Çocuklarda Ölüm Kavramı

Ölüm kavramı çocukların en çok merak ettikleri konulardan biridirçevrelerinde ölümle ilgili konuşmaları duyar,televizyonda ölüm haberlerini dinler,çeşitli ölüm vakarlına tanıklık ederlerÖlüm hakkında çok küçük yaşlardan itibaren sorular sorabilirlerÇocukların yaşlarına göre ölüm kavramını algılayışları farklılık gösterir
Okul öncesi dönemde çocuk için geçici bir olaydırÖlen kişinin tekrar döneceğini düşünürler
2 yaşından önce ise ölümle ilgili hiçbir fikirleri yoktur2 yaşından sonra belli belirsiz de olsa ölümü anlamaya başlarlarAncak ölüm onların gözünde uzun süreli bir ayrılık yada yolculuk gibidir
6-9 yaşa arasında ölümün geriyi dönüşü olmayan bir durum olduğunu anlar ancak kendisinin ve sevdiklerinin ölmeyeceğine inanırlargenellikle ölümün hasta veya yaşlı kişilerin başına geleceğini düşünürler
10 yaşından sonra çocuklar ölüm kavramını daha net algılamaya başlarlarÖlümün yaşamın sonu olduğu,herkesin başına gelebileceğini ve geri dönüşünün ; olmadığını bilirler
ÖLÜMÜ ÇOCUKLARA NASIL ANLATA BİLİRİZ?
Çocuklar ölüm olayı ile karşılaşmadan önce ölüm kavramının yaş düzeyinde sağlıklı bir şekli de gelişmesi gerekirböylece ölümün yaşamın bir parçası olduğunu algılamaları sağlanabilir

Çocuğa ölümü dolaylı yoldan anlatmaya çalışmayın, mümkün olduğunca gerçekçi a çıklamalar yapmaya çalışın
Ölümün yaşamın sonu olduğu,ölen kişinin artık gelmeyeceği basit bir dille anlatılabilirölen kişinin artık hiç bizimle olmayacağını ,nefes almayacağını,yemek yemeyeceğini,kısacası vücut fonksiyonlarının artık olmadığını yaşına uygun bir dille anlatın

6 yaşından önce çocuklar dini kavramları anlamakta zorlanırlarÖzellikle Allah’;ın ölen kişiyi çok sevdiği için yanına aldığı söylenmemelidirBöyle bir açıklama çocuğun tüm sevilenlerin ölebileceğini düşünmesine ve kaygı yaşamasına sebep ola bilir
Ölümü uykuya benzeterek anlatmakta ,özellikle küçük çocuklarda uykuda kendisinin de ölebileceği fikrinin gelişmesine ve bunun sonucunda uyku problemleri yaşamasına neden olabilir

Ölümü uzun yolculuğa benzetmek,hasta olduğu için yada yaşlı olduğu için açıklamalar yapmak ,çocuğun yolculuklardan,hastalıklardan ve yaşlanmaktan korkmasına neden olur
Çocuk yakın çevrede ölümle karşılaştığında mutlaka gerçek nedeni söylenmelidir
Evcil bir hayvanın ölümü,ölüm kavramını anlatmak için en uygun zaman olabilirBöyle bir d
urumda tüm aile bu ölüm karşısında üzüntüsünü dile getirir,hayvan törenle evden uzaklaştırılabilirÖlen hayvanın yerine yeni bir hayvanın alınmamsı çocuğun ölüm kavramını anlamsına yardımcı olur

ÇOCUK BİR YAKININI KAYBETTİĞİNDE NELER YAPILABİLİR?
Çocuklar bir yakınını kaybettikleri zaman yetişkinler gibi tepkiler veremediklerinden genellikle bu durumdan etkilenmemiş gibi görünebilirlerÖlüm haberini duyan çocuk,bu ölüme inanamaz,ölen kişinin geri geleceğini düşünürhem duruma hem de ölen kişiye karşı öfke duymaya başlaryavaş yavaş ölen kişiyi bir daha göremeyeceğini anlar ve bundan mutsuzluk ve üzüntü duymaya başlar Zamanla bu durma alışır,ölen kişinin yokluğunu kabullenir

Çocuklar bu dönemde kendini yalnız hissederler,destek olabilecek birine ihtiyaç duyarlarAncak hayatın ileriki dönemlerinde bu duygu durumu tekrar tekrar yaşayabilirlerÇocukların ilerleyen dönemlerde sağlıklı gelişebilmeleri için bu dönemi sağlıklı anlatmaları gerekir

Yakınını kaybeden çocuğa mutlaka bunun söylenmesi gerekir

Ölüm haberini çocuğa sevdiği,güvendiği ve kendisine en yakın hissettiği kişi vermelidirEbeveynden birinin ölümü halinde ; bu kişinin diğer ebeveyn olması en uygun olanıdır

Ölüm olayı olduğunda genellikle çocuklar evden uzaklaştırılmaya çalışılır,bu sağlıklı bir yaklaşım değildirÇocuklar kendi isteklerine göre cenaze törenine katılabilirAncak yoğun yasın yaşandığı ,evde feryatların,isyanların olduğu bir durumda çocuk ilk günlerde bir yakının evinde tutulabilir,bu yer evden çok uzakta olmamalıdır

Çocuklara ağlamamaları,üzülmemeleri gerektiği kesinlikle söylenmemelidirÇocuğun duygularını yaşamasına ve düşündüklerini ifade etmesine fırsat verilmelidir

Çocuğun olayla ilgili sorduğu sorulara mutlaka cevap verin ve mümkün olduğunca doğru cevaplar vermeye çalışın

Bir yakınını kaybeden çocuk öfke,saldırganlık,bebeksi tavırlar vb görülebilirBu durumun geçici bir durum olduğu bilinmeli,çocuğa karşı anlayışlı ve sabırlı davranmalıdır

Çocuk duygusal desteğin yanı sıra fiziksel olarak da bir yakınlığa ihtiyaç duyar,çocuğa sarılmak,eline tutmak,yanında olmak çok önemlidir

Çocuğun yaşadığı üzüntüyü oyun oynama ,resim yapma ,spor gibi etkiliklerle dışa vurmasına olanak sağlanmalıdır
Pskolog Sinem ERUSTA