Amortismanlar Hakkında Bilgi

amortisman ayırmak yada ayırmamak seçimi

(2791 sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle değişen fıkra) İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269'uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder(1)

(4369 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle eklenen fıkra Yürürlük:2971998) İlgili mevzuat gereğince sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak devlete veya devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikali öngörülen amortismana tabi iktisadi kıymetlerden (sözleşme süresinde yenilenmesi gerekenler hariç), sermayenin veya özel maliyet bedellerinin itfası hükümlerine göre amortismana tabi tutulanlar, genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulamazlar(2)

(2365 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle eklenen fıkra) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle değişik 414'üncü madde hükmüyle belirlenen tutar, Yürürlük: 2971998) Değeri 50000000- lirayı(*)(393 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile 112010'dan itibaren 680, -TL) aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 50000000- lirayı (393 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile 112010'dan itibaren 680, -YTL) aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır(3)

(*) Madde 313 _ (Değişmeden önceki şekli) (2365 sayılı Kanunun 54'üncü maddesiyle eklenen fıkra) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktar) Değeri 500000 lirayı (BKK 94/6296 ile 5000000 lira) aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 500000 (5000000) lirayı aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır(4)

UYGULAMA SÜRESİ BAKIMINDAN

Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür
(4108 sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle değişen fıkra) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir(*)

Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir
Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz

(*) (Değişmeden önceki şekli) (4008 sayılı Kanunun 12'inci maddesiyle eklenen fıkra) Ancak, kıymetlerin aktife girdiği ilk hesap döneminde, dönemin bitimine kaç ay kalmış ise bu hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir

AMORTİSMAN UYGULAMA SÜRESİ VE USULUNU SEÇME

Yine vergi Usul Kanununda belirtildiği üzere,
(205 sayılı Kanunun 20'nci maddesiyle eklenen madde) 1 İktisadi ve teknik bakımdan bir bütün teşkil eden değerler için normal veya azalan bakiyeler usulü ile amortisman usullerinden yalnız birisi uygulanabilir

2 Bir iktisadi değer üzerinden normal amortisman usulüne göre amortisman ayrılmasına başladıktan sonra bu usulden dönülemez

3 Bir iktisadi değer üzerinden azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmaya başlandıktan sonra normal amortisman usulüne geçilebilir Bu suretle usul değiştirenler keyfiyeti beyannamelerinde veya eski bilançolarda belirtmeye mecburdurlar Kabul edilen yeni usul bu bildirimin yapıldığı beyannamenin taalluk ettiği dönemden itibaren nazara alınır Bu takdirde henüz yok edilmemiş olan değer kısmı, bakiye amortisman süresine bölünmek suretiyle eşit miktarlarla yok edilir

Bu bölüm gereğince hesaplanan amortismanların, hesaplarda ayrıca gösterilmek şartiyle ilgili bulundukları değerlerden doğrudan doğruya indirilmesi veya pasifte ayrı bir karşılık hesabında toplanması caizdir(5)

AYIRIP AYIRMAMA DURUMU VE SONUÇ

İşletmeler yada mükellefler Vergi dönemlerinde bir takım nedenler dolayısı ile Amortisman ayırmamaktadırlar Bilakis bazı işletme yada mükellefler ise Kısmen (Eksik) amortisman ayırmaktadırlar Vergi Usul Kanunu uyarınca, 320madde de Amortisman ayrılmamasına yada kısmen ayrılmasına imkan olanak vermektedir
Bununla birlikte Hazinenin kayba uğratılmaması önemli ise de mükelleflerin Kanunda yer alan ve tek Düzen Hesap planında uygulama yönü ile Amortisman mevzuunda, gerekli hassasiyeti göstererek sistemli ve oranlara uygun olarak amortisman uygulamasına devam etmeleridir Danıştay ve Mali İdaremiz de amortisman konusunda paralel düşünceleri taşımaktadırlar
Yararlanılan Kaynak : (1,2,3,4,5) VUK