Kekikler Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri

Orjinal Adı Thymus türleri Diğer Adları Çahkekiği

Ballıbabagiller familyasındandır Anayurdu Avrupa'nın güneyi olup ülkemizde kekik türlerinden 40 kadarı güneş gören kurak tepeler ve sırtlarda kümeler oluşturarak yaygın ve doğal biçimde yetişmektedir Bu türlerden en çok bilineni Adi kekik (T vulgaris) 25-30 cm kadar boylanabilen ve kışın yapraklarını dökmeyen çokyıllık çalıdır
Yeşil-kahverengi dörtgen kesitli gövdesi, bitkinin ikinci yılında odunsulaşır

Tüylerle kaplı gri-yeşil renkli, hoş kokulu ince yaprakları 1 cm kadar uzunlukta olur Bitkinin soluk erguvani renkli çiçekleri, yaz başı ile ortası arasında açar Küre biçimli minik tohumları parlak kahverengidir Bol güneşli yerleri ve suyu iyi akıntılı alkalik toprağı seven kekik, döktüğü tohumlarıyla çoğalır Ayrıca, Avrupa'da bazı yerlerde kültürü yapılmakta, kış mevsimi dışında her zaman gövde çelikleri alınarak ya da ilk ve sonbaharda bitkinin tamamı veya kökü bölünerek de üretilmektedir

Adi kekikte timol, karvakrol, simol, linalol ve borneol maddelerini içeren % 1 oranında uçucu yağ; acı esanslar, tanen, flavonit ve tripenoit bulunur Kekik bitkisine hoş kokusunu veren, timol ve karvakrol adlı maddelerdir Kurutulmuş kekik yaprakları, çeşni vermesi için özellikle çorba ve et yemeklerinde baharat olarak kullanılır Ancak kokusu çok keskin, bitkinin tadı da acı olduğu için, kekik, yemeklerde çokça tüketilmemelidir Bal arıları kekik türlerini çok sever ve makbul olan kekik balı yaparlar

Tibbi Etkileri ve Kullanımı

Bedene yararlı nitelikleri ta Antik çağlardan beri öğrenilerek kullanılagelen bütün kekik türlerinin tıbbi etkileri birbirlerine benzer Bu etkileri ve bitkiden yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Midevidir: iştahı açar, sindirimi kolaylaştırır Dispepsi (hazımsızlık) durumunun atlatılmasında etkilidir
• Aşırı içki içilmesi sonrasında bedende meydana gelen rahatsızlıkları atlatmaya yardımcı olur
• Gaz söktürücüdür
• Yatıştırıcıdır
• İdrar söktürücüdür
• Spazm çözücüdür
• Kan dolaşımını hızlandırıp artırır
• Solucan (kurt) düşürücü etkisi vardır
• Terletici ve balgam söktürücüdür
• Soğuk algınlığı, nezle, boğaz ağrıları ve taciz edici öksürüğün atlatılmasında
yararlı olur
• Saman nezlesinin iyileştirilmesinde etkilidir
• Bronşit, boğmaca ve astım tedavilerinde başarıyla kullanılır
• Doku ve damar büzücü etkileri nedeniyle çocuklarda diyare ve yatak ıslatma
durumlarının iyileştirilmesinde yardımcı olur
• Bedeni güçlendirici tonik etkisi vardır

Bütün bu etkilerinden yararlanmak üzere, kekik türlerinin yaprakları kurumuş dallarının üzerinden elle sıyrılarak alınır Bitkinin çiçekli tepeleri ise yaz başından sonuna kadar yağışsız günlerde toplanır Bunlar, gölge ve havadar yerde özenle kurutulur, kuru yapraklarla karıştırılır Karışımdan 2 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak kaynar suya dökülür 10 dakika süreyle demlendirilerek elde edilen infüzyon, günde üç kez birer bardak olarak içilir Tadı acı olduğundan içine biraz bal katılarak alımı kolaylaştınlır

• Kekik ayrıca antiseptik (mikrop kırıcı) bir bitkidir Özellikle iltihaplı yaraların temizliğinde ve iyileştirilmesinde etkili olur
• Akne tedavisinde de temizleyici ve iyileştirici etkileri görülür

Bu etkilerinden yararlanılmak için piyasada satılan ve her türlü kekiklerin damıtılmasıyla elde edilen kekikyağı, sulandırılarak yara ve aknelere dıştan uygulanır ya da yukarda anlatılan kurumuş kekik karışımdan 2-3 tatlı kaşığı alınıp suda kaynatılarak elde edilen dekoksiyon yaralara ve akneli yerlere dıştan uygulanır

• Kekik, larenjit (gırtlak iltihabı) ve tonsilit (bademcik iltihabı) durumlarında
da iyileştirici olur Bunun için yukarıda tarifi verilen dekoksiyonla ağızda derin
gargara yapılır
• Kekiğin içerdiği karvakrol adlı madde bazı kişilerin cildinde yakıcı ve
kızartıcı etkiler yapabileceğinden, kekikyağı sulandırılarak uygulanmalıdır