Prof. Dr. Sinsi
|
C İle Başlayan İsimlerin Anlamları
CABGU :(Ar ) Er 1 Efendi, 2 Bey 3 İleri gelen, saygın kimse
CABİR :(Ar ) Er - 1 Cebreden, zorlayan 2 Galip gelen 3 Aziz ve kuvvetli olan Allah´ın hükümlerini uygulamada güç kullanan 4 Kırıkçı, kırık sancı Cabir b Abdullah b el-Ensari: Sahabedendir (603-697) Birinci Akabe Bey´atından sonra müslüman oldu Ras
CABİYE :(Ar ) Ka 1 Hazine 2 Şam´ın güneybatısında, Çavlan´da bir yer 3 Havuz
CAFER :(Ar ) Er - Küçük akarsu Çay Cafer b Muhammed: Lakabı es-Sadık olup 12 imamın 6 ´ncısıdır Muhammed b el-Bakır´ın yerine imamete geçmiştir Cafer-i Tayyar: Hz Alinin kardeşi olup, Mute savaşında bayrak tutarken iki elini de kaybederek şehid olmuştur
CAHİD :(Ar ) - Er - Cehdeden, elinden geldiği kadar çalışan Bu kelime Kur´an-ı Kerim´de "cihad et" "Allah yolunda savaşa çık" anlamında kullanılmıştır
CAHİZ :(Ar ) Er 1 Gözü pek, yürekli, cesur kimse 2 Patlak gözlü Daha çok lakap olarak kullanılmıştır - Cahiz b Ebu Osman, Basra Mutezile kelamcılarının ileri gelenlerinden Bir köle olduğu halde ilimde ilerlemiş ve devrinin ünlü simalarından olmuştur
CAİZ :(Ar ) Er 1 Geçer 2 Caiz, İslam´ın mumaleta taalluk eden 5 ahkamından biridir 3 İşlenmesi, yapılması "müsaade alınabilir" anlamında olup, şeran yasaklanmayan her fiili içerir
CAİZE :(Ar ) Ka 1 Armağan, hediye 2 Yol yiyeceği, azık 3 Eski şairlere yazdıkları methiyeler için verilen bahşiş
CALİB :(Ar ) Er - Çekici, celbedici, cazib
CALİBE :(Ar ) Ka - Kendine çeken, celbeden, çekici
CALP :(Ar ) Er - Güçlü, kuvvetli, gayretli
CALUT :(Ar ) Er - Calut, Ad ve Semud kavimlerinin soyundandır Hz İsmail´den evvel bir müddet Beni İsrail´e hükümdar oldu Onlara zulmetti Filistin´de yaşayan Berberilerin krallarına Calut adı veriliyordu Filistinlilere yaptığı zulümden dolayı Hz Davud tar
CAMİ :(Ar ) Er 1 Derleyen, toplayan 2 İçine alan 3 Cuma namazı kılınan mescid 4 En az sekiz bablık hadis kitabı - Molla Cami: İranın XV asırda yetişmiş büyük mutasavvıf, mütefekkir, alim ve şairi Asıl adı Mevlana Nureddin Abdurrahman b Nizameddin´d
CAN :(Fars ) Er 1 Can, ruh Hayat 2 Güç, kuvvet, hayatiyet, dirilik 3 Gönül, yakın dost, çok sevilen arkadaş 4 Mevlevi ve Bektaşi tarikatlarında dervişlerin birbirlerine hitabı 5 Kişi, fert 6 Sevgili
CANAL :(Tür ) 1 Gönül al Kendini sevdir, sevilen biri ol - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CANALP :(Tür ) Er - Özünde yiğitlik, güçlülük olan kimse Cana yakın yiğit
CANAN :(Fars ) Ka - Sevgili, gönül verilmiş, sevilen kadın
CANAY :(Tür ) - Ay gibi temiz, saf, parlak kimse - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CANAYDIN :(Tür ) Er - Özü temiz, aydınlık ruhlu kimse
CANBEK :(Tür ) Er 1 Özü pek 2 Güçlü kişilikli kimse Canbek Giray (1568-1636): Kırım hanı Devlet Giray´ın torunu Şakay Mübarek Giray´ın oğlu Selamet Giray´ın son zamanlarında kalgay (veliaht) oldu Arkasından han oldu IV Murat tarafından Rodos´a sürüldü
CANBERK :(Tür ) Er - Güçlü, sağlam kimse
CANBEY :(Tür ) Er - Canım gibi sevgili
CANBULAT :(Tür ) Er - Canbulat en-Naşirî Mısır Memlûk sultanı Yaşbekin kölesiydi Yaşbek, Canbulat´ı Sultan Kayıtbay´a sattı Kayıtbay kendisine önemli görevler verdi Halep ve Şam valiliğine kadar yükseldi 1500 yılında sultanlığı ele geçirdi
CANDAN :(Tür ) Ka 1 Samimi, içten, kalbi 2 Yakınlık belirten davranış
CANDANER :(Tür ) Er - İçten, samimi, dost kimse
CANDAR :(Tür ) Er 1 Silah taşıyan, can ve dar isimlerinden müteşekkil birleşik isim 2 Osmanlı´da, hassa askeri, kılıç askeri, idam hükümlerini infaz eden kimse 3 Jandarma Muhafız
CANDEĞER :(Tür ) Er - Uğrunda can verilecek kadar güzel, değerli, sevilen
CANDEMİR :(Tür )Er - Özü güçlü, demir gibi sağlam kişilikli
CANDOĞAN :(Tür ) Er - Cana doğan
CANEL :(Tür ) Er - İçten uzatılan el, dostluk eli - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CANER :(Tür ) Er - Delikanlı, genç, dinamik - Can ve er kelimelerinden birleşik isim
CANFEDA :(Fars ) - Canını veren, özverili kimse - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır Canfeda Hatun: III Murad´ın annesinin en gözde cariyesiydi Harem kethüdalığına getirildi ve sarayda büyük nüfuz kazandı
CANFER :(Fars ) Er 1 Aydın bilgili 2 Güçlü saygın
CANFEZA :(Fars ) Ka - Can artıran, cana can katan
CANGÜL :(Tür ) Ka 1 Gül gibi canlı 2 Güzel, temiz kimse
CANGÜN :(Tür ) Er - Doğduğu gün çok sevinilen kimse
CANGÜR :(Tür ) Er - Canlı, neşeli kimse
CANİB :(Ar ) - Ön taraf, cihet -Türk dil kuralına göre "b/p" olarak kullanılır
CANİPEK :(Tür ) Ka ? Yumuşak huylu (kimse)
CANKAN :(Tür ) Er - Soyu temiz, asil kimse
CANKUT :(Tür ) Er 1 Kişinin mutluluğu talihi, şansı, uğuru 2 Mutlu talihli kimse
CANNUR :(Tür ) Ka - Özü aydınlık, nurlu kimse
CANOL :(Tür ) Er - Canım ol, can gibi içten ol
CANRUBA :(Fars ) Ka - Gönül alan, sevgili
CANSAL :(Tür ) Er - (bkz Can) -Can ve sal kelimelerinden birleşik isim
CANSEL :(Tür ) Ka - Hayat veren su - Can ve sel kelimelerinden birleşik isim
CANSEN :(Tür ) - Sen cansın, sevilensin - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CANSET :(Tür ) Ka - Küçük kraliçe, prenses
CANSIN :(Tür ) Ka Canım gibisin, canımsın
CANSOY :(Tür ) Er - Asil, soylu, cana yakın
CANSU :(Tür ) Ka 1 Hayat veren su, tazelik 2 Sevgili, sevimli
CANTEKİN :(Tür ) Er - Tek can, eşsiz can
CANTEZ :(Tür ) Er - Tez canlı, aceleci
CANTÜRK :(Tür ) Er - İyi hasletlere sahip Türk
CANVER :(Tür ) Er - Canlı, haşere
CARULLAH :(Ar ) Er - Allah´a yakın Allah dostu Carullah Zemahşeri: Müfessir, alim
CAVİD :(Fars ) Er - Baki, daimi, ebedi
CAVİDAN :(Fars ) Ka - Daimi kalacak olan, sonrasız, ebedi
CAZİM :(Ar ) Er 1 Kesin 2 Kesin kararlı Cazim Mehmed: Türk şair (1725)
CEBBAR :(Ar ) Er 1 Cebreden, zorlayıcı 2 Kuvvet, kudret sahibi Allah, Allahın isimlerinden 3 Becerikli 4 Gökyüzünün güneyinde bulunan bir yıldız kümesi
CEBE :(Ar ) Er 1 Zırh 2 Osmanlıda silah ihtiyacını karşılayan aracın adı Cebeci ocağı, Yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla ilga edilmiş, kaldırılmıştır Cebe Ali Bey: Türk komutan (XV yy ) İstanbul´un fethine kendi sipahileriyle katıldı Ele geçirdiği kapı
CEBEL :(Ar ) Er 1 Dağ 2 Tarıma elverişsiz arazi
CEBERUT :(İbr ) Er - İbranice "kudret" anlamına gelmektedir Yeni Eflatuncu filozoflar ile işraki felsefesine tabi olan mutasavvıflara verilen ad
CEBİR :(Ar ) Er 1 Zorlamak 2 Düzeltme, onarma 3 Kırık veya çıkık bir kemiği yerleştirip sarmak
CEBRAİL :(Ar ) Er 1 Peygamberlere vahiy getiren dört büyük melekten biri 2 Cibril, İbranice Allahın kulu 3 Az çok zorla olgunlaştırmak Cebrail b Ömer Batı Karahanlı hükümdar (1099-1102)
CEDİS :(Ar ) Er - Arabistanın yerli kabilelerinden birinin adı
CEHDİ :(Ar ) Er - Uğraşan, çalışan Çaba ve gayret gösteren
CEHİD :(Ar ) Er - Çalışma, çabalama, uğraşma - Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır
CEHM :(Ar ) Er - Cehm b Safvan: İslam kelamcısı Mürcie ve Mutezile kelamından kendisine ait inanç kaidelerini belirleyerek özel bir akım geliştirmiştir Öğrencileri II yy ´a kadar Cehmiye inancını taşıyarak, Tirmiz´de yaşadılar Daha sonra Eş´ariye mezhebi
CEHVEN :(Ar ) - Kurtuba´da yerleşmiş, birçok alim, fakih, vezir yetiştirmiş meşhur bir Arap ailesi - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CELADET :(Ar ) 1 Gözüpeklik 2 Yiğitlik 3 Kahramanlık
CELAL :(Ar ) Er 1 Büyüklük, ululuk azamet 2 Hiddet, öfke 3 Allah´ın "Kahhar, cebbar, mütekebbir" gibi sertlik ve büyüklük ifade eden sıfatları Kur´an´da Rahman suresi 27, 78 ayetlerde geçmektedir Zül Celali
CELALEDDİN :(Ar ) Er 1 Dini savunan 2 Dinin ululadığı, övdüğü Celaleddin Harizmşah: Son Harizm hükümdarı (Öl 1231) Celaleddin Rumi: Ünlü Türk mutasavvıfı, Mevlana
CELASUN :(Tür ) Er 1 Kahraman, cesur, atak, delikanlı, yiğit 2 Genç sağlıklı, gürbüz
CELAYİR :(Tür ) Er - Moğol kavminin bir kolu olup birçok kabileyi bünyesinde toplamıştır Celayirliler devleti, kendisine İlhanlılar devletini örnek almıştır
CELİL :(Ar ) Er 1 Büyük, ulu (bkz Celal) Allah için sıfat olarak kullanılır 2 Osmanlı devletinde vezir ve müşir rütbelerinde bulunanlara hitapta bu sıfat kullanılırdı 3 Güzel sanatlarda bir yazı stili
CELİLAY :(a t i ) - Ulu, yüce ay -Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CELVET :(Ar ) Er 1 Yerini yurdunu terk etmek 2 Tasavvufta, kulun, Allanın sıfatlarıyla halvetten çıkışına ve fena fillahda fani oluşuna denilir Celvetiye
CEM :(Ar ) Er 1 Toplama, biraraya getirme, yığma 2 Hükümdar, şah 3 Süleyman Peygamberin lakabı 4 Büyük İskender´in lakabı Cem Sultan: Fatih Sultan Mehmed´in Çiçek hatundan olma oğlu (1459-1495)
CEMAL :(Ar ) Er - Yüz güzelliği, zahiri ve batıni güzellik Allah´ın rahmetle tecellisi Allah´ın lütuf, ihsan, rıza sıfatlarının karşılığı
CEMALLEDDİN:(Ar ) Er 1 Dinin cemali, parlak yüzü Daha çok şeref unvanı olarak kullanılmıştır el-Cevad el-İsfahani tarafından ilk defa kullanılmıştır
CEMALULLAH:(Ar ) Er - Allah´ın lütfü, bağışı
CEMİL :(Ar ) Er 1 Güzel erkek 2 İyilikle anma 3 Eskiden okullarda verilen başan kağıdı
CEMİLE :(Ar ) Ka 1 Güzel kadın 2 Gönül almak amacıyla yapılan davranış 3 İlk Emevi devrinde yaşamış meşhur Arap şarkıcısı
CEMİNUR :(Ar ) Ka - Işık, nur topluluğu, çok nurlu, aydınlık kimse
CEMRE :(Ar ) Er 1 Ateş 2 Kor halinde ateş 3 Şubat ayında azar azar artan sıcaklık 4 Hacıların Mina´da şeytan taşlaması Küçük taş parçası Arafat´ta hacıların şeytan taşlamaları
CEMŞASB :(Fars) Er 1 Hz Süleyman 2 Cemşid´in oğlu
CEMŞİ :(Fars ) Er - Cemşasb´ın babası
CENAB :(Ar ) Er - "Yan"manasına gelir Şeref, onur ve büyüklük terimi olarak kullanılır Hazret, Cenab-ı Hakk, Cenab-ı Halik, Allah - Dil kuralı açısından "b/p" olarak kullanılmaktadır
CENAN :(Ar ) Ka - Kalb, yürek, gönül
CENGAVER :(Fars ) Er Savaşçı, silahşor Savaşı seven, savaşkan, dövüşken
CENGİZ :(Tür ) Er - Cengiz Han Moğol İmparatorluğu´nun kurucusu, asıl adı Timuçin´dir Moğolcada Çing sıfatının çoğulu olarak, güçlü, kuvvetli anlamındadır İslam ülkelerine düzenlediği seferlerle acımasız ve gaddarca müslümanları katletti İslam medeniyetine
CENK :(Fars ) Er - Harp, savaş, kavga - İsim olarak kullanılması uygun değildir Hz Peygamberin değiştirdiği isimlerden birisi
CENKER :(f t i ) Er - İyi savaşan, savaşçı
CENNET :(Ar ) Ka 1 Uçmak 2 Bahçe 3 Çok ferah ve havadar yer 4 Firdevs - Allah´ın insanlara müjdelediği, ölümden sonraki alemde bulunan, Allah´a inanan, günah işlememiş veya günahlarından temizlenmiş olanların gireceği fevkalade güzel yer 8 cennet olduğ
CEREN :(Tür ) Ka - Halk ağzında "ceylan" anlamına gelir
CERİB :(Ar ) - Hububat için kullanılan bir ölçek - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CERİR :(Ar ) Er İp, halat Yular anlamında Sahabeden bu ismi taşıyanlar vardır
CERİT :(Ar ) Er 1 Verimsiz çorak yer 2 Bekar
CESARET :(Ar ) Ka - Yüreklilik, korkusuzluk - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CESİM :(Ar ) Er - İri, büyük, kocaman, ulu, mühim
CESİMİ :(Ar ) Er - İri, büyük
CESUR :(Ar ) Er - Cesaretli, yürekli, yiğit, gözüpek, atılgan
CEVAD :(Ar ) Er 1 Cömert, eli açık 2 İhsan eden - Dil kurumuna uygun olarak "d/t" ye dönüştürülür
CEVAHİR :(Ar ) Er 1 Cevherler, elmaslar, kıymetli taşlar 2 Mayalar, özler - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CEVAN :(Fars ) Er - Genç, taze, delikanlı - Cüvan şeklinde kullanılabilir, (bkz Civan)
CEVDET :(Ar ) Er 1 İyilik, güzellik 2 Olgunluk 3 Büyüklük 4 Tazelik 5 Kusursuzluk Cevdet Paşa: Osmanlı devlet adamı Tarihçi ve hukukçu (1822-1895)
CEVHER :(Ar ) Ka 1 Öz, maya 2 Başlı başına, kendiliğinden olan 3 Tıynet, cibilliyet, soydan gelen, haslet, tabii istidat 4 Kıymetli taş 5 Ebcet hesabında yalnız noktalı harfleri hesaplamaya dayanan tarih düşürme şekli 6 Kılıç namlusuna yapılan menevi
CEVHERE :(Ar ) Ka - (bkz Cevher) Hicri 5 asırda Bağdat´ta yaşamış meşhur bir İslam hanımı
CEVRİYE :(Ar ) Ka 1 Haksızlık 2 Eza, cefa, eziyet, gadir, zulüm, sitem
CEVVAL :(Ar ) - Koşan, dolaşan, hareket eden, canlı
CEVZA :(Ar ) Er - Güneşin Mayıs ayında girdiği ikizler burcu Ebced
CEYDA :(Ar ) Ka - Uzun boyunlu ve güzel
CEYHAN :(Tür ) - Güney Anadolu´da Toroslar´dan doğan ve Akdeniz´e dökülen nehir - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CEYHUN :(Tür ) Er 1 Orta Asya´da Amu-Derya´ya Arap ve Farslıların vermiş olduğu ad 2 Tevrat´a göre cennetin 4 nehrinden biri
CEYLAN :(Tür ) Ka - Hızlı koşan, biçimli bacakları olan ve güzel gözleriyle tanınan bir gazel cinsi
CEZLAN :(Ar ) - Mutlu - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CEZMİ :(Ar ) Er 1 Cezm ile ilgili 2 Kat-i karar ve niyete ait 3 Kesmek
CEZRİ :(Ar ) Er - Kökle ilgili, kökten
CEZZAR :(Ar ) Er - Deve kasabı -Daha çok lakab olarak kullanılır Cezzar Ahmet Pasa (?-Akka 1804) Osmanlı vezirlerindendir
CİHAD :(Ar ) Er 1 Din uğrunda düşmanla savaşma 2 İslam uğrunda çalışma Cihad müslümanlara farz kılınmıştır Mallarıyla, canlarıyla savaşan mü´minler övüldüğü gibi, bu mücadele uğruna canını veren kişi şchidlik makamıyla yüceltilip taltif edilmişlerdir Kur
CİHAN :(Fars ) 1 Dünya, alem, kainat, yeryüzü, yerküresi 2 Dünyada yaşayan insanların tümü Cihan Ara Begüm: Hint-Türk hükümdarı Şahcihan ile adına Taç Mahal´in yapıldığı Mümtaz Mahal´in kızı Dindarlığı ve ihlaslı oluşu sebebiyle "Zamanın Fatıması" olarak an
CİHAN BANU :(Fars ) Ka - Dünyaca tanınmış kadın
CİHANDAR ŞAH :(Fars ) Er - Delhi, Türk-Hind İmparatorları´nın 13 ´sû olup Şah Alem Bahadır´ın büyük oğludur
CİHANDİDE :(Fars ) - Dünyayı gezip görmüş - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CİHANEFRUZ :(Fars ) - Dünyayı parlatan, aydınlatan
CİHANER :(Fars ) Er - Dünyaya bedel kişi, yiğit
CİHANFER :(Fars ) Ka - Cihanı, dünyayı aydınlatan, nurlu, ışıklı
CİHANGİR :(Fars ) Er - Dünyaya egemen olan, dünyayı zabteden kimse Fatih Osmanlı şehzadelerinin ortak adıdır
CİHANNUR :(Fars ) - Dünyayı aydınlatan, nurlu, ışıklı - Türk-Hind padişahı Ekber´in büyük oğlu - Erkek ve kadın adı olarak kullanılır
CİHANŞAH :(Fars ) Er - Cihan´ın şah´ı - Kara-Koyunlu padişahlarından Timur´un ölümünden sonra kaybedilen yerleri geri almıştır
CİHANSER :(Fars ) - Cihan´ın başı - Kadın ve erkek adı olarak kullanılır
CİHANSUZ :(Fars ) Ka 1 Cihan yakan 2 Gaznelilerden Buhran Şahı mağlup edip, Gaznice ve Bust şehirlerini yakıp-yıkan, gaddar vahşi Alaeddin-Hüseyin´e verilen ad
CİLASUN :(Tür ) Er - Babayiğit, boylu, boslu, delikanlı, gürbüz
CİLVE :(Ar ) Ka 1 Hoşa gitmek için yapılan davranış 2 İşve, naz 3 Yeni gelin duvağının kaldırılması merasiminin ve bu münasebetle güveyin geline verdiği hediyenin (Türk yüz görümlüğü) adıdır
CİNAN :(Ar ) - Cennetler, yedi göğün üstünde ve Arş ile Kürsi´nin altındaki sekiz cennet - Kadın ve erkek adı olarak kullanılır
CİNUÇEN :(Tür ) Er - Üstün, galip, zafer kazanmış
CİRYAL :(Ar ) Ka 1 Bir nevi kırmızı boya 2 Altının kırmızılığı 3 Temiz renk 4 Saf
CİVAN :(Fars ) Er - Genç, delikanlı, yakışıklı - (bkz Cevan, cuvan)
CİVANBAHT :(Fars ) Er - Mutlu, şanslı (kimse)
CİVANMERT :(Fars ) Er - Cömert, eli açık genç, delikanlı
COŞAN :(Tür ) Er - Coşku duyan, heyecanlı (kimse)
COŞKUN :(Tür ) Er 1 Coşmuş, galeyana gelmiş 2 Duyarlı, aşın hareketli
COŞKUNER :(Tür ) Er - Coşan kimse
COŞKUNSU :(Tür ) Er - Sel, gürültüyle akan su
CÜBEYR :(Ar ) Er - Küçük kahraman, küçük yiğit Sahabe isimlerindendir
CUDİ :(Ar ) Er l Cömert, eli açık 2 İyilik severlikle ilgili - Dicle nehri kıyısında bir dağ Nuh´un gemisinin tufandan sonra bu dağın üzerinde durduğu söylenir
CÜHEYNE :(Ar ) Er - Ünlü bir Arap kabilesidir Kızıldeniz-Vadi´l-Kura arasında yaşamaktadırlar
CUMA :(Ar ) Er 1 Haftanın beşinci günü 2 Müslümanların ibadet ve Bayram günü 3 Cuma günü kılınan öğle namazı 4 Toplanma Sure-i Cuma Kur´an´ın 62 suresi
CUMALİ :(Tür ) Er - Cuma günü doğan
CÜMANE :(Ar ) Ka - Tek inci anlamında Hz Ali (r a )´nin kızkardeşi ve Rasulullah´ın amcasının kızı olan hanım sahabi
CUMHUR :(Ar ) Er 1 Halk, ahali 2 Kalabalık, başıboş kalabalık 3 Takım, heyet - Tekke musikisinde koro tarafından okunan ilahi
CÜNEYD :(Ar ) Er 1 Küçük asker, askercik Cüneyd-i Bağdadi: Ünlü mutasavvıf
|