Kilo Kaybyna Neden Olan Hastalyklar

Bugünlerde ba?ta kadynlar olmak üzere kadynlaryn ço?u kilolaryyla u?ra?yyor, u?ra?mak istemeyenler de u?ra?malary için zorlanyyor Zayyf olmak güzel olmanyn en önemli ölçütü haline gelince ?i?manlyk da istemedi?imiz bir durum oluyor Bu nedenle Zayyflamak istiyor, bunun içinde çe?itli kilo verme biçimlerini deniyoruz, spor yapyyoruz Bu gün sözünü edece?imiz kilo verme bu de?il Ystemeden ve kendimiz çaba harcamadan kilo vermek, zayyflamaktan söz edece?iz

Normal kiloda iken aldy?ymyz besinler, kalori ayny kalmasyna ra?men hareketimiz, harcady?ymyz kalori artyyorsa bu zayyflamaya yol açar Bunun nedenini hepimiz bilir ve tahmin ederiz Çok çaly?mak, uykusuz kalmak, eskisine göre daha uzun süre çaly?mak bu durumu yaratyr Tabii ki yoksulluk nedeniyle yiyece?e ula?madaki zorluk en büyük nedenidir Çocukluk döneminde ba?layan çyraklyk i?i benzer bir durum yaratyr Bedenin büyümesi harcanmasy gereken enerji, i?gücü olarak tüketilir, ve kysa boylu, zayyf, 'kavruk' dedi?imiz yapyda çocuklar, yeti?kinler olur Son emeklilik yasasyyla altmy?a ötelenen emekli olabilme hakky ile yoksullar yedi ya?yndan ba?layarak ölünceye kadar çaly?maya, kavruk kalmaya mahkum olur

Mikrobik hastalyklar

Çocukluk döneminde ve yeti?kin ya?larda kilo kaybetmenin ya da alamamanyn bir ba?ka nedeni ba?yrsak parazitleridir Özellikle sebzelerin iyi yykanmamasyyla, tuvalette tahret-suyla temizlenme aly?kanly?ymyz nedeniyle kolay bula?an parazitler, yedi?imiz besinlere ortak olarak zayyflamamyza yol açar, büyüme ça?ynda isek almamyz gereken kiloya ula?mamyza engel olur Yüz de lekelere, dudak kenarynda çatlak, burun ka?ynmasy, makatta ka?ynma, uyurken a?yzdan su akmasy ve karyn a?rysy gibi ek belirtiler vardyr Dikkat edildi?inde dy?ky ile döküldü?ü görülebilir Bu durumda ilaç kullanarak parazitin dü?ürülmesi gereklidir Ylaçlar genellikle parazitin kendisine etkilidir Yumurtalaryna de?il Bu nedenle ilaç kullanyldyktan bir süre sonra tekrar ortaya çykar Doktorun önerdi?i dozlarda ve zamanlarda kullanarak kurtulmak gerekir Tuvaletler ortak kullanyldy?y için, evde ya?ayan herkesin birlikte kullanmasy birbirine tekrar bula?tyrmayy engeller Korunmak için sebze ve meyvelerin iyi yykanmasy önemli Tuvalette tahret yapylan elle musluk, sifon kolu gibi yerlere dokunulmamasy önemli Tabii tuvalete girmeden önce ve sonra ellerin ve tyrnak aralarynyn iyi yykanmasy gereklidir

Yshalli hastalyklarda aldy?ymyz gydalaryn ve suyun sindirim ve emiliminin bozuldu?unu ve dy?kyyla atyldy?yny görmü?tük Yshalli hastalyklarda bir iki gün içinde hemen süzülürüz Bir iki kilo kayby olur, ama ishal diyetine ba?ladyktan sonra bile hemen kaybetti?imiz kilolary yerine koyaryz Uzun süren ishallerde sindirim ve emilim bozuldu?u için kilo kayby kalycy olur Bu nedenle uzun süren ishallerin nedeninin ara?tyrylmasy için mutlaka doktora ba?vurulmalydyr Genellikle daha ciddi hastalyklaryn belirtisidir

Süre?en mikrobik hastalyklarda da zayyflama olur Bunlardan en bilineni ince hastalyk-veremdir Zayyflama, ve zayyf olup kilo almama durumlarynda mutlaka ara?tyrylmasy gereklidir

Sindirim sistemi hastalyklary

Ülser hastalyklarynda da kilo de?i?ikli?i olur Ülser-yara midede ise, yemek, asit salgysyny ba?latacak ya da arttyraca?yndan, yemek yemekten kaçynan hasta bir süre sonra zayyflar On iki parmak ba?yrsa?y ülserinde ise, yemekten iki saat sonra mideden on iki parmak ba?yrsa?yna gydalarla birlikte geçen asit buradaki ülseri tahri? eder, açken ortaya çykan kazynma gibi rahatsyzlyk olur Kazynma duygusunu bastyrmak için bir ?eyler yenir Göbekle iman tahtasy arasyndaki bölümde olu?an a?ry ile birlikte olan kilo kayby bizi doktora ba?vurmak için uyarmalydyr

Kanserler

Ama asyl, ba?ta mide kanseri olmak üzere, tüm kanserler istenmeyen ve hyzla kilo kaybyna yol açarlar Hyzly kilo kaybetmenin kendisi ba?ly ba?yna kanser için bir belirtidir, hatta geç kalmy? belirtisidir Kanser, vücudun kendi kontrolü dy?ynda belli bir dokuya ait hücrelerin o dokudan farklyla?arak ço?almasy ve yayylmasydyr Bir süre sonra kanserli doku parazitler gibi vücudun besin olanaklaryny hyzla kendileri tüketir, zayyflamaya yol açarlar Mide kanserlerinde kanserin midede açty?y yara nedeniyle yemek yeme de azaldy?y için, çok hyzly bir kilo kayby söz konusudur

Hormonlar

Ayryca hormonlaryn düzensiz salynmasynyn oldu?u hastalyklarda da zayyflama ve kilo alamama olur Troid bezinden salgylanan troid hormonu vücudumuzun metabolizmasyny yani canlyly?yn sürmesi için gereken kimyasal biyolojik olaylary düzenler Hiç hareket etmedi?imizde de kalbimiz akci?erlerimiz mide ve barsaklarymyz çaly?yr, organlarymyzda biyokimyasal i?lemler olur Troid hormonu bu i?levlerin hyzyny düzenler Troid hormonu az salgylandy?ynda kilo alma, çok salgylandy?ynda zayyflyk ortaya çykar Terleme, çarpynty, kapaly yerlerde olmaktan bunalmak e?lik eden belirtilerdir

Bir ba?ka hormon olan insülin salynymynyn olmamasy ile karakterli çocuklukta ba?layan ?eker hastaly?ynda da zayyflyk, çok yendi?i halde kilo alamamak ortaya çykar Ynsülin kandaki ?ekerin doku hücrelerine girmelerini sa?lar Besinlerle aldy?ymyz ?eker insülin olmady?y için kandan dokulara kullanylmak ve depolanmak üzere giremez ve hücrelerde enerji eksikli?i ortaya çykar Çok yemek yeme, çok su içme ve çok idrara çykma ?eker hastaly?ynyn tipik belirtisidir Protein ve ya?larla bu eksikli?i gidermek de mümkün olmaz Uygun diyet yany syra ilaç kullanymy gereklidir

Sigara

Sigara kullanymy kilo almamyzy engeller Sigara troid hormonu gibi metabolizmayy arttyrarak vücudumuzun kendi canlyly?yny sürdürmesi için gereken enerji ihtiyacyny arttyryr Normal oranlarda yemek yiyen birisi sigaraya ba?lady?ynda zayyflamaya ba?lar Çocuk ve ergen ya?larda içmeye ba?layanlarda da zayyflyk yany syra geli?me gerilikleri ortaya çykar

Vücutta sindirim ve emilimi sa?layan maddelerin eksikli?i nedeniyle kilo alamama olu?ur Ama bu durum bebeklikten itibaren görülür Bebekler kilo alamady?ynda böyle bir hastaly?yn olup olmady?y ara?tyrylmalydyr Bebeklerin vücut a?yrly?a anne ile birlikte tartylyp sonra annenin kilosunun çykarylmasyyla bulunabilir

Psikolojik etkilenmeler ve hastalyklar da i?tah kayby ve az yemeye yol açarlar Depresyon genel olarak ya?amaya olumsuz bir tepki oldu?u için i?tahy da etkiler Bloomiya ady verilen yediklerini kusma refleksini uyararak çykarmak da özellikle genç kyzlarda görülen zayyflama nedenidir

Kullanmak zorunda kaldy?ymyz bazy ilaçlar da kilo de?i?ikliklerine yol açar Bazylary kilo aldyryr, ilaç byrakylynca zayyflama olur Hayatymyzda olan bu de?i?iklikleri de sürekli akylda tutmalyyyz

A?yrly?ymyzy nasyl hesaplayalym?

Peki vücut a?yrly?ymyzyn normal olup olmady?yny nasyl anlayaca?yz Kabaca ?öyle hesaplyyoruz: boyumuzu ölçüyoruz Bu ölçümden yüz çykaryyoruz Kalan bölümdeki rakamdan be? eksi?i ya da fazlasy normal kilomuzu olu?turuyor Boy uzadykça buldu?umuz rakamdan on fazlasy da normal synyrlar içinde kabul edilebiliyor Ama daha hassas bir hesaplama da yapabiliriz Vücut a?yrly?ymyzy metre olarak boyumuzun karesine böldü?ümüzde buldu?umuz orana vücut kitle endeksi denir

Vücut Kitle endeksi: Vücut a?yrly?y(kg)/boy uzunlu?u (m) karesidir

Kömür i?çilerinin meslek hastalyklary

Bu topraklarda binlerce yyldyr bakyr, demir kur?un, kalay gümü? altyn madencili?i yapylyyordu Ama resmi tarih bu madenciliklerin nasyl yapyldy?yny anlatmaz Muhtemelen nedeni madencilik ve cevher i?leme i?lerinin Sünni Türklerin dy?yndaki etni ve dine mensup olanlar tarafyndan yapylmasydyr Dolayysyyla bu alanlarda ortaya çykan meslek hastalyklary da resmi kayytlaryn içinde yoktur Toplumlaryn kendi tuttuklary kayytlary da dil engeli nedeniyle okuyamamaktayyz Eskiden muhtemelen tekil olarak görülen meslek hastalyklary sanayi üretimiyle birlikte artty Sanayi üretiminin ihtiyaç duydu?u enerjiyi sa?lamak için kömür madencili?i bu dönemden sonra hyzlyca yaygynla?ty Ylk yaygynla?ma dönemlerinde talebi kar?ylamak için uygulanan vah?i üretim ko?ullary kömür ocaklarynda ya?anan i? kazalary ölümler ve birkaç yyl içinde ortaya çykan akci?er hastalyklaryna yol açty

Kömür madencili?i sanayiye dönük olarak Osmanly imparatorlu?u döneminde Zonguldak'ta ba?lady Çevredeki köylülerin 1947'ye kadar zorla çaly?tyrylmalaryyla ba?layan üretim günümüze kadar devam etti Çaly?ma ko?ullarynyn yaratty?y kömür pnömokonyozlary çok fazla görüldü?ü için Türkiye'deki üç meslek hastalyklary hastanesinden biri Zonguldak iline kuruldu

Kömür i?çilerinin pnömokonyozu kömür madeni tozlarynyn solunmasy, akci?erlerde depolanmasy ve buna kar?y akci?erlerde geli?en doku reaksiyonudur Öksürük, hap?yryk ile atylamayan ve 05-5 mikron arasy büyüklükte olan kömür tozlary akci?er bron? ve hava de?i?iminin yapyldy?y alveol hücrelerinde birikir Bu tozlary etkisiz hale getirmek için vücut kendi molekülleriyle müdahale ederek hücre içine alyr Kömür tozu içeren bu moleküller birikerek zamanla pnömokonyoza yol açarlar

Kömür madeninin ortamy ayryca kalycy olmayan akci?er hastalyklaryna da daha syk yakalanmaya yol açar Bron?it bu i?çilerde syk görülen hastalyklardyr

Asbest ve silikaya ba?ly hastalyklardan farkly olarak önce öksürük ve balgam çykarmayla belirti verirler Daha ileri dönemde akci?er röntgeninde görülmeye ba?larlar Bu hastalyk da akci?er dokusunu harap ederek Kronik Obstruktif Akci?er Hastaly?y (KOAH), yani, akci?erin süre?en tykayycy hastaly?yna yol açarlar Solunum i?levleri bozulur Hasta yeterli nefes alamaz, akci?erler oksijen ve karbondioksit de?i?imini yeterli yapamaz Buna ba?ly olarak dudak ve tyrnak yataklaryndan ba?layan morarmalar ortaya çykar Kömür madencili?inin genellikle kamu i?letmesi oldu?u dönem olan 1985 yylynda kömür i?çilerinin yüzde 135'inde meslek hastaly?y görülmü?tür Bu oran Avrupa ülkelerinin de?erlerinin çok üstündedir Ayryca yeni tekniklerle kömür madenlerinde artyk hamile bir kadynyn bile rahatlykla çaly?abilece?i güvenlik olu?turulabilmektedir Meslek hastalyklary gerekli önlemler alyndy?ynda bir kader olmaktan çykmaktadyr Ama önlemleri ne yazyk ki i?çiler alamamaktadyr

Tozlanmayy engellemek için yslak çaly?ma, kazy ve ta?yma yapylyrken yerlerin ve kazylacak yerlerin yslatylmasy gereklidir Ortamdaki kömür tozlarynyn havalandyrma sistemleriyle uzakla?tyrylmasy gereklidir Ortamdaki kömür tozu orany sürekli ölçülmelidir Ço?u ülkelerde kabul edilen synyr 4 mg/m3 tür

Düzenli genellikle 6 ayda bir yapylan periyodik muayene ve röntgen kontrolleriyle i?çiye dönük koruma yapylyr Süre?en akci?er hastaly?y olanlar tozlu i?lerden uzak tutulmalydyr Uygun giysi ve maske kullanymyna uyulmalydyr Sigara madencilerin meslek hastalyklaryna yakalanma oranyny çok arttyryr Sigaranyn byrakylmasy çok önemlidir

Kömür madenlerinde çaly?anlar göçükler ve grizu patlamalary nedeniyle yüksek oranda ölümcül i? kazalaryna da maruz kalyrlar Maden i?çilerinin evleri, maden köy ve kasabalary hasta erkekler, e?lerini kaybetmi? kadynlar, babasyz çocuklarla doludur Bu çocuklar da madene inmek için kendilerine gelecek syrayy beklerler Maden i?çili?i, grizu patlamasy ya da göçüklerle ya?amy kaybetmek ya da akci?er hastaly?y de?i?mez bir kader olarak ya?anmaktadyr

Hazyrlayan: Dr SELMA GÜNGÖR