Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Notları (2) / Recep Bıyık

Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Notları (2) / Recep Bıyık

23 Mart 2012 tarihli DÜNYA'da yer alan makalede, kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konuları yazmaya başlamış, konunun devamının geleceğini belirtmiştim
Bugünkü makalede kaldığımız yerden devam ediyoruz Bugünün konuları; kurumlar vergisi istisnaları


İştirak kazançları


Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5 maddesinin birinci fıkrasının;
- (a) bendiyle kurumların, tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılmaları nedeniyle elde ettikleri kazançlar,
- (b) bendiyle de kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan şirketlere iştirak eden kurumların bu iştiraklerinden elde ettikleri, bentte sayılan koşulları taşıyan iştirak kazançları,
kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur
Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz ve benzeri gelirler ile transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar dolayısıyla elde edilen ve iştirak kazançları istisnası kapsamına giren kazançlar için beyannamede ayrı bir satır bulunmamaktadır Bu kazançların da iştirak kazançları satırına yazılarak istisnanın uygulanması gerekir


Taşınmaz ve iştirak satış kazançları


Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5/1-e maddesine göre, maddede yer alan şartlar çerçevesinde elde edilen kazançların % 75'i kurumlar vergisinden müstesnadır
İstisna uygulamasında dikkat edilecek önemli bazı konular şunlardır:
- İstisna uygulamasına konu olacak kıymetlerin en az iki tam yıl (730 gün) süreyle kurumun aktifinde yer alması gerekmektedir
- Devir veya bölünme yoluyla devralınan kıymetlerin iktisap tarihi olarak, devir alınan veya bölünen kurumdaki iktisap tarihi esas alınır
- Satış işleminin peşin veya vadeli olmasına bakılmaksızın istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır
- Satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanılan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar fon hesabında tutulması ve sermayeye eklenmesi gerekir
- Fon hesabına alınma işleminin, kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekir
- Başta nakit girişi olmak üzere, yasal koşullara uyulması halinde, grup şirketleri arasındaki satışlarda da bu istisnadan yararlanılması mümkündür
Yurtdışı inşaat ve onarma işlerinden sağlanan kazançlar
Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye'de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, başka bir koşul aranmaksızın kurumlar vergisinden istisnadır
İstisnadan yararlanmak için, yurt dışında yapılan işlerden sağlanan kazançların Türkiye'ye getirilmesi zorunluluğu yoktur Kazancın Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanmak için yeterlidir


Serbest bölgelerden elde edilen kıazançlar


Serbest Bölgeler Kanunu'nun vergi teşviklerini düzenleyen geçici 3 maddesinin birinci fıkrasında yer alan düzenlemeye göre;
- 06022004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olanların, bölgede gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin sonuna kadar,
- Bölgede üretim yapanların ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, faaliyet ruhsatlarının tarihine bakılmaksızın,
kurumlar vergisinden müstesnadır
Düzenlemeden de anlaşıldığı üzere, 06022004 tarihinden önce ruhsat alan imalatçılar, ruhsatlarında yer alan sürenin sonuna kadar bütün gelirleri için istisnadan yararlanabilmekte, süre bitiminden sonra ise sadece üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançlarla sınırlı olarak istisnadan yararlanabilmektedirler
Üretim faaliyetinde bulunanların yararlanabilecekleri istisna koşullu bir istisna ve kapsamı da daha dar olduğundan, 06022004 tarihinden önce ruhsat alıp, bu tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında yer alan faaliyet süresi 2011 yılı içinde dolan imalatçıların, bütün faaliyetleri üretim faaliyeti, bütün kazançları da üretilen malların satışından doğmuş olsa dahi;
- 06022004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatlarında yer alan sürenin sonuna kadar geçici 3 maddenin birinci fıkrasında düzenlenen geniş kapsamlı istisnadan yararlanmaları,
- Uzatılan faaliyet ruhsatının yeni döneminde ise aynı maddenin ikinci fıkrasında yer alan imalatçılar için düzenlenmiş olan yasal çerçevede teşvikten yararlanmaları,
önerilir
Kurumlar Vergisi Beyannamesi'nde zarar olsa dahi indirilecek istisnalar bölümünde, serbest bölgelerde elde edilen kazançlar için tek bir satır bulunmakta olup, yukarıda açıklanan ayırıma uygun birden fazla satır yoktur 2011 yılı için yukarıda önerilen uygulamanın, beyanname dışında yapılacak çalışmayla, iki farklı dönem için istisna kazanç tutarının hesaplanması, bulunan toplam istisna tutarının ise beyannamenin ilgili satırına yazılarak istisnadan yararlanılması şeklinde yapılması mümkündür
Öte yandan, serbest bölgede faaliyette bulunanların elde ettikleri bazı özellikli gelirler itibariyle yararlanacakları istisnanın kapsamına da değinilecek olursa, 1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nde yapılan açıklamaya göre,
- Serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilmekte,
- Serbest bölgelerde elde edilen hâsılatın, bölge faaliyetleri için yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak serbest bölgelerde mevduat hesaplarında veya repo işlemlerinde değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirler de söz konusu istisnadan yararlanabilmekte,
- Bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirler istisna kapsamında değerlendirilmemektedir
Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar
Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren kurumların, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden 2011 yılında elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır
İstisna ile ilgili olarak dikkat edilecek konulardan bazıları aşağıda özetlenmiştir:
- Bölge dışında gerçekleştirilen faaliyetlerinden elde edilen kazançlar, yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi istisna kapsamında değildir
- Bölgede üretilen ürünlerin seri üretime tabi tutularak pazarlanması halinde, ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, istisna kapsamındadır Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamında kabul edilmemektedir
- Faaliyetin zararla sonuçlanması halinde, bu zararların istisna kapsamında olmayan diğer faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilmesi mümkün değildir
- Bölgede faaliyet gösteren kurumlara TÜBİTAK tarafından sağlanan karşılıksız destekler kazanca ve istisna tutarına dahil edilir
- İstisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerin birlikte yapılması halinde; müşterek genel giderlerin, her bir faaliyetin maliyet tutarları, müştereken kullanılan kıymetlerin amortismanlarının ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısı dikkate alınarak dağıtılması gerekir
Kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konuları yazmaya devam edeceğiz
Kaynak: Dünya Gazetesi