Ambrosius Dinsel Ezgisi

AMBROSİUS DİNSEL EZGİSİ

Ambrosius dinsel ezgisi,Latin missasıyla Ambrosius kilise ayininin dualarına eşlik eden ve tek kişinin( monofonik) ya da koronun aynı perdeden ( unison) söylediği ezgiBu ezgi,Milano piskoposluğu ile onun nüfuzu altında bulunan kiliselerde söylenmiş ve ortaçağdaki etkisi Bavyera"ya kadar uzanmıştırMilano ,Lugano ve İsviçre"nini Ticino kasabasında bugün de kullanılmaktadır

Ambrosius ezgisinin 355-374 arasında Milano piskoposu olan Kapadokyalı Auksentios tarafından Milano"ya getirildiği ve kaynağınn da Antiokheia olduğu sanılmaktadırAziz Augustinus"a göre ( Confessiones,IX7) Auksentios"un ardılı Aziz Ambrosius koro halinde sırayla söyleyişten yararlanmış ama bunu kendine özgü bir biçimde uygulamıştıAziz Ambrosius ve yandaşları ,Ariusçu imparatoriçe Justina"nın ordusu tarafından kiliselerinde kuşatıldıkları sırada Ambrosius onları,"Doğu tarzı"nda mezmur okumayı öğreterek yüreklendirmiştiAmbrosius"un kendi anlattıklarından ( Heksameron,III25) strofik ( kıtalı) ilahilerin söylenmesine ve her mezmurun ilk dizesinden alınan bir nakaratla mezmurun yanıtlanmasına tüm cemaatin katıldığı anlaşılmaktadırBu söyleyiş yöntemi kısa zamanda tüm Batı kiliselerine yayıldıUzun süre Aziz Ambrosius ,kendi adıyla anılan dinsel ezgiyi başlatan kişi olarak kabul edilmişse de artık böyle düşünülmemektedirGünümüzde yalnızca "Ambrosius ilahileri " olarak bilinen ölçülü müzikle bestelenmiş Latin ilahilerinin yazarı olarak kabul edilmektedirTersi tüm söylencelere karşın,hiçbir Ambrosius dinsel ezgisinin melodisi Ambrosius"a mal edilememektedir

Ambrosius ayinin genel bölümü Ordinarius ( missa ezgilerinden haftanın günlerine göre değişmeyen metinleri )ile Gregorius ayininin genel bölümü Ordinarius"un ( standart Katolik ayini ve ezgisi) bir oranda ilgisi vardırHer ikisinde de bir Kyrie ile bir Gloria bulunur ama Abrosius"ta Kyrie ,Gloria"ya eklenirken,Gregorius ayinindeki genel bölümde Gloriadan önce gelirHer ikisinde de bir Credo ( Ambrosius ayininde bu Symbolium adını alır) ve bir de Sanctus vardırAmbrosius ayini Komünyon"da ekmeğin bölünmesi sırasında bir Proprius ezgisi ( metinleri kilise takvimine göre değişen ezgi)olan Confactorium"u kullanırOysa Gregorius dinsel ezgisinde bir Ordinarius ezgisi olan Agnus Dei vardırAmbrosius ayininin genel bölüm ezgileri,her zaman olmasa da genellikle heceseldirYani her hece seslendirilirYortularda okunan Gloria"sında hecesel müzik cümlesinin sonunda anlatımlı melismalar ( her hecede birçok nota ile seslendirme) vardırGregrius ayinine oranla Ambrosius ayininde Ordinarius ezgisi azdır



Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsinetiçin derlenmiştir

Milano kilisesinin kullandığı Ambrosius ezgisinin ve Ambrosius ayininin benimsenmesine özellikle Charlemagne karşı çıktıCharlemagne,Katolik uygulamasına uygun düşmeyen her türlü müziği ve ayini hoş karşılamıyor ,ortadan kaldırmaya çalışıyorduAmbrosius dinsel ezgilerinin Charlemagne döneminde son biçimini aldığı ve üslup açısından Gregorius ezgisinden farklılaştığı sanılmaktadırBu ve daha sonraki dönemlerin Gregoriusezgileriyle metinlerine ,AMBROSUİS ,repertuarıyla bütünleşmiş bir durumda rastlanır12yüzyıldan önce yazılmışAmbrosius ezgilerini içeren hiçbir yazma olmadığı için var olan ezgilerden ne kadarının özgün ezginin özelliklerini taşıdığını kestirmek zordurBununla birlikte,Ambroius ezgileri ayrıca daha az bir örneklilik gösteren ve biçim yönünden düzensiz olan ezgilerden oluşan bir ilkel öğe de içerirBunlar herhalde,incelmiş ve sistemleştirilmiş Gregoryen repertuardan etkilenmeden kalmış olanlardır

Tipik Gregorius dinsel ezgisinde bulunmayıp da Ambrosius ezgisine özgü olan birkaç özellik vardırGregorius ezgilerinin tersine,Ambrosius ezgileri üslup açısından bütün kategorilerinde birörneklik göstermezlerÖrneğin GregoriusTractus"larının ( bir yalın ezgi kategorisi) birbiriyle ortak kimi müziksel özellikleri vardırOysa Ambrosius ezgileri arasında bu tür bir bağdaşıklık gözlenmezAmbrosius ezgilerinin belli bir modda yazılmamasına karşılık,belli bir Gregorius ezgisi sekiz kilise modundan birinde yazılmıştırAmbrosius mezmur ezgileri bunların orta kadansları ( durgu noktaları) bulunmaması ve daha geniş bir okuma notası ( reciting tone,her notada birçok hecenin seslendirilmesi) ile bitiş yerleri bulunması bakımından Gregorius mezmur ezgilerinden farklıdırlar




Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsinetiçin derlenmiştir