Esnek Üretim Sistemleri Uygulamaları

Değişen tüketici profili ve istekleri, işletmeleri ve gelişmelere karşı kayıtsız kalmamasına neden olmuştur Talepte yaşanan esneklik, üretim süreçlerine de esneklik getirmesine neden olmuştur Esnek üretim sistemlerini uygulayan ülkeler sıralamasında Japonya başı çekmektedir Sıralamanın detayları tablo:1’de belirtilmiştir
Tablo:1

Ülkeler
İşletmeler
Japonya
28000
ABD
23500
Almanya
16000
Fransa
11500
İngiltere
10000
İtalya
8750
Esnek üretim sistemleri uygulama alanları olarak incelendiğinde üretimin hemen hemen bütün sektörlerde uygulama alanı bulabilmektedir 1960’lı yıllarda hayata geçen esnek üretim sistemlerine bakıldığında genellikle otomotiv, elektronik ve beyaz eşya ve ilaç üretimlerinde esnek üretim sistemlerinin daha yaygın olduğu gözlenmektedir Son yıllarda hizmet sektöründe de esnek üretimin uygulamasının yaygınlaştığı gözlemektedir
Türkiye esnek üretim sistemleri açısından gelişmiş ülkelere göre daha geç uygulamaya koymuştur Ancak özellikle 1990’lı yıllardan sonra Türkiye esnek üretim sistemleri açısından aradaki farkı kapatmış, hızlı bir uyum göstermiştir Esnek üretim sistemi ihracatın önemli bir avantajı haline gelmiştir Elektronik, otomotiv ve ilaç sektörü gibi birçok sektörde rakipleri ile arasını kapatmıştır Esnek üretim sistemleri uygulama alanı açısından çoğunlukla kullanılan sektörler şöyledir;
1 Otomotiv Sektörü: Esnek üretim sistemleri, otomotiv üreten şirketlerin hemen hemen tamamında kullanabilmektedir Otomotiv sektöründe esneklik orta vadeli planlarla sağlanıyor Otomotiv üretiminde esnekli üretim yapılan pazarın yapısına göre değişim gösterebiliyor
Türkiye’deki üreticileri gelişmiş ülkelerdeki rakipleri ile karşılaştırıldığında; yerli üreticilerin rakiplerine göre orta ve kısa vadeli planlarla daha esnek bir yapı göstermektedir Türk üreticiler hacim olarak doygun olmayan, eğilimleri daha çok önceden kestirilemeyen bir pazarda rekabet ediyor Bu durum sektöre daha esnek hareket edebilme kabiliyeti sağlıyor Türkiye’nin bu özelliği önemli bir avantaj sağlıyor, ancak maliyet baskısının olumsuz bir baskısı da söz konusudur
2 Elektronik Ve Beyaz Eşya Sektörü: Elektronik sektöründe esnek üretim sistemleri çok yaygın olarak kullanım alanı bulmaktadır Elektronikte esneklik kısa vadeli olarak gerçekleşmektedir Özellikle elektronik sanayisinde bilgisayar ve aksanları üretiminde esnek üretim çok yaygındır
Dünyanın en büyük bilgisayar üreticilerinden bir olan Dell Computer bugünkü başarısını esnek üretimde gösterdiği performansa borçludur Dell esnek üretimde en gelişmiş şirketlerden bir olarak gösteriliyor Şirket sıfır stokla çalışıyor, tüketiciden direkt sipariş alıyor ve bir hafta içerisinde ürünü teslim
ediyor Stoksuz ve aracısız çalıştığı için maliyetleri önemli oranda düşürerek rakiplerine göre daha üstün bir performans sergiliyor Türkiye elektronik üretiminde gelişmiş rakiplerine nazaran daha geride olduğu gözlenir Son yıllarda yapılan özellikle fason üretimle yaygınlaşan elektronik üretimi Türkiye’nin bu sektördeki esnekliğini azaltmaktadır
Türkiye’yi esnek üretim sistemi uygulamaları ile üst sıralara taşıyan 2 büyük yerli üretici bulunmaktadır Bunlar Zorlu gruba ait Vestel ile Koç grubuna ait olan Arçelik firmalarıdır
3 Konfeksiyon Sektörü: Konfeksiyonda esneklik hızlı sevkiyat ve ayrı modelden az miktarda üretim yapmak olarak tanımlanıyor Üretim planları 8 – 12 haftalık süreçler için yapılıyor Türkiye konfeksiyon sektöründeki esneklikte en büyük rakibi olan Çin’den daha iyi durumdadır
4 İlaç Sektörü: İlaç üreticileri üretim planlarını dondurulmuş üretim süresi planları ile yapıyor Bunda da aktif madde tedarik süresi etkili oluyor Genelde üretim planları 1 – 3 ay arasında değişiyor Avrupa’da ortalama ilaç stok düzeyi 9 ay civarında, Türkiye’de bu oran 2 – 3 ay arasında değişiyor Avrupa’daki sendikal zorluklar, iş gücü maliyetleri ve tedarik zorluğu üretimdeki esnekliği olumsuz etkilemektedir
5 Seramik Sektörü: Seramik sektörü ihracatta öne çıkan alanlardan biridir Türkiye seramikte İtalya ve ispanya’nın ardında üçüncülüğe oynamaya çalışmaktadır Bu hedeflere ulaşmada esnek üretim belirleyici bir rol oynamaktadır Sektör günün beklentileri ve modasına uygun ürünlerin üretimi 2 – 3 ay içerisinde gerçekleştiriyor Türkiye’de işletmeler cins bazında ayrı ayrı üretimi yapacak şekilde tasarımlanmış durumda
Son yıllarda talepteki değişmelerden dolayı tesisler 2 cins ürünün üretimini yapacak şekilde planlandı Ayrıca yeni kurulan tesislerde 3 cins ürünü üretecek şekilde oluşturuluyor Bu değişime talepteki esneklik neden olmuştur
6 Hizmet Sektörü: Hizmet sektöründe esneklik ön plana çıkmaya başlamıştır Hizmet sektöründe müşteri isteklerine cevap verebilmek için çeşitliliği artırılmış, tam bir otomasyonla taleplere karşı cevap verebilmede artış olmuştur Hizmet sektöründe esnekliği uygulayanlara bankalar ve sigorta şirketleri ön plana çıkmaktadır Bankaların uyguladığı kolay kredi olanakları, kredi kartı edinilebilmedeki kolaylık gibi pek çok uygulama esnekliğe örnektir
Hizmet sektörünün ekonomilerdeki ağırlığının artışı bu sektördeki rekabet koşulları işletmeleri esnek üretime itmiştir Hizmet sektöründeki rekabete ve esnekleşme sürecine ülkemizdeki telekomünikasyon şirketlerinin rekabeti gösterilebilir Sektörde faaliyet gösteren Turkcell, Vodofone ve Avea şirketleri müşteri taleplerini karşılamada yoğun otomasyon ve elastikiyete sahip olmak için çabalamaktadırlar