Türkiye’Nin Lezzet Haritası

Ankara Ticaret Odası (ATO) İle Ankara Patent Bürosu Türkiye’nin lezzet haritalarını çıkardı 81 ili kapsayan haritaya göre, Türkiye, 2 bin 205 çeşit yöresel yiyecek ve içecekten oluşan zengin mutfağıyla lezzetli bir ülke
Türkiye’nin lezzet haritasında, pek çok ilin sahip çıktığı çok sayıda yiyecek de bulunuyor Paylaşılamayan yiyeceklerin başında çiğ köfte ve künefe geliyor Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya özgü olup bütün Türkiye’nin tanıdığı bir yiyecek olan “çiğ köfte”ye; Urfa, Adıyaman, Batman, Mardin ve Osmaniye, “künefe”ye ise Hatay ve Elazığ sahip çıkıyor
“Mantı” da pek çok ilin mutfağında yer almakla birlikte en ünlüsü Kayseri mantısı olarak görülüyor Kırklareli’nin “sulu kaçamak” ve “kuru kaçamak”ı, Isparta’nın “kuyruğu sulu”su ve “derdimi alan”ı, ilginç isimli yiyecekler arasında yer alıyor
Konu hakkında bir değerlendirme yapan Ankara Patent Bürosu Genel Müdürü Kaan Dericioğlu, coğrafi işaret (menşei adı veya mahreç işareti) tescili için bir zorunluluk olmadığını söyledi Dericioğlu, “Yapılan işlem yalnız bu adla başkalarının haksız yere ürün işaretlemelerini önlemek amaçlıdır Belirtilen yörede üretim yapmayanlar bu işareti kullanamaz Örneğin Türkiye’de üretildiği zaman Türk Kahvesi, Türk Baklavası, Türk Lokumu birer coğrafi işaret ya da menşe adı olarak işaretlenebilir ve pazarlanabilir Bu işaretleyiş biçimi; Yunan Baklavası, Yunan Kahvesi, Güney Kıbrıs Lokumu olarak başka ülkelerdeki uygulamalara engel olamaz Rumların ya da Yunanlılar; Türk Lokumu, Türk baklavası, Türk Çiğ Köftesi demediği sürece sorun yoktur Bu ürünleri dünyada kimse tanımaz ve herkes Türk ürünü olarak bilir” dedi
Mevcut lezzetlerden Adana Kebabı, Gaziantep Baklavası ve toplam 157 sinin tescil altında olduğunu ifade eden Dericioğlu, coğrafi işaretler konusunda özellikle yerel STK’ları göreve çağırdı
En zengin mutfak Gaziantep’te
Çeşit açısından Türkiye’nin en zengin mutfağına sahip il ise Gaziantep olarak belirlendi Gaziantep mutfağı tam 291 çeşit yemek, tatlı ve içecekten oluşuyor Malhıtalı (mercimekli) köfte, yoğurtlu ufak köfte, yağlı köfte, iç katması (kısır), tene katması, haveydi köftesi, omaç, sini köftesi, süzek yapması, cağırtlak kebabı, ayva kebabı, elma kebabı, lebeniye, öz çorbası, maş çorbası, şirinli çorba, beyran, topaç, Köse Sefer kabağı dolması, loğlazlı aş, çiğdem aşı, ekşili daraklık tavası, beyran, şiveydiz, acur oturtması, kakırdak böreği, loğlaz piyazı, yarpuz piyazı, at elması turşusu, çelem turşusu Gaziantep’in ünlü yemeklerinden bazıları olarak sıralanıyor
İkinci sırada Elazığ geliyor Elazığ mutfağı tam 154 çeşit yemek, tatlı ve içecekten oluşuyor Fasulye çorbası, lobik çorbası, anamaşı, kelecoş, taraklık, kındık köfte, küncülü köfte, muhaşerli köfte, işkene, sapan dolması, kibe dolması, çaypalası, pirpirim boranı, tavşan üfelemesi, kırmanlı pilav, simit pilav, nohut ekmeği, fodula, zarafat, patila, heside, dolanger, hürriyet kadayıfı, orcik, pilit ve gah, Elazığ’ın ünlü yemekleri arasında yer alıyor
93 çeşit yiyecekle Ankara da zengin bir mutfağa sahip iller arasında Başkent’in ünü il sınırları dışına taşan Ankara Tavası’nın dışında alabörtme, calla, bici, ilişkik, sızgıç, siyel, pıtpıt pilavı, tohma, altüst böreği, entekke böreği, hamman, papaç, yalkı, carcıran, köremez, tamtak tiridi, öllüğün körü, bırtlak, bezdirme, gizleme, kartalaç ve saçkıran gibi ilginç yöresel yemekleri de bulunuyor
Bölgeler arasında İç Anadolu, 455 çeşit yiyecek ve içecek çeşidiyle ilk sırada yer alıyor Bu bölgeyi 425 çeşit ile Doğu Anadolu, 398 çeşit ile Güneydoğu Anadolu ve 397 çeşit ile Karadeniz Bölgesi izliyor Akdeniz ve Marmara Bölgesi 184 çeşit, Ege Bölgesi 162 çeşit yiyecek ve içeceğe sahip
Hazırlanan lezzet haritasına göre illerin seçilmiş bazı yiyecekleri şöyle;
Adana: Adana kebabı, şalgam suyu, süllüm
Adıyaman: Basalla, yapıştırma, hıtap
Afyonkarahisar: Sakala çarpan çorba, zürbiye, sırtsırta
Ağrı: Abdigör köftesi, gösteberg et, selekeli (saç kavurma)
Aksaray: Soğanlama, bamya çorbası, çiğleme
Amasya: Kesme ibik çorbası, unutma beni, eli böğründe
Ankara: Calla, bici, öllüğün körü, saçkıran
Antalya: Arap kadayıfı, karpuz kabuğu reçeli, bergamut reçeli
Ardahan: Evelik aşı, pişi, kuymak (mıhlama)
Artvin: Hınkal, çergebaz, gendima
Aydın: Kulak çorbası, pelvize tatlısı, paşa böreği
Balıkesir: Saçaklı mantı, mafiş tatlısı, börülce ekşilemesi
Bartın: Pumpum çorbası, yumurtalı isbut, kabak burması
Batman: Bumbar, Şam börek, perde pilavı
Bayburt: Tatlı çorba, galaçoş, ekşi lahana
Bilecik: Keklik kebabı, piruhi, samsı
Bingöl: Dut pekmezi
Bitlis: Büryan kebabı, şekalok, çorti köftesi
Bolu: Kedi batmaz, kaldırık dolması, kaşık sapı
Burdur: Testi kebabı, kabak helvası, Burdur muhallebisi
Bursa: Ekşili baş çorbası, etli gavata, İnegöl köftesi
Çanakkale: Tumbi, lakerda, erik macunu
Çankırı: Yaren güveci, mıkla, tutmaç
Çorum: Leblebi, cızlak, çullama
Denizli: Çaput aşı, alaçora, sıyırma
Diyarbakır: Karpuz, cartlak kebabı, patlıcan meftunesi
Düzce: Çerkez tavuğu, şıl böreği, lepsi
Edirne: Mamzama, hardaliye, satır kebabı
Elazığ: Anamaşı, tavşan üfelemesi, hürriyet kadayıfı
Erzincan: Tulum peyniri, tava leblebisi
Erzurum: Cağ kebabı, den çorbası, çaşır
Eskişehir: Çiğ börek, abısta, harşıl
Gaziantep: Alinazik kebabı, Antep fıstığı, Köse Sefer kabağı dolması
Giresun: Hamsi böreği, çalıçileği çorbası, karalahana diblesi
Gümüşhane: Köme, lemis, haşıl
Hakkari: Gulul çorbası, kepaye, kiflik
Hatay: Kaytaz böreği, taş kadayıf, kuş gözü
Iğdır: Bozbaş yemeği, helise, perzana
Isparta: Sakala sarkan, kabine, kuyruğu sulu
İstanbul: Kanlıca yoğurdu, Sultanahmet köftesi, beyinli Beykoz kebabı
İzmir: İzmir köftesi, papaz yahnisi, radika salatası
Kahramanmaraş: Dövme dondurma, pıtpıt lapası, çullama
Karabük: Göbü, katlaç, malak
Karaman: Batırık, bidik, paraköfte
Kars: Kaşar, gravyer, tandırda kaz çekmesi
Kastamonu: Köle hamuru, cırık tatlısı, delioğlan sarığı
Kayseri: Pastırma, sucuk, mantı
Kırıkkale: Kömbe, külleme, sarığı burma
Kırklareli: Sulu kaçamak, kuru kaçamak, bıldırcın kağıt kebabı
Kırşehir: Keykef, temal
Kilis: Cennet çamuru, firik pilavı, mazlum
Kocaeli: Kandıra yoğurdu, pişmaniye, otur Fatma tatlısı
Konya: Düğün yemeği, etli ekmek
Kütahya: Namaz dolması, tosunum, Çene çarpan çorbası
Malatya: Kayısı, analı-kızlı, kurşun geçmez köftesi
Manisa: Mesir macunu, Kula güveç kapaması, şekerli pide
Mardin: Ceviz sucuğu, ikbebet (içli köfte), semberuk
Mersin: Cezerye, tantuni, kerebici
Muğla: Dutmeç, çopur, ot ekşilemesi
Muş: Muş köftesi, çorti aşı
Nevşehir: Ağpakla, dıvıl, sızgıt
Niğde: Mangir çorbası, üzüm boranası, unlu söğürme
Ordu: Melocan (diken ucu) kavurması, mısır yağlaşı, hoşgıran kavurması
Osmaniye: Tirşik (pancar), yer fıstığı, toğgar
Rize: Anzer balı, hamsi çiğirtası, enişte lokumu
Sakarya: Pekmez, yoğurt
Samsun: Samsun pidesi, turşu kavurması, kocakarı gerdanı
Siirt: Zivzik narı, Pervari balı, perde pilavı
Sinop: Sinop kestanesi, nokul, mamalika
Sivas: Sivas kebabı, peskutan çorbası, pezik turşusu
Şanlıurfa: İsot, şıllık tatlısı, Urfa kebabı
Şırnak: Kutlık, serbıdev, hekeheşandi
Tekirdağ: Tekirdağ köftesi
Tokat: Tokat kebabı, bacaklı çorba
Trabzon: Vakfıkebir ekmeği, Akçaabat köftesi
Tunceli: Şavak tulum peyniri, Pülümür balı, zerefet
Uşak: Alacatene, haşhaş sürtmesi, ciğerli bulgur
Van: Otlu peynir, inci kefali, ilitme
Yalova: Pavli, luhu şuşkey çirbuli, lalanga
Yozgat: Testi kebabı, arabaşı
Zonguldak: Çaycuma yoğurdu, Osmanlı çileği, beyaz baklava