Göktürk'lerde İdari, İktisadi Ve Askeri Durum

Gök Türkler'in tarihi, devlet yapısı, askeri durumu, dini, vb konulardaki en geniş bilgi "Çin Annalleri" adı verilen resmi Çin yıllıklarında, Orkun ve Yenisey yazıtlarında bulunmaktadır

Gök Türkler Orta Asya'da ilk defa "Türk" adını taşıyan bir devletin kurucuları olarak tarihe geçmiştir Gök Türkler'de genel olarak aristokrasiye dayalı bir devlet düzeni bulunduğu göze çarpar Ötüken'de oturan Kağan "İlig" unvanını taşır ve bütün Türk boylarının başı sayılırdı Kağanın karısı Katun, çocukları Tegin (veya Tigin, Tiğin), çocuklarının karıları da Konçuy adını taşırlardı Kağan'dan sonra birliğe bağlı boyların reisleri Kan'lar (Han'lar) gelirdi Sonra nazırlar, (Yabgu ve Şad) ve Buyruk diye adlandırılan yüksek dereceli devlet memurları (Tudun, Çur, Tarkan, Apa) sıralanırdı Şehzadeler "Yabgu ve Şad" unvanı ile genel valilik ve başkumandanlık gibi önemli görevlerde bulunurlardı

Gök Türkler'de kağanlık Doğu ve Batı ili olmak üzere iki bölüme ayrılmıştı Her iki ilin başında birer yabgu bulunurdu Doğu ili yabgusu derece bakımından batı ili yabgusundan daha yüksekti, aynı zamanda da veliaht sayılırdı

Devlet ilerigelenleri her yılın ilk ayında kağanın başkanlığında toplanarak yönetim ile ilgili işleri görüşürlerdi

Gök Türkler savaşçı bir Türk boyu olduğu için orduya büyük önem vermişlerdir Gençlerden kurulu olan ordunun büyük çoğunluğu atlı, bir kısmı da yaya idi, silahları da ok, yay, zırh, mızrak ve kılıçtan ibaretti Savaş taktikleri süratli baskın yapmaktı Büyük düşman ordusu karşısında da gerilla savaşı vererek yok etme usülüne başvururlardı

Yaz ve kış mevsiminde devamlı olarak çadırlarda (arabaları üzerinde de keçe çadırdan evleri vardı) yaşayan Gök Türkler'in ekonomisi kuruluş devirlerinde büyük ölçüde savaş ve ani baskınlardan elde edilen ganimetlere, kısmen de göçebe oldukları için hayvancılığa, bir de bağlı boylardan alınan vergilere dayanıyordu Devletin sınırları genişledikçe, göçebelikten yerleşik hayata geçerken, tarıma ve küçük el sanatlarına önem vermeye başladılar Özellikle, uyguladıkları tarım usüllerinde Çin'i örnek aldılar Bu arada uzun süre ellerinde bulundurdukları Çin ipek ticaret yolu, ekonomilerine büyük ölçüde katkıda bulundu