Urrfa Tarihi |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Urrfa Tarihi![]() URFA`NIN ADLARI Arkeolojik kazılardan elde edilen buluntulardan Urfa bölgesinin tarihi Yontmataş Devrine kadar uzadığı tespit edilmiştir Tarih boyunca çeşidliuygarlıklara sahne olan Urfa`ya Araplar Urhai ve El-Ruha,Selevkoslar Edessa adını vermişlerdir M Ö II yıllarında Hitit tabletlerinde Ursu, Asurtabletlerinde Ruhua olarak geçen bölge Türklerin burayı elegeçirmeyle Urfa biçimine dönüştürülmüştür Urfa Halkının Kurtuluş Savaşında gösterdiği kahramanlıklar göz önüne alınarak 1984 yılında ilin adı Şanlıurfa olarak değiştirilmiştir ![]() İSLAMİYET ÖNCESİ URFA Urfa bölgesi İÖ 2000 yıllarında Hurri-Mitanni devletini kuran Hurrilerin elinde bulunuyordu Bunlar Asur`ların egemenlikleri altına alınmışlardı Anadolu`da ilk siyasi birliğini kuran Hititler bu bölgeye kadar uzanamadılar Zamanla eski Babil devleti, Asurlular buraya kadar yayıldılar![]() Urfa İÖ 7 yy İranlı Medler tarafından zaptedildi ve İÖ 13 yy kadarMedlerin elinde kaldı Bu yıllarda Makedonya imparatoru Büyükİskender bütün Anadolu ve İran`ı aldı Bu arada Urfa bölgesideMakedonyalılara geçti İskenderin ölümünden sonra burada İskenderingenerallerinden Selevkos`un kurduğu egemenlik sürdü Selevkos kurduğubu şehre Makedonyanın başkenti olan Edessa`nın adı verdi ![]() Roma imparatorluğu buralara ulaşmadan önce bölge Osroene krallığı nınelindeydi Önceleri Roma himayesinde olan Urfa imparator CaracalladönemindeİS 216 yılında Roma imparatorluğu topraklarına katıldı![]() Sasaniler`in kralı I Sapur tarafından 260 yılında kuşatıldıysa da zaptedilemedi Urfa cevresinde ki manastır ve kiliseleri 396 yılında Hunlar506 yılındada Gotlar yağma etti ![]() Roma imparatorluğu 395 yılında Doğu ve Batı diye ikiye ayrıldığı zaman Urfa Doğu Roma (Bizans)`ın payına düşmüstü Bizans kralları şehri büyükölçüde onardılar Hamamlar, hastaneler ve stadyumlar yaptılar Müslümanlığın doğuşdan kısa bir süre sonra 639 yılında İyaz Bin Ganem kumutanlı ğındaki Araplar şehri savaşmadan ele geçirdiler Birkaçdefa şehre saldıranBizanslılar 1030-1087 tarihleri arasında Urfa`ya egemen oldular ![]() 1087 yılından sonra Selçuklu Türkleri Urfa ve çevresini aldılar ![]() OSMANLI DÖNEMİNDE URFA Haçlı seferleri sırasında Hıristiyanlar 1098 yılında Urfa`yı alıp Edessa Kontluğunu kurdular Urfa bu dönemde yakılıp yıkıldı 1144`te Musulhükümdarı İmadeddin Zengi şehri zaptetti Urfa 1182`de Selahattin Eyyüpitarafından alındı 1244`te Moğollar Urfa`yı yağma etti Şehir 1393`te Timurordularına Teslim oldu ![]() Urfa 1516 yılında Yavuz Sultan Selim`in padişahlığı döneminde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katıldı ve Rakka eyaletine merkez oldu 19 yy![]() ikinci yarısında vilayetler kurulunca Halep Vilayetine bağlı bir sancağa merkez yapıldı Osmanlı imparatorluğu`nun gerileme dönemlerinde Urfave çevresi alabildiğinde başıboşluklar yaratılmış,çöl kanunları ile yönetil meye başlanmıştı Burada yaşayan insanlar bu tür eşkiyalıklara son vermekiçin Milli Aşireti öncülüğünde birleştiler Bu aşiretler Urfa ve bölgesinde kisoygunculara karşı hayvan ve topraklarını koruma yoluna gitmişlerdir ![]() 1890 yılına kadar devam eden bu yaşam biçimi ,Sultan II Abdülhamit`intahta geçmesiyle birlikte yeni bölgede yeni oluşumlara gidildi Sultan II![]() Abülhamit Viranşehir`de Hamidiye Alaylarını kurarak Urfa ve bölgesinin güvenliğini Milli Aşireti Reisi İbrahim Paşa`ya bıraktı IV Ordu kumutanıMaraşel Zeki Paşa , Sultan II Abdülhamit ve Aşiret reislerleri arasında yapılan anlaşmalarla Hamidiye Alaylarının Kuruluş nedenleri belirlendi ![]() Hamidiye Alaylarının Kuruluş Nedenleri; * Merkezi otoriteyi tesis etmek, * Doğu Anadoluda devletin etkin olabileceği yeni bir sosyo-politik denge kurmak * Aşiretlerden askeri güç olarak faydalanmak, * Ermenilerin faaliyetlerine engel olmak ve müslüman halkla Ermeniler arasında güç dengesini temin etmek, * Rusların saldırısından ve ingiliz politikasından,Doğu Anadolu yu korumak, * Pan-İslamizm politikasını yaymak ve yürütmek KURTULUŞ SAVAŞINDA URFA Birinci Dünya savaşından sonra 7 Mart 1918 İngilizler Urfa`yı işgal etti ![]() Bir süre sonra yerlerini Fransız kuvetlerine bıraktılar 10 Ağustos 1920ìmzalanan Sevr Anlaşması`na göre Urfa Fransa`nın yönetimi aldına giren Suriye`ye verildi Fakat bu karar uygulanmadan Urfa`lılar 9 Şubat 1920`deFransızlara karşı ayaklandılar Fransızlar önceleri Türkiye`den kaçmakzorunda kalan Ermenileri yanlarında getirderek onlara soygunlar cinayetler işleterek yerli halkın bölgeden kaçmalarını sağlamaya çalışıyorlardı ![]() Mustafa Kemal, dağınık vur kaç taktiki ile çalışan çeteleri bir birlik aldına toplamak için Ali Saip Ursavaşı Jandarma komutanı olarak Viranşehir`e gönderdi Ali Saip Milli Aşireti reisi İbrahim Paşa`nın desteğini de alarakbölgede büyük bir milis kurmayı başardı Bölgede ki tüm aşiretlerinkatıldığı bu milis örgütü Fransızlar için tehlike olmaya başladı 1920yılının başlarında Fransız kumutanlığına bir ultimatom verdiler ve belirli bir tarih içinde bölgeyi terk etmeleri istendi İstekleri yerinegetirlmeyince 9 Şubat 1920`de Viranşehir`den Milli Aşireti, Suruç`tan Anze aşireti aynı anda Urfa`ya dogru hareket ettiler ![]() Yapılan kanlı çarpışmalar sonucu Fransızlar 10 Nisan 1920 de Urfa`dan kaçmaya başladılar 11 Nisan 1920`de Urfa Düşmanlardan tamamen temizlendi 21 Ekim 1921`de Fransızlarla imzalanan Ankara Anlaşmasıyla Urfaanavatan topraklarına kaldı
|
|
|
|