Mesir Macunu

Mesir Macunu


Mesir macununun genel özellikleri, hoş lezzeti ve kokusudur Vucuda kuvvet, kalbe ferahlık verir, dimağı kuvvetlendirir, dikkati arttirir, siniri yatıştırır, nefes darlığı, başdönmesi, sırt, belağrısı, siyatik, romatizmaya iyi gelir, kanı temizler, göğsü yumuşatır, idrar zorluğunu giderir, iştah açar


Genel halk kitleleri arasında rağbet kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına göre şu faydaları olduğu söylenir: Macundan yiyen kimseyi bir yıl boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz günü en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik çağındaki kızların, o yıl içinde evleneceklerine inanılır Çocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde çocukları olacaklarına inanılır Çocuk hastalıklarına da faydalı olduğu söylenir

Mesir sözcüğü, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı bambaşka bir anlam taşımaktadır

Mesir Macunun Mucidinin 15 Yüzyılın ikinci yarısında Denizli?nin Buldan İlçesine bağlı Sarı Mahmutlu köyünde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıç Bey oğlu Mustafa?ya dayanan ?Merkez Efendi? olduğu görülmektedir

Merkez Efendi, Kanuni Sultan Süleyman?ın annesi Yavuz Sultan Selim?in eşi Hafza Sultan?ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve külliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARÜŞŞİFA yaptırılmasını ister

DARÜŞŞİFA?nın inşaasından kısa bir süre sonra, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi tarafından ?Mesir? ile tedavi edilir Adını İbn-i Sina?nın mesr-o sitos adıyla meşhur panzehirinden alan baharatlardan imal edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur

Her sene DARÜŞŞİFA?daki muhtaç hastalar için Mesir hazırlanması, macunun ?Nevruz-ı Sultani?de yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, artan macunun şehirdeki muhtaçlara dağıtılması şeklindeki şartlarla, tahminen 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya çıkmıştır 21-22 Mart Nevruz-ı Sultani gününde saçılan macundan alabilmek için çevreden insanlar şehre akın etmişler ve Manisa?da adeta bir panayır oluşmuştur

Mesir mâcunu, 41 çeşit şifâlı nebât ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve özellikleri şöyledir:

Anason: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır

Çivit: Halk arasında kabakulak ve pnömorinde kullanılır Çöpçün: Hemoroit ve egzamada kullanılır

Çörekotu: Gaz söktürücü

Dar-ı fülfül: Öksürük kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır

Hardal tohumu: İştah açıcı ve mîdeyi yatıştırıcı olarak kullanılır

Havlıcan: Öksürük kesici ve ağız kokusunu gidericidir

Hıyarşenbe: Müshil olarak kullanılmaktadır

Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mîde ağrılarına iyi gelir

Hindistançiçeği: Hazım kolaylaştırıcıdır

Kakule: Lezzet verici, iştah açıcı

Kalbarda: Mîde ağrılarına iyi gelir

Karabiber: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır

Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş çürüklerinde ve diş ağrılarında kullanılır

Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır

Kimyon: İştah açıcı, gaz söktürücü ve terletici olarak kullanılır

Kırım tartar: Kaşıntılı deri hastalıklarında kullanılır

Kişniş: Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır

Limon tuzu: Mâcunun fazla tatlı etkisini hafifletmek için kullanılır

Ma-i leziz: Kalıcı tatlılık sağlar

Meyan balı: Öksürük kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır

Portakal kabuğu: Mîdeyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır

Revan kökü: Laksatif ve hemoroit tedâvisinde kullanılır

Safran: Çarpıntı giderici ve ferahlık verici

Sakız: Mîdeyi rahatlatıcı ve nefes darlığında öksürük gidericidir

Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır

Sinameki: Müshil olarak kullanılır

Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir

Şeker: Mâcunun kıvamını veren ve tatlandıran ana maddedir

Resene: Mîde rahatlatıcı ve gaz söktürücü

Tarçın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir

Tarçın çiçeği: Koku özelliği için kullanılır

Teke mersini: Mâcun terkibinin daha değişik kokması için kullanılır

Tiryak: İlk çağlardan beri her derde devâ olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir

Ud-ül-kahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşı kullanılır

Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir

Yeni bahar: Kuvvet verici olarak mâcunlara konulur

Zencefil: Nefes darlığı, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır

Zerde çöp: Kuvvet verici ve mîdeyi koruyucudur Zulumba: Mîde rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır