi olarak da yetiştirilir 1-1,5 metre yükseklikte çok yıllık bir kediotu türüdür Gövdesinin içi boştur Yarprakları karşılıklı olarak dizilmiştir Sapları kısa, kenarları dişlidir Çiçekleri büyük, beyaz veya pembe renklidir Meyveleri küçük ve tüylüdür Rizom ve köklerinde nişasta, şeker, reçine, chatin, valerin ve uçucu bir yağ vardır Kökü tazeyken kokusuzdur Kuruduğu zaman keskin fena bir kokusu vardır

Faydası :
Sinirleri telkin eder Nevrasteni ve isteride faydalıdır Ateş düşürür, spazm çözer Sinirsel baş ağrılarını, sinirsel çarpıntıları teskin eder Tıbbi kediotunun kökünden elde edilen kediotu esansı isteri, kore ve epilepside kullanılır Baş dönmesi, taşıt tutması ve heyecanlanma hallerinde kullanılır

Kekik (thymus) :
İkiçenekliler sınıfının, ballıbabagiller familyasından; odunsu saplı, karşılıklı küçük yapraklı, sürüngen, çok yıllık timol kokulu alçak bir bitkidir İçeriğinde thymol vardır
Güney Amerika'da yetişen thymus vulgaris türünden hafif sarı renkli uçucu kekikyağı elde edilir İçeriğinde timol ve karvakrol vardır Midevi, idrar söktürücü ve antiseptik olarak kullanılır
Yurdumuzda yabani kekik ve başlı kekik çok miktarda yetişir Ancak mercanköşk türlerinin çoğu da kekik yerine kullanılmaktadır

Faydası :
Bedeni kuvvetlendirir Hazmı kolaylaştırır İştahsızlığı giderir Sinirleri kuvvetlendirir Kalp çarpıntılarını keser Yemeklerin bozulmasını önler Bağırsak iltihabını iyileştirir Salgı bezlerinin düzenli çalışmasını sağlar İdrar söktürür Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardım eder Böbreklerde ve mesanedeki mikropları öldürür Cinsel isteği kamçılar Tansiyonu geçici olarak yükseltir Hastalıklara karşı direnme gücünü artırır Çocuklarda görülen kansızlığı giderir Kan dolaşımını düzenler Müzmin öksürük, astım, bronşit ve iltihaplı zatülcenp'e faydalıdır Grip, beyin nezlesi ve anjinde şikayetlerin azalmasına yardımcıdır Kekik suyu ile banyo romatizma ağrılarını dindirir Kandaki şeker miktarını azaltır Hamileler ve guatrı olanlar kullanmamalıdır

Kenevir (esrarotu) : Kendirgiller familyasından, vatanı Hindistan olan, sıcak ülkelerde ve yurdumuzda da kültürü yapılan, bir yıllık bir bitki türüdür Gövdesi diktir İçi boştur Yüzeyi pürtüklüdür Yaprakları 5-11 parçalıdır Meyvesi 3-5 milimetre boyundadır Tanelerinin içinde etli bir cücük vardır Dal uçlarında reçine ve uçucu bir yağ vardır Meyveleri yağ bakımından zengindir Tohumlarından çıkarılan yağ, sabun sanayiinde kullanılır Gövdesinin kabuk kısmından kenevir veya kendir denilen bir lif elde edilir Bunlardan ip, halat ve kaba dokulamalar yapılır

Faydası :
Yapraklarının suda haşlanması müzmin romatizma ağrılarını keser

Keraviye (karamankimyonu) :
Maydanozgiller familyasından Doğu Anadolu bölgesinde yetişen 2 yıllık otsu bir bitkidir Çiçekleri beyaz renklidir Mayıs - Temmuz ayları arasında açar 30 - 90 cm boyundadır Kazık köklüdür Meyvesi esmerdir İçeriğinde tanen, reçine, sabit ve uçucu yağlar vardır

Faydası :
Anne sütünü artırır Mide ve bağırsak gazlarını, midedeki diğer şikayetleri giderir İdrar söktürür Astımda faydalıdır

Kereviz (apium graveolens) :
Maydanozgiller familyasından, kökleri ve yaprakları sebze olarak kullanılan kokulu, iki yıllık bir bitkidir İçeriğinde sedanonik anhidrit, sedanolin, limonen, palmirik asit, gayakol gibi maddeler vardır Yaprakları ve baş kısmı kullanılır

Faydası :
Uyarıcı ve idrar söktürücüdür İktidarsızlığı giderir Cinsel istekleri kamçılar Şeker, guatr ve yüksek tansiyonda faydalıdır Böbrek, akciğer ve karaciğer hastalıklarını önler Mideyi kuvvetlendirir İştah açar Sürmenajda faydalıdır Sinir yorgunluğunu giderir Kanı temizler Karaciğer şişliğini giderir Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesinde yardımcı olur Safra ifrazatını düzenler Nikris ve romatizmada faydalıdır Susuzluğu keser ve vücuda serinlik verir Kalp hastalarına tavsiye edilir Ses kısıklığını giderir

Kestane (castanea vesca) :
Kayıngiller familyasından; kışın yapraklarını döken, 25 - 30 metre boyunda bir ağaçtır Yaprakları geniştir Meyveleri iridir

Faydası :
Kabuklarının suda kaynatılması ile hazırlanan ilaç; ateş düşürür ve sinirleri yatıştırır Meyvesi, kasları kuvvetlendirir Kan dolaşımını düzenler Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir Varis ve basur memelerinin meydana gelmesini önler Karaciğer yorgunluğu ve şişliğini geçirir Kansızlığı giderir Mideyi kuvvetlendirir Damar sertliği ve yüksek tansiyondan şikayet edenlerle, şeker hastaları yememelidir

Keten tohumu (graine de lin) :
Keten denilen kireçli topraklarda yetişen otsu bir bitkinin tohumudur İçeriğinde sabit yağ, müsilaj, protein, siyanogenetik bir glikozit olan linamarin vardır Ketenyağında asitler vardır Boya ve muşamba sanayiinde kullanılır

Faydası :
Akciğer hastalıkkları bronşit ve soğuk algınlığında faydalıdır Lavman olarak kullanılırsa kabızlığı giderir Müzmin öksürüğü keser Dolama, köpekmemeleri ve her türlü çıbanın tedavisinde faydalıdır

Kılıçotu (sarıkantaron) :
Kılıçotugiller familyasından; Mayıs - Eylül ayları arasında sarı renkli çiçekler açan, 30 - 100 cm boyunda çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları sapsızdır Koyu yeşildir Çiçekleri dallarının ucundadır Çiçek dallarında; pinen, cadinen, tanen, reçine, zamk, acı maddeler ve boya maddeleri vardır

Faydası :
Sinirleri yatıştırır İdrar ve balgam söktürür Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser İştah açar Zeytinyağı ile hazırlanan merhemi yaraları iyileştirir Filizlenmiş uçlarından yapılan haşlama, bağırsak kurtlarını düşürür

Kınaağacı (hınna) :
Kınaağacıgiller familyasından, anayurdu Hindistan olan ve Arabistan'da ve Akdeniz ikliminde yetiştirilen ayrık dallı, beyazımsı kabuklu, karşıt yapraklı bir ağaçtır Çiçekleri beyaz renkli ve keskin kokuludur Kurutulmuş yapraklarından kına elde edilir Saç ve parmakları boyamakta kullanılır

Faydası :
Ayak terlemelerine engel olur Dolamada kullanılır Uyuz ve egzamaya iyi gelir Guatrın üzerine bağlanırsa, faydası görülür Sarılık, idrar zorluğu, gastrit ve kolit'de iyileştiricidir Ağız yaraları ve deri çatlaklarını tedavi eder

Kınakına (kontestozu) :
Kökboyasıgiller familyasından; anayurdu Peru ve Bolivya olan ve sanayii bitkisi olarak Cava, Güney Hindistan, Kolombiya, Seylan, Guatemala, Kamerun ve Kongo gibi tropikal ülkelerde yetiştirilen 15-20 metre boyunda bir ağaçtır Kabuğundan kinin çıkarılır Kınakınanın içeriğinde kinin, kinidin, kinşonin, singol, kupreol gibi maddeler vardır Gövde, kök ve kabukları kullanılır Tadı acıdır

Faydası :
Ateş düşürür Sıtmayı tedavi eder Tifoda faydalıdır Ağır ve mikroplu hastalıkların nekahat devresini kısaltır Cilt kaşıntılarında faydalıdır İştah açar Kuvvet verir Kabızlığı giderir Kinidin alkoloidi taşikardide kullanılır Vücuda kuvvet verir

Kırkdamarotu (cryptogamae) :
Damarlı çiçeksiz bitkilerdendir 100 kadar çeşidi vardır Kibritotları, atkuyrukları ve eğreltiotları bu familyadandır Yol kenarlarında ve kumlu topraklarda yetişirler

Faydası :
Burun kanamasını keser Kesiklerde ve çıbanda faydalıdır Balla karıştırılıp yenecek olursa, nefes darlığını giderir Yaraları iyileştirir Kandaki şeker miktarını düşürür

Kırlangıçotu (hilaliye) :
Gelincikgiller familyasından, Nisan - Mayıs ayları arasında sarı renkli çiçekler açan, 30 - 70 cm yüksekliğinde çok yıllık otsu bir bitkidir Kuzey Anadolu bölgesinde yetişir Çiçekleri dallarının ucundadır Bitkinin tamamında ve özellikle yapraklarında sarı renkli boya maddesi ve alkoloidler vardır Sapı kırıldığı zaman sarı renkli bir süt akar Zehirlidir

Faydası :
Sütü siğil ve nasırların tedavisinde kullanılır

Kırmızıbiber (guinea pepper) :
Olgunlaşak kızarmış yıllık biberin kurutularak toz haline getirilmiş şeklidir

Faydası :
Hazmı kolaylaştırır Mide tembelliğini giderir İştah açar Kusmayı önler İshali keser Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler İshali keser İdrar ve ter söktürür Cinsel istekleri kamçılar Grip ve soğuk algınlığında faydalıdır Merhemi lumbago, nevralji ve romatizmada faydalıdır Egzama, yüksek tansiyon, üremi veya damar sertliğinden şikayet edenler kullanmamalıdır

Kısamahmut (dalakotu) :
Ballıbabagiller familyasından; Haziran - Eylül ayları arasında pembe ve seyrek olarak da beyaz renkli çiçekler açan, otsu bir bitkidir 10 - 30 cm boyundadır Yaprakları; karşılıklı, tüylü, kenarları dişili ve küçük bir meşe yaprağı şeklindedir Çiçekleri üst yapraklarının koltuğunda gruplar halindedir Meyvesi küçüktür Çiçekli bitkide uçucu bir yağ, acı maddeler, tanen, glikozitler vardır

Faydası :
Vücuda kuvvet verir Ateşi düşürür İdrar söktürür Mesane taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Aybaşı tutkluğunu giderir Öksürüğü keser

Kızılcık (cornus) :
Kızılcıkgiller familyasından; çoğunluğu çalı veya ağaç halinde odunsu ve bir kaçı da otsu karakterde, kışın yaprak döken veya her zaman yeşil bitki cinsidir Yaprakları sade, uzun veya kısa saplı, genellikle çatallı tüylüdür Çiçekleri salkım veya şemsiye şeklindedir 40 kadar türü vardır Meyvesi yuvarlaktır Yurdumuzda yetişen türü sarı çiçekli kızılcıktır Boyu 7-8 metre kadardır Çalı şeklinde olanları da vardır Kış aylarında yapraklarını döker çiçekleri yapraklarından önce açar Renkleri sarıdır Yaprakları karşılıklı dizilmiştir Meyveleri sonbaharda olgunlaşır 1-1,5 cm boyundadır Parlak kırmızı renktedirler Lezzeti buruktur
Meyveleri şeker, müsilajlı maddeler ihtiva eder Kabuklarında ise reçineli maddeler, tanen ve müsilaj vardır Meyveleri yenir veya şurubu yapılır

Faydası :
Meyveleri ishali keser Kabızlık yapar Kabukları ateş düşürür Ağız paslanmasını giderir Ağız yaralarını geçirir Şurubu, vücuda kuvvet verir

Kimyon (kyminon) :
Maydanozgiller familyasından; Mayıs - Haziran aylarında bayez veya pembemsi çiçekler açan, 15 - 20 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir Anavatanı Mısır'dır Yaprakları dar ince şeritler halinde parçalıdır Çiçekleri 3-5 saplı şemsiye durumundadır Meyveleri ovaldir İçeriğinde, reçine, sabit ve uçucu yağlar vardır Keskin, hoş kokuludur Tohumları baharat olarak kullanılır

Faydası :
İştah açar Hazımsızlığı giderir Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler Birikmiş gazı söktürür Hava yutmayı önler Sinirleri yatıştırır Sinirsel başdönmelerini keser Anne sütünü artırır Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar İdrar söktürür Yüksek tansiyonu düşürür Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Romatizma ve şişmanlıkta faydalıdır Hamileler kullanmamalıdır

Kiraz (prunus avlum) :
Gülgiller familyasından; anayurdu Asya olan, düz kabuklu bir çeşit ağaç veya ağaçcıktır Genellikle yapraklanmadan önce çiçek açar Meyvesi, etli ve tek çekirdeklidir Ev ilaçlarında sapları, meyvesi, kabuğu ve çiçekleri kullanılır

Faydası :
İdrar söktürür Böbreklerde biriken zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur Kabızlığı giderir Kanın temizlenmesine yardım eder Nikris, romatizma, damar sertliği ve mafsal kireçlenmesinde faydalıdır Karaciğer şişliğine iyi gelir Safra akışını normale döndürür Sivilceleri önler Susuzluğu giderir
Kabukları ishali keser Ateşi düşürür Çiçekleri göğsü yumuşatır ve öksürüğü giderir

Kişniş (kişniç) :
Maydanozgiller familyasından; Haziran - Ağustos ayları arasında pembe beyaz renkli çiçekler açan, 30 - 50 cm boyunda, oldukça fena kokulu bir yıllık otsu bir bitkidir Nemli çayır ve sırtlarda yetişir Yaprakları açık yeşil renkli ve tüylüdür Çiçekleri, dallarının uçlarında şemsiye şeklinde toplanmıştır Meyveleri nişasta, tanen, şekerler ve uçucu yağ taşır Kişniş şekeri, likör yapımı, pastacılık ve eczacılıkta kullanılır

Faydası :
İştah açar Bağırsak gazlarını giderir Sinirleri yatıştırır Hazmı kolaylaştırır Sinirsel baş ağrılarını keser Karın ağrılarını giderir Cinsel arzuyu kamçılar Aybaşı kanamasını düzenler Doğumu kolaylaştırır Sürmenajda faydalıdır Bayat yiyeceklerin zararını azaltır Fazla miktarda yenirse zararı görülür

Kokuluyonca (melilotus) :
Baklagiller familyasından, Avrupa'da ve yurdumuzda yetişen, 30 - 100 cm boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir Gövdesi silindir biçimindedir Tüysüzdür Çok dallıdır Yaprakları almaşık dizilişlidir Sarı çiçekleri güzel kokuludur Meyvesi 4 mm kadar boyunda 1-2 tohumludur Çiçekli ve yapraklı dallarında kumarin, melilotik ve kumarik asitler ile uçucu bir yağ vardır

Faydası :
Hafif kabız vericidir Romatizma ağrılarını dindirir Vücuda rahatlık verir

Koruk (ekşi üzüm) :
Henüz olgunlaşmamış, ekşi, ham üzümdür Şerbeti yapılır

Faydası :
İştah açar Kurdeşende faydalıdır Göz ağrılarını dindirir

Kralotu (peucedanum ostruthium) :
Dantela gibi güzel yeşil yapraklı bir bitkidir Çiçekleri pembe ve beyaz renkte olup, dallarının ucuna toplanmıştır Yaprakları ilkbahar, kökü ise sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir İshali keser Kanı temizler Damar sertliği ve nikriste faydalıdır

Kudrethelvası (manna) :
Bir çeşit dişbudak olan fraxinus ornus ağacının torba şeklinde ve içi sıvı dolu yerine yapılan kesiklerden çıkan sıvıdır İçeriğinde mannit şekeri vardır Yuvarlak, yassı, billuri, kuru parçalardır Rengi soluk sarımsı ve içi beyazdır Kokusu bala benzer Lezzeti şekerlidir Suda kolay erir

Faydası :
Kolay kullanılır, hoş bir müshildir

Kudretnarı (momordica) :
Kabakgiller familyasından, tırmanıcı, ince gövdeli, bir yıllık bir bitkidir Yaprakları saplı ve el gibi parçalıdır Meyvesi olgunlaşınca, birbirinden ayrılır Meyveleri 10-15 cm boyunda şişkin ve iki uçta incelmiş şeklindedir Üzerinde kabarcıklar vardır Turuncu - sarı renktedir Ev ilaçlarında, zeytinyağı ile karıştırılarak kullanılır

Faydası :
Mide ülserini tedavi eder Egzama ve diğer cilt hastalıklarında faydalıdır Yaraların çabuk kapanmasını sağlar

Kuduzotu (dişotu) : Dişotugiller familyasından, koyu yeşil renkli, çok yıllık otsu bir bitkidir Boyu 30-120 cm arasındadır Yaprakları sert ve dalgalıdır Çakıllı, çorak arazide yetişir Çiçekleri salkım şeklindedir Zehirlidir

Faydası :
Ödem hastalığında faydalıdır Mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder Spazm ve ağrıları giderir

Kurtayağı (lycopode) :
Kibritotunun en çok görülen şeklidir Boyu 1 m kadardır Sporlu başaklarından kurtayağı tozu denilen ve hekimlikte kullanılan sarı bir toz elde edilir

Faydası :
Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarında faydalıdır Ağrıları dindirir Romatizmada şikayetleri giderir Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesine yardımcı olur

Kurtbağrı (kurtbaharı) :
Zeytingiller familyasından kış aylarında yaprağını döken veya her zaman yeşil olan odunsu bir bitkidir Yurdumuzda adi kurtbağrı yetişir 4-5 m boyunda bir çalıdır Çiçekleri beyazdır Meyveleri parlak siyah renkte olup, üzümsüdür Bütün orman bölgelerinde yetişir

Faydası :
Çiçekleri cilt kurumasında faydalıdır Meyveleri kullanılmamalıdır

Kurtpençesi (kurttırnağı) :
Gülgiller familyasından beşparmakotu adlı bitkinin salkım çiçekli, sapı ve kökü bol taneli, çok yıllık bir türüdür Yaprakları kullanılır

Faydası :
İshali keser

Kuso (kusso) :
Gülgiller familyasından Habeşistan'da yetişen almaşık yapraklı, katmerli çiçekli ve dişi organı geniş tepecikli bir ağaçtır

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürmeye yarar

Kuşburnu (fructus rosa canina) :
Yabangülünün, şeker, organik asit ve C vitamini bakımından zengin olan meyvesidir

Faydası :
İdrar söktürür, ishali keser

Kuşekmeği (çobandağarcığı) :
Turpgiller familyasından; beyaz veya mor çiçekli otsu bir bitkidir Birçok türü vardır

Faydası :
Basur memelerini tedavi eder Boğaz ağrılarını geçirir

Kuşkonmaz (asparagus) :
Zambakgiller familyasından; çalı veya yarı çalı halinde odunsu, çoğu sarılıcı, bazı türleri de otsu olan Asya, Afrika ve Akdeniz bölgesinde yetişen bir bitkidir Yaprakları pul gibi ve almaşık dizilişlidir Çiçekleri küçüktür Renkleri yeşilimsi veya beyazdır Meyveleri üzümsüdür 150 kadar türü vardır Tıbbi kuşkonmaz Trakya ve Doğu Anadolu'da yabani olarak yetişir Çiçekleri sarımsı yeşildir Meyvesi kırmızıdır Kök ve rizomlarında şekerler, mannit, koniferin, asparajin A ve C vitaminleri vardır Hekimlikte toprakta sürünen gövdesi, kökü ve tomurcukları kullanılır İlkbahar aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
Kalp hastalıklarından doğan ödemleri giderir İdrar söktürür İdrar yollarını temizler Sinirleri kuvvetlendirir Kanı temizler Karaciğer ve böbreklerin muntazam çalışmasını sağlar Karaciğer şişliğini indirir Dalak hastalıklarında faydalıdır Zihin yorgunluğunu giderir Sivilce ve egzamanın iyileşmesinde yardımcı olur Kandaki şeker miktarını düşürür El ve ayaklarda görünen şişlikleri indirir Bel soğukluğu böbrek ve mesane iltihabı olanlarla, çok sinirli kimselerin kullanmaması gerekir

Kuzukulağı (rumex) :
Karabuğdaygiller familyasından; nemli kırlarda yetişen, genellikle bir kaç yıl yaşayan, yeşil veya firfiri renkte orsu bir bitki cinsidir Yaprakları hafifçe kabarık ve geniştir Meyveleri üç köşeli veya yassıdır Yurdumuzda yetişen türleri; Labada, büyük kuzukulağı, küçük kuzukulağı gibi çeşitleridir Ev ilaçlarında büyük ve küçük kuzukulağının yaprakları kullanılır

Faydası :
Yaprakları ile salata yapılıp, yenir İdrar söktürür Mide şişkinliğini giderir Egzamalar üzerine kompress yapılır Romatizmalılar, böbreklerinden hasta olanlar, yememelidir

Küçük hindistancevizi (myristica) :
Myristicaceae familyasından; Anavatanı Molük olan, diğer sıcak bölgelerde de yetiştirilen, 16 - 18 m yüksekliğinde bir ağaç ve onun meyvesidir Görünüş itibariyle Portakal ağacına benzer Tohumları beyazımsı kül halinde ve yuvarlaktır Kabuğu soyulmuş halde satılır İçeriğinde uçucu bir yağ vardır

Faydası :
Vücudu kuvvetlendirir Hazmı kolaylaştırır İştah açar Kalp ve sindirim ilaçları yapmakta kullanılır

L

Labada (rumex patientia) :
Karabuğdaygiller familyasından; dere kenarlarında ve sulak çayırlarda kendiliğinden yetişen bir bitkidir Haziran - Eylül ayları arasında yeşilimtırak renkte küçük çiçekler açar Boyu 50 cm ile 2 m arasında değişir Köklerinde nişasta, şekerler, reçine ve antrakinon türevleri vardır Yaprakları sebze olarak yenir Ev ilaçlarında kökü ve yaprakları kullanılır

Faydası :
Kökü kaynatılıp içilirse bütün kaşıntıları keser Yeşil tohumları kaynatılıp içilecek olursa, anne sütünü artırır Mesane tıkanmasını giderir İştah açar İshali keser

Laden (cistus) :
Ladengiller familyasından; İç Anadolu ve sahil bölgelerinde yetişen, kış aylarında yaprak dökmeyen, yeşil bodur bir çalıdır Yaprakları karşılıklı dizilmiştir Çiçekleri büyük, beyaz veya pembe renklidir Meyveleri kapsüldür İçeriğinde Ladan denilen zamk vardır

Faydası :
Balgam söktürür Nezleyi keser Dizanteride faydalıdır Parfümeride kullanılır

Lahana (brassica oleracea) :
Turpgiller familyasından iri ve kalın yapraklı bir bitkidir En çok yetiştirileni baş lahanadır Yurdumuzun bütün bölgelerinde yetişir Başlıca çeşitleri: Kemer lahanası, Batman lahanası, köse lahanası, Brüksel lahanası ve kara lahana Lahana C vitamini bakkımından zengindir Yapısında kükürt bulunur Çiğ olarak yemek veya sıkarak suyunu içmek daha faydalıdır

Faydası :
Kansızlığı giderir İdrar söktürür Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar Mide ve bağırsak yaralarını yumuşatır Kabızlığı giderir Kandaki şeker miktarını düşürür Vücudu hastalıklara ve kansere karşı korur Göğüs ucu çatlaklarını giderir Sarılık ve safra kesesi hastalıkları için iyidir Astımda faydalıdır Romatizma, siyatik, lumbago ve Apsede yararlıdır Ses kısıklığını giderir İştah açar Guatr olanlar yememelidir

Latinçiçeği (frenkteresi) :
Latinçiçeğigiller familyasından; bir çeşit bitkidir Çiçekleri kırmızı veya turuncudur Peru'da doğal olarak yetişir Çiçekleri salatalarda kullanılır

Faydası :
İştah verir İdrar söker Skorbütte faydalıdır

lavantaçiçeği (lavandula) :
Ballıbabagiller familyasından; çalı görünüşünde, dip kısmı odunsu bir bitkidir Çiçekleri mavi veya morumsu ya da koyu kırmızıdır Kokusu güzeldir Karabaş lavantaçiçeği denilen türü yurdumuzda vardır

Faydası :
Kaynatılmış suyu uyarıcı ve midevidir Küçük bir torba içinde dolaplara konan lavanta çiçekleri, elbise ve çamaşırları böceklerden korur Banyo suyuna güzel koku verir Lavanta kolonyası vücudu ferahlatır Ateşi düşürür

Limon (lemon) :
Limonağacının açık sarı renkli, yumurta biçiminde, kabuğu güzel kokulu, suyu ekşi olan meyvesidir Kabuklarından limon esansı çıkarılır C vitamini, şeker, müsilaj, sitrik asit ve tuzları bakımından zengindir

Faydası :
Ateşi ve tansiyonu düşürür Kanı temizler Susuzluğu giderir Kalbi kuvvetlendirir Damar sertliği ve romatizmada faydalıdır Gribin çabuk atlatılmasını sağlar Mide, bağırsak ve idraryollarındaki mikropları öldürür Gıda zehirlenmesini önler İdrar söktürür Böbrek ve mesane kum ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Yüzdeki sivilceleri geçirir Cildin güzelleşmesini sağlar Karaciğer hastalıklarında faydalıdır Dişleri beyazlatır ve diş etlerini kuvvetlendirir Nezlede şikayetleri geçirir Skorbüt hastalığında faydalıdır Boğaz ve bademcik iltihaplarının giderir İshali keser Kansızlığı önler Fazla aybaşı kanamasını önler Nasırları söker Mide ağrılarını dindirir Baş ağrılarını ve vücut ağrılarını keser Yüz çillerinde faydalıdır

M

Mahmude (bingözotu) :
Çitsarmaşığıgiller familyasından; Anadolu'da ve Suriye'de yetişen, sarılarak tırmanan, sürünücü ve sütlü, çok yıllık bir bitkidir Gövdesi ince ve tüysüzdür Çiçekleri beyaz ve sarımsı renktedir Meyvesi 4 tohumlu, 2 gözlü bir kapsüldür Kökleri uzun ve kalındır Kökü, nişasta, tanen, müsilaj ve 'skammonin' taşır Ev ilaçlarında kullanılmaması tavsiye edilir

Faydası :
Kalınbağırsağa tesir eden tahriş edici bir müshildir Frengide faydalıdır

Mandalina (mandarin) :
Turunçgiller familyasından; 5-6 m yüksekliğinde mandalina ağacının meyvesidir Tatlı, kokulu, lezzetli, vitamince zengin bir meyvedir Kabuğundan esans çıkarılır

Faydası :
Kanı temizler Sinirleri yatıştırır Damar sertliği, felç ve gripte faydalıdır

Mantar (fütr) :
Boy, biçim ve bölge bakımından büyük değişiklikler gösteren, yüz bin kadar çeşidi bulunan bir çeşit bitkidir Karada ve tatlı sularda yaşarlar Mantarların içinde tıbbi etkileri olanlar, gıda olarak kullanılanlar, zehirlenmelere sebep olanlar, hayvanlarda ve bitkilerde hastalık yapanlar, antibiyotik madde oluşturanlar ve kimya sanayiide kullanılanlar vardır

Yenen mantarların çoğu bazitli mantarlardır Bunların 500 kadar cinsi ve 13500 kadar türü vardır Sporları şişkin bir hif ucunda 4 tane olarak meydana gelir Makbul olan türü şemsiye mantarıdır Büyük ve göz alıcı bir şekildedir Şapkası başlangıçta yuvarlak veya yumurta biçimindedir Sonradan çan, şemsiye veya tabak şekline döner Rengi beyazımtırak gri ile esmerimtırak gri arasında değişir Çapı 25-30 cm kadardır Eti yumuşak ve süt gibi beyazdır Lezzeti hoştur
Yer mantarı da yenir Huni biçimindedir Şapkasının eti sarımtırak beyaz ve sarı kenarlıdır Kokusu kayısıyı hatırlatır Lezzeti ise karabiberi andırır Hazmı güçtür

Faydası :
Etin yerini tutar Protein değeri etten fazladır Yorgunluğu giderir Düşünme ve öğrenme yeteneğini geliştirir Kansızlığı giderir Bedenin gelişmesinde yardımcı olur Romatizma ve üremi olanlar yememelidir

Margarit (çayır kasımpatı) :
Dağlarda ve çayırlarda yetişen güzel çiçekli bir bitkidir Kasımpatıya benzer Dalları ufaktır Yeşil yaprakları dantela gibidir Çiçeklerin etrafında beyaz yaprakları vardır Ortası altın sarısı rengindedir Çiçekleri yaz aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
İdrar söktürür Terletir Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur Karaciğer hastalıklarında faydalıdır Egzama, temriye gibi deri hastalıklarında şikayetleri giderir

Marrup (marupa) :
İkiçenekliler sınıfının, simaroubaceae familyasından, Amerika'da dokuz türü olan, bileşik almaşık yapraklı bir ağaçtır Antillerde yetişen şişmarouba amara; 20 m kadar boyunda bir ağaçtır Kabuğu düz, pürüzsüz, grimsi ve çok acıdır Kerestesi kıymetlidir

Faydası :
Ateş düşürür Kalp hastalıklarında faydalıdır

Marul (lactuca) :
Bileşikgiller familyasından; geniş ve uzun yeşil yapraklı veya çok yıllık bir bitkidir Tohumları, cinsine göre esmer veya siyahtır Ilık iklimi sever İlk ve sonbahar aylarında ekilir Yurdumuzda bir çok çeşidi vardır

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Uykusuzluğu giderir Sinirsel kalp çarpıntılarını keser İsteride faydalıdır Erkeklerde aşırı cinsel istekleri keser Kabızlığı giderir Basur memelerinde faydalıdır Kandaki şeker miktarını düşürür Kanı temizler Hazmı kolaylaştırır Nekahat devresinin kolay atlatılmasında yardımcı olur Bol idrar söktürür Romatizma ve Nikris'te faydalıdır Göğsü yumuşatır Karaciğer ve dalak şişliklerini indirir Böbrek iltihaplarında iyidir Aybaşı halinin ağrısız ve muntazam olmasını sağlar Suyu, ergenlik sivilcelerini giderir Yüze tazelik ve güzellik verir Lapası; kan çıbanı, apse ve yanıklarda faydalıdır Asabi öksürükleri keser Anne sütünü artırır

Mayasılotu (egzamaotu) :
Ballıbabagillerden; yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde yetişen, beyaz tüylerle kaplı, alçak bir bitkidir Yaprak kenarları alta doğru kıvrıktır Çiçekleri beyazdır Ev ilaçlarında çiçekli bitki kullanılır

Faydası :
Mide rahatsızlıklarını giderir Sinirleri uyarır Ateşi düşürür Egzamaya faydalıdır Vücuda kuvvet verir

Maydanoz (midenuvaz) :
Maydanozgiller familyasından; yaprakları güzel kokulu ve parçalı, kazık köklü, 30 - 100 cm boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir Çiçekleri şemsiye halindedir Tohumları ufak ve esmerdir Meyvelerinin içeriğinde uçucu bir yağ ile apiin adlı bir glikozit vardır Kökünde, biraz uçucu yağ, müsilaj ve apiin vardır Yaprakları, kökü ve meyvesi kulanılır

Faydası :
İdrar söktürür İştah açar İltihaplı yaraların iyileşmesini sağlar Aybaşı sancılarını keser Sürmenajda faydalıdır Yüksek tansiyonu düşürür Kalbin yorulmasını önler Kansızlığı giderir Kansere karşı korur Karaciğer şişliğini giderir Safra akışını kolaylaştırır Vücuttaki zehirli maddelerin atılmasını kolaylaştırır Vücutta biriken suyu boşaltır Böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Romatizmada faydalıdır Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini önler Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Anne sütünü azaltır ve böylelikle memelerin şişmesini önler Cinsel istekleri artırır Görme gücünü artırır Böbrek iltihabı olanlar maydanoz yememelidir

Mazı (thuja) :
Servigiller familyasından; pul yapraklı daima yeşil, ağaç veya ağaçcık halinde bulunan bir bitki cinsidir Ev ilaçlarında yaprakları ve kozalağı kullanılır

Faydası :
Yaprakları siğilleri yok etmekte kullanılır Kozalağından bağırsak solucanı düşürücü ilaç yapılır Gebe kalmayı önlemek için kullanılır Bazı zehirlenmelerde, panzehir olarak kullanılır Basur memelerinde faydalıdır

Melekotu (angelica) :
Maydanozgiller familyasından; dere kenarlarında, çayırlarda ve ormanlardaki ağaçsız alanlarda yetişen, boyu 3 m kadar, hoş kokulu, otsu bir bitkidir İstanbul, Marmara Bölgesi, Doğu Karadeniz ve Beyşehir dolaylarında yetişir Boyu 1- 1,5 m kadardır 2 veya çok yıllık bir bitkidir Gövdesi silindiriktir Boyuna çizgiler vardır İçi boştur Mavimtırak yeşil veya kırmızı renktedir Çiçekleri beyazdır Kökü ve rizomlarında uçucu bir yağ ve tanen ihtiva eder Yaz ve sonbahar aylarında toplanıp kurutulur

Faydası :
Mide ve bağırsak hastalıklarına iyi gelir Sinirleri kuvvetlendirir Spazmları giderir Astım nöbetlerini giderir Kuvvet ve iştah verir Nekahat devresinin kısa sürmesini sağlar Yapraklarından çıkan suya, bir parça pamuk bastırılıp, diş çürüğüne konursa, ağrıyı keser Kandolaşımını düzenler Terletir Kurutulmuş melekotu, dövülüp başa sürülecek olursa, bitleri öldürür

Melisa (oğulotu) :
Ballıbabagiller familyasından; çok dallı, beyaz çiçekli otsu bir bitkidir En önemli türü tıbbi melissadır İstanbul, Bursa, Ege ve Akdeniz bölgesinde yetişir Boyu 30 - 80 cm kadardır Limon kokuludur Çok yıllık bir bitkidir Yaprakları ince ve yumuşak tüylüdür Çiçekleri beyazdır Yapraklarında tanen, reçine ve uçucu bir yağ vardır

Faydası :
Mide ve bağırsak ağrılarını keser Kalbi kuvvetlendirir Hazımsızlık, baş ağrısı ve migrende faydalıdır Melankoli, sara, başdönmesi, kulak çınlaması ve sinir krizlerinde şikayetleri ortadan kaldırır Bayılmalarda kullanılır Mide ve bağırsak gazlarını söker Aybaşı ağrılarını keser ve aybaşı kanamalarını düzenler Huzursuzluk ve sıkıntıları giderir Hafıza zayıflığında faydalıdır

Menekşe (benefşe) :
Menekşegiller familyasından; çiçekleri tek renkli, bir veya çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları yürek biçiminde ve hemen hemen sapsızdır Genellikle az veya çok koyu renkli olur Beyaz renklileri de vardır İlkbahar aylarında çiçek açar

Faydası :
Terletir Vücuda rahatlık verir Kanı temizler Vücutta biriken zehirlerin atılmasını sağlar Nikris ve romatizmada faydalıdır Kabızlığı giderir Sıracada faydalıdır Cilt hastalıklarında da kullanılır Lapası yaraların iyileşmesini sağlar Menekşe yağı, egzama ve uyuzu tedavi eder Boğmaca ve boğaz ağrılarında faydalıdır Sulu temriyeleri de tedavi eder

Mersin (asmar) :
Mersingiller familyasından; daima yeşil çalı veya 2-5 metre boyunda bir ağaçcık olan bir bitkidir Yaprakları deri gibi serttir Çiçekleri beyazdır Kokusu güzeldir 100 kadar türü vardır Yabani mersin Akdeniz çevresinde yetişir Meyvesine de mersin denir Küçüktür Tatlı bahratlı ve kokuludur Yenir Yapraklarında ve çiçek dallarında reçine, tanen, sinaol, terpen, mirtol, pinen gibi maddeler vardır Meyvelerinde ise uçucu yağ, şeker, sitrik asit bulunur

Faydası :
Bronşitte faydalıdır Mesane iltihaplarını da giderir Nezlede faydalıdır Akciğer iltihaplarında kullanılır Bel soğukluğunda faydalıdır İshali keser Mide ağrılarını giderir Egzamada faydalıdır Saçları boyamakta kullanılır

Meryemotu (mübarekotu) :
Gülgiller familyasından; Doğu, Güney ve Karadeniz bölgeleri ile İstanbul çevresinde yetişen bir bitki türüdür

Faydası :
Yaprakları ve kökü kuvvet verici olarak kullanılır İshali keser

Meryempelsengi (çalapa) :
Guttiferae familyasından Antil adalarında yetişen bir ağaçtır Kabuklarından reçine elde edilir

Faydası :
Müshildir Kabızlığı giderir İdrar söktürür Safra akışını düzenler Sıtma, frengi, kulunç, sarılık, mafsal ağrıları ve baş ağrılarında kullanılır Bağırsaklarında hastalık olanlar kullanmamalıdır

Mercimek (merdümek) :
Baklagiller familyasından; beyaz çiçekli, bir yıllık bir tarım bitkisi ve bunun besin olarak kullanılan yuvarlak, yassı tohumudur Mart - Nisan aylarında ekilir İlk çağlardan beri Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir İçeriğinde B vitaminleri ve fosfor vardır

Faydası :
Beden ve zihin gücünü artırır Sinirleri kuvvetlendirir Bağırsaklara yumuşaklık verir Sinir zafiyetlerinde faydalıdır Kan yapar Anne sütünü artırır Baharatlı çorba şeklinde yenmesi tavsiye edilir

Meşe (bişe) :
Kayıngiller familyasından; kışın yaprak döken veya her zaman yapraklı olan, uzun ömürlü bir orman ağacı cinsidir Odunu sık dokulu; ağır, sert ve damarlıdır Erişkin meşenin odunu, kızıla çalan koyu sarı renktedir Doğal olarak 30'dan fazla türü vardır Yurdumuzda birçok çeşidi vardır

Faydası :
İshal ve dizanteriyi keser Bağırsak bozukluklarını giderir Boğaz ve bademcik iltihaplarını tedavi eder Kanamaları durdurur Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir

Meyankökü (piyan) :
Baklagillerden kalın rizomlu bir ağaçcıktır Yaprakları tüysü, yaprakçıkları pek çoktur Çiçekleri beyaz, morumsu veya mavimsidir Başak biçimindedirler Yurdumuzda Batı ve Güney Doğu Anadolu'da yetişir Boyu 50 cm ile 2 m arasındadır Çok yıllık otsu bir bitkidir Çiçekleri mavi mor renklidir Meyankökü adı verilen kökleri tatlıdır İçeriğinde glikoz, sakkaroz, nişasta, tanen, asparagin, yağ, zamk, reçine ve glisirizin vardır Meyan balı da kökünden elde edilir Üç yıllık kökler kullanılır

Faydası :
Grip, nezle, anjin ve nefes darlığında faydalıdır Öksürük ve balgam söktürür Vücuda rahatlık verir İdrar söktürür Yüksek tansiyonu düşürür Mide - 12 parmak bağırsağı ülseri ve gastriti tedavi eder İştah açar, hazmı kolaylaştırır İncebağırsak iltihaplarını giderir Vücuda serinlik verir Kabızlığı giderir Fazlası tiryakilik yapar ve zararlı olur

Mısır (zea mays) :
Buğdaygiller familyasından; 180 - 200 cm boyunda, dik ve yüksek gövdeli, geniş şerit yapraklı, bir yıllık bir bitkidir Kökü kalın ve saçaklıdır Yaprakları şerit gibi, uzun, paralel damarlı, sert ve sivri uçlu, sapsız, kenarları, dalgalıdır İki çeşit çiçeği vardır Erkek çiçekler gövdenin ucunda salkım başak şeklinde, dişi çiçekler ise yaprakların koltuğunda koçan halindedir Dişi çiçeklerin stilusları uzundur ve kınlarının tepesinden dışarı doğru sarkarlar Bunlar mısırpüskülü denilen kısmı meydana getirirler Meyvesi, koçanı üzerinde sıkışık şekilde dizilidir Rengi açık veya koyu sarı; esmer veya kırmızımtırak renklidir Mısırpüskülünün içeriğinde glikoz, maltoz gibi şekerler, sabityağ, steroller, reçine ve çok miktarda potasyum tuzları vardır İdrar söktürücü, idraryollarını temizleyici ve hararet verici olarak kullanılır
Mısırözü yağı, mısır tanelerinden çıkarılır İçeriğinde yağ asitleri, A vitamini, az miktarda steroller ve bol miktarda nişasta vardır Mısırözü yağı damarsertliğini önler

Faydası :
Daha ziyade mısırpüskülü ve mısırözü yağı kullanılır Mısır iyi bir besindir Ancak hazmı biraz güçtür Guatr olanların yememesi tavsiye edilir

Mineçiçeği (kanotu) :
Mineçiçeğigiller familyasından; gövdesi dört köşeli, sapsız yaprakları tüylerle örtülü, otsu bitki veya ağaçcıktır Çiçekleri başak durumundadır Renkleri eflatun veya bazen de alacalıdır Yurdumuzda yetişen verbana officinalis denilen türü 30-80 cm boyunda, bir veya birçok yıllık otsu bir bitkidir Otsu kısmı ve kökü glikozit, tanen ve acı bir madde ihtiva eder

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Yorgunluğu ve uykusuzluğu giderir İştah açar İdrar söktürür Terletir Baş, bel ve mafsal ağrılarını dindirir Göğüs ve kulak ağrılarını keser Romatizma, lumbago, siyatik ve nikriste faydalıdır

Miskçiçeği (eşekkulağı) :
İkiçenekliler sınıfının, Dipsacaceae familyasından güzel kokulu bir bitkidir

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Vücuda rahatlık verir

Miskotu (amberçiçeği) :
İkiçenekliler sınıfından; 50-100 cm boyunda, sarımtırak renkli, güzel kokulu bir bitkidir Yapraklarında şekerler, uçucu yağ, A ve B vitaminleri vardır Çiçekli dalları kullanılır

Faydası :
Vücuda kuvvet verir Sinirleri uyarır Aybaşı tutukluğunu giderir İştah açar Safra ifrazatını artırır

Misvak (salvadore persica) :
İkiçenekliler sınıfının, salva doraceae familyasından, Doğu Afrika'dan Hindistan'a kadar uzanan bölgelerde yetişen küçük bir step ağacıdır Odunu çok liflidir Dallarının ucundaki kısım diş fırçası yerine kullanılır Meyvesi de yenebilir

Faydası :
Dişleri temizler Diş etlerini kuvvetlendirir Ağız kokusunu giderir

Muşmula (beşbıyık) :
Gülgiller familyasından; kış aylarında yaprak döken, eğri büğrü övdeli, dallı budaklı küçük bir ağaçtır Çiçekleri beyaz veya pembe renklidir Meyvesi, buruk ve hoşa gitmeyen bir tattadır Etlidir 5 bölmesi vardır İyice olgunlaştıktan sonra yenir

Faydası :
Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine yardım eder Bağırsakların iyi çalışmasını sağlar İncebağırsak iltihabı, ishal ve dizanteriyi giderir Kan dolaşımını düzenler Sinirleri güçlendirir Mide hastalıklarında faydalıdır Lumbago ve nikriste kullanılır Ana karnındaki ceninin düşmesini önler

Muz (musa) :
Muzgiller familyasından; sıcak bölgelerde yetişen, çok yıllık ve çok büyük bir otsu bitki cinsidir Yurdumuzda Antalya ve Anamur çevresinde yetiştirilir Muz ağacının gövdesi; toprak altında kök-sap veya soğan halinde bulunur Yaprakları bu kök-saptan çıkar Tabandaki çiçekleri meyve verir Meyvelerin tamamı sarkık bir sapın üzerinde toplu halde bulunur Nişasta ve şeker bakımından zengindir Lezzetlidir Fırında veya güneşte kurutulduğu zaman çok besleyici bir un verir

Faydası :
Vücudun ihtiyacı olan bütün maddeleri karşılar Kemiklerin gelişmesini sağlar Nekahat devresini kısaltır Sinir zafiyeti ve yorgunluğu giderir Böbrek ve mafsal iltihabında, bağırsak hastalıklarında faydalıdır Müzmin kabızlık çekenler fazla yememelidir

Mürsafi (mürrisafi) :
Burseraceae familyasından; çeşitli balsam ağaçlarından elde edilen reçine sakızıdır Güzel kokusu vardır İlkçağlardan beri kullanılır Kokusu kuvvetli, tadı acıdır

Faydası :
Spazmları giderir Uyarıcıdır Aybaşı tutukluğunu giderir

Mürver (patlangıç) :
Hanımeligiller familyasından; türlerinin çoğu Kış aylarında çiçekleri döken çalı veya ağaçcık halinde odunsu, ender olarak da otsu karakterde olan bir bitki cinsidir Sürgünlerinin geniş bir özü vardır Tomurcukları bol sayıda pullarla örtülmüştür Çiçekleri beyazdır Meyveleri kabuksuz tane şeklindedir 20 kadar türü vardır Yurdumuzda doğal olarak bulunur Yaprakları uçucu yağ, şekerler ve bazı organik asitler taşır Meyvelerinde acı madde, tanen, şekerler, valerian asidi ve bol miktarda renk maddesi bulunur Yapraklar ve meyveler müshil olarak kullanılır Köklerinde müshil tesiri vardır Çiçekleri terletici ve hafif yatıştırıcıdır Kullanılan kısımları; yaz aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Kabızlığı giderir Ateşi düşürür Vücuda rahatlık verir İdrarı çoğaltır Anne sütünü artırır Nezlede faydalıdır Güneş yanıklarında da faydalıdır

N

Nane (mentha) :
Ballıbabagiller familyasından; nemli yerlerde yetişen, genellikle tüylü ve çok kokulu otsu bir bitki cinsidir Başak biçiminde beyaz, pembe veya morumsu çiçekleri vardır Güzel kokuludur

Faydası :
Hazmı kolaylaştırır Gaz söktürür Karaciğer yetersizliğini giderir Safra akışını düzenler Mide ağrılarını keser Bağırsak spazmını giderir Nefes almayı kolaylaştırır Astım, grip, bronşit ve öksürükte faydalıdır Sinirleri kuvvetlendirir Sükunet verir Heyecanları ve korkuyu yatıştırır Kusmaları önler Migren, uykusuzluk ve baş dönmelerinde faydalıdır El ayak titremesi, dil tutukluğu, felç ve uykusuzlukta kullanılır Kalbi kuvvetlendirir Sinirsel kalp çarpıntılarını keser Erkeklerde ruhsal kaynaklı iktidarsızlığı giderir Anne sütünü artırır Aybaşı kanamalarının muntazam ve ağrısız olmasını sağlar Sütle şişen memelerin şişini indirir Soğuk algınlığında faydalıdır Bağırsak solucanlarının düşürülmesinde yardımcı olur İdrar söktürür Mide ülseri ve gastrit olanlar fazla kullanmamalıdır Şekercilik, likörcülük, lavantacılık ve eczacılıkta kullanılır

Nar (rümman) :
Nargiller familyasından; Akdeniz bölgesinden Japonya'ya kadar kültür ve yabani olarak da yetişen canlı kırmızı çiçekli, dört köşe dallı, hafifçe dikenli bir ağaçcıktır Yaprak kenarı ve sapı kırmızımtıraktır Çiçekleri parlak kırmızıdır Meyvesi (Nar); portakal büyüklüğünde, esmer kırmızı renkli, çok tohumludur Yenen kısmı, tohumlarının etli ve bol usareli kısmıdır Ağacın gövde, kök ve dal kabukları; nişasta, mannit, reçineli maddeler, asitler, tanen, punicin ve olkoloidler taşır Nar kabuğundan yapılan ilaçlar tenya düşürmek için kullanılır

Faydası :
Vücudu kuvvetlendirir İshali keser Burun poliplerine faydalıdır Şerit düşürür Kalbi kuvvetlendirir Zayıflara faydalıdır Mide ve bağırsak hastalığı olanlar, küçük çocuklar ve hamileler fazla kullanmamalıdır

Nergis (narcissus) :
Nergisgiller familyasından; soğanı zehirli bir bitkidir Baharda çiçekleri ilk açan bitkilerdendir Çiçeği, çıplak bir sapın ucunda biraz eğik durur Birçok türü vardır

Faydası :
Kusturucu olarak kullanılır Sarada da faydalıdır Fazla miktarda kullanılmamalıdır

Nevruzotu (linaria) :
Sıracagiller familyasından; düzensiz çiçekli otsu bir bitkidir Çiçekleri aslanağzına benzer En güzel türü mor çiçekli nevruzotudur

Faydası :
Balgam söktürür Kanı temizler

Nilüfer (suzambağı) :
Nilüfergiller familyasından nymphaea ve nuphar cinsinden su bitkilerine verilen genel addır

Faydası :
Kalbi kuvvetlendirir Ağrıları dindirir Sinirleri yatıştırır

Nişasta (starch) :
Buğday, arpa, yulaf, pirinç, mısır gibi tahılların tanelerinden ve patatesten özel yöntemlerle elde edilen unumsu bir maddedir Sıcak suda nişasta peltesi denilen jelatinimsi bir kütle haline gelir

Faydası :
Güzellik maskelerinde, eczacılıkta ve çamaşırları kolalamakta kullanılır Aynı zamanda iyi bir besindir Tentürdiyot zehirlenmesinde çok faydalıdır Lapası deri ve göğüs hastalıklarında kullanılır İltihapları giderir Cilt hastalıklarında kaşıntıları keser Banyo suyuna karıştırılıp yıkanılırsa cildi yumuşatır

Nohut (cicer arietinum) :
Baklagiller familyasından 50 cm kadar boyunda, vatanı Akdeniz kıyıları olan, sarımtırak çiçekli, bir yıllık bir tarım bitkisidir Sebze ve tane olarak yenir Leblebi yapılır

Faydası :
Vücudu kuvvetlendirir Anne sütünü arttırır

O- Ö

Okaliptus (sıtma ağacı) :
Mersingiller familyasından; Anavatanı Avusturalya olan, her zaman yeşil bir ağaç cinsidir Bazılarının boyu 150 m'ye ulaşır Ender olarak ağaçcık şeklinde bulunur Çiçekleri beyaz-sarı veya kırmızı renktedir Meyvesi tepeden 4-5 yarıkla açılan kapsüldür Odunu sert ve reçinelidir Yapraklarında uçucu yağ, reçineler, acı madde ve tanen vardır Uçucu yağı çok miktarda sineol taşır Yurdumuzda Güneydoğu Anadolu'da yetiştirilir 160'dan fazla türü vardır

Faydası :
Öksürüğü keser Solunum yolları hastalıklarında faydalıdır Boğaz ve burun iltihaplarını giderir Göğsü yumuşatır Nezlede faydalıdır Ateşi düşürür Vücudu kuvvetlendirir Bronşite ve diğer solunum yolları hastalıklarında faydalıdır İdrar yollarını temizler Astım ve Veremde faydalıdır Sıtmanın önünü alır Basur memelerinden kaynaklanan şikayetleri giderir

Oltuotu (pembe pireotu) :
Bileşikgiller familyasından; Doğu Anadolu'da yetişen, 60 cm kadar boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir Gövdesi dik ve seyrek tüylüdür Çiçekleri dil biçiminde olup, gül rengindedir İçeriğinde 'piretrin' vardır Kuvvetli bir böcek öldürücüdür

Faydası :
Bit, pire, tahtakurusu gibi böceklerin öldürülmesinde kullanılır

Ödağacı (agalloch) :
İkiçenekliler sınıfının, thymelaeaceae familyasından; Doğu Asya ve Malaya adalarında yetişen bir ağaçtır Yaz, kış yapraklarını dökmez Meyveler, armut biçimindedir Ağacın odunu ve kabuğu yarılınca, hoş bir koku verir

Faydası :
Çoğunlukla tütsü yapmakta kullanılır

Öküzgözü (dağkestanesi) :
Bileşikgiller familyasından; çayır ve ormanlarda yetişen, papatyayı andıran, çok yıllık bir bitkidir Kömeçleri turuncu-sarıdır Çiçekleri kullanılır

Faydası :
Kusturucudur Sinir sistemini çok şiddetli bir şekilde uyarır Haricen kullanıldığı takdirde romatizma ağrılarını dindirir, yaraları iyileştirir Fazla miktarda kullanılmamalıdır

Ökseotu (gökçe) :
Ökseotugiller familyasından; genç sürgünleri yeşil, ufak çalı halinde bir bitkidir Adi ökseotu ve Zeytin ökseotu yurdumuzda doğal olarak yetişir Yapraklarında tanen, urson, inosit, saponin ve viscine adı verilen gayet yapışkan, elastiki, yumuşak bir reçine vardır

Faydası :
Yüksek tansiyonu düşürür Nabzı yükseltir Kalbin atışlarını artırır Damar kireçlenmesinde faydalıdır Sara ve Akciğer kanamalarında kullanılır Spazmları giderir Hazmı kolaylaştırır Fazla kullanıldığı takdirde zararlıdır Bilinci uyuşturur Adaleleri zayıflatır ve ishal yapar

Öksürükotu (tussilago farfara) :
Bileşikgiller familyasından; yurdumuzda gevşek topraklı ve nemli sırtlarda yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları dairemsi-köşeli, etlice ve alt yüzü sık tüylü, beyaz görünüştedir Yapraklarında müsilaj, acı bir glikozit, tanen, inülin, şekerler ve fitosterol vardır Çiçeklerinde de aynı maddeler ve bunlara ilave olarak da uçucu bir yağ vardır Ev ilaçlarında yaprakları ve çiçekleri kullanılır

Faydası :
Öksürüğü keser Balgam söker Diğer solunum yolu hastalıklarında da yumuşatıcı olarak faydası görülür

P

Pamuk (gossypium) :
Ebegümecigiller familyasından, lif ve yağ elde etmek maksadıyla ekilen otsu veya odunsu bir bitkidir Gövdesi dik, dallanmış ve çok tüylüdür Yaprakları uzun saplıdır Meyvesi 3-5 gözlü bir kapsüldür Her gözün içinde siyahımsı renkli, oval ve üzeri, uzun, sık ve beyaz tüylerle örtülü 5-10 tane tohum vardır Birçok türü vardır Yurdumuzda koza veya yerli türü yetiştirilir

Yerli pamuk 75-80 santimetre boyunda, yan dalları, kısa, gövde ve yaprak sapları siyah benekli bir türdür Haziran-Temmuz aylarında sarı çiçekler açar Çiçekleri çabuk solar ve ceviz iriliğinde koza yapar Kozalar olgunlaştıktan sonra hasat yapılır Tohumlarının çevresinde meydana gelen ince, yumuşak teller işlenerek hidrofil pamuk yapılır Çiğit denilen pamuk tohumlarından pamukyağı elde edilir Hekimlikte kök kabukları ve yaprakları kullanılır

Faydası :
Kabızlığı giderir Ateşi düşürür Aybaşı yokluğunu giderir Adet kanı söktürür

Pancar (beta vulgaris) :
Ispanakgiller familyasından; ince köklü, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir Yem pancarı, sebzelik pancar ve şeker pancarı gibi çeşitleri vardır
Kırmızı pancarın kökleri toparlak bir yumru şeklindedir Sebze olarak kullanılır Şeker pancarının kökleri toparlak bir yumru şeklindedir İçeriğinde sakaroz vardır

Faydası :
Kırmızı pancar, Karaciğer'in muntazam çalışmasını sağlar İdrar söktürür Kansızlığı giderir Şeker hastalığı ve vereme karşı korur Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir Sinirleri yatıştırır Vücudu kuvvetlendirir

Papatya (matricaria chamomilla) :
Bileşikgiller familyasıından; Nisan-Eylül aylarında çiçek açan, 25 cm kadar boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları ince parçalı olup, sapsızdır Çiçeğinin orta kısmı sarıdır Kenarlarında 12-20 tane dil biçiminde beyaz renkli çiçek vardır Çiçeklerin içeriğinde acı madde, tanen ve glikozitler vardır Meyvesi sarımtırak esmer renkli bir uçucu yağ taşır Yaz aylarında toplanıp, kurutulur

Faydası :
Ateşi düşürür Ağrıları keser Spazm çözer Terletir Sinirleri yatıştırır Bağırsak gazlarını giderir Vücuda rahatlık verir Boğaz bademcik ve diş etlerinin iltihaplarını giderir Bel ve baş ağrılarını geçirir Saçları sarartmak için de kullanılır
Papatyayağı spazm giderir Ağrıları dindirir Mikropları öldürür Sinirleri yatıştırır

Patates (solanum tuberosum) :
Patlıcangiller familyasından; yer altındaki yer altındaki yumruları yenen otsu bir bitkidir Yeşil kısımlarında, renksiz filizlerinde ve yeşilimsi yumrularında Solanin denilen bir madde vardır İçeriğinde bol miktarda nişasta, B ve C vitaminleri bulunur

Faydası :
Şeker hastalarına faydalıdır Susuzluğu giderir Mide ve Onikiparmak ülserinde yararlıdır Karaciğer şişliğini giderir Safra akışını kolaylaştırır Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Damar sertliğine faydalıdır Sert bir şey yutulduğunda yabancı maddenin zarar vermeden çıkmasını sağlar El ve ayak çatlaklarında faydalıdır Skorbüt hastalığını önler Kandaki şeker seviyesini düşürür Kanı temizler Kansere karşı korur

Patlıcan (badincan) :
Patlıcangiller familyasından; kalın saplı, uzunca yapraklı, iri mor meyveli, bir yıllık otsu bir bitkidir Birçok çeşidi vardır İçeriğinde A vitamini, fosfor ve bazı esanslar vardır

Faydası :
Kansızlığı giderir Karaciğer ve Pankreasın muntazam çalışmasını sağlar İdrar söktürür Kilo vermeye yardımcı olur Böbrek yanması ve ağrısını keser Sinirleri yatıştırır Kalp çarpıntısını giderir Cilt hastalıkları, şeker, mide bağırsak ve karaciğer hastalıkları aşırı derecede olanlar patlıcan yememelidir

Pazı (yabani ıspanak) :
Ispanakgiller familyasından; kırlarda kendiliğinden yetişen veya bahçelerde yetiştirilen otsu bir bitkidir Yaprakları iri ve çok, kökleri dallı ve az etlidir Yapraklarında bol miktarda A ve C vitamini vardır

Faydası :
İdrar söktürür İdrayollarında hissedilen yanmayı giderir Haşlanmış yaprakların suyu kabızlığı giderir Yaprakları yanık, apse, şişlikler ve basur memelerinden doğan şikayetleri giderir

Pelin (pelinotu) :
Bileşikgiller familyasından; boş arazilerde kendiliğinden yetişen, çok acı ve keskin kokulu otsu bir bitkidir Saksılarda da yetiştirilir Birçok türü vardır

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürür Adet söktürür İştah açar Mideyi kuvvetlendirir Ateşi düşürür Fazla miktarda alındığı takdirde zehirler

Peygamberçiçeği (mavi kantoron) :
Bileşikgiller familyasından; özellikle ılık bölgelerdeki tahıl tarlalarında yetişen bir bitkidir Çiçekleri mavi veya menekşe rengindedir

Faydası :
İştah açar İdrar söktürür Nikris hastalığında faydalıdır Böbreklerdeki kumun dökülmesine yardımcı olur Bazı göz hastalıklarında kullanılır Ağrıları keser Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar Fazla miktarda kullanıldığı zaman kalbe zarar verir

Pırasa (allium porrum) :
Zambakgiller familyasından; sebzelik bir bitkidir Soğanı uzun ve göbeklidir Yazın ürün almak için ilk baharda veya güz aylarında; kış mevsiminde ürün almak için ise yaz aylarında ekilir Yurdumuzda kamış pırasası ve kara pırasa denilen çeşidi çok yetiştirilir

Faydası :
İdrar söktürür Şurubu göğsü yumuşatır, öksürüğü keser İştahsızlığı giderir Mide rahatsızlıklarına iyi gelir Romatizma, mafsal ağrıları, damar sertliği, böbrek hastalıkları, üremi ve idrar tutukluğunda faydalıdır Böbreklerdeki kum ve taşların düşürülmesine yardımcı olur Suyu yüzdeki sivilce ve lekelere faydalıdır Sinirleri kuvvetlendirir Kabızlığı giderir Basur memeleri için faydalıdır Arı sokmasında da kullanılır

Pirinç (oryza sativa) :
Buğdaygiller familyasından; sıcak bölgelerde yetiştirilen bir bitkidir Her başakçığında bir çiçek vardır Tanesi burada meydana gelir İçeriğinde bol miktarda nişasta ve vitaminler vardır Pirinç kabuğundan tabii phytine elde edilir Bu madde, gelişmeye yardımcı olur Zihin açıklığı sağlar

Faydası :
Vücuda gerekli olan kaloriyi sağlar Yüksek tansiyonu ve fazla üre miktarını düşürür İshali keser Kaynatılması ile elde edilen su ishal kesici olarak kullanılır Unu, yaraları kurutmak maksadıyla kullanılır

Portakal (citrus aurantium var) :
Turunçgiller familyasından bir ağaçtır Boyu 2-10 m arasında değişir Yaprakları sert dayanıklı ve düz kenarlıdır Meyvesi C vitamini bakımından zengindir Kabuğunun altında sarımtırak, bazılarında ise kırmızı renkte sulu ve dilimli bir öz bulunur Kabuklarından portakal esansı elde edilir Eczacılıkta ve gıda sanayiinde kullanılır Çiçeklerinden de portakal çiçeği esansı yapılır

Faydası :
Çiçeklerinin kaynatılmasıyla elde edilen su, spazm giderir Kabuklarından yapılan şurup ise, mide hastalıklarında kullanılır Damar sertleşmesini ve felci önler Soğuk algınlığı, grip ve nezlede faydalıdır Yorgunluğu ve sinir bozukluğunu giderir Cildin güzel olmasını sağlar Kansızlığı giderir Hazmı kolaylaştırır Karaciğeri çalıştırır ve safra ifrazatını artırır Ateşi düşürür Nekahat devresini kısaltır Vücuda enerji verir Şeker hastalarına faydalıdır Susuzluğu giderir Zayıflatıcıdır Mide hastalıklarından şikayet edenler portakal yememelidir

R

Ratanya (krameria triandra) :
Baklagiller familyasından; Amerika'da yetişen ve birçok türü olan bir bitkidir Kökü toz haline getirilip, kullanılır Çiçekleri kırmızı; yaprakları uzun, ince ve uçları dilimlidir

Faydası :
Şurubu; ishali keser Bağırsak iltihaplarını giderir Basur memelerine karşı pomad ve fitil olarak kullanılır

Ravend (ışgın) :
Karabuğdaygiller familyasından; büyük yapraklı, çok yıllık bir bitki cinsidir Sebze veya süs bitkisi olarak da yetiştirilen türleri vardır Doğu Anadolu bölgesindeki yüksek yerlerde ışgın denilen türü yetişir Boyu 150 cm kadardır Mayıs - Haziran aylarında çiçek açar Yaprakları dairemsi, kenarları ince dişli, yüzeyi pürüzlü ve serttir Kökleri ilaç yapımında kullanılır Taze sürgünleri ve genç yapraklarından da sebze olarak faydalanılır İçeriğinde Tanen vardır Kokusu kendine hastır Tadı acıdır

Faydası :
İştah açar, vücudu kuvvetlendirir İshali keser Mide ve bağırsak gazlarını giderir İdrarın rengini sarıya boyar Çok miktarda kullanılırsa ishal yapar

Raziyane (rezene) :
Maydanozgiller familyasından; Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilen 2 veya çok yıllık otsu bir bitkidir Boyu 1-1,5 metre kadardır Yaprakları saplı, almaşık dizilişli ve tüysüzdür Gövdesi dik, silindir şekilli ve tüysüzdür Sarı renkli çiçekleri şemsiye görünümündedir Meyveleri silindirik, 11 milimetre kadar boyunda ve 4 milimetre kadar kalınlıktadır Renkleri yeşilimsi esmerdir Meyveleri, müsilaj, şeker, nişasta, tanen sabit ve uçucu yağ taşır İlaçlarda tohumları ve kökü kullanılır

Faydası :
Mide ve bağırsak gazlarını giderir Sinirleri ve ağrıları yatıştırır İştahi açar İdrar söktürür Anne sütünü artırır Boğmaca, dalak hastalıkları ve idrar zorluğunda faydalıdır Kansızlığı giderir Kan çıbanı ve göz zafiyetinde de kullanılır Kalp hastalıkları, romatizma ve üremide faydalıdır Bronşları boşaltır

Roka (eruca sative) :
Turpgiller familyasından; sapı tüylü, 40 cm kadar boyunda bir bitkidir Çiçekleri sapın ucundadır Rengi beyaza çalar, üzeri mor damarlıdır Çok kokuludur Yaprakları almaşık dizilişlidir

Faydası :
İdrar söktürür Karında biriken suyu boşaltır Kanın temizlenmesine yardımcı olur Sıtma ateşini düşürür Mafsal iltihaplarını giderir Karaciğer ve dalak hastalıklarında faydalıdır Safrayı boşaltır Sarılığı keser Karaciğer ağrısını giderir İştah açar, hazmı kolaylaştırır Cinsel gücü arttırır

S - Ş

Safran (zaferan) :
Süsengiller familyasından; yurdumuzda da yetiştirilen, 10-15 cm boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir Etli, yuvarlak, kaidesi yassı, 4 cm kadar çapında, üstü esmer renkli ve zarımsı pullarla kaplı, alt tarafında da kök parçaları bulunan bir soğanı vardır Yaprakları uzun ve koyu yeşildir Çiçekleri mor renklidir Sonbahar mevsiminde yapraklardan önce açar Meyvesi kapsül şeklindedir ve sonbahar aylarında meydana gelir İçeriğinde; şekerler, organik asitler, krosin ve uçucu yağ vardır Tepeciklerinden elde edilen toz; renk, tat ve koku verici olarak kullanılır

Faydası :
Vücuda kuvvet verir Sinirleri uyarır Aybaşı gecikmelerinde faydalıdır Rahim hareketlerini arttırır İştah açar Sinir zayıflığını giderir Öksürük, bronşit ve astımda faydalıdır Fazla miktarda kullanılmamalıdır Hamilelerin de kesinlikle kullanmaması gerekir

Sakızağacı (mastaki) :
Antepfıstığıgiller familyasından; Akdeniz kıyılarında yetişen, 4 m kadar boyunda, sık dallı, çalı görünümünde, kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır Çiçekleri küçük ve kırmızı renklidir Meyvesi ufak, yuvarlak ve sivri uçludur Başlangıçta kırmızı renkli iken sonradan siyaha dönüşür Dal ve gövdesinden sakız elde edilir

Faydası :
Midenin düzenli çalışmasını sağlar Tükürük salgılanmasını artırır Çene kaslarını güçlendirir Diş etlerini temizler

Salep (sahlep) :
Salepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir Kökünde 2 tane yumru vardır Gövdesi, dik ve silindirimsidir Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir Kullanılan yeri köklerindeki yumrularıdır Yurdumuzda bir çok çeşidi vadır Salep yumruları müsilaj, glikoz ve uçucu bir yağ taşır

Faydası :
Göğsü yumuşatır Öksürük ve bronşitte faydalıdır Kabızlığı giderir Basur memelerinde faydalıdır Zihni çalışma gücünü arttırır Kalbi kuvvetlendirir Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Vücudun ısınmasını sağlar Cinsel gücü artırır

Sandalağacı (kalanga) :
Sandalgiller familyasından; küçük boylu bir ağaçtır Hindistan ve Malakka'nın dağlık bölgelerinde yetişir Yaprak dökmez Yaprakları karşılıklıdır Çiçekleri sarımtırak kırmızıdır Meyveleri kiraz büyüklüğünde olup, siyah renklidir Odunu sarımtırak renktedir ve kokuludur Bu odundan uçucu bir yağ olan santal esansı çıkarılır Hekimlikte kullanılır

Faydası :
İdraryollarındaki mikropları giderir

Saparna (smilax) :
Zambakgiller familyasından; tırmanıcı ve dikenli gövdeli, yeşilimsi çiçekli, çok yıllık bir bitkidir Yaprakları kalp şeklindedir Çiçekleri şemsiye durumundadır Kökünde tanen ve saponin bulunur Birçok türü vardır Yurdumuzda nemçe saparnası, Anadolu saparnası bulunur

Faydası :
Terletir Kanı temizler Cilt hastalıklarında faydalıdır Frengide kullanılır

Sarıot (düğünçiçeği) : Centiyangiller familyasından; gök yeşili renginde bir bitkidir Nemli kumsallarda yetişir Sapı ince, yaprakları dipten çifter çifter bitişiktir Çiçekleri sarıdır Karadeniz bölgesinde bulunur

Faydası :
Ateşi düşürür Asabi ağrıları dindirir Romatizmada faydalıdır

Sarısabır (azvay) :
Zambakgiller familyasından 180 kadar türü bulunan ve tropikal bölgelerde yetişen bir bitkidir Bazan sapsız küçük bitkiler, bazan da dallı budaklı ağaçlar halinde bulunur Yaprakları kalın ve etli olup, rozet şeklindedir Çiçekleri yeşilimsi, sarı veya donuk kırmızıdır Çoğu zaman üç renklidir Yaprakları kesildiği zaman acı bir su çıkar Pankima denilen bu su; hekimlikte kullanılır Yurdumuzda da bulunur

Faydası :
Kabızlığı giderir Mide hastalıklarında faydalıdır Vücudu kuvvetlendirir Yanıkların sebep olduğu sancıları keser Sirke ile karıştırılıp, saç diplerine sürülürse, dökülmelerini önler Tavsiye edilen miktardan fazla kullanılmamalıdır Mesane ve rahim hastalıklarından şikayet edenlerin de kesinlikle kullanmaması gerekir

Sarmaşık (hedera) :
Sarmaşıkgiller familyasından; tırmanıcı yeşil odunsu bir bitkidir Meyvesi etli, yuvarlak ve üzümsüdür Yurdumuzda; adi sarmaşık ve kafkas sarmaşığı olmka üzere 2 çeşidi vardır Yaprak ve meyvelerinde heederin denilen zehirli bir madde vardır

Faydası :
Haricen yaraların tedavisinde kullanılır

Sarmısak (tüm) :
Zambakgiller familyasından; bütün kısımları keskin kokulu, 30-100 cm yüksekliğinde, otsu bir bitkidir Toprak altında iri bir soğanı vardır Çiçekleri beyazımsı pembedir Yaprakları uzun, yassı, paralel damarlı ve sivri uçlu olup, gövdeyi sarmıştır Soğanı özel kokulu uçucu bir yağ, şekerler, A, B, C, P vitaminleri içerir Yağında alliin denilen bir madde vardır

Faydası :
Yüksek tansiyonu düşürür İştah açar Solunum ve hazım sistemindeki mikropları öldürür Grip, tifo ve difteri gibi salgın hastalıklar sırasında faydalıdır Hazmı kolaylaştırır Kabızlığı giderir Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Kanı temizler Kalp adalelerini kuvvetlendirir Böbreklerin normal çalışmasını sağlar Karında ve bacaklarda toplanan suyun boşalmasında yardımcı olur Romatizma ve mafsal iltihaplarında faydalıdır Damar sertliğini önler Ateşi düşürür Arpacık ve basur memelerinde faydalıdır Zehirlenmelerde kullanılır İdrar tutukluğunu giderir Zehirli hayvan sokmasında da faydalıdır Saçların uzamasına da yardımcı olur

Sarımsak otu (alliarie) :
Turpgiller familyasından; dik saplı, küçük beyaz çiçekli bir bitkidir Oluşturulduğu zaman sarımsak kokusu verir Hemen hemen her yerde bulunur

Faydası :
Temriye uyuz ve yaraların tedavisinde kullanılır

Sassafras (bois de sassafras) :
Defnegiller familyasından bir ağaçtır Biri Amerika'da diğeri de Çin'de olmak üzere iki türü vardır Köklerinden, lavantacılıkta kullanılan sagrol esansı elde edilir Kurutularak toz haline getirilen yaprakları baharat olarak kullanılır

Faydası :
Sassafrasın kökleri terletici olarak kullanılır

Semizotu (semizebe) :
Semizotugiller familyasından; bir yıllık otsu bir bitkidir Gövdesi toprak üzerine yatık, yaprakları sapsız ve etlidir Yenilen kısmı, küçük, yuvarlak yeşil yaprakları ve körpe saplarıdır C vitamini ve Demir bakımında zengindir İçeriğinde kuzukulağı asidi bulunduğundan tadı biraz mayhoştur

Faydası :
Mide ve bağırsak kanamalarında ve kanlı idrarda faydalıdır Kanı temizler Vücuda serinlik verir Şeker hastalarının susuzluğunu giderir İdrar söktürür Kabızlığı giderir Zayıflamaya faydalıdır Dalak hastalıklarında şikayetleri geçirir Uykusuzluk, sinirlilik ve zihin yorgunluğunda faydalıdır Lapası, yanık ve apsede rahatlık verir

Servi (selvi) :
Servigiller familyasından; genellikle kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır Birçok çeşidi vardır Adi servi 20-30 m kadar boy alabilen, sütun şeklinde bir servi türüdür Kabukları ince ve düzgün, uzun çatlaklıdır Yaprakları koyu yeşil renklidir Sürüngenlerinin ucunda, 3 cm kadar çapında, esmer renkli kozalağı vardır Dal ve yapraklarından elde edilen uçucu yağın içeriğinde, tanen ve servi kafurusu vardır Hekimlikte kozalalar kullanılır

Faydası :
İshali keser Kanamaları durdurur Şeker hastalığında da faydalıdır Saçları kuvvetlendirmekte ve diş ağrılarını dindirmekte de kullanılır

Sığırkuyruğu (verbascum) :
Sıracagiller familyasından; yüksek boylu, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir Yurdumuzda 200 kadar türü vardır Sık tüylüdür Yaprakları tabanında toplanmıştır Çiçekleri çok çabuk dökülür Sarı veya kırmızımsı renktedirler Büyüksığırkuyruğu denilen türünün içeriğinde; şeker, sabit ve uçucu yağ, müsilaj, reçine, saponin ve renkli maddeler vardır

Faydası :
Göğsü yumuşatır Balgam söktürür Bronşitte faydalıdır

Sıracaotu (scrophuiaria) :
Sıracagiller familyasından; pis kokulu, çok yıllık otsu bir bitkidir Boğumlu sıracaotu ve köpeksıracaotu en yaygın olan türlerdir

Faydası :
Lapası sıraca tedavisinde kullanılır

Sinameki (cassia) :
Baklagiller familyasından; bütün sıcak bölgelerde yetişen, sarı çiçekli otsu veya ağaçsı bir bitkidir 400'den fazla türü vardır Çiçekleri, yapraklarının dibinden çıkar Uzun salkım şeklindedirler Meyvesi, baklaya benzer Basık silindirimsi, odunsu ve sert kabukludur

Faydası :
Kuvvetli müshildir Kolit ve spastik kabızlıkta kullanılmaz Bulantı ve kusma yapabilir Sütlü kahveyle içilmesi daha kolaydır

Sinirliyaprakotu (sinirotu) :
Sinirotugiller familyasından; bir veya çok yıllık otsu bir bitkidir Birçok yabani türü vardır

Faydası :
İdrar söktürür Yaraları iyileştirir Cerahatı boşaltır Nasırların sökülmesinde kullanılır

Soğan (basaliye) :
Zambakgiller familyasından; yumrumsu ve yeşil yaprakları kullanılan keskin kokulu, acı bir otsu bitkidir Bileşiminde uçucu ve sabit yağ, şekerler, fermentler ve amino asitler vardır

Faydası :
İdrar söktürür Vücutta biriken zararlı maddeleri ve suyu atar Romatizma, mafsal iltihabı, idrar tutukluğu, damar sertliğinde faydalıdır Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur Zayıflamayı sağlar Böbrek ağrısını dindirir Zihin yorgunluğunu dindirir Baygınlığı geçirir Prostat bezinin hastalanmasını önler İktidarsızlıkta faydalıdır Cinsel gücü artırır Egzama ve diğer cilt hastalıklarında faydalıdır Öksürük söktürür, bronşları temizler Astım nöbeti, akciğer hastalıkları, grip ve soğuk algınlığında faydalıdır Kandaki şeker seviyesini düşürür Şeker hastalarında faydalıdır Kolera ve veremde bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur İhtiyarlamayı geciktirir İştah açar Kalbi kuvvetlendirir Koroner damarları genişletir Cerahatlerin boşalmasına yardımcı olur Dolama ve arpacıkta da faydalıdır

Solucanotu (tanacetum vulgare) :
Bileşikgiller familyasından; Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesinde doğal olarak yetişen bir bitkidir Taze bitkinin çiçekleri kullanılır

Faydası :
Bağırsak solucanlarını düşürür

Soyafasulyesi (soja hispida) :
Baklagiller familyasından; 1 - 1,5 m boyunda, bir yıllık otsu bir tarım bitkisidir Çiçekleri menekşe sarısı rengindedir Tohumu küre şeklinde, üzeri pürtüksüzdür Bir yanında siyah leke vardır Besleme gücü yüksek bir gıdadır

Faydası :
Vücudun geliişmesini sağlar Şeker hastaları için faydalıdır Sinirlerin ve adalelerin güçlenmesini sağlar Zihin yorgunluğunda faydalıdır Nekahat devresinin kısalmasını sağlar Guatr olanlar kullanmamalıdır

Söğüt (bid) :
Söğütgiller familyasından; genellikle su kenarlarında yetişen boylu veya bodur bir ağaçtır Kışın yaprak döker Yaprak dökmeyenleri enderdir Meyveleri kapsül şeklindedir Yurdumuzda 35 kadar türü vardırDal kabuklarının içeriğinde salisin glikozidi ve tanen vardır Ev ilaçlarında kullanılır

Faydası :
Ateşi düşürür İshali keser Kanamayı dindirir Mikropları öldürür İştah açar Vücuda kuvvet verir Romatizma ağrılarını dindirir Mesane taşlarının düşürülmesine yardımcı olur Uykusuzluğu giderir Sinirleri yatıştırır Aybaşı kanamalarını düzenler

Sumak (somak) :
Antepfıstığıgiller familyasından; kışın yaprak döken veya her mevsimde yeşil kalan bir ağaçcıktır Meyvesi mercimeğe benzer 150 kadar türü vardır Birçoğu zehirlidir
Yurdumuzda derici sumağı ve boyacı sumağı doğal olarak yetişir Kokulu sumağın tentür halindeki şekli idrar tutamama hastalığında faydalıdır

Faydası :
Hazmı kolaylaştırır Hazımsızlığı ve iştahsızlığı giderir İshali keser Kandaki şeker miktarını düşürür Fazlası kabızlık yapar Tansiyonu yüksek olanlar kullanmamalıdırlar

Susam (sesanum indicum) :
Susamgiller familyasından; sıcak bölgelerde yetişen, bir yıllık, yağ veren otsu bir bitkidir Çiçekleri beyaz veya kırmızı, sarıyla karışık alacalı beyazdır Meyvesi kapsül şeklindedir Tohumları esmer veya sarı renklidir Tohumlarından susamyağı çıkarılır Tahin helvası yapımında da kullanılır Ev ilaçlarında; yaprakları ve yağı kullanılır

Faydası :
Yağı, safra taşlarının düşürülmesinde faydalıdır Karaciğer hastalıklarında kullanılır Kabızlığı giderir Cinsel gücü artırır Karın ağrısını giderir Nefes darlığı ve bronşitte faydalıdır

Suteresi (sezab) :
Turpgiller familyasından; akarsu kenarlarında yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir Gövdesi yeşil renkli, köşeli, parlak ve yatıktır Boyu 30-40 cm kadardır Kökü çoktur Çiçekleri beyazdır İçeriğinde; kükürtlü bir glikozit, sabit yağ, A, C, D vitaminleri ve mirozin vardır Ev ilaçlarında usaresi kullanılır Salata olarak da yenir

Faydası :
Sinirleri yatıştırır İdrar söktürür Vücudu kuvvetlendirir İştah açar Skorbüt tedavisinde faydalıdır Cinsel gücü artırır

Suyosunu (alga) :
Tatlı bitkiler şubesinden; genellikle suda yaşayan klorofilli bitkidir Yeşil, esmer, kırmızı ve mavi su yosunları diye sınıflara ayrılır ve değişik alanlarda kullanılırlar Soda, potas ve iyot elde edilir Tarım, sanayi ve tıpta kullanılır Bazı memleketlerde de besin olarak yenir

Faydası :
Fistüllü yaraları genişletmek için cerrahide kullanılır Dıştan tatbik edildiğinde zayıflatıcı özelliği de vardır

Süsen (iris) :
Süsengiller familyasından; Nisan - Haziran ayları arasında türlü renklerde ve güzel kokulu çiçekler açan, 30-80 cm boyunda, çok yıllık soğanlı otsu bir bitkidir Çiçekleri dalların ucunda başak şeklindedir Dış kısımları soyulup, kurutulduktan sonra menekşe kökü diye kullanılır İçeriğinde uçucu yağ, sabit yağ, müsilaj, nişasta, tanen, şeker, iridin ve reçineli maddeler vardır Yurdumuzda 20 kadar türü vardır

Faydası :
Az miktarda kullanıldığı takdirde astım ve bronşitte faydalıdır Göğsü yumuşatır Balgam söktürür Yüksek dozda kullanıldığı takdirde kusturucudur Mide ve bağırsak gazlarını giderir Vücutta biriken suyu boşaltır Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser Haricen kullanıldığı takdirde yaraları iyileştirir

Sütleğen (euphorbia) :
Sütleğengiller familyasından; süt gibi beyaz ve zehirli bir özsuyu taşıyan, bir veya çok yıllık, otsu veya odunsu bir bitkidir Yurdumuzda 60 kadar çeşidi vardır Önerilen miktardan fazla kullanılmamalıdır

Faydası :
Kuvvetli müshildir Kabızlığı giderir Sıtma ve sarılıkta da kulanılır

Sütotu (polygala) :
Sütotugiller familyasından; bir veya çok yıllık, odusu veya otsu bir bitkidir Çiçekleri kırmızı, beyaz veya mavidir Yurdumuzda polygala supina ve polygala anatolica denilen türleri vardır Kökü kullanılır Kokusu bulantı vericidir

Faydası :
Bronşitte faydalıdır Balgam söktürür Göğsü yumuşatır İdrarı çoğaltır Anne sütünü çoğaltır Yüksek dozda kullanılacak olursa kusturur

Sahtere (şahterec) :
Şahteregiller familyasından; çok parçalı yapraklı, küçük, düzensiz, beyazımtırak veya pembe renkli çiçekleri olan otsu bir bitki cinsidir 50 kadar türü vardır En önemlisi tıbbi şahtere yurdumuzda yetişirTıbbi şahtere yol kenarlarında rastlanan 20-60 cm boyunda bir yıllık otsu bir bitkidid Yaprakları mavimsi-yeşil; çiçekleri mor renklidir Bitkinin içeriğinde tanen, şeker, fumarin ve fumar asidi vardır

Faydası :
Kanı temizler Vücudu terleterek zararlı maddelerin atılmasını sağlar Damar sertliğinde faydalıdır Mide ağrısı ve mayasılda da şikayetleri giderir

Şakayık (ayıgülü) :
Düğünçiçeğigiller familyasından; otsu veya gövdesi odunlaşmış, çok yıllık bir bitki cinsidir Birçok çeşidi vardır Tıbbi şakayık; Mayıs-Haziran aylarında pembe veya kırmızı renkli çiçekler açan, 70 cm kadar boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları derin parçalıdır Kökünde; uçucu yağ, nişasta, şekerler, peanol ve peregrinin adlı bir alkoloid vardır Ev ilaçlarında kökleri kullanılır

Faydası :
Boğmaca ve öksürükte şikayetleri giderir Sara da faydalıdır Sinirleri yatıştırır Nikris ve kramplarda da faydalıdır

Şalgam (brassica napus) :
Turpgiller familyasından; toprak altında şişkin bir yumru yapan, topaç biçiminde etli ve tatlı yumrumsu, iki yıllık bir bitkidir Yaprakları parçalı ve tüylü, çiçekleri sarıdır Yurdumuzda kökü basık ve yuvarlak olanlar makbüldür İçeriğinde B vitamini ve madeni maddeler vardır

Faydası :
İdrar söktürür Romatizma ve nikriste faydalıdır Mafsal şişliklerini indirir, şikayetleri giderir Böbrek kumu ve taşının düşürülmesine yardımcı olur Apse, dolama, kan çıbanı ve donmalarda kullanılır Ergenlik sivilcesi ve egzama gibi cilt hastalıklarında faydalıdır Göğsü yumuşatır Akciğerleri ve bronşları temizler, vücuda rahatlık verir Boğaz iltihaplarını giderir Nekahat devresini kısaltır Kabızlığı giderir Vücudun hastalıklara karşı direncini arttırır Şeker hastalarının susuzluğunu giderir

Şebboy (matthiola) :
Turpgiller familyasından; güzel kokulu, kırmızı, açık sarı veya mor çiçekleri olan çok yıllık bir bitkidir

Faydası :
İdrar söktürür Kabızlığı giderir

Şeftali (prunus persica) :
Gülgiller familyasından; ılıman bölgelerde yetişen bir ağaç ve meyvesidir A provitamini bakımından zengindir

Faydası :
Çiçekleri kabızlığı giderir ve bağırsak solucanlarını düşürür Meyvesi hazmı kolaylaştırır İdrar yollarını temizler Bol miktarda idrar söktürür Kabızlığı giderir Susuzluğu giderir Ve vücuda serinlik verir Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir Safra kesesi ve böbrekler için faydalıdır

Şerbetçiotu (mayaotu) :
Kendirgiller familyasından; yurdumuzda da yetişen tırmanıcı gövdeli, çok yıllık bir otsu bitkidir Gövde ince ve serttir Yaprakları uzun saplıdır Kullanılan kısımları dişi çiçek durumları, çiçekler üzerinde bulunan salgı tüyleri ve köküdür Çiçeklerin terkibinde uçucu yağ, acı maddeler, reçineler, tanen gibi maddeler vardır

Faydası :
Vücudu kuvvetlendirir Sinirleri yatıştırır Uyku verir Şehveti azaltır İdrar söktürür Kanı temizler İştah açar Mide ağrılarını giderir Romatizma ve böbrek taşlarının sebep olduğu şikayetleri giderir Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar Bira imalinde kullanılır

Şeytanteresi (hıthıt) :
İran, Suriye, Afganistan ve Horasan dağlarında yetişen şeytanotu adlı bitkinin köküne yapılan kesiklerden akan koyu bir maddedir Sarı esmer renkli, yumuşak balmumu kıvamında reçineli zamktır

Faydası :
Bağırsak gazlarını giderir Hazmı kolaylaştırır Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur Balgam söktürür İsteri ve sinir hastalıklarında yatıştırıcı olarak kullanılır

Şİmşir (buxus sempervirens) :
Şimşirgiller familyasından; her zaman yeşil çalı veya ağaç halinde odunsu bir bitki cinsidir
Yurdumuzda yetişen adi şimşir; çoğunlukla sık dallı bir çalı, bazen 10 metreye kadar boy salan bir ağaçtır Çiçekleri yeşilimsi sarıdır Yaprakları ve dallarının kabuğunda; alkoloidler, uçucu yağ, reçineli bileşikler ve tanen vardır

Faydası :
Kanı temizler Terletir, ateş düşürür ve vücudu rahatlatır Hafif derecede müshildir Karaciğer hastalıklarında kullanılır
T

Taflan (hindkirazı) :
Gülgiller familyasından; Karadeniz'in doğu kıyılarında da yetişen bir çalı veya 6 metre kadar boy atan, kış aylarında yapraklarını dökmeyen bir bitkidir Çiçekleri küçük ve beyaz renklidir Salkım halinde toplanmışlardır Meyvesi zeytin büyüklüğündedir Taze yapraklarında şeker, tanen, kalsiyum oksalat ve prülaurasin adlı bir glikozit vardır Taze yapraklarından taflan suyu hazırlanır

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Bronşitte şikayetleri giderir Öksürüğü keser Spazm giderir Aybaşı gecikmelerinde de kullanılır

Tarçın (cinnamomum) :
Defnegiller familyasından; anayurdu Güney ve ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen kokulu bir ağaçtır Yaprakları derimsi ve genellikle üç damarlıdır Birçok türü vardır Kabuğu baharat olarak kullanılır

Faydası :
Ruhi sıkıntıları giderir Sürmenajda faydalıdır İştah açar Hazmı kolaylaştırır İshali keser Mide tembelliğini giderir Vücudun direncini artırır Kadınlardaki beyaz akıntıyı keser Bağırsak solucanlarının dökülmesine yardımcı olur Cinsel arzuları artırır

Tarhun (artemisia dracunculus) :
Bileşikgiller familyasından; anayurdu Sibirya olan ıtırlı bir bitkidir

Faydası :
İdrar söktürür Vücutta biriken tuz ve suyu atar Hazımsızlığı giderir Mide hastalıklarında faydalıdır Mide ve bağırsak gazlarını giderir Bağırsak solucanlarını düşürür Aybaşı kanamalarının ağrısız olmasını sağlar

Tatula (boru çiçeği) :
Patlıcangiller familyasından; 3 - 100 cm boyunda, dik gövdeli, bir yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları saplı, büyük, oval ve kenarları tam, az girintili veya lopludur Çiçekleri beyazdır Meyvesi, çok tohumlu bir kapsüldür 10 kadar türü vardır Bunlardan datura metel ve datura stramonium yurdumuzda yetişir İlaçlarda yaprakları ve tohumları kullanılır

Faydası :
Nefes darlığını giderir Astımda faydalıdır Uyuşturucudur Spazm giderir

Tavşankulağı (siklamen) :
Çuhaçiçeğigiller familyasından; toprak altında yassı ve toparlak yumruları olan çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları uzun saplı, kalp şeklinde ve açık renkli lekelidir Çiçekleri uzun saplıdır Rengi pembe, veya morumsu pembedir Hafif kokuludur Meyvesi kapsül şeklindedir Toprak altında bulunan kısmında; zamk, pektin, şeker ve saponin karakteri bir glikozit taşır Köküne, topalak kökü denir

Faydası :
Kabızlığı giderir Bağırsak solucanlarını düşürür Aybaşı kanı söktürür

Tere (lepedium sativum) :
Turpgiller familyasından; bahçeteresi, çayırteresi, kışteresi, suteresi, yabanteresi, yerteresi gibi çeşitleri olan bir bitkidir Tadı oldukça acı ve nahoş kokuludur

Faydası :
İştah açar Hazmı kolaylaştırır Bronşları temizler, öksürük söktürür Bol miktarda idrar söktürür Böbrekleri ve idraryollarını temizler Karaciğer hastalıklarında faydalıdır Safra ifrazatını arttırır Grip ve soğukalgınlığının çabuk geçmesini sağlar Cinsel istekleri kamçılar Vücudun hastalıklara karşı direncini arttırır Kansızlığı giderir Kanı temizler Kandaki şeker miktarını düşürür Sinirleri yatıştırır Sigaranın zararlarını azaltır Suyu, saç dökülmesini ve kepeklenmeyi önler

Tilkiüzümü (paris incompleta) :
Zambakgiller familyasından; nemli ortamlarda yetişen, 20 - 50 cm boyunda, çok yıllık bir bitkidir Yaprakları pürtüksüz, tam, koyu yeşil renkli ve saplıdır Ezilince fena bir koku çıkarır Lezzeti acıdır Çiçekleri küçük, beyaz veya sarımsı renklidir Meyveleri, leblebi büyüklüğünde, sarıda kırmızıya ve siyaha kadar değişen renktedir Zehirlidir Kullanılan kısımları kurutulmuş yapraklarıdır

Faydası :
Uyku verir Sinirleri teskin eder Fazlası zehirler Haricen kullanılır Ağrıları dindirir

Turp (hilb) :
Turpgiller familyasından; yaprakları karşılıklı, çiçekleri beyaz, sarı veya mor renkte ve salkım durumunda bir bitkidir Meyvesi acımsı ve etlidir Beyazturp, kırmızıturp, karaturp, yabanturbu, bayırturbu gibi türleri vardır İçeriğinde C vitamini, kükürt ve iyot vardır

Faydası :
Böbreklerdeki mikropları öldürür Kum taşlarının dökülmesine yardımcı olur Karaciğeri kuvvetlendirir Karaciğer şişliğini indirir Sarılıkta faydalıdır Safra taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur Romatizma, siyatik, lumbagoda faydalıdır Astım ve bronşitte faydalıdır Öksürüğü keser Kabızlığı giderir Dişetlerini kuvvetlendirir İdrar söktürür Yatmadan önce bir bardak turp suyu içilirse, rahat bir uyku sağlar

Turunç (citrus aurantium) :
Sedefotugiller familyasından; 1-6 m boyunda, kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır Yaprakları parlak ve almaşık dizilişlidir Çiçekleri beyaz renkli ve güzel kokuludur Meyvesi küre şeklinde olup, sarı-turuncu renktedir 8-12 tane dilimi vardır Meyvesinin usaresi ekşimsi-acı lezzettedir Olgunlaşmamış meyvelerin kabuklarında uçucu yağ, C vitamini, pektin ve hesperidin vardır Çiçeklerinden turunç çiçeği esansı çıkarılır

Faydası :
Sinirleri yatıştırır Spazmları giderir Hazmı kolaylaştırır Parfümericilikte kullanılır

Tütün (nicotiana) :
Patlıcangiller familyasından, anayurdu Amerika olan bir bitkidir Gövdesi dik, silindir biçiminde, tüylü ve yapışkandır Batı Anadolu'da yabani tütün adlı türü doğal olarak yetişir Yapraklarında tanen, zamk, nişasta, reçine ve nikotin vardır Tohumları yağ bakımından zengindir Alışkanlık yapar Tiryakilik derecesine varınca; el-ayak titremesi, sinir bozukluğu, hafıza durgunluğu, migren, mide rahatsızlığı, damar sertliği, tansiyon yüksekliği, akciğer kanseri, astım ve diğer nefes yolları hastalıklarına sebep olur

Faydası :
Sigara olarak kullanıldığında hiçbir faydası yoktur

Y

Yabani enginar (kengel,kenger) :
Bileşikgiller familyasından; 2 metre kadar boyunda, çok yıllık bir bitkidir Yapraklarının ucu sivri diken şeklindedir Ev ilaçlarında; kökü ve yaprakları kullanılır

Faydası :
Mideyi kuvvetlendirir Sinirleri güçlendirir Bağırsak solucanlarını düşürür Diş ağrılarını giderir Dişeti iltihaplarını giderir Hazımsızlığı giderir

Yabani gül (köpekgülü) :
Gülgiller familyasından; 2-3 metre boyunda bir ağaçcıktır Yaprakları 5-7 parçalıdır Çiçekleri pembe veya beyazdır Olgun meyvelerine kuşburnu denir İçeriğinde şekerler, organik asitler ve C vitamini vardır

Faydası :
Kuşburnu denilen meyvesi idrar söktürür İshali keser Basur memelerine faydalıdır

Yabanmersini (ayıüzümü) :
Fundagiller familyasından; 20-50 cm boyunda çok dallı, odunsu bir bitkidir Karadeniz bölgesinin dağlarında çok miktarda bulunur Meyvelerinde; organik asitler, şekerler, pektin, tanen ve mirtilin denilen bir boya maddesi ile A ve C vitaminleri vardır Yaprakları ve meyveleri kullanılır

Faydası :
Yaprakları şeker hastalığında faydalıdır Meyvesi dizanteride etkilidir İshali keser

Yabanyasemini (sofur) :
Patlıcangiller familyasından; yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde rastlanan, 1-2 m boyunda, çok yıllık, fena kokulu bir bitkidir Haziran-Eylül ayları arasında mor renkli çiçekler açar Gövdesi sarılıcıdır Meyvesi sarımsı-kırmızıdır Dallarında dulcamarin vardır Meyveleri; solanın ve solasein taşır

Faydası :
Deri hastalıklarında kan temizleyici, hafif uyuşturucu ve romatizma ağrılarını giderici olarak kullanılır Şehveti keser Salgıları azaltır

Yakıotu (meragülü) :
Küpeçiçeğigiller familyasından; nemli yerlerde yetişen, çoğunlukla çok yıllık, ender olarak 1-2 yıllık bir bitkidir Çiçekleri pembe veya kırmızı renklidir Meyvesi uzun bir kapsül şeklindedir Yurdumuzda 21 türü vardır Bitkide tanen yağı, müsilaj ve benzerleri vardır Ev ilaçlarında; epilobium angustifolium, kıllı yakıotu, dağ yakıotu ve bataklık yakıotu kullanılır

Faydası :
Kabız ve yumuşatıcı olarak kullanılır Yaprakları yaraların üzerine konulursa, şişkinlik ve iltihapları dağıtır İdrar söktürür Vücutta biriken zehirli maddelerin dışarıya atılmasını sağlar

Yapışkanotu (duvarfesleğeni) :
Isırgangiller familyasından; ılıman bölgelerde yetişen, çok yıllık bir bitkidir Genellikle duvarların üzerlerinde ve diplerinde bulunur Yaprakları almaşık ve tam kenarlıdır Çiçekleri küçük kümeler halindedir

Faydası :
İdrar söktürür Kansızlığı giderir Dizanteride faydalıdır Göğsü yumuşatır Rahatlık verir Şeker hastalığında faydalıdır

Yasemin (yasemen) :
Zeytingiller familyasından; kışın yaprak döken veya her zaman yeşil olan bir çalı veya sarılıcı odunsu bir bitkidir Genç sürgünleri yeşildir Çiçekleri salkım durumundadır 200 kadar türü vardır Sarı çiçekli yasemin, hakiki yasemin yurdumuzda yetişir Tıbbi yasemin, beyaz çiçekli ve güzel kokuludur

Faydası :
Romatizma, nikris ve mafsal ağrılarını giderir Ateş düşürür Kabızlığı giderir

Yavşanotu (avrupaçayı) :
Sıracagiller familyasından; çiçekleri mavi veya beyaz renkte olan bir bitkidir Yuvarlak saplıdır Duvar çatlaklarında yetişir Taze iken kokusuzdur Kuruduktan sonra güzel kokar

Faydası :
Hazmı kolaylaştırır Baş ve kulunç ağrılarını keser Çay gibi içilir

Yenibahar (pimenta) :
Mersingiller familyasından; Amerika'nın tropikal bölgelerinde doğal olarak yetişen ve baharat elde edilen bir bitkidir Her tarafı kokuludur Kokusu ve tadı; tarçın, karanfil, karabiber ve hindistancevizininkine benzer Baharat olarak kullanılır

Faydası :
Damar sertliğini önler Hazmı kolaylaştırır Mide ve bağırsak gazlarını giderir Unutkanlığı giderir Vücudun direncini artırır

Yerelması (helianthus tuberosus) :
Bileşikgiller familyasından; basit yapraklı, yüksek, çok yıllık otsu bir bitkidir Toprak altındaki yumruları inulin bakımından zengindir Yumruları kullanılır

Faydası :
Şeker hastaları için faydalıdır Besleyicidir Vücudun direncini artırır Kabızlığı giderir Anne sütünü artırır Bol idrar söktürür Böbreklerin ve pankreasın düzenli çalışmasını sağlar Basur memelerine faydalıdır Romatizma, nikris ve mafsal ağrılarında şikayetleri azaltır Cildin güzel olmasını sağlar

Yılanyastığı (danaayağı) :
Yılanyastığıgiller familyasından; yaprakları büyük ve koyu kırmızı olan mide bulandırıcı bir koku salan, büyük yumrulu bir bitkidir İstanbul çevresinde, Ege ve Akdeniz Bölgesinde yetişir

Faydası :
Ateşi düşürür Terletir, vücuda rahatlık verir Sinirleri uyarır

Yonca (kelekotu) :
Baklagiller familyasından; bir bitki cinsidir Birçok türü vardır Kokulu yonca yurdumuzda yetişen 30-100 cm boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir Gövdesi silindir biçiminde, tüysüz açık yeşil renkli, boyuna çizgili ve çok dallıdır Yaprakları saplıdır Çiçekleri sarı renkli ve güzel kokuludur Dalların ucunda dik salkımlar halindedirler Çiçekli ve yapraklı dalları; kumarin, melilotik ve kumarik asitler ve uçucu bir yağ taşır

Faydası :
Romatizma ağrılarını giderir İshali keser Midenin düzenli çalışmasını sağlar Sinirleri yatıştırır Baş ağrılarını dindirir

Yosun (moss) :
Çiçeksiz bitkilerin; suların yüzünde veya diplerinde bulunan bir şubesidir

Faydası :
Sürüldüğü yerleri zayıflatır Haşlanması bağırsak kurtlarını döker Saçlar yıkanırsa kuvvetlendirir

Yulaf (alef) :
Buğdaygiller familyasından; daha ziyade hayvan olarak yetiştirilen otsu bir bitkidir Nişasta bakımından zengindir

Faydası :
Çocukların hazım güçlüklerini giderir Bedeni ve ruhi yorgunlukları giderir İdrar söktürür Vücuda rahatlık verir Kandaki şeker miktarını düşürür İktidarsızlığı giderir Guatrı önler Mide ve bağırsak bozukluklarını giderir

Yüksükotu (digitalis) :
Sıracagiller familyasından; Avrupa, Batı Asya ve Akdeniz bölgesinde yetişen, iki veya çok yıllık otsu bir bitkidir Yaprakları rozet şeklindedir Çiçekleri dik ve uzun olup salkım şeklindedir 40 kadar türü vardır Yurdumuzda 10 türü yetişir İçeriğinde kardiyotonik (kalbi kuvvetlendirici) glikozitler taşır Zehirlidir Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması ve tavsiye edilen miktarın aşılmaması gerekir

Faydası :
Kalp ilaçlarında kullanılır Nabız atışını azaltır Kan dolaşımını yavaşlatır