Rize 'nin Doğal Güzelikleri /Rizeden Manzaralar/Rize Yeşiliklerin Güzelliği

rize nini kültürel öğeleri ile ilgili resim, rizenin dogal kaynaklarını araştır, rizenin resimleri, rizeden manzaralar, rize nin iklim özelliği, rizenin doğa resimleri, rize doga manzaraları, rizenin iklimi, rizenin kalesi fotoğrafları, rizenin coğrafi konumu ile ilgili görseller, lom demiri, en güzel rize manzaraları, rizenin güzelliği, rizenin resmi, rize nin doğal güzellikleri, rizenin doğal güzellikleri, rize nin doğal, rizenin güzel yerleri, rizenin özelliklerini gösteren res, rizenin nehirleri, rizenin şelaleleri, rize fotoğrafları, rize nin iklim özellikleri, rizeye ait özellikler, rizenin kültür özellikleri,

KAPANDİ GİTTİ ÇAĞI Şerevaz, Pepeçura, kastaniça kabağı Sacayak, pelki, hosti, kapandi gitti çağı Kunci, Minci, korkoti, koloti unutuldi, Malahtara, likmene hasret kaldi gazyağı Bulme, Mabeyin, darni, kot, tiyeter, hopeçi Gerdel, lahmi, pulama, küpün ağzında Peçi Çali, çupi, kutunı, davli ve kondaridan, Şimdi bahsettuğumda güleyi bizum paçi Laus, şokali, lobya, pafuli, perçem, andi, Metuşi, sehter, çiten, altındakiler yandi, Zimilaçi dikeni, kardeşi handospara, Benum gibi fukara siğran yedi uyandi İskemi, seke, konsol, evun tomele taşı, Çiçili, kolistavra langonanın kardaşı, Furnesi tumulısi, çumuri, çilbur yerken, Paluzenun yaninda dururdi ekmeğaşı Murmurisle nanuris, uyuturdi bizleri, Pumburi, şepidinun hala bende izleri, Çilipuli ve puli, karatavuk çişona, Alemediye dondi makoçinun gözleri Falamidi, kopali, feretiko, masuri, Kormi, kenef, ayakyol, gece kuşi, çuncuri Naylanun podosisi, likapalan fikoki, Kartofilan mamuli yenilur kuri kuri Çepuğun, kuviçanun içinde kül kuruni, Sinide haşil, tifti, yanında kavut uni Hele birde var ise bir lenger portihala, Eğratluğa da gider, doğar fakirun güni Kuti, küp kofterası, tapa, çişoma, kadı, Panti, pali, manaçi, kopti gitti kalmadi, Arapiko felisi, hem sütli hem mancasi, Baklavada bulunmaz hamşi kuşinun tadi Yanmışa çiya konar, kavataraya hiyar, Lahananun kotisi, kabağun çiviti var, Muta, yayık, refani kumyasladı çürüdi, Koliva tavaliya, Rohtiko nerde sorar Fitina, ahpin, hayta, lom demiri, muh, palan, Kocacuk, kaş, sağırpoş, kantarma, eyer, kolan, Fafatara, tospağa, muncurilan, kutuçi, Zambula, ğanca, keğle, patuli, Karakoçan Şamiralar moziko, nosoka kosi oldi, Ambar kaaber, roka, saçak hamlaus doldi, Kurçeli ile hopi, livor, matiçalinun, Laus rokopisinun rengi sarardi soldi Çafladi, kaçapeti, peşuğun kamarasi, Entari, jipon, fustan elbiselerun hasi, Halaçilan kuyizma, kuku, çiğa sesleri, Pardinun bağirmasi, kulaktan siler pasi Sultuçi şamatasi, kaçurur kalobyayı, Ğavroşlar derelerde hep momoli arayi, Rohati, tomon, otluk, çefo, koma, çupuri, Kitluk var bulamazduk kaçani, çiğirtayi Büyüdükçe kizarur, horozun çitarisi, Peştemal tezgahinun, kirildi mitarısi, Aşirak, çağra, teşik, rokopeti, yığ, ketan, Peşkir, çeşan dokurdi Rize’linun yarisi Kontra, İskarpin, hedik, maçahtara, peçere, Lehte çonoşi, feçan, saraybağı, cendere, Didimari eruği, lapazalan duduli, Kalaç almadığından viryo bağlamış dere Firfilik, kopça ,piştof, kukuli, zot, sakunar, Hemencede şarvata, abaniye çuha var, Çatılara hartoma, kamçilara gogori, Zoksi olan her şeye ancak apoksi yarar Yazın ev hayatına, sererdiler kerveti, Hohori, kiviçinun elbet yenilmez eti, Apsomati konulur, akan kan dursun diye, Boğmaca olanlari, tutar koça nöbeti Uyumayan sebiye verur idiler çiça, Yaramaz çocuklara gerekli idi viça, Paçilarun el işi, sanat eseri oldi, Filketanun uyasi, tentene, kanaviça Hurtuli, hurtuliça, miya, çimidi, muşi, Yonga, atiçi, Page Rankömo, çaruk bağı, kumuşi, Kösre, bureng, playara, çamçaka, pağsa, maran, Korob, kurebi, maça, modoni, dibek taşı Deremenun usti hark, altinda var sifoni, Taşları kıran olur, biliyimisun oni, Deremene giderken od’un kopar pisikten, Mastidur, bir piçef at, beş para etmez göni Ahir altında kebre, tarlalarda bereket, Zibidi, alil, ander, salahana , cenabet, Zavalli kanayakli, pupuka mendeburdan, Bolaki şapotlayup hovini alur elbet Dedemun iştonisi olmiş idi çurçuli, Nenem makaslan kesti etti oni purtuli, Avara hiç durmadi, meson başina gitti, Kendir tarayıp etti vurçi ile uskuli Rahna ketani doldi ğezel, zibil, hoholi, Bel ile belleyince beyuk oliyi ğoli, Hastalandi tohlilar, aldı onlari tabah, Tavuk kakanis etti, arayidi pifoli Timya, nezuk, lapara, lobut, rospi, kopoli, Muhanat karılarun hamuri moli moli, Ormanda ğazluk, kaful, ellerde olur koça, Forno kurbağalarun sırtı fufudi doli Hep işmar edeyiler mostraluk olanlara, Hemayıl takmayısan biner seni davara, Kudi kudi afkurma, obur çık, havaciva, Hamel çekup hamlanup tokemezsun parpara Çatapat geldum senlan, kekez, dilo, korbakor, Kaskarinaya koymak yeni gelini çok zor, Patiçi yemeğinlan bir bakraç çilahani, Luturi eti yersun, geçinursun anafor Ağu, çalçoka, çipa, haloti, kiça, longoz, Fitruka, harçi, tağra, sayta, biçki döker toz, Sümüçla sinağüş yap, kırnap ile çapli at, Emcük, salmı, tatuli, kupas düşmüştür ğavroz Kiriş ve istilari, yan tarafi taraba, Çaylar pişurulurdi çaynık denilen kaba, Analis edilurdi çinyanun lekeleri, Ketanlari kasara kordi Fadime aba Parakamiya astum koçani marosladi, Kaçan şilepeçinun çok güzel olur tadi, Çaplika yapamazsun funduk temeçisinden, Kongoşi, çapulanun artık kalmadı adı Buğriyla delik delup kodes’e taktum süser, Zipazıp yiyecektum, çumaşi olmuş hoşmer, Bi fut çektum yağından, hemen kopti ğarğaris, Dilum pupu olsada çeşin etmeye değer Tentenis edenleri, hep alur andimeri, Nuğamisa olanun yol başlaridur yeri, Nenemun kinalisi, poğota de su içsun, Buci, kiçi kiçi yer hiliça, hopileri Pepe dolu maşraba, düştü kırıldı sapı, Tifora pavli üzüm, armut idi hanapi, Tongorlarun tozini temizle yağluk ile, Lop olmadan yutulmaz kukuçi, kukulapi Mile, miras, heneke, şimendifer, namaztaş, Kehriz çihpirle doldu, patomalar kaldi yaş, Fotin, lapişka, lapşi, kaleçi, yazma, kekül, Kuvari incir olur, kav yanar yavaş yavaş Ğorğarina, hacika, anağula, kör siçan , Derelerde çağana, sularda eğri hasan, Süs içun aranurdi koğlidi vizorisi, Seferberlukten sonra ne kadar geçti zaman Geçen zaman içinde değişti bizdeki dil, Şimdi bu sözcükleri ister oku ister sil, Rize’li arkadaşum, anam, babam, kardaşum, Alem bilmesa bile ne deduğumi sen bil
__________________

Rize | otel,hotel,seyehat,turizm,turkey,belediyesi,resiml eri,ilçeleri

GENEL BİLGİLER



Yüzölçümü: 3920 km²



Nüfus: 348776 (1990)



İl Trafik No: 53



Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en karakteristik özelliklerini gösterir Anadolu'nun diğer bölgelerinden coğrafi yapısıyla olduğu gibi kültürel yapısı ile de ayrılır Dik yamaçlı vadileri, doruklara ulaşılabilir dağları, buzul gölleri, zümrüt yeşili yaylaları, tarihi kemer köPage Ranküleri ve kaleleri, coşkun akan dereleri ile çok özel bir turizm beldesidir



İLÇELER:



Rize ilinin ilçeleri; Ardeşen, Çamlıheşin, Çayeli, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere ve Pazar'dır



NASIL GİDİLİR?



Karayolu: Doğu Karadeniz şeridi üzerinde yer alan Rize; Trabzon-Samsun ile batıya, Sarp Sınır Kapısı ile BDT ülkelerine yine Hopa-Artvin ile güney doğuya ve İran'a bağlanır



Otogar Tel : (+90-464) 223 38 51



Denizyolu: Yaz mevsiminde İstanbul'dan yapılan feribot seferleri Rize'ye kadar uzanmaktadır



Liman Tel : (+90-464) 612 10 71



GEZİLECEK YERLER



Müzeler



Atatürk Evi Müzesi (Mehmet Mataracı Konağı): Atatürk�e ait bazı eşyalar yanında, bölgeden çıkarılan etnografik eserlerin de sergilendiği Mehmet Mataracı Konağı�nın (Atatürk Evi Müzesi) kuzeyinde geniş bir bahçesi vardır 19 yüzyıl sonları sivil mimarisi özelliklerini taşıyan yapı, iç sofalı planlı üç katlı bir evdir İkinci katta, kuzeydoğudaki oda, Atatürk'ün kaldığı odadır Ulu Önder Atatürk 17 Eylül 1924 yılında Rize'yi ziyaret ettiği sırada Mataracı Mehmet Efendi�nin evinde misafir edilmiş ve bu odada kalmıştır



Zemin katta Rize il merkezinden toplanan kitabeler ve mezar taşları, birinci katta ise bazı ahşap oymalı mimari parçalar, dokuma araç gereçleri, etnografik eserler sergilenmektedir İkinci katta ise Atatürk zamanından kalan eşyalar, Atatürk'e ait giysiler, Kurtuluş Savaşı ve Atatürk'e ait fotoğraflar bulunmaktadır



Müze Tel : (+90-464) 213 04 29



Rize Müzesi (Sarı Ev): Sarı Ev olarak bilinen ve 19 yüzyıl sivil mimari örneği olan yapı, 1998 yılında müze olarak açılmıştır Müzede etnografik eserler sergilenmektedir



Etnografya Müzesi



Adres: Müftü Mah Kirazlık Sok No:2 - Rize

Tel: (464) 213 04 29



Kaleler



Rize Kalesi: Rize kent merkezinin güneybatısında yer alan kale, iç kale ve aşağı kaleden oluşmaktadır İlk yapım tarihi konusunda kesin bilgiler bulunmamaktadır İç kale MS 6 yüzyılda yeniden inşa edilmiş, 14 yüzyıl başlarında da Cenevizliler tarafından aşağı surlar yapılmıştır Kale, Osmanlı döneminde onarılarak kullanılmıştır Kısmen düzgün, kısmen moloz taşla yapılmış olan iç kale surları 1,5 m kalındığındadır ve yarım daire planlı beş kuleye sahiptir



Zamanında iç kaleden kuzeydoğu ve kuzeybatıya uzanan ve denize ulaşan aşağı kaleden günümüze batı surlarının bir bölümü ve bazı kuleler kalmıştır



Zil Kalesi: Ortaçağın sonlarında yapıldığı tahmin edilen kale Çamlıhemşin ilçesindedir Çam ormanları ile kaplı bir vadiye hâkim bir noktada bir kaya kütlesinin üstüne moloz taşlardan inşa edilmiştir Duvarları 1,5-2 m kalınlıktadır Kalenin doğusu, güneyi ve kuzeyi doğal uçurum olup, yalnızca batı ve kısmen kuzeyde yüksek surlar bulunmaktadır



Kale-i Bala: Çamlıhemşin ilçesinin 40 km güneyindedir 150 m yüksekliğinde bir tepenin üstünde kurulu kalenin MÖ 200 yıllarında yapıldığı sanılmaktadır



Kız Kalesi Pazar ilçesinin batı girişinde denizin içerisine bir kaya üzerine inşa edilmiş olup, Bizans döneminden (MS 8 yüzyıl) kalmadır Bu yapı, günümüzde tek bir gözetleme kulesiyle ayakta durmaktadır



Zeleki Kalesi Çayeli ilçesinin doğusunda yer alan kale, 12 yüzyılda Bizans döneminde inşa edilmiştir Bu gün harap durumdadır



Camiler



İslam Paşa Camii (Kurşunlu Cami): Rize kent merkezinde çarşı içindeki cami 16 yüzyıl yapısıdır Kesme taştan dikdörtgen planlı olup, 24 pencereli bir kubbeye sahiptir



Gülbahar Camii: Rize kent merkezinde bulunan cami 16 yüzyılda Yavuz Sultan Selim�in annesi Gülbahar Hatun tarafından yaptırılmıştır 1952 yılında bir onarım geçiren cami kare planlı olup, bir kubbeye ve tek şerefeli bir minareye sahiptir



Caferpaşa Camii: Çayeli ilçesinin girişinde yer alan cami, Rize Fatihi Cafer Paşa tarafından 16 yüzyılda yaptırılmıştır Cami basit planlı ve çatısı kiremitle örtülüdür Girişinde mermer kitabesi vardır



Kaplıca ve İçmeceler



Ayder Kaplıcası ülkenin önemli kaplıcaları arasındadır Rize'ye 20 km mesafedeki Andon İçmecesi yöre halkı tarafından ilgi görmektedir İçmecenin suyu renksiz, kokusuz ve berraktır Ayrıca, İkizdere-Şimşirli İçmecesi, Çayırlı Maden Suyu çeşitli hastalıklara iyi geldiği bilinmektedir



Şelaleler



Ağaran Şelalesi: Çayeli'ne 12 km, Rize merkeze ise 30 km mesafede olan ve Çayeli'nin içinden akan Şairler deresi üzerinde bulunan Şelale, gerçek bir tabiat harikasıdır



Yaylalar



Kaçkar sıradağlarının eteklerinde, Çamlıhemşin, Hemşin, ve İkizdere ilçelerinde yoğun biçimde yer alan yaylalar, iyi korunmuş özgün mimarili evleriyle bulutların ötesinde bir hayat sunar Bu yaylalardan Ayder, Aşağı-Yuları Kavron, ve Anzer Yaylaları Turizm Merkezi ilan edilmişlerdirBu yaylalar özellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri olur



Ayder Yaylası, Çamlıhemşin-Aşağı ve Yukarı Kavran Yaylaları, İkizdere-Anzer (Ballıköy) Yaylası Turizm Merkezi, İkizdere-Çağırankaya Yaylası, Elevit Yaylası diğer önemli yaylalardır



Milli Parklar



Kaçkar Dağları Milli Parkı



Kuş Gözlem Alanı



Doğu Karadeniz Dağları



İl: Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Erzurum, Artvin

İlçeler: Önemli kuş alanları içinde 32 ilçe bulunmaktadır

Yüzölçümü: 1230000

Rakım: 0 - 3932 m

Koruma: kısmen

Başlıca Özellikleri: orman, dağ, göç geçidi



Kuş Türleri: Sakallı akbaba (20 çift), kızıl akbaba (20 çift), kara akbaba (10 çift), kaya kartalı (10 çift), huş tavuğu (tüm Türkiye popülasyonu bu önemli kuş alanları içinde bulunur) ve ürkeklik popülasyonlarıyla önemli kuş alanları statüsü kazanır 1993 yılında yapılan bir araştırmada önemli kuş alanları sınırları içinde kalan yedi bölge incelenmiş, bunların altısında toplam 134 erişkin erkek huş tavuğu tespit edilmiştir Araştırma yapılan alanın darlığı ve uygun yaşam ortamlarının genişliği göz önünde bulundurulduğunda, önemli kuş alanlarındaki toplam huş tavuğu popülasyonunun 1000 çifti aştığı varsayılabilir Ancak geçen yıllar içerisinde birçok önemli yeni göç vadisinin keşfedilmesi, bu rakamların çok daha yüksek olabileceğini göstermektedirDoğu Karadeniz Dağları, Türkiye'de Avrasya Yüksek Dağlık (Alpin) biyomunu temsil etmesi dolayısıyla önemli kuş alanları statüsü kazanan tek alandır



Sportif Etkinlikler



Rize, yaylaları ve sarp dağları ile doğa yürüyüşü ve dağcılığa, coşkun nehirleri ile kano ve raftinge, 2400-3000 metre yükseklikte bulunan Buzulyalağı ve Moren göllerinin bazıları balıkçılığa elverişli bir coğrafyaya sahiptir



Kaçkar Dağlan hızlı akışlı akarsuların kaynağıdır Bunların en önemlisi Çamlıhemşin' den Ardeşen' e doğru akıp denize dökülen Fırtına Deresi, Taşlıdere ve İyiderelerdir Bu derelere kanoculuk için gerekli debi rejim miktarı yeterlidir Bu akarsular dışında küçük büyük birçok dere mevcuttur



Fırtına Deresi



Kaçkar Dağları (Dağcılık )



COĞRAFYA



Rize, güneyinde yer alan dağların sahilden itibaren yükselmeye başlaması ve yüksek dağ eteklerinden doğarak Karadeniz'e akan akarsuların yoğunluğu nedeniyle engebeli bir arazi yapısına sahiptir Sarp ve engebeli arazi yapısının ve iklimin de etkisiyle ilin bitki örtüsünü ormanlar oluşturmaktadır



Rize, yağışlı iklimi ve çok sayıdaki yer altı su kaynakları sayesinde Türkiye'de akarsu yoğunluğu en fazla olan illerden biridir Rize'de yazlar serin, kışları ılıman ve her mevsimi yağışlı bir iklim görülür



TARİHÇE



Rize adının, MÖ 7 yüzyılda başlayan kolonizasyon döneminde, yörede bol pirinç yetiştirilmesinden ötürü kent yakınlarından geçen çaya verilen �Rhizios� veya sonraki dönemlerde verilen �Rhizaion� dan geldiği söylenmektedir



MÖ 2 bin başlarında tarım ve hayvancılıkla uğraşan kimi toplulukların yaşadığı tahmin edilen Rize ve çevresinin yazılı tarih dönemi, MÖ 7 yüzyılda Miletli denizcilerin yaptıkları seferlerle başlamaktadır Bu dönemde Miletliler Doğu Karadeniz kıyılarında ticari yerleşimler kurmuşlardır Daha sonra Kimmer, Med ve Pers akınlarına uğrayan yöreyi MÖ 180�de Kral Pharnakes, MÖ 1 yüzyılda da Partlar ele geçirmiş olup, yöre MS 10 yılında Roma egemenliğine girmiştir MS 4 yüzyıldan başlayarak Sasani ve Bizans arasında sürekli el değiştirmiş, 1071 Malazgirt Savaşı�ndan sonra Türklerin eline geçmiş, ancak Selçukluların batıya yönelmesiyle tekrar Bizans egemenliğine girmiştir Rize�nin bir kısmı 1461�de diğer yöreleri de 1509�da Osmanlı topraklarına katılmıştır Rize, cumhuriyetin ilanından sonra, 1924 yılında il olmuştur



NE YENİR?



Yörede lahana ve hamsinin özel bir yeri vardır Çünkü bütün yemek çeşitleri bunlar etrafında yoğunlaşmıştır Belli başlı yemek çeşitleri; Ayran doğraması, çılbır, çırıhta, çirmulis, fasulye tavalisi, hamsili pilav, hamsili ekmek, hamsi kuşu, hamsi tavalisi, herse, hoşme, kabak felisi, kabak sütlisi lahana çorbası (vurma lahana), minci, muhlama, ormanlı hamsi, paluze, papara pasmanika, pekmezli kabak , sarma (lahana sarması)dır



Orman üst zonunun üzerinde bulunan yaylalarda ve çayırlık alanda arıcılık yapılmaktadır Kimyevi maddenin henüz ulaşamadığı çiçek çeşitliliğinin ve diğer avantajların desteklediği üretim yörede "Anzer Balı" ile dünyaca ünlüdür



NE ALINIR?



Hala el sanatı üretimlerinin sürdürüldüğü yörede ahşap ve el örgü ürünleri alınabilir Hemşin çorabı, Rize bezi (feretiko) ünlü dokumalardır Çay sepeti, üzüm sepeti, meyve sepeti, piknik sepeti gibi hasır örme eşyalar yörede bol miktarda bulunmaktadır Şimşir kaşık türleri, İskemleler, kemençe ve maket taka alınabilecek diğer ahşap ürünlerdir Yörenin ünlü Anzer balı unutulmamalıdır



LİNKLER



Rize Valiliği http://wwwrizegovtr



YAPMADAN DÖNME



Yaylalara çıkmadan,



Ayder'de kaplıcaya gitmeden,



16 yüzyıl İslam Paşa Camii ile Ceneviz kalesinin kalıntılarını görmeden,



Yörede eski bir gelenek olan ve özellikle Ardeşen İlçesinde yapılan Atmaca avcılığını izlemeden,



Anzer Balını tatmadan,



Dönmeyin