Sis Nedir? Sis Nasıl Oluşur?

Sis Nedir? Sis Nasıl Oluşur?





Nemli hava yeterince soğuduğu zaman içindeki su buharının bir bölümü yoğunlaşarak küçük su damlacıklarına dönüşür Havadaki nemin yoğunlaşmaya başladığı sıcaklığa çiy noktası denir Çiy noktası havadaki nem miktarına bağlı olarak değişir {bak ÇİY, KıRAGı ve Don) Bulutlar, yükseklerdeki hava katmanlarında bulunan nemin yoğunlaşması sonucunda oluşur

Eğer havadaki nemin yoğunlaşması yere ya da deniz yüzeyine yakın olan hava katmanlarında gerçekleşirse yoğunlaşan su damlacıkları sis ya da pus oluşturur Hava yeterince nemliyken geceleyin toprağın çok soğumasıyla ve nemli havanın hareket ederek denizlerdeki soğuk su akıntılarından birinin üzerine ya da soğuk bir kara parçasının üzerine gelmesiyle sis oluşabilir

Karaların iç kesimlerinde, açık ve durgun gecelerde toprak ışınım yoluyla ısı kaybeder ve alçak bir sis oluşur Rüzgâr olmadığı zamanlar soğuk hava alçalarak vadiler gibi alçak yerlere doğru hareket eder Bu nedenle vadilerde sık sık sabah sisi görülür Bazen bir tepenin etekleri çepeçevre sisle kaplanır ve yukarıdan bakınca tepenin sisin ortasında bir ada gibi kaldığı görülür Bulutlar geceleyin toprağın ışıma yoluyla ısı kaybetmesini önler Bu nedenle bulutlu gecelerde sis oluşması olasılığı azdır Rüzgâr sisi dağıttığı için rüzgârlı yerlerde de çok az sis olur

Büyük kentler ve sanayi merkezlerinin içinde ve çevresinde oluşan sis, denizin üzerinde oluşan sis gibi beyaz değil koyu renklidir Çünkü sisi oluşturan küçük su damlacıkları havadaki toz ve duman parçacıklarını toplayarak koyu bir renk alır Smog olarak adlandırılan bu koyu renkli sis, özellikle solunum sistemi hastalıkları olanlara çok zararlıdır Bu nedenle gelişmiş ülkelerde 1940' lardan beri alınan önlemlerle bu tür sis büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır Ama taşıtlardan çıkan egzoz gazları da sanayi kentlerinde eskiden görülenden farklı bir tür smog'a yol açmaktadır ABD'nin Los Angeles kenti özellikle yazın bu tür smog'dan çok zarar görür

Sis artık geçmişte olduğu gibi ulaşım için önemli bir sorun değildir Radar ve elektronik işaretleşme sistemleri uçakların en yoğun siste bile inişine olanak sağlamaktadır Sis olduğu zaman deniz ulaşımı radar yardımıyla sürdürülür ve özel bir dikkat gerektirir (bak Radar) Demiryolu ulaşımında da, lokomotiflerinde sis düdükleri olan trenler sisten çok az etkilenir Ama karayolu ulaşımını sis ciddi olarak engeller Sisli havalarda karayolu yolculuğu çok tehlikelidir; hızla giden araçlar kolayca zincirleme kazalara yol açabilir
Meteorologlara göre sis ve pus farklı şeyler değildir Eğer görüş uzaklığı çok kısaysa sisten, fazla kısa değilse pustan söz edilir Ama içinde toz gibi katı parçacıklar bulunan smog sisten farklıdır

Sis, aslında toprakla temas halindeki buluttan ibarettir Sisle atmosferin yükseklerindeki bir bulut arasında fark yoktur Bir bulut toprağa ya da denizin yüzeyine kadar alçaldığında sis diye tanımlanır

Sis, genellikle gece vakti ve sabahın erken saatlerinde, alçak, çukur kara parçaları üzerinde veya su yüzeyinde görülür Bu durumun sebebi, soğuk hava akımının, kara parçasının veya suyun daha sıcak yüzeyine sürtünmesidir Özellikle sonbaharda çok sık görülür Çünkü sonbaharda her geçen gün, hava, toprağa veya suya oranla daha çabuk soğumaktadır Geceleri toprağın soğumasıyla, alçaktaki hava daha da soğuklaşır Bu soğuk hava tabakasının nemli ve biraz daha sıcak havayla birleştiği yerlerin hemen üzerinde sis meydana gelir

Sisin genellikle bulutlardan daha yoğun görünmesi, sisteki su zerreciklerinin daha küçük olmasından kaynaklanır Çok sayıdaki küçük su damlacıkları, daha az sayıdaki büyük su damlacıklarına oranla daha fazla ışık emer Bu da onların daha yoğun tabakalar halinde görünmesine yol açar

Sis Nedir ? Niçin Oluşur ?



Sis,toprakla temas halindeki bir buluttur Temelde, esas bakımından,sisle atmosferin yükseklerindeki bir bulut arasında fark yoktur Bir bulut toprağa ya da denizin yüzeyine kadar alçaldığında,kısaca "sis" diye tanımlanır

Sis genellikle gece vakti ve sabahın erken saatlerinde,alçak, çukur kara parçaları üzerinde veya su yüzeyinde görülür Bu durumun sebebi, soğuk hava akımının, kara parçasının veya suyun daha sıcak yüzeyine sürtüşmesidirÖzellikle sonbaharda çok sık görülür Çünkü sonbaharda geçen her günle, hava toprağa veya suya oranla daha çabuk soğumaktadır Durgun gecelerde karanlık bastıktan sonra, alçak yerlerde toprağın yüzeyine yakın ince tabakalar halinde sis oluşur Geceleri toprağın soğumasıyla, alçaktaki hava da daha soğuklaşır Bu soğuk hava tabakasının nemli ve daha sıcakça havayla birleştiği yerlerin hemen üzerinde sis meydana gelir

Şehirlerdeki sisin kırlık, açıklık yerlerdeki sise oranla daha yoğun olması genel bir kuraldır Şehirlerin havası tozla doludur Fabrika ve kalorifer bacalarından boşalan kurumla yüklüdür Bunların küçük su zerrecikleriyle karışması hemhal olması,yoğun sis tabakalarını oluşturur Dünyanın en sisli bölgelerinden biri sayılan Newfoundland açıklarında,Kutup dairesinden güneye akan soğuk su üzerindeki ılık hava,nemlilik akımlarıyla yoğun sis yaratır

Suyun soğukluğu,havanın nemliliğini çok küçük, zerrecikler halinde su damlacıkları olarak yoğunlaştırır Hu damlacıklar yağmurun yağmasına sebep olacak kadar büyük değildir Havada sis olarak kalır

San Fransisco yöresindeki sisler bunun zıttı bir düzenden oluşmaktadır Sıcak kumsallar üzerinde serin, hatta soğuk sabah esintileri vardır Bir gece önce yağmur kumu nemlendirmişse,buharlaşan nemlilik kalın,yoğun sis tabakalarını şekillendirir
Sisin genellikle bulutlardan daha yoğun görünmesi,sisteki su zerreciklerinin daha küçük olması nedeniyledirÇok sayıdaki küçük su damlacıkları,daha az sayıdaki büyük su damlacıklarına oranla daha fazla ışık emer Bu da onların daha yoğun tabakalar halinde görülmesi sonucunu doğurur

Sis yatay görüş mesafesini 1 km'nin altına düşüren meteorolojik bir olaydır Stratus bulutunun yerde veya yere yakın seviyede oluşması olarak da bilinir Yerle temas eden hava içindeki su buharının yoğuşması veya donarak kristalleşmesi sonucu ortaya çıkan çok küçük su damlacıkları veya buz kristallerinden meydana gelmiştir

Sis içinde çisenti biçiminde çok hafif yağış olabilir Zirai açıdan faydalı olduğu kadar, güneşe engel olduğu için deniz, kara ve hava ulaşımında büyük ölçüde olumsuz etkileri de görülmektedir


Türkiye'nin Bolu ilinin kırsalından, sisli bir gün doğumu

Konu başlıkları

• 1 Sis türleri
  • 11 Hava kütlesi sisleri
    • 111 Radyasyon sisi
    • 112 Adveksiyon (yatay hava hareketi) sisi
    • 113 Oroğrafik (yer şekili) sis
  • 12 Cephe sisleri

Sis türleri

Hava kütlesi sisleri

Radyasyon sisi

Açık ve durgun gecelerde ısı kaybı sebebiyle yer yüzeyi ve yüzeye yakın hava soğur Yerden yukarı doğru yükseklik arttıkça atmosferde ters bir sıcaklık dağılımı ortaya çıkar Alt seviyelerde hava soğuktur Yükseklik arttıkça sıcaklık da artar Soğuma havanın çiğ noktasına kadar inerse sis meydana gelir Gece başlar, gündüz hava ısınınca, öğleden sonraya doğru ortadan kalkar

Adveksiyon (yatay hava hareketi) sisi


Adveksiyon sisi etkisindeki Golden Gate Köprüsü, San Francisco

Akdeniz ikliminin hakim olduğu ABD'nin batı yakası kentlerinde yaygın görülen bir hava olayıdır

Sıcak ve nemli havanın soğuk bir yüzey üzerine hareketi ile alt katmanların soğuyarak su buharının yoğunlaşması sonucu oluşan sislerdir

Oroğrafik (yer şekili) sis

Yatay hareket eden havanın yer şekli etkisiyle yükselerek soğuması neticesinde oluşan sislerdir Yer şekli etkisiyle yükselme hafif hafif ve yataya yakın olmalıdır

Cephe sisleri

Karşılaşan iki farklı hava kütlesinden sıcak olanın soğuk olan üzerinde yükselerek soğuması neticesinde oluşan sislerdir

Referanslar

• Meteoroloji genel müdürlüğü web sitesi