|
![]() ![]() |
|
Konu Araçları |
durumlar, gençlerde, görülen, psikiyatrik |
![]() |
Gençlerde Görülen Bazı Psikiyatrik Durumlar... |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Gençlerde Görülen Bazı Psikiyatrik Durumlar...1-DEPRESYONUN GÖRÜNÜMÜ : Depresyon toplumda çok sık görülmekle beraber, tanımı Hipokrat dönemine dayanır ![]() ![]() ![]() anlamda depresyondan söz edebiliriz aksi takdirde günlük veya gelip geçici duygusal çökkünlükler , klinik anlamda depresyon sayılmamaktadır ![]() Depresyonda kişinin işlevselliği sosyal durumu bozulur ![]() bakımdan ciddi bir biçimde psikososyal ve işlevsellik açısından anlamlı sıkıntılara neden olabilir ![]() Depresyondaki bir kişide bazı belirtiler mevcuttur hatta kişi bunun bir depresyon olduğunun farkına varamayabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Depresyondaki birey çaresizlik ve sıkıntı duyguları içerisinde zaman geçirir , gençlerde riskli davranışlar ve madde bağımlılığı bu dönem içerisinde fazla miktarda görülür ![]() ![]() ![]() ![]() hemen her şeye karşı zevk kaybı , aşırı yorgunluk ve halsizlik görülür ![]() ![]() Depresyona genetik yatkınlığın çok fazla olduğu bu gün daha iyi bilinmektedir ![]() ![]() Depresyondaki kişi somatik şikayetler diyebileceğimiz ; baş ağrısı , kas ağrıları ,sindirim sistemi rahatsızlıkları , kalp şikayetleri ve buna benzer bedensel yakınmalar ile de çoğunlukla doktora başvururabilir ![]() ![]() Bunlar arasında şunları sayabiliriz : Panik bozukluğu , obsesif kompulsif bozukluk , yaygın anksiyete bozukluğu , madde bağımlılığı , dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu , şizofreni , dissosiyatif bozukluklar , davranım bozukluğu , mental retardasyon ,özel öğrenme güçlükleri vb ![]() ![]() Depresyon tedavisinde genellikle ve çoğunlukla kullanılan tedavi yaklaşımı antidepresan tedavidir ![]() ![]() hızlandıracaktır ![]() 2-MANİ VE BİPOLAR HASTALIKLAR Mani ve bipolar hastalığın gençlerdeki görünümü erişkine benzer ![]() ki mani diğer bazı psikiyatrik rahatsızlıklar ile fazla miktarda karışabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Manide ki belirtileri hemen belirtmek istiyorum : Genellikle aşırı sinirli ve kavgacı ruh hali ile beraber, kendini büyük görme , aşırı coşkulu olma diyebileceğimiz bir ruh hali vardır ![]() ![]() Bu belirtileri olan gençler zaman geçirmeden hekime getirilmelidir ![]() etrafa ve kendine zarar verecek riskli davranışlar olabilir ![]() belirtilerin çoğu var ise genelde hastanede yatarak tedavi edilmeleri uygun olmaktadır ![]() Mani tedavisi genelde ilaç tedavisi ile birliktedir ![]() birlikte genelde bu durum kısa süre sonra yerini normal duyguduruma bırakır ![]() Bipolar dediğimiz olgularda ise mani veya depresyon dönemleri vardır ![]() Genelde bu dönemler birbirini izler ![]() depresyon içerisinde bunu takip eden dönemde belli bir dönem mani halinde olabilir ![]() tutabilecek ilaçlar kullanılarak , kişinin bu iniş çıkış şeklinde seyreden duygudurumu sabit tutulmaya çalışılır ![]() Manide psikotik boyut diyebileceğimiz hezeyanlarda olabilir bunlar genelde kişinin ruh hali ile uyumlu büyüklük hezeyanlarıdır ![]() ![]() ![]() 3-YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞUNUN GÖRÜNÜMÜ Yaygın anksiyete bozukluğunda günlük yaşamda , iş , okul ve aile hayatında her an kötü bir şeyler olacakmış gibi endişeli , huzursuz ve tedirgin bir ruh hali vardır ![]() ![]() az altı aydır ve hemen hemen gün boyu sürüyorsa klinik anlamda yaygın anksiyete bozukluğundan söz edebiliyoruz ![]() belirtilerin bir kısmı bulunur : Devam eden ve süreğen kaygı hali , Huzursuzluk hissi ile beraber tedirginlik, uykusuzluk ve uyku bozukluğu , yorgunluk , halsizlik , dikkat ve konsantrasyonu toplayamama , çabuk tepki verme , sinirlilik , kas gerginliği ,aşırı uyarılmışlık , endişeli bekleyiş , ek olarak bedensel şikayetler vb ![]() Yaygın anksiyete bozukluğunda depresyon , panik bozukluğu , obsesif kompulsif bozukluk gibi hastalıklar eşlik edebilir ![]() endişeleri günlük işlevselliğini ve rahatını bozar ![]() çalması veya o gün için herhangi bir sıradan olay , gibi günlük olağan hadiseler o insan için kötü bir haber beklentisi şeklinde tedirginlik ile karşılanır ![]() Yaygın anksiyete bozukluğu tedavisi genelde ilaç tedavisi ile mümkün olur ![]() Aynı zamanda psikoterapi desteği de gerekmektedir ![]() sosyal , okul , arkadaş ilişkilerini bozar ve işlev kaybı olur ![]() bozukluğu olan gençlerde madde kullanımı da gözden geçirilmelidir ![]() 4-PANİK BOZUKLUĞU VE PANİK ATAKLAR Panik bozukluğu , panik ataklarının tekrarlaması ve buna bağlı endişeli beklenti ile oluşur ![]() durumdur ![]() kaygı belirtileri gösterir ![]() sınırlı semptom atakları ile de görülebilir ![]() az 2 tane beklenmedik bir zamanda panik atağı ve buna bağlı olarak en az bir ay süre ile tekrar bu kaygı atağı olacak korkusu olmalıdır ![]() Panik atağını tarif etmek gerekirse , çarpıntı , terleme , titreme , nefes darlığı , soluğun kesilmesi , göğüs sıkışması , delirme korkusu , bayılma hissi , kendisini olağan dışı hissetme , o an için ölme korkusu , kontrolünü kaybetme korkusu , ürperme , üşüme , kollarda veya uzuvlarda güçsüzlük hissi vb ![]() ![]() hepsinin olması gerekmez , en az dördünün olması klinik olarak panik atağı denmesi için yeterlidir ![]() yaşandıktan sonra geçer ![]() Panik atakları bazı hastalıklara eşlik edebilir ![]() anksiyete bozukluğu , agorafobi , depresyon,madde bağımlılığı , ayrılma kaygısı bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk , özgül fobi gibi durumlar ile birlikte görülebilir ![]() Panik atağının tedavisinde genellikle ilaçlar kullanılır ![]() düşünce boyutuna psikoterapi ile müdahale edilebilir ![]() yaklaşımlarıda nedene yönelik denenebilir ![]() Panik atağı aynı zamanda bir çok bedensel hastalık ile karıştırılabilr ![]() Genelde acile başvuran hastalar öncelikle Kalp krizi , astım krizi veya başka bir hastalık düşüncesi ile öncelikle dahiliye acil kısmına başvururlar ![]() oluşturabilecek herhangi bir nedene rastlanmaz ![]() bilinmesi ve diğer hastalıklar ile ayırıcı tanısının yapılması çok önemlidir ![]() 5-AKUT VE POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞUNUN TANIMI Akut Stres Bozukluğu: Akut stres bozukluğunda kişi çok travmatik bir olay ile karşılaşmıştır ![]() içinde belirmeye başlar ![]() kendini gösterebilir ![]() olmaktadır ![]() tehdidi , fizik bütünlüğe bir zarar gibi önemli bir olay yaşamış veya böyle bir olaya şahit olmuştur ![]() çaresizlik ve endişeli duygular yaşar ![]() Bu olay yaşandıktan sonra afallama , uyuşukluk , dalgınlık , tepkisizlik , kendisini ve çevreyi olağandışı hissetme , olayın belli bir bölümünü hatırlayamama gibi yaşanan travmaya yönelik unutkanlık görülür ![]() kişi bu korkunç olayı rüyalarında , düşüncelerde , göz önüne gelen görüntüler ile tekrar tekrar yaşamaya başlar ![]() ve anımsatan yerler , zamanlar , kişilerden kaçınmalar şeklinde fobik yakınmalar görülür ![]() hissi , endişe hali , kaygı belirtileride oluşmaya başlar ![]() kişinin işlevselliği belirgin bir şekilde bozulur ![]() Akut stres bozukluğu bir an önce tedavi edilmelidir ![]() kişinin ilaç tedavisi ile rahatlatılması gerekir ![]() bu türlü rahatsızlıklar çok fazla miktarda görülür ![]() 15 ![]() sıkıntı mevcut idi ![]() önemlidir ![]() verme davranışları görülebileceğinden dikkatli olunmalıdır ![]() için okul -hekim-aile işbirliği çok önemlidir ![]() Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Travma sonrası stres bozukluğuda akut stres bozukluğuna benzer ![]() bir ay gibi bir süre geçmesi gerekmektedir ![]() afallama , olaya bağlı unutkanlıklar , kendini olağandışı hissetme durumu görülmeyebilir ![]() yada başkasının bu durumuna şahit olmuştur ![]() durumuna bu türlü bir durum ile karşılaşan her bireyde oluşmaz ![]() kişilerde bu türlü bir durum gerçekleşebilir ![]() Kişide uyku bozukluğu , iştah bozukluğu , sese ve olaylara karşı aşırı uyarılmışlık , çabuk sinirlenme , aşırı irkilme tepkisi , geleceğe ait beklentinin kalmaması , yaşadığı olay ile ilgili yer zaman ve kişilerden kaçınma , duygulanımda kısıtlılık, yaşadığı olayı rüyalarda veya gözünün önüne istemsiz gelme şeklinde tekrar tekrar yaşama şeklinde belirtiler de görülür ![]() Posttravmatik stres bozukluğu da kişinin işlevselliğini önemli ölçüde bozar Bununla beraber depresyon gibi durumlar da sıklıkla eşlik eder ![]() geçirilmeden tedavi edilmelidir ![]() ![]() Aynı zamanda psikoterapi desteği gerekir ![]() Travma sonrası stres bozukluğu kişi için gerçekten zor bir durumdur ![]() eden belirtiler ile birlikte bir an önce tedavi edilmesi gerekir ![]() durumda kişide psikososyal problemlerin oluşması ve yerleşmesi durumu olabilir ![]() önemli ölçüde bozulabilir ![]() 6-OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN TANIMI Obsesif kompulsif bozuklukta önlenemeyen obsesyonlar(saplantı ve takıntılar ) ve bunlara bağlı kompulsyonlar ( kendini yapmaktan alamadığı ,obsesyonlarının verdiği kaygıyı gidermek için yaptığı davranışlar , ritüeller ) olur ![]() neden olur ![]() günde en az bir saat harcamalıdır ![]() olduğu şeyleri saçma olarak kabul etmelidir ![]() genellikle rahatsızlık verici niteliktedir ![]() Obsesyonlar ve kompulsyonlar çok çeşitli olabilir bunlara bir kaç örnek verecek olursa: temizlik ,kapı pencere kontrolü , sayı sayma , aşırı düzen , simetrik olma , tekil olma , dokunma , akla gelen istenmeyen düşünceler , gözünün önüne gelen görüntüler vb ![]() ilgili zorlantı olabilir ![]() bütün bunları kabullenebilir ![]() Obsesif kompulsif bozukluk genelde hayatı yavaşlatır ve belirgin işlev ve zaman kaybına neden olur ![]() içindedir ![]() bozukluğu , uyku bozukluğu gibi durumlar eşlik eder ![]() Obsesif kompulsif bozukluğu obsesif kişilik yapısından ayırmak gerekir ![]() kişiler biraz titiz olmak ile beraber obsesif kompulsif bozukluk tanısı almazlar ve genelde hayatta başarılı olan kişilerdir ![]() babaları obsesif olan çocuklar ve gençler için sıkıntı çok fazla olmakta bu durumda o aile içerisindeki bireylerde bazı psikiyatrik sorunlar oluşabilmekte , onlar içinde hayat çok zor hale gelebilmektedir ![]() Obsesif kompulsif bozuklukta da ilaç kullanılır ![]() bir şekilde bu durumunun tedavisi kolaylaşır ![]() tedavilerinde etkinliği kanıtlanmıştır ![]() bunlara karşı gelişen zorlantılar için içgörü kazandırmaya yönelik psikoterapi yaklaşımları da önemlidir ![]() 7-SOSYAL FOBİ VE GENÇLER Sosyal fobi kişinin sosyal ortamlarda belirgin sıkıntı duyması , buna bağlı o ortamlara girmek istememesi ve işlev kaybına uğraması ile karakterizedir ![]() Sınıfta öğrenci söz almak istemez , tahtaya kalkınca veya söz alınca rezil olacağından yanlış yapacağından ve küçük düşeceğinden endişe eder ![]() zamanda tahtaya kalkınca yüzü kızarır , kalbi hızla çarpmaya başlar , terleme olabilir ![]() ![]() kaygısını sınırlayamaz ve belirgin endişe duyar ![]() toplu ortamlardaz uzak kalmaya çalışır ![]() Arkadaş ve sosyal ilişkileri bozulabilir ![]() altı aydır bu durumun bulunması şartı, klinik tanı koymak için gereklidir ![]() Sosyal fobiye genelde çekingen kişilik yapısı eşlik eder ![]() fobi bulunan kişiler içe dönük yapıdadırlar ![]() buna bağlı kaçınma davranışlarıda , tanımadık insanların olduğu yerler ve sosyal ortamlar için vardır ![]() Sosyal fobi tedavisi genelde ilaç tedavisi ile beraber davranış tedavisi ve psikoterapiyi içerir ![]() de araştırılmalıdır ![]() 8-ÖZGÜL FOBİ VE GENÇLER Özgül fobide gencin belli bir şeye karşı örn: kapalı yerler , yükseklik , çeşitli hayvanlar , yükseklik , gök gürültüsü, kan , sağlık müdahaleleri ,fırtına ve tabiat olayları vb ![]() ![]() duyduğu şey ile karşı karşıya gelmemek için belirgin bir çaba sarfeder ![]() durum gencin işlevselliğini belirgin bir biçimde bozar ![]() kalmamak için belirgin bir biçimde kaçınma davranışları gösterir ![]() Hatta gençler bu durum ile karşılaştığı durumda panik atağı dahi oluşabilir ![]() Kişi bu korkularının anlamsız olduğunu kabul etmesine rağmen bu tür korkular devam eder ![]() ![]() kaçınma davranışlarından ayırt etmek önemlidir ![]() Özgül fobide ki bu durum bazı psikiyatrik rahatsızlıklarda görülen durumlardan ayırt edilmelidir ![]() kaçınma davranışları olabilir (posttravmatik stres bozukluğu , obsesif kompulsif bozukluk gibi ) Gencin bu durumda tedavisi davranışçı tedaviler ile mümkün olabilir ![]() eden durumlarda ise ilaç tedavisi uygulanabilir ![]() şiddetine göre belirlenir ![]() 9-SOMATOFORM BOZUKLUĞUNUN GÖRÜNÜMÜ Herhangi bir tıbbi durum ile veya zeka problemleri ile veya madde kullanımı ile açıklanamayan bedensel şikayetlerin süregitmesidir ![]() bozuklukların başlangıcı 30 yaşından öncedir ![]() bölümünü somatizasyon bozukluğu oluşturur ![]() şekilde işlev kaybına neden olur ![]() Somatizasyon bozukluğu : Somatizasyon bozukluğunda başlangıç otuz yaşın altındadır ![]() neden bulunamayan bir çok fiziksel yakınma vardır ![]() yakınması (baş , kol , bacak, sırt, idrar yapma esnasında, cinsel ilişki esnasında vb) , sindirim sistemi şikayeti (bulantı , kusma , ishal , hazımsızlık , vb) , cinsel organlar ile ilgili belirti ( cinsel işlev bozukluğu, menstrasyon problemleri , vb), nörolojik bir durum (uzuvlarda güç azalması , bayılma , çift görme , duyu yitimi , koordinasyon problemleri vb ![]() ![]() olmaktadır ![]() Tedavi noktasında değişik yaklaşımlar olmasına rağmen genelde ilaç ile birlikte psikoterapi tedavisi uygulanır ![]() 10-PSİKOTİK BOZUKLUKLAR VE ŞİZOFRENİ Psikotik bozukluklar erkeklerde genelde onlu yaşların sonunda , bayanlarda ise yirmili yaşların sonunda başlar ![]() olgular bildirildiği gibi , geç yaşlarda da ortaya çıkabilir ![]() bozuklukların genelde ilk yerleşmesi sinsi bir şekilde olsada daha sonra gürültülü bir şekilde bu tablo gelişir ![]() başlamadan önce içe kapanma , ilgi ve istekte azlık, duygulanımda kısıtlılık şeklinde belirtiler başlar ![]() ve görsel varsanılar (halusinasyonlar) ,çeşitli şekilleri olabilen sanrılar (hezeyanlar), amaçsız dağınık davranışlar veya garip beden postürü gibi başlıcalarını saydığımız bir çok belirti veya bunların bir kaçı ile de gerçekleşebilen bir akut tablo gelişir ![]() Bu bozukluğun devamına göre tanıda ayrı ayrı sınıflama yapılır ![]() ortak özellik kişinin gerçeği değerlendirme yetisinin bozulmasıdır ![]() diyebileceğimiz gerçek dışı düşünceler , yaşantılar, algılama şeklinde psikotik özellikler gösterebilirler ![]() Psikotik bozukluk genelde kronik bir durumdur , bu durum şizofreni başlangıcı da olabilir ![]() yapılabilir ![]() psikiyatrik hastalık ile karışabileceği için erken dönemde kesin bir tanıya varmak çok zordur ![]() Psikotik bozukluklarda işlev kaybı belirgindir ![]() doğasından kaynaklanan nedenlerden , gerek ikincil yerleşen problemlerden dolayı belli bir fonksiyon kaybına uğrar ![]() genç insanda , arkadaşlarından uzaklaşma , sosyal ilişkilerde yeteresizlikler , sosyal aktivitelere katılmak istememe , yalnızlığa eğilim , günlük iş ve aktivitelerde istek kaybı , daha önceki fonksiyonellik ve işlevsellikte azalma , ders başarısında düşmeler , duygulanım olarak sınırlılık , duygusal etkileşim ve iletişimde azalmalar görülebilir ![]() dönemden sonra kişide psikotik bir atak geçirebilir ![]() şizofrenik tablo yerleşir ![]() kapasitede yıkım sözkonusu olur ![]() Bu bozuklukta spektrum içerisinde değişik tanısal sınıflamalar yapılmıştır ![]() Bu durumu şizoid kişilik yapısı ile karıştırmamak gerekir ![]() hatları ile bilinmesi yeterli olacaktır ![]() ilaç tedavisi geçerlidir ![]() yaklaşımları ve sosyal müdahaleler gidişatı daha iyi hale getirmektedir ![]() Özellikle genç hastalarda ailelerin durumu ilerleyen süreci belirleme açısından önemlidir ![]() |
![]() |
![]() |
|