Bulaşıcı Hastalıklardan Korunmak İçin Neler Yapmamız Gerekir

Bulaşıcı Hastalıklardan Korunmak İçin Neler Yapmamız Gerekir


Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için yapılacak en etkili yol bulaşıcı hastalık zincirini oluşturan halkalardan birini koparmaktır Kısaca belirtecek olursak, bulaşıcı hastalık zincirinin halkaları olan kaynak, bulaşma yolu ve sağlam kişi arasındaki irtibat kesilecek olursa hastalığın bulaşması önlenir Dolayısıyla hastalıklardan korunmak için alınacak önlemler de kaynağa, bulaşma yoluna ve sağlam kişiye yöneliktir Hastalıklardan korunmak için alınacak önlemleri aşağıdaki gibi açıklayabiliriz

Kaynağa yönelik önlemler: Bulaşıcı hastalık zincirinin ilk halkasını oluşturan kaynağa yönelik olarak alınacak önlemleri kısaca aşağıdaki gibi özetleyebiliriz

+Bulaşıcı hastalıklar salgınlara neden olduğundan en kısa sürede sağlık kuruluşlarına bildirilmelidir Böylece hastalık, salgınlara neden olmadan sağlık ekiplerince gerekli önlemler alınır

+Bulaşıcı hastalığı taşıyan, diğer bir ifadeyle kaynak olan hastalar tecrit edilerek hastalığın diğer insanlara bulaşması önlenir Bulaşıcı hastalıklara yakalanan kişiler genellikle hastanelerin tecrit odalarında tedavi edilir Böylece hastalığın yayılması önlenir Örneğin; kolera, tifo, veba ve kuduz gibi bulaşıcı hastalıkları taşıyan hastalar tecrit edilerek önlem alınır Bulaşıcı hastalıkların kendilerine özgü kuluçka sürelerinin olduğunu daha önce belirtmiştik Bulaşıcı hastalığın kuluçka süresi kadar hastanın sağlam kişilerden tecrit edilmesine (ayrılmasına) karantina adı verilir

+ Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını sağlayan taşıyıcılar tespit edilir Daha sonra taşıyıcılarla ilgili önlemler alınır

+ Bulaşıcı hastalığa yakalanan hastalar ile taşıyıcıların tedavi edilmesiyle hastalığın yayılması önlenmiş olur

+ Bazı hastalıklar hem hayvanlarda hem de insanlarda görülür Örneğin, kuduz böyle bir hastalıktır Bu gibi durumlarda hastalığı taşıyan hayvanlar, hastalığı insanlara bulaştırmaması için öldürülür

+ Kaynağa yönelik önlemlerden bir diğeri de hastalık kaynağının belirlenmesidir Kaynağın belirlenmesi alınacak önlemleri kolaylaştırır

Bulaşma yollarına yönelik önlemler: Bulaşma yollarının neler olduğunu daha önce açıklamıştık Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için kaynağa yönelik önlemlerin yanında bulaşma yollarının neler olduğu tesit edilerek gerekli önlem alınır Bulaşma yollarının doğrudan bulaşma ve dolaylı bulaşma olduğunu açıklamıştık Doğrudan bulaşma yollarına ait önlemler her hastalık için özeldir Örneğin, cinsel ilişki ve hava yolu ile bulaşan hastalıklar için alınacak önlemler farklı olup her hastalığın kendine özeldir Yine dolaylı bulaşma yolları için gerekli önlemlerin alınması ile enfeksiyon zinciri koparılır Yapılan genel açıklamalardan sonra bulaşma yollarına yönelik önlemleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz

+ Hastalığın hava, temas vb yollarla diğer kişilere bulaşması nedeniyle, bulaşıcı hastalığa yakalanan kişilerin tecrit edilmesi alınacak önlemlerden birisidir

+ Hastalığın bulaşmasını sağlayan vektörlerin doğal olarak üreyip çoğaldığı yerler kimyasal ve biyolojik yöntemler uygulanarak yok edilir Örneğin, sıtma hastalığının insanlara bulaşmasını sağlayan sivrisineklerle mücadele, sivrisineğin ürediği bataklıkların kurutulması, ilaçlama veya sivrisinek larvalarını yiyen balıkların kullanılmasıyla yapılır

+ Hastalıkların oluşmasına neden olan etkenin dezenfeksiyon ile öldürülmesi şeklinde bir önlem uygulanır Dezenfeksiyonla mikroorganizmaların öldürülmesi için kullanılan maddelere, dezenfektan maddeler denir Dezenfektan maddelerin yanında bir de antiseptik maddeler vardır Antiseptik maddeler mikroorganizmaların üremesini önler Eğer çeşitli yollarla mikroorganizmaların tamamı öldürülüyorsa buna da sterilizasyon denir

+ Bulaşma yollarının bir çoğunu sağlık ve çevre koşulları oluşturur Dolayısıyla, sağlıksız çevre koşullarının düzeltilmesi için yapılan bütün çalışmalar çeşitli hastalıkların bulaşmasını önler Bu amaçla evsel atıklardan olan çöpler ve lağım suları insanların sağlığını tehlikeye atmayacak şekilde zararsız duruma getirilmelidir Çöpler kokuşarak mikrop saçmadan toplanmalıdır Yine lağım sularının içme sularına karışması önlenmelidir İçme sularının mikroplardan arındırılması hastalıkların bulaşmasını önler

+ Nezle ve grip gibi hava yoluyla bulaşabilen hasta kişilerden uzak durmak gerekir

+ Cinsel temasla bulaşan hastalıklara yönelik alınacak önlemlerden en geçerli olanı tek eşliktir Diğer bir ifadeyle düzenli aile hayatıdır

+ Bir kısım hastalıkların bulaşması ise eşyalarla olmaktadır Bu nedenle alınacak önlemler de eşyalara yönelik olmalıdır Dolayısıyla kişinin kullandığı havlu, sabun, diş fırçası, tarak vb eşyalar kendine özel olmalıdır Başkalarının eşyaları kullanılmamalıdır

+ Doğal afetlerde ortaya çıkabilecek bulaşıcı hastalıklara örnek olarak; tifo, tifus, dizanteri, kızıl, kızamık, boğmaca, su çiçeği, zatürree, ishal, hepatit, verem, sıtma ve kuduzu sayabiliriz Barınma, temizlik, çöp ve katı atıkların toplanması, temiz ve sağlıklı beslenme ve temiz çevre ihtiyaçlarının yeterince karşılanamaması bu bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırır Bütün bunları önlemek için yukarıda sayılan ihtiyaçların tam ve sağlıklı olarak karşılanabilmesi için herkesin kurallara uyarak yaşaması gerekmektedir

Sağlam kişiye yönelik önlemler: Enfeksiyon zincirinin koparılması için alınması gereken önlemlerden birisi de sağlam kişiye yönelik olanlardır Sağlam kişiye yönelik önlemleri şöyle sıralayabiliriz; Kişiye yönelik önlemler; bağışıklama, ilaçla koruma, erken tanı, beslenme, aile planlaması, kişisel temizlik ve sağlık eğitiminden oluşur Kişiye yönelik önlemlerin daha iyi anlaşılması için aşağıdaki gibi kısaca açıklayabiliriz