![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DTürk Halk Oyunları Kataloğu D DADAŞ: Kars, Kağızman, Sarıkamış ve yörelerinde delikanlılara verilen isim ![]() ![]() ![]() ![]() DAĞLAR HALAYI: Urfa'dan Yaylak ilçesinin merkez köyünde düğün ve bayramlarda bilhassa oynanır ![]() ![]() DAĞLI OYUNU: Toplu oyunların en çevik olanıdır ![]() ![]() ![]() ![]() Dağlı oyununa en az altı kişi kalkar ![]() ![]() ![]() ![]() 1 ![]() ![]() ![]() 2 ![]() ![]() ![]() 3 ![]() ![]() ![]() 4 ![]() ![]() ![]() 5 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 6 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 7 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 8 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 9 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 10 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 11 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 12 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 13 ![]() ![]() ![]() ![]() Üçler yapılır ![]() ![]() 14 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DAH LENK: Erzurum'un bütün bucak ve köylerinde oyun çeşitleri merkez ilçesindeki kadar zengin değildir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDALDALA: Erzurum'un Daldalan dedikleri Bar çeşidi Sivas köylerinin birtakımında da vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() İlk ölçüde oyuncuların belli belirsiz bir diz kırma hareketi yaptıkları sezilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Daldala'nın Tezleme'si: Daldala'nın Tezleme'si denilince oyunun hızlanması anlaşılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Erzurum'un Aşkale bucağında ve Siirt'in Şirvan ilçesinden bazı köylerde Erzurum ve dolayında "Daldalan" denilen Bar böyle isimlendirilmiştir ![]() ![]() DALLİKE: Amasya'da oynanıp adını türküsünden almıştır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DANDİNİ: Çocukları canlı kukla gibi sıçratıp sevindirmek ve güldürmekle ilk duygu tohumu atılır ki buna "Dandini" denir ![]() ![]() ![]() 1 ![]() ![]() ![]() 2 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 3 ![]() ![]() ![]() ![]() DASNİÇORS: Erzurum Barlarındandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DAŞI: Rize bölgesi oyunlarındandır ![]() DAVAZ ZEYBEĞİ: Kütahya'da sevilmekle beraber Burdur'da da gün görünüyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DAVUL OYUNU Anadolu'da kadınlar davul zurna eşliğiyle oyuna kalkmazlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Davulcunun Halay halkası ortasında döve döve veya tek başına (zurnacısı çalarken) oynaması Anadolu'da pek itibarlı bir görenektir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Şimdiki davul oyuncularımızı, başta Mahir Karayılan (Dağlı) olmak üzere bütün dünya tanıdı ve birincilik iz'fesiyle övdü ![]() ![]() Doğu Anadolu'da "Davul Barı" veya "Davul Oyunu" iz'feleri yer yer var, fakat "Bar Oyunu" adı yoktur ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDAVUL ZURNA Seyirlik alan gösterisi olarak oyunun en gelenekli ve yaygın eşlikçisi özellikle davul zurnadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kimi şehirlerimizde en çoğundan yüzyıldır, kimisinde elli yıldır, üç beş bölgecikte de çeyrek asırdır, yani neslimizin gözleri önünde davulzurnalar kayıplara karışmış bulunuyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Davul zurna azalmalarının tarihteki sebebi ilgalar (yok etmeler), yasaklamalar olduğu gibi klarnetin zurnaya rakip çıkması, armonika ve akordeon modaları tarzında yeni heveslilikler de yer yer 'mil olmuştur ![]() ![]() Davul yurtta zurnadan daha boldur ![]() ![]() ![]() ![]() Her merkez kendi davulzurnacılarını çoğaltmalı, havalarını millî giyim ve figürleri kadar sabit tutmalı, çalgı yapımları nicelik ve nitelikçe düzene sokulmalı, meraklılar alkışlanmalıdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Zurna dişi sayılır, sesi incedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DAVULZURNA HORONU "Davulzurna refakatiyle Rize bölgesinde Horon'a çıkılmadığı" iddiası tamamiyle safsatadan (gerçek dışı) ibarettir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DEĞİRMENCİ: Yozgat'a ait oyunlardandır ![]() ![]() DELİBE: Diyarbakır oyunlarındandı |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#4 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDELİ HORON Çoruh yakası oyunlarındandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DELİKO: Kimi zaman "Lorki" adı da verilen oyun ![]() Delilo DELİLO: Tunceli'den Ovacık ilçesinin merkez köyünde bilhassa tekrarlanan sıra oyunlarındandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DELLO: Bu Erzurum Barı en az iki kişi tarafından düz diziyle oynanır ![]() ![]() Dello Barı'nın yaygınlık ve genişliği kıdemin derinliğine ve mücavir bölgelerde onu şimdi hiç tanımayan yerlerin, tanıyan bucaklardan çok olması da o bucaklarda çoktan unutulmuş bulunduğuna delâlet edebilir ![]() ![]() Dello, dello, dello can Erzincan iki yoldur Biri sağ, biri soldur Daha Doğudan meselâ Çoruh'un Öğdem ilçesinin Ersis köyünde 10-25 erkek tarafından davul zurnayla bir Dello çeşidi her şenlik vesilesinde oynanır ![]() DENİZLİ ZEYBEĞİ: Denizli'de davul zurna eşliğiyle dört erkek tarafından yürütülen gün görmüş bir Zeybek çeşididir ![]() Alaylar: M'niler söylenerek oynanır ![]() Kız Oyunu: Kadınlara mahsustur ![]() Seğmen Sekme: Birlikte yürütülen tüfekli oyundur ![]() Tavas Zeybeği: İki kişilik ![]() Tek Parmak Yuvarlak DEPÇE: Urfa'nın bilhassa Viranşehir ilçesinde 5-50 kişi tarafından kız, kadın ve erkekler toplaşarak karma halde ve kaval eşliğiyle oynanır ![]() ![]() ![]() DEPKİ: Hatay bölgemizde Halay tabiri öteden beri bilinmekle beraber, sıra oyununa oralarda Depki ve bunun davul zurna desteğinde coşkunlukla oynanmasına "Depki depmek" deniliyor ![]() ![]() ![]() ![]() Depki adının depmek (tepmek) fiiline bağlılığını Antakyalılar biliyor ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DEPMEK Tepmek DERBENDÎ: Kars'ın tanınmış oyun havalarındandır DERELİ: Harmandalı Zeybeği ![]() ![]() DERVİŞ: İstanbul'da erkeklerce oynanan bir eğlence oyunu olduğu işitilmişse de, hakkında hiç bir bilgimiz yoktur ![]() ![]() DEVECİ: Bergama'dan bir raks çeşidinin adıdır ![]() ![]() DEVECİ EMMİ: Sivas'tan bir halk oyunudur ![]() ![]() DEVELİ: Adını türküsünden alan oyunlardandır ![]() ![]() ![]() ![]() Konya bölgesi oyunlarından çoğunun belirli ad ve tertipleri yoktur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çoruh ilinin Öğdem ilçesinden Ersiz köyünde tek erkekçe ve davul zurnayla yürütülen bir Develi oyunu vardır, dolay köylerde de oynarlar ![]() Çanakkale'den Ayvalık ilçesinin Tanuş köyünde Develi oyunu iki kişi tarafından çalgısız olarak, yani sadece türküsü söylenip oynanarak yürütülür ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#5 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDEVE OYUNU: Çocuk oyunlarındandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bu Deve Oyunu çocuk oyunu değildir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DEVZER: Tunceli'den Ovacık ilçesinin merkez köyünde kadınlı erkekli yürütülen sıra oyunlarındandır DIMI DIMI: Antalya'nın Akseki ilçesinden Alaçeşme, Geriş ve başka köylerinde 2 veya 4 kişi tarafından yürütülen oyunlardandır: Sallama, Döneley, Sektirme ve Dımı Dımı ![]() Burdur bölgesi köylerinde kadınlar leğen, bakır yahut başka bir kaba vura vura çaldıkları ve bazen türküsünü de çağırdıkları havalara Dımıdan derler ki oyun havasıdır ![]() ![]() ![]() ![]() DİK BAR: Erzurum'dan İspir ilçesinin Hünüt köyünde tutunulan ve tutulan sıra oyunlarının başında gelir ki diğerleri şunlardır: Hançer Barı, Hemşin, Sık Saray, Temur Ağa, Üç Ayak ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DİKDİKİ: Onomatopedir ![]() ![]() DİK HORAN: Ordu ve Samsun'un daha ziyade köylerinde vardır ![]() ![]() ![]() Samsun'un Bafra ilçesinde Sarıkız (çift zurna ile oynanabilir), Dik Horan, Atlama sıra oyunları doğu tarafından gelme olarak kullanıldığı gibi, mübadele göçmenleri dolayısıyla şu Rumeli oyun havaları da vardır: Cigos, Salınık (Rumeli Karşılaması), Hora, Kabadayı, Sırto, Kasap, Viran Dağlar, Sabakalun Kahvesi vb ![]() DİK OYUN: Sivas'tan Divriği ilçesinin Örenik köyünde davul zurnayla yürütülen bir toplu oyundur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DİLÂN: Erkek ve kadınların dizilerek düğünlerde karşılıklı oynadıkları bir Halay çeşididir ki, Gaziantep'in Harat köyünde ve Malatya'da vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DİLİCAN: "Dil-i can" Kars'ın tanınmış oyun havalarındandır ![]() DİLİPİTİ: Kelime "çıtıpıtı dilli" anlamındadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DİLLÂN: Malatya'nın Pötürge ilçe merkezinde gün gören iki oyundan biri bu, diğeri Üç Ayak'tır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Siverek Dill'nı oyun havası nağmelerce kez' hafifçe çeşitlenmiş olmakla beraber tartım hep birdir ![]() (Kastamonu'dan doğuya doğru gidildikçe oyun davulunun çapça küçüldüğü, fakat kasnağın uzunlaştığı görülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#6 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDİPÇİK: Seyhan'ın Bahçe köyü ve dolayında özel türküsüyle düğünlerde yürütülen toplu oyuna Dipçik denilmektedir DİRİNGİ: Kars'ın tekli erkek oyunudur DİZ ÇÖKME VE SEKME: Kütühya oyunlarındandır ![]() ![]() ![]() DİZ KIRMA: Bingöl'ün Kiğı ilçesinden Çerme Köyü ve dolayında kadınlı erkekli 3-17 kadar kişi tarafından karma halde davul zurna veya saz ve tef eşliğiyle yürütülen sıra oyunudur ![]() DOĞRU OYUN: Isparta'nın Yalvaç ilçesinde pek tutulmuş durumdaki iki oyun cerbezeli (güzel söz söyleyen) dilbazlıklarıyla (gönül eğlendirmeleriyle) bilhassa dikkati çekerler: 1 ![]() 2 ![]() ![]() Birincisi iki kadın tarafından oynanıp, gelin kocasının evine gelince oğlan tarafından olarak gelin bu oyunla karşılanır, âdettir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DOKUZLU: Gaziantep oyunlarımızdandır ![]() DOLAMA: Çanakkale ilinin Bayramiç ilçesinde tek kişi veya 15-20 erkek toplu olarak davul zurna yahut kırnata (klarnet), tef ve dönbelek (dümbelek) ile Dolama oynarlar ![]() Yine Çanakkale'nin Ezine ilçesinde Dolama oyunu 30-50 kadar kadın tarafından dümbelekle yürütülür ![]() ![]() DOLAŞIK: Afyonkarahisar ile Emirdağ ilçesinde gün gören oyunlardandır ![]() ![]() ![]() ![]() DOLAYI HORAN: Trabzon'dan Maçka ilçesinin Laldoy köyünde Dolayı Horan, Horan, Titreme Horan ve Yukarı Horan şekilleri davul zurna yahut kemençe veya tulum ve hatta kaval ile oynanılabiliyorlar ![]() ![]() ![]() DOMBAYCIOĞLU: Devrek ilçesinde oynanır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DÖNE: Kars'ta kadın erkek birlikte oynarlar ![]() DÖNME OYUNU: Tekirdağ merkez ilçesinin İncir köyündeki bu oyun hem kadın hem de erkeklerce ayrı meclislerde yürütülür ![]() ![]() ![]() ![]() DÖRT ELLİ OYUN: Soma'dan 3 km ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#7 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDÖRTLÜ OYUNU: Urfa'nın dört kişilik erkek oyunudur ![]() ![]() Ayaklarında kırmızı yemeni, başlarında evde örülme külahlar, sırtlarında sarı çiçekli oyalı ve el işi düğmeli mintanlar ![]() ![]() ![]() ![]() Oyuna başlarken ikişer ikişer karşılıklı bir halka kurarlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Önce kollar, sonra beden ve son olarak ayaklar harekete geçerler ![]() ![]() ![]() "Düzey Oyun"a geçilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sıra Kılıç Kalkan oyununa gelebilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() "Dörtlük" adı verilen bu oyun yalnız erkeklerce düğünlerde yürütülür ![]() 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() 4 ![]() ![]() Dörtlü Oyunu'ndan birkaç müşahede (gözlem) notu: Sağ ellerde al, sol ellerde ak mendillerin görünmesiyle ve erkekçe karşılıklı duruşulmayla başlayan hareket Urfa'nın ayrı bir oyun çeşididir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DRİNGİ: Bayburt'ta seyri mümkün Barlardandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DUDUNAMAN: Sivas'ın Hafik ilçesinden Mamuğa köyünde oynanan Halay çeşitlerindendir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DUDUM: Sivas ilindedir ![]() 1 ![]() 2 ![]() ![]() Dudum Halayı Ağırlaması: Ağırlamada oyuncular el ele tutuşup hilâl şeklinde bir dizi kurarlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Musiki tekrar başa dönünce; birinci zamanın ilk yarısında sağ ayak (ki ökçe üzerindeydi) pençesiyle yere basılır ![]() ![]() ![]() El Bırakma: Ağırlama böylece devamdayken "Başçeken" ellerini bırakıverir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çepük Çalma (El Çırpma): Dudum Halayı'nın Ağırlama'sında eller bırakıldıktan sonra iki yerde el çırpılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hoplatma: Dudum Halayı'nın Hoplatması musiki zamanlarının ve oyun hareketlerinin hızlanıp yürükleşmesinden başka bir şey değildir ![]() Dudum veya Duduş Halay havasına şehirde Üç Ayak adı verilir ![]() ![]() Pınardan dudu geçti Meselâ Sivas'ın Kangal ilçe merkezinde eldeki her hangi mahalli bir çalgıyla yürütülebilir ![]() ![]() ![]() DURİK: Duruyoruz ![]() ![]() DURNA: Turna ile birdir ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#8 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDURNALAR: Sivas'ın Durnalar Halayı'nı yalnız kadınlar oynar ![]() ![]() ![]() Halay Kısmı: Durnalar'ın Halay Kısmı "Yakışır allar sana" daki gibidir ![]() ![]() Oynatma: Notanın "B" işaretli fıkrası başlayınca kadınlar ellerini bırakırlar ve bir turna katarını andıracak surette Başçeken'in gerisinde dizili dururlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Halay takımı usta oyunculardan kurulmuşsa, o taktirde Oynatma figürü pek basitleşir ![]() ![]() Tekrar Halay Kısmı: Oynatma'nın bir müddet devamından sonra Durnam (türküsünden deyişler değiştirilerek) sesle tekrara başlanır ![]() ![]() ![]() DURNALAR HALAYI: Yozgat'ın bu isimdeki halayı epey değişiktir ![]() DURUN (DURGUN) ÇORUH: Durgun sıfatı Artvin'de "Durğun" ve "Durun" söylenişini edinmekte gecikmemiştir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DÜĞÜN BARI: Erzurum'dan Hınıs ilçesinin Karaçoban köyünde davul zurna ile bunlar bulunmadığı taktirdeyse sadece tef ile kadın erkek elele tutuşularak kalabalık halde yürütülen oyundur ![]() ![]() ![]() ![]() DÜZ AYAK: Erzincan'ın Kemah ilçesinde yerin genişliğine göre az veya çok sayıda erkekler halka kurarak düğünlerde davul zurnayla bu oyunu da yürütürler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Türk Halk Oyunları Kataloğu D |
![]() |
![]() |
#9 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Türk Halk Oyunları Kataloğu DDÜZ BAR: Kars'tan Posof ilçesi oyunlarının başında gelir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Erzincan'ın ilçe merkezinde ve başka köylerinde 2-20 kişiyle oynanan sıra barlarındandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DÜZ HALAY: Sivas'tan Hafik ilçesinin birkaç köyünde gün gören toplu oyundur DÜZ HAVA: Ordu'da vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DÜZ HORON: Çoruh'tan Yusufeli ilçesinin Sarıgöl köyünde gün gören iki Horon'dan biridir ![]() ![]() ![]() ![]() DÜZ OYUN: Bilecik'ten Bozöyük ilçesinin Yünarık köyünde gün gören tek oyun çeşidi bu Düz Oyun'dur ![]() ![]() Ankara bölgesi oyunlarındandır, köylerde vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bölgede köylü erkeklerin çoğu Düz Oyun'u bilmektedirler ![]() ![]() ![]() ![]() Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesinde de Düz Oyun adında andırışlı bir tip vardır ![]() Düz Oyun, Safranbolu'da kadınlarca yürütülür ![]() ![]() Ben yârime galaltında gavuştum Öpdüm gokdum helallaştım barışdım Aman aman barışdım Y'r aşağı ben yukarı savuşdum Fes de bir yana avrukaların düzgündür Aman aman düzgündür Fesimin gımızısı vurdu yüzüme Dünya malı gözükmeyor gözüme Aman aman aman gözüme Yazık oldu elâlemin gızına Vermen seni yadellere şan olsun Aman aman aman şan olsun Safranbolu düğünlerinde karşılıklı iki oyuncu tarafından oynanır DÜZ YALLI: En az üç kişi tarafından hilâl şeklinde dizilinerek oynanır ![]() Her figür alt notadaki parçasının iki ölçülük kısmında yürütülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|