Rüzgarlar Nasıl Meydana Gelir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-29-2012

Rüzgarlarla ilgili ilginç bilgiler - rüzgar nasıl oluşur - rüzgar nasıl olur - rüzgar nasıl oluşuyor - rüzgar nasıl oluşur kısa

Rüzgarlar da aşındırma ve biriktirme yolu ile yeryüzünü şekillendiren önemli bir dış güçtür

Buharlaşmanın yağıştan çok olduğu bölgelerde yani kurak ve yarı kurak bölgelerde yeryüzünü şekillendirici önemli etkileri vardır

Rüzgar Aşındırması

Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu çöllerde fiziksel (mekanik) çözülmeler şiddetlidir

Rüzgarlar buralarda oluşan kırıntıları; tozları ve ince kumları havaya kaldırır

Rüzgarların havalandırdığı bu parçalar çarptıkları yerleri aşındırır

Rüzgar aşındırmasına korrazyon denir

Rüzgarın aşındırma yapabilmesi için,

Zemin yapısının gevek
Bitki örtüsünün cılız,
Yağışların az
olması gerekir

Rüzgar aşındırması ile oluşan şekiller yardang ve mantarkayadır

Yardang : Tortul kayaların zayıf kısımlarının aşındırması ile rüzgar yönüne paralel uzanan U profilli oluklar oluşur

Yardang adı verilen bu şekiller Orta Asya’da yaygındır

Mantarkaya : Kurak ve yarı kurak bölgelerde kayaların özellikle alt kısımlarının rüzgarlar tarafından aşındırılması ile oluşan şekillerdir

UYARI : Mantarkaya oluşumunda, aşınmanın alt kısımlarda fazla olmasının nedeni rüzgarın gücünün bu bölümlerde yoğunlaşmasıdır

Rüzgar Biriktirmesi

Rüzgarların hızı azaldığı zaman taşıma gücüde azalır

Taşıma gücü azaldığında taşınan kumlar, tozlar ve çakıllar yere çökelir

Rüzgarların kurak, yarı kurak bölgelerden taşıyıp nemli bölgelerde biriktirdiği maddelere lös adı verilir

Lösler verimli topraklardır

Türkiye’de rüzgarlar önemli bir dış etken değildir

Irmakların ağız bölümlerinde, kumsallarda, bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde yükseklikleri 5-6 m’yi bulan kum tepecikleri oluşmuştur

İç Anadolu’da Karapınar çevresinde geniş yer kaplayan kumulların olumsuz etkisi ağaçlandırma ile önlenmiştir

Kumullar

Rüzgarların taşıdığı kumların çökelmesiyle kumullar oluşur

Gevşek yapıya sahip olan kumullar sürekli yer değiştirmektedirler

Orta Asya çöllerinde oluşan hilal biçimli kumullara ise barkan adı verilir

11-29-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Rüzgarlar Nasıl Meydana Gelir? Rüzgarlarla ilgili ilginç bilgiler - rüzgar nasıl oluşur - rüzgar nasıl olur - rüzgar nasıl oluşuyor - rüzgar nasıl oluşur kısa Rüzgarlar da aşındırma ve biriktirme yolu ile yeryüzünü şekillendiren önemli bir dış güçtür Buharlaşmanın yağıştan çok olduğu bölgelerde yani kurak ve yarı kurak bölgelerde yeryüzünü şekillendirici önemli etkileri vardır Rüzgar Aşındırması Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu çöllerde fiziksel (mekanik) çözülmeler şiddetlidir Rüzgarlar buralarda oluşan kırıntıları; tozları ve ince kumları havaya kaldırır Rüzgarların havalandırdığı bu parçalar çarptıkları yerleri aşındırır Rüzgar aşındırmasına korrazyon denir Rüzgarın aşındırma yapabilmesi için, Zemin yapısının gevek Bitki örtüsünün cılız, Yağışların az olması gerekir Rüzgar aşındırması ile oluşan şekiller yardang ve mantarkayadır Yardang : Tortul kayaların zayıf kısımlarının aşındırması ile rüzgar yönüne paralel uzanan U profilli oluklar oluşur Yardang adı verilen bu şekiller Orta Asya’da yaygındır Mantarkaya : Kurak ve yarı kurak bölgelerde kayaların özellikle alt kısımlarının rüzgarlar tarafından aşındırılması ile oluşan şekillerdir UYARI : Mantarkaya oluşumunda, aşınmanın alt kısımlarda fazla olmasının nedeni rüzgarın gücünün bu bölümlerde yoğunlaşmasıdır Rüzgar Biriktirmesi Rüzgarların hızı azaldığı zaman taşıma gücüde azalır Taşıma gücü azaldığında taşınan kumlar, tozlar ve çakıllar yere çökelir Rüzgarların kurak, yarı kurak bölgelerden taşıyıp nemli bölgelerde biriktirdiği maddelere lös adı verilir Lösler verimli topraklardır Türkiye’de rüzgarlar önemli bir dış etken değildir Irmakların ağız bölümlerinde, kumsallarda, bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde yükseklikleri 5-6 m’yi bulan kum tepecikleri oluşmuştur İç Anadolu’da Karapınar çevresinde geniş yer kaplayan kumulların olumsuz etkisi ağaçlandırma ile önlenmiştir Kumullar Rüzgarların taşıdığı kumların çökelmesiyle kumullar oluşur Gevşek yapıya sahip olan kumullar sürekli yer değiştirmektedirler Orta Asya çöllerinde oluşan hilal biçimli kumullara ise barkan adı verilir