Şaşılık Nedir?Şaşılık Nedenleri-Şaşılık Nasıl Teşhis Edilir? Şaşılık Nasıl Tedavi Edilir?

Şaşılık nedir?


Göz sağlığı konusunda en ufak bir rahatsızlık bile ciddiye alınmalı ve mümkün olan en kısa zamanda bir hekime müracaat edilmelidir Aksi takdirde bu konudaki ihmal, ileride daha ciddi problemler doğurabilir Özellikle çocuklar için bu konu çok daha önemli Zira bir hastalığın küçük yaşlarda teşhis edilmesi, hastalığın tedavisi açısından büyük önem taşıyor Tıpkı doğuştan veya 2-3 yaşlarında ortaya çıkan şaşılık (göz kayması) problemleri gibi…





Normal şartlarda her iki göz her zaman aynı anda aynı objeyi görür Yani gözler birbirine paralel pozisyonda hareket ederler Şaşılık durumlarında her iki göz aynı objeye odaklanamaz ve gözlerin paralellik durumu bozulur
Şaşılığın temel belirtisi düz bakmayan bir gözdür Bazen çocuklar güneşte bir gözlerini kapatır veya gözlerinin ikisini birden kullanmak için başlarını eğerler

Şaşılık nedenleri :


Şaşılık durumlarının çoğu doğuştan veya 2-3 yaşlarında ortaya çıkar Bunların nedenleri arasında hamilelik sırasında uygunsuz ilaç alınması, erken doğum, hamilelikte röntgene maruz kalma, çocuklarda spastik paralizi (beyin felci)epilepsi (havale) vs sayılabilir, bazen de ırsidirNedeni bilinemeyen durumlar da mevcuttur
Erişkinlerde ve özellikle yaşlılarda şaşılığın en sık nedeni damar tıkanıklığı, hipertansiyon, şeker hastalığı, beyin hastalığı (multipl skleroz vb),travma, guatr, bazen de göz çevresinde kitleye (tümör vb) bağlı olabilmektedir


Şaşılık nasıl teşhis edilir?

Şaşılık tanısı göz muayenesi sonucu konur Tüm çocukların dört yaşına girmeden önce görme muayenesine girmeleri önerilmektedir Ailede şaşılık veya göz tembelliği hikayesi varsa daha önce de görme test edilebilir
Bebeklerin gözleri genellikle çapraz gibi durur Küçük çocukların burun kökü geniş ve basık olur, ayrıca gözlerin burun kısmında bir cilt katlantısı bulunur Bunlar sanki gözlerde çaprazlaşma varmış gibi gösterir Çocuk büyürken bu yalancı şaşılık durumu kaybolur Gerçek şaşılığı olan bir çocuğun durumunda düzelme olmaz Göz hekimi, gerçek ve yalancı şaşılığı ayırt eder

Şaşılık tedavisinde amaç:

• Görmeyi korumak;
• Gözleri paralelleştirmek;
• İki gözle görüşü yani derinliği sağlamaktır


Şaşılık nasıl tedavi edilir?

Tam bir göz muayenesi sonrası göz doktoru uygun tedavi şeklini belirler Bazı olgularda çocuğunuz için gözlük önerilebilir Verilen gözlükle kayma tamamen veya kısmen düzelebilir Bunun dışında gözleri paralelleştirmek ya da katarakt varsa gidermek için cerrahi gerekebilir Tembel gözü güçlendirmek için sıklıkla sağlıklı gözü kapamak gerekir

Şaşılık,görme eksenlerinin paralelliğinin bozulması sonucunda gözlerden birinin içe,dışa,yukarı ya da aşağı doğru kaymasıÇocukların ortalama yüzde 3"ünde görülen şaşılığın nedeni sıklıkla sinirsel denetim mekanizmasındaki bir bozuklukturGörüntünün ağtabaka üzerinde belirli bir bölgeye düşürülmesini ya da gözde uyumu ve gözyuvarının hareketlerini sağlayan kasları denetleyen sinirlerdeki ileti mekanizmasında bir bozukluk vardırDoğrudan kaslarla ilgili bir bozukluk nedeniyle oluşan şaşılıklar çok ender görülür

Yeni doğmuş bebekte birbirinden bağımsız işlev gören gözler yalnız ışık ve hareketi algılayabilirgöz hareketleri düzensizdirAğtabakada keskin görme işlevini üstlenen fovea bölgesi henüz gelişmemiştirDördüncü haftadan başlayarak gözler belirli bir cisim üzerinde sabitleşmeye ve cismin hareketini izlemeye başlarBebek yaklaşık üç aylık olduğunda fovealar gelişip işlev görmeye ,göz merceği yakın ve uzak cisimleri odaklamak üzere biçim değiştirmeye ve bebek her iki gözü aynı cisim üzerine bakışımlı olarak doğrultmaya başlarBöylece her iki ağtabaka üzerindeki görüntünün tek bir görüntü haline gelip beyindeki görme merkezinde birleşmesi sağlanırGörme mekanizmasındaki herhangi bir kusur (örnkorneada yaralanma,mercekte doğuştan gelen matlık ya da ur ) görüntülerden birinin alınmasına engel olursa,sinirsel uyarı ve kas hareketlerinin karşılıklı etkileşimiyle görüntülerin birleşmesi kesintiye uğrar,bebek şaşı olur

Göz hareketlerini yönlendiren kaslardan biri ya da birden fazlası felce uğrarsa farklı bir tür şaşılık ortaya çıkarGözler belirli bir pozisyondayken paralel görünürbakış doğrultusu değişince tek gözdeki kayma belirgin hale gelir

Şaşılıkta ortaya çıkabilecek en önemli komplikasyon,kayan gözün görme keskinliğinin giderek azalarak körlüğe yakın bir düzeye varmasıdırKayan gözdeki görüntü ağtabakada fovea dışına düştüğünden iki farklı görüntü ve çift görme ( diplopi) ortaya çıkarBazı vakalarda normal gözün foveasındaki görüntü ile kayan gözün foveasına düşen farklı bir görüntü üst üste görülüriki göz arasındaki duyu ilişkisi tam gelişmemiş çocuklarda ( 6 yaşından küçük) çift görme ya da üst üste iki görüntüyü gidermek amacıyla devreye giren bir mekanizmayla kayan gözdeki görüntüyü silmek üzere görüntünün oluştuğu bölgede bir kara leke oluşurŞaşılık uzun sürer ve tedavi edilmezse görme derecesi giderek azalır

Şaşılık tedavisinde amaç,her iki gözün görme keskinliğinin normale getirilmesi,hastanın görünümünü düzeltmek ve görme eksenlerinin paralel hale getirilmesiyle tek ve aynı görüntünün oluşmasını sağlamaktırBunun için cerrahi girişim ve düzeltici merceklerin yanı sıra sağlam gözün kapatılarak kayan gözün çalışmaya zorlandığı tedavi yöntemi de uygulanır

Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsinet için derlenmiştir