![]() |
Fizik Dersi Madde Ve Elektrik - Madde Ve Elektrik Konusu - Madde Ve Elektrik Ödev |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Fizik Dersi Madde Ve Elektrik - Madde Ve Elektrik Konusu - Madde Ve Elektrik ÖdevMADDE VE ELEKTRİK Elektriklenme ve Elektrik Yükü Elektrik yükünü ileten maddelere iletken maddeler , iletmeyen maddelere de yalıtkan maddeler denir ![]() ![]() 1- Sürtünme ile elektriklenme 2- Dokunma ile elektriklenme 3- Etki ile elektriklenme 1- Sürtünme İle Elektriklenme Bir cam çubuğu bir ipek parçasına sürtüp yalıtkan bir iple asalım ![]() ![]() Benzer şekilde bir ebonit çubuğu yünlü kumaş parçasına sürtüp yalıtkan bir iple asalım ![]() ![]() Bir cam çubuğu ipek parçasına sürtüp yalıtkan bir ip ile asalım ![]() ![]() Buradan şu sonuçlar çıkarılabilir : Maddeler sürtünme ile elektriklenebilirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Durgun haldeki elektrik yüklerine Statik ( Durgun ) elektrik denir ![]() ![]() Nötr ozitif ve negatif yüklerin birbirine eşit olmasıdır ![]() Topraklama : Yüklü cisimlerin , iletken tel ile toprağa bağlanmasına topraklama denir ![]() Topraklama ile yükler toprağa veya yer küreye geçer ![]() ![]() Topraklama bu şekilde gösterilir ![]() Elektroskop : Bir cismin elektrik ile yüklü olup olmadığını yüklü ise hangi tür elektrik yükü ile yüklü olduğunu anlamamıza yarayan araçtır ![]() Elektroskopun her iki yaprağı aynı yük ile yüklenir ![]() 2- Dokunma İle Elektriklenme Yüklü bir cismi yüksüz elektroskopa dokundurursak elektroskopun yaprakları açılır ![]() ![]() Yüklü bir cisim yüksüz bir cisme dokundurulduğunda onu da aynı cins elektrik yükü ile yükler ![]() ![]() NOT: Maddeler elektrik yüklerini dış yüzeylerine veya sivri uçlarına geçirirler ![]() ![]() Birbirine dokunan cisimlerin elektrik yükleri bu cisimler tarafından paylaşılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yükü qA ve yarı çapı rA olan küre şeklindeki iletken A cismi ile yükü qB ve yarı çapı rB olan küre şeklindeki iletken B cismi birbirine dokundurulduğunda son yükleri şu formül ile bulunur : qA' = ( qA + qB ) ![]() ![]() rA + rB rA + rB Örnek :S ![]() A ve B iletken kürelerinin birbirine değdirilip ayrıldıktan sonraki yüklerini bulun ![]() Çözüm : qA(son) = ( qA + qB ) ![]() ![]() ![]() rA + rB 3r + r 4r qB(son) = ( qA + qB ) ![]() ![]() ![]() rA + rB 3r + r 4r Örnek : A küresi önce B küresine değdirilip ayrıldıktan sonra C küresine değdirilip ayrılırsa A küresinin en son yükü ne olur ![]() Çözüm : qA' = ( qA + qB ) ![]() ![]() ![]() rA + rB 3r + 2r 5r qA"= ( qA ' + qC ) ![]() ![]() ![]() rA + rC 3r + r 4r 3- Etki (Tesir ) ile Elektriklenme Yüklü bir cisim yüksüz elektroskopun topuzuna yaklaştırılırsa yapraklar açılır ![]() ![]() ![]() ![]() NOT : Yüksüz bir elektroskopa yüklü bir cismi yaklaştırırsak yapraklar cismin yükü ile aynı işaretli olarak yüklenir ![]() ![]() NOT : Yüklü bir elektroskopa aynı işaret ile yüklü bir cismi yaklaştırırsak yapraklar daha da açılır ![]() Yüklü bir elektroskopa ters işaret ile yüklü bir cismi yaklaştırırsak yapraklar biraz kapanır ![]() Etki ile elektriklenen yüksüz bir cismin , yüklü çubuğa yakın olan kısmı çubuk ile farklı cins elektrik yükü ile yüklenir ![]() ![]() Etki ile elektriklenmede cisimler arasında yük alış verişi olmaz ![]() ![]() Yüksüz iki iletken metal çubuk birbirine değecek şekilde yalıtkan iki cam bardak üzerine bırakılıyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yüksüz bir metal üzerindeki elektrik yüklerinin metale yaklaştırılan yüklü cismin etkisi ile ayrılması olayına etki ( tesir ) ile elektriklenme veya elektrostatik indüksiyon denir ![]() ![]() Örnek1 : Birbirine değmekte olan A , B , C iletkenlerinin sağ ve sol tarafına eşit değerde (+) yük bırakılıyor ![]() ![]() Çözüm : Sol taraftaki yük (-) yükleri kendine doğru yani A ya çeker ve (+) yükleri iter ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Örnek2 : Yüksüz silindirin içine (+) yüklü A küresi şekildeki gibi iç tarafa değmeden sarkıtılıyor ![]() ![]() Çözüm : (+) yüklü A küresi Nötr olan silindirdeki (-) yükleri iç tarafa doğru çeker ve (+) yükleri dış yüzeye doğru iter ![]() iç = - Dış = + olur ![]() Örnek3 : Yüksüz silindirin içine (+) yüklü A küresi içten değecek şekilde bırakılıyor ![]() ![]() Çözüm : Maddeler elektrik yüklerini dış yüzeylerine verirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() iç = yüksüz Dış =+ A küresi = yüksüz Örnek4 : (+) yüklü A küresi yüksüz silindirin dış tarafına değecek şekilde bırakılıyor ![]() ![]() Çözüm : (+) yüklü A küresi yüksüz silindire dıştan değdiği için yüklerinin bir kısmını silindire verir ![]() ![]() ![]() A küresi = + yüklü Dış taraf = + yüklü iç taraf = Nötr Örnek5 : Yalıtkan iplikler ile asılı A küresi B küresini itip C küresini çekiyor ![]() ![]() Çözüm : A küresi C küresini çektiği için (-) yüklüdür ![]() B küresi A tarafından itildiği için (-) yüklüdür ![]() Örnek6 : Yüklü M çubuğu yüklü X ve Y elektroskoplarına değmeden yaklaştırıldığında X in yaprakları biraz açılıyor Y nin yaprakları biraz kapanıyor ![]() ![]() Çözüm : M çubuğu yaklaştırıldığında X in yaprakları biraz açıldığı için X ve M aynı işaretlidir ![]() M çubuğu yaklaştırıldığında Y nin yaprakları biraz kapandığı için Y ve M farklı işaretlidir ![]() Örnek7 : B ucu toprağa bağlı iletken cisme şekildeki gibi (+) yüklü cisim yaklaştırılırsa A ve B uçlarının yük durumu ne olur ![]() Çözüm : A ucu (-) olur ![]() ![]() Örnek8 : Şekilde özdeş elektroskoplardan E1 elektroskopu silindirin dış tarafına , E2 elektroskopu ise iç tarafına bağlanmıştır ![]() ![]() ![]() Çözüm : Birinci durumda yani A küresi değmeden bırakıldığında şekil-1 deki gibi iç taraf (-) dış taraf artı olur ![]() Dışa bağlı E1 elektroskopunun yaprakları açık ve (+) yüklü olur ![]() İç tarafa bağlı E2 elektroskopunu yaprakları açık ve (-) yüklü olur ![]() İkinci durumda A küresi iç taraftan silindire değdiği için yükünü silindire silindirde dış tarafına verir ![]() ![]() ![]() Bu durumda : Dış taraf bağlı E1 elektroskopunun yaprakları bu durumda da (+) yüklü ve açık olur ![]() İç tarafa bağlı E2 elektroskopunun yaprakları , iç taraf yüksüz olduğu için kapanır ![]() Sonuç: E1=Değişmez E2=Kapanır ![]() Yük Kaynağı Olarak Atomlar Bir atom çekirdek ve çekirdeğin etrafında dönen elektronlardan oluşur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yük Miktarı , Elemanter Yük ve Yükün Parçacıklı Yapısı Bir atomun yüksüz (Nötr ) olması o atomda hiç yük olmadığı anlamına gelmez ![]() ![]() Elemanter Yük (e ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir elektronun yükü birim yük olarak kabul edilir ![]() ![]() İletken , Yalıtkan ve Yarı İletken Maddeler Elektrik yükünü ileten maddelere iletken denir ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|