Saç Ve Kıllar...

Kıl yapımı, fetal yaşamın 3 ayı başında primer germlerin oluşması ile başlar ve giderek tüm vücut medüllasız, uzun lanugo tüyleri ile kaplanır Bunlar 8 fetal ayda dökülürler ve yerlerini kısa lanugo tüyleri alır Saçlı deri dışında bulunan bu tüyler ise yaşamın 3-4 aylarında dökülürler Lanugo tüyleri bundan sonra normal şartlarda görülmez

Üç tip kıl bunun yerini alır:
1 Vellus kılları (ayva tüyleri): Avuç içi, ayak tabanı, mukoza ve yarı mukoza dışında hemen tüm vücud yüzeyinde bulunan renksiz, ince, 2 cm’den kısa, medüllasız kıllardır Vellus tipi kılları bazen çıplak gözle farketmek mümkün olmayabilir

2 Terminal kıllar: Koyu renkli, kalın, uzun ve medüllalı kıllardır Saç, sakal, koltukaltı ve pubis kılları bu tiptir Vücudun diğer bölgelerinde, genetik nedenlere bağlı olarak terminal kıl-vellus kılı ayrımı yapmak zor olabilir

3 İntermediyer kıllar: Ara formlardır, oldukça sık rastlanır

Kılların kalınlığı ilk on yıl oldukça hızlı artar, sonra bu artış yavaşlayarak durur Kıl çapının artışına karşın, santimetrekareye düşen kıl sayısı doğumda 1000 dolayında iken 20-30 yaşlarında 300-500 dolayına iner Doğumdan sonra yeni kıl follikülleri meydana gelmez

Bir kişideki kıl folliküllerinin sayısı ve dağılımı genetik olarak belirlenmiştir Kadınlarda ve erkeklerde total kıl follikülü sayısı aynı olup, yetişkin bir insanda ortalama 5 milyon’dur

İnsan vücudundaki kıllar morfolojik olarak altıya ayrılır:

1 Saç, 2 Kaş ve kirpik, 3 Sakal ve bıyık, 4 Gövde ve ekstremite kılları, 5 Pubik kıllar, 6 Aksiller kıllar

İnsan vücudundaki kılların uzamasına androjenik hormonların etkili olup olmadığına göre de sınıflama yapılmıştır:

Androjenler saçların, kaş ve kirpiklerin, ekstremite kıllarının uzamasında etkisiz; sakal, bıyık, gövde kılları, pubik kıllar ve aksiller kılların uzamasında etkilidirler

Her kıl follikülü, oluşumundan başlayarak büyüme (anagen), gerileme (katagen) ve dinlenme (telogen) şeklinde siklik devrelerden geçer Bu devrelerin süresi, saçlı deri ve diğer vücut kıllarında farklıdır

1 Anagen devre: Kıl folliküllerinin aktif olduğu devredir Saçlı deride bu devrenin süresi 2-5 yıldır Anagen devre, bacaklarda 19-26 hafta, kollarda 6-12 hafta, bıyık bölgesinde 4-14 haftadır

2 Katagen devre: Anagen devre ile telogen devre arasında geçiş devresidir Matriksdeki mitozun durması, melanositlerin dendritlerini çekmesi ve sonunda follikülün kısalması ile kendini gösterir Saçlı deride birkaç gün içinde tamamlanır

3 Telogen devre: Bulbus depigmente durumda ve dermal papilla yukarı çekilmiş haldedir Saçlı deride bu devre 3 ay kadar sürer, sonunda anagen devrenin kıl yapımı başlar

Kıllar, değişik zamanlarda değişik devrelere girmeleri yüzünden yer yer ve belirli bir kelliğe neden olmadan dökülürler, buna mozaik dökülme denir Saçlı derideki kıl folliküllerinin % 85-90?ı anagen, % 10?u telogen, %1’den daha azı katagen fazdadır Normalde anagen/telogen oranı 9/1’dir Koparılan kılların köklerinin incelenmesi ile o kılın hangi devrede olduğu saptanabilir Kıl kökü anagen dönemde pigmente ve silindirik, telogen dönemde depigmente ve yuvarlaktır

Saçların günlük büyüme hızı, kadınlarda 034 mm, erkeklerde 037 mm’dir Saçlar hiç kesilmese 100 cm’ye, nadiren 170 cm’ye kadar uzayabilirler Saçların sayısı ortalama 100000 olarak kabul edilir Günde dökülen saç miktarı ise en çok 100 kadardır