Prof. Dr. Sinsi
|
Mani Nedir?
Mani, kişinin kendisini olağanüstü iyi hissettiği bir hastalık tablosudur İnsan kendisini olağanüstü iyi hissediyorsa, bu duruma niçin hastalık diyoruz?
Gelin maninin belirtilerini sıralayarak bu soruyu cevaplandırmaya çalışalım:
Maniye girmiş kişi (yani ?manik? hasta) son derece neşelidir Güler, şarkılar söyler, herkesle sohbet eder Hatta genellikle etrafına neşe saçar
Manik hastanın uyku ihtiyacı azalır Mesela günde üç saat uyur, ama son derece zinde, dinç olarak uyanır
Manide iştah artar Kişi genellikle hayatında hiç olmadığı kadar yemek yer
Manide insan son derece enerjiktir Yerinde duramaz, sürekli gezer, koşuşturur, bir an durup dinlenme gereği duymaz
Manik hasta kendisini oldukça güçlü, zeki, önemli, güzel hisseder Her şeyi başarabileceğine inanır
Manide cinsel istek artar İşyerinizde çalışan kendi halinde bir kadıncağız günün birinde mesaiye alışılmadık derecede açık ve frapan kıyafetlerle gelirse, bir de erkeklere laf atmaya başlarsa, sakın bu kadının huyunun veya ahlakının bozulduğunu zannetmeyin Bilin ki maniye girmiştir
Manik kişi çok konuşur Hatta genellikle hiç durmamacasına, neredeyse nefes bile almadan ve yüksek sesle konuşur Bahisten bahse atlar, asla konu sıkıntısı çekmez Sonunda yüklü bir telefon faturası ödemek zorunda kalır
Manik hastanın düşünceleri hızlanmıştır Aklına büyük bir süratle bin türlü düşünce üşüşür Düşüncelerini durduramaz
Manide hastanın dikkati artmıştır, küçücük ayrıntıları gözden kaçırmaz, ama dikkatini belli bir konu üzerinde sürdüremez (yani dikkati dağınıktır) Hafızası da güçlenmiştir Çok zekice espriler yapar
Manide insan çeşitli taşkınlıklar yapar Mesela çok para harcar, cesurca ve hatta tehlikeli yatırımlar yapar, işini bırakır, yeni işler kurar
Manide hasta neşeli olmakla birlikte, kolaylıkla da sinirlenir Kendisiyle tartışmaya, fikirlerini eleştirmeye, taşkın davranışlarını engellemeye çalıştığınızda büyük bir öfkeye kapılır
Görüldüğü gibi mani, ?anormal? bir durumdur Evet hasta neşeli, mutlu, enerjik, dinç, esprili, zekidir Ama düşünün ki bir yakınınız bir gün aniden sürekli konuşmaya, gezmeye, para harcamaya başlıyor Uyumuyor, cinsel isteğini bastıramıyor, kadınsa gökkuşağının türlü renkleriyle yüzünü boyuyor, yüz kişinin içinde kendini belli edecek tarzda giyiniyor Bu durumda dehşete kapılmaz mısınız?
Depresyon genellikle geç fark edilen bir hastalıktır Çoğu hasta depresyona girdikten aylarca, hatta yıllarca sonra hekime gelir Bazen depresyonu çok şiddetli hastalar bile, ömürleri boyunca hiç doktora başvurmazlar, ya kendi kendilerine iyileşmeyi beklerler veya intiharla hayatlarına son verirler
Halbuki mani, yukarıda saydığımız şiddetli belirtileri sebebiyle, başladığı ilk gün fark edilen bir hastalıktır Maniye giren kişi okulunu veya işini de sürdüremez Evet dinçtir, zekası ve hafızası yerindedir, uyku ihtiyacı bile azalmıştır; ama hasta bir yerde duramamakta, belli bir konu üzerine yoğunlaşamamakta, belli bir işi sürdürememektedir Kimseyi dinlememekte, sürekli kendisi konuşmaktadır Kendisini herkesten üstün görmektedir Genellikle de aşırı cesareti sebebiyle kendisine ve çevresine (ailesine, arkadaşlarına, iş ortaklarına) zarar verir Büyük paralar harcar, kar amacıyla giriştiği çılgınca yatırımlar başarıya ulaşamaz, sık sık tartışır
Mani tedaviyle genellikle iki ila dört hafta içinde düzelen geçici bir durumdur Bu yüzden mani kelimesini ?atak? veya ?epizot? kelimeleri takip eder (mani atağı, manik epizot)
Hasta tedavi edilmezse bir süre sonra bedeni bu faaliyet hızını kaldıramaz hale gelir ve fiziksel olarak tükenir Tıbbın bugünkü seviyesinden uzak olduğu eski yıllarda, maniye bağlı fiziksel tükenme dolayısıyla ölüm bile görülebiliyordu, ama bugün mani başarıyla tedavi edilebilen bir durumdur
Manik depresif hastalık, bazen üzüntü ve durgunluk, yani depresyon; bazen de hem bedensel hem de zihinsel bakımdan aşırı uyarılmışlık hali, yani mani nöbetleri ile seyreden bir rahatsızlıktır Günümüzde ilaçla kontrol altına alınabilmekte, hatta nöbetlerin ortaya çıkması önlenebilmektedir
Manik depresif hastalık, oldukça ciddi bir ruhsal rahatsızlıktır Dönem dönem ortaya çıkan depresyon, yani durgunluk, üzüntü ve karamsarlığın egemen olduğu (intihar arzusu da görülür) bir ruh hali ile mani, yani aşırı hareketlilik, coşku (aşırı neşe ya da sinirlilik biçiminde) nöbetleri ile seyreder
Genellikle hem durgunluk hem de coşku uç noktalardadır ve uzun sürelidir Bir başka deyişle ruhsal durumdaki olağan günlük değişikliklerden çok farklıdır ve hastane tedavisi gerektirir Genellikle bahar aylarında ortaya çıkar Hastalık aşağı yukarı her zaman mani ve depresyon dönemleriyle seyrederse de yalnızca mani ya da yalnızca depresyon olarak (ünipolar) görüldüğü de olabilir Nöbetler arasında kişi bütünüyle normaldir
|