Berlin Antlaşması

Berlin antlaşması;




187778 OsmanlıRus Savaşı sonunda yapilan Ayastefanos Antlaşması Rusya açısından son derece olumlu koşullar içeriyordu Ruslar Balkanlar'da ve doğuda Osmanlılar'dan kopardıkları topraklar ile güç kazanmışlar, yeni Balkan devletleri üzerinde belirgin bir üstünlük sağlamışlardı Ama bu yeni durum Ortadoğu'daki konumu açısından İngiltere'yi ve Balkanlar'da gözü olan Avusturya'yı rahatsız ediyordu

Almanya'yı da yanlarına çeken bu iki devlet Ayastefanos Antlaşması'na karşı çıkarak bir uluslararası konferans toplarımasını istediler Yeni bir savaşı göze alamayan Rusya bu öneriyi kabul etmek zorunda kaldı Böylece Ayastefanos Antlaşması'nı değiştirmek üzere Berlin'de, Almanya Başbakanı Otto von Bismarck başkanlığında 13 Haziran 1878'de bir kongre toplandı Berlin Kongresi'ne Avusturya, Fransa, İngiltere, İtalya, Almanya, Rusya ve Osmanlı Devleti katıldı Bir ay süren görüşmelerin sonunda 13 Temmuz 1878'de taraflar Ayastefanos Antlaşması'nm yerine geçmek üzere Berlin Antlaşması'nı imzaladılar

Bu antlaşma hükümleanne göre Ayastefanos Antlaşması ile kuruları büyük Bulgaristan üçe bölündü Makedonya, reformlar yapmak koşuluyla Osmanlılar'a bırakıldı Özerklik verilen Doğu Rumeli Osmanlı egemenliğinde kalacak, ama atanacak vali Hıristiyan olacaktı Sınırları kuzeyde Tuna, güneyde Balkan Dağları olmak üzere daraltilan Bulgaristan kendi hükümeti ve milisi olan, Osmanlı İmparatorluğu'na vergi ödeyen özerk bir prenslik durumuna getirildi Antlaşmanın öteki hükümlerinde ise Romanya, Sırbistan ve Karadağ tam bağımsız devletler olarak tanındılar Osmanlı Devleti'nin sınırları içinde


sayilan BosnaHersek'in yönetimi geçici olarak Avusturya'ya verildi Kars, Ardahan, Batum Rusya'da kaldı Doğubeyazıt ve Eleşkirt Osmanlı Devleti'ne geri verildi Ayrıca Osmanlı Devleti Rusya'ya taksitle 60 milyon lira savaş tazminatı ödemeyi üstlendi
Berlin Antlaşması Rusya'nın Balkanlar'da Ayastefanos Antlaşması ile sağladığı üstünlüğü en aza indirdi Ama Avrupa'daki büyük devletlerin birbirleriyle çatışan çıkarlarını uzlaştıran bu antlaşma, etkilerini 20 yüzyılın başlarına kadar sürdürecek bir dengesizlik de yarattı (bak Balkan Savaşlari)


Berlin Kongresi İngiltere'nin Osmanlılar'a karşı tutumunda köklü değişiklikler yarattı O tarihe kadar Osmanlı Devleti'nin Rus Çarlığı'nca yıkılmasını önlemeye çalışan İngiltere, Osmanlılar'ın yıkılmasının kaçınılmazlığı yargısına vararak bu yaklaşımını değiştirdi Buna bağlı olarak da ya Osmanlı topraklarını kendisi ele geçirmek ya da bu topraklar üzerinde kendisine yakın küçük devletler kurdurmak amacıyla girişimlere başladı Amacı Rusya'nın Akdeniz'e inmesini engellemekti Bu durum Osmanlı Devleti'nin dış politikasında İngiltere'nin boşalttığı yeri Almanya'nın almasına yol açtı Böylece Almanya ile başlayan yoğun ilişkiler, Osmanlı Devleti'nin Almanya'nın yanında I Dünya Savaşı'na girerek dağılmasına yol açan sürecin Başlangıcı oldu


Berlin Antlaşması'nın ardından OsmanlıAvusturya ilişkilerinde de temelli değişiklik oldu Osmanlı Devleti'nin dağılmamasını, Rusya'nın Balkanlar'a yerleşmemesi için bir güvence olarak gören Avusturya, kongre sırasında bu görüşünü değiştirdi Bu ülke de İngiltere gibi Osmanlılar'ın çöküşünü kaçınılmaz olarak değerlendirmeye başladı ve dış politikasını Slav birliğini engelleyerek Selarıik'e kadar yayılma üzerine kurdu Böylece Balkanlar'da Avusturya ile Rusya arasında yoğun bir rekabet başladı

Berlin Antlaşması'nın en önemli sonuçlarından biri kuşkusuz Rusya'nın kongreden umduğu sonuçları elde edememesiyle ortaya çıktı Rusya, Almanya'dan beklediği desteği göremeyince, Alman, Avusturya ve Rus impa


ratorlarının oluşturduğu Üç İmparator Birliği'nden çekildi Birliğin dağılması ve Avusturya ile Rusya arasında başlayan amansız rekabet aym zamanda I Dünya Savaşı'yla noktalann sürecin de Başlangıcı oldu Bu arada Berlin Kongresi'nden istediklerini elde edemeyerek küskün ayrilan İtalya da Akdeniz'de bir yayılma siyaseti izlemeye başladı Bu yayılmayı gerçekleştirmek amacıyla da Almanya ve Avusturya ile birlikte hareket etmeyi uygun gördü

93 Harbi’nin ardından Osmanlı ile Rusya arasında, 3 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştı Bu antlaşmanın şartları Osmanlı Devleti açısından son derece ağır olmaktaydı ve Rusya’yı da Balkanlar’da tek güç haline getiriyordu Nitekim bu durum Avrupa’nın diğer büyük devletlerini rahatsız etmekteydi…
Aynı dönemde Sultan II Abdülhamid Han, İngiltere’yi Rusya’ya karşı kışkırtmaktaydı Osmanlı Devleti savaşta yenilmiş ve antlaşmak zorunda kalmıştı ancak yapılan antlaşma devletin çöküşünü getirebilecek ağırlıktaydı… II Abdülhamid de çareyi Avrupa devletlerini Rusya’ya karşı kullanarak durumu hafifletmekte aramaktaydı Sonuçta İngiltere, Rusya’nın, Orta Doğudaki İngiliz menfaatlerini tehdit edeceğine, ılık sulara inip kendisiyle rekabete başlayacağına inanmıştı Diğer Avrupa devletleri ile Rusya üzerinde kurduğu yoğun baskı sonucunda Rusya, antlaşmanın yeniden gözden geçirilmesine razı oldu


13 Haziran 1878′de Almanya İmparatorluk Şansölyesi Prens Bismark’ın başkanlığında Berlin’de,Osmanlı, Rusya, İngiltere, Almanya, Fransa, Avusturya-Macaristan ve İtalya’nın katılımıyla bir kongre toplandı Osmanlı Devleti’ni temsilen Hariciye Nazırı Kara Todori Paşa, Müşir Mehmed Ali Paşa ve Berlin büyük elçisi Sadullah Bey (Paşa) gönderilmiş, diğer devletleri de başbakanlar ve dış işleri bakanları temsil etmekteydi
Kongre bir aylık bir çalışma ile varolan antlaşmanın maddelerini düzenlemiştir 13 Temmuz’da da 64 maddelik yeni antlaşma katılımcı ülkeler tarafında imzalanarak yürürlüğe girmiştir


Antlaşma Sonuçları


Antlaşmanın başlıca sonuçları şöyle gruplandırılabilir;


Toprak Kayıpları


Osmanlı Devleti kendisine tabi olan Sırbistan, Bulgaristan, Romanya ve Karadağ’ın kendi başlarına birer prenslik olmalarını kabul etmiştir Doğu Rumeli vilayeti kurulmuş ve Osmanlı Devleti’ne bağlı ancak çeşitli imtiyazlara sahip olmuşlardır Toprak paylaşımı ise aşağıdaki gibidir;
* Bosna-Hersek imtiyazlı vilayet haline gelmiştir
* Kıbrıs Sancağı İngiltere’ye kiralandı
* Niş Sancağı Sırbistan’a bırakıldı
* Teselya Sancağı Yunanistan’a bırakıldı
* Kars, Batum, Artvin ve Ardahan sancakları Rusya’ya bırakıldı
* Dobruca Sancağı Romanya’ya bırakıldı
* Kotur kazası İran’a bırakıldı
* Bunların dışında birkaç kaza Karadağ’a bırakıldı
Ayrıca kongre döneminde Fransa’nın yaptığı kulis çalışmaları sonucunda, antlaşma maddelerinde olmadığı halde 3 yıl sonra Tunus Prensliği Fransızlarca işgal edilmiş ve gerekçe olarak Berlin Antlaşması gösterilmiştir Berlin antlaşması’ndan sonra İngiltere, Fransa ve Rusya Osmanlılara baskı altına alma politikasına devam etti


Kazançlar


Girit, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt Osmanlı Devleti’ne bırakıldı

Azınlıklar Konusu


Osmanlı Devleti, Vilayat-ı Sitte denilen Doğu Anadolu’da ki illerde Ermeniler lehine ıslahat yapacaktıBenzer ıslahatlar Makedonya vilayetinde de gerçekleştirilecekti (Bu iki madde hiçbir zaman uygulanmamıştır II Abdülhamid, büyük devletlerin çekişmelerinden faydalanarak bu maddelerin uygulanmasını asla tatbik etmemiştir)