Merkezi Yönetim Hangi Birimlerden Oluşmaktadır ?

Merkezden yönetim, kamu hizmetlerinde birlik ve bütünlüğü sağlamak amacıyla söz konusu hizmetlere ilişkin karar ve faaliyetlerin merkezi hükümet ve onun hiyerarşik yapısı içinde yer alan örgütlerce yürütülmesi demektir

Merkezden yönetim ilkesi, "siyasi" ve "idari" olmak üzere ikiye ayrılmaktadır

Siyasi bakımdan merkezden yönetim, bir ülkede yasama organının ve hükümetin tek olmasını ve dolayısıyla siyasi otoritenin tamamen merkezdeki iktidarda toplanmasını ve hukuki birliğin mevcut bulunmasını ifade eder Böyle bir örgütlenme biçiminde kanun yapan ulusal meclisin dışında başka bir yasama organı bulunmaz Dolayısıyla, farklı bölgelere ve yerleşme birimlerine göre değişen değişik kanunlar da söz konusu olmaz Siyasi merkeziyetçiliğe göre örgütlenmiş devlete "üniter devlet" (tekçi devlet) denilir Türkiye, Fransa ve Japonya üniter devlet biçimine birer örnektir

İdari bakımdan merkezden yönetim ise, daha dar bir anlamı ifade eder İdari merkeziyetçilik, kamu otoritesinin merkezileştirilmesini gerektirir Kamu hizmetlerine ilişkin politikaların belirlenmesi ve kararların alınması yetkisi merkezi organlarda toplandığı gibi bunların yürütülmesine ilişkin inisiyatif de bu organların eline verilmiştir Merkezin hiyerarşik yapısı içinde yer alan alt birimlere, bölge ve il kuruluşlarına geniş takdir yetkisi tanınmaz

İdari merkeziyetçilik, siyasi merkeziyetçiliğin bir sonucudur Çünkü siyasi bakımdan merkeziyetçi yönetim olmayan bir devlette, idari merkeziyetçilik gerçekleşmez Ancak, siyasi merkeziyetçiliğin varlığı, her zaman idari merkeziyetçiliği de ortaya çıkarmaz Örneğin siyasi merkeziyetçiliğe sahip İngiltere'de geniş bir idari yerinden yönetim uygulanmaktadır Türkiye'de hem siyasi merkeziyet, hem de idari merkeziyet söz konusudur

Merkezden Yönetimin Özellikleri

Merkezden yönetimin özellikleri şöyle özetlenebilir:

1 Kamu hizmetlerine ilişkin politika belirleme, karar alma ve yürütme yetkisi merkezi bir organın ya da organların elinde toplanmıştır Böylece kamusal mal ve hizmetler, başkentteki bir organ tarafından planlanmakta ve yönetilmektedir Merkezi organ, söz konusu hizmetlere ilişkin faaliyetleri bölge ve il düzeyindeki kuruluşları aracılığıyla yürütür Bu kuruluşların görevleri, merkezden gelen emir ve talimatları aynen uygulamaktır

2 Kamu hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin gerekli gelir ve giderler merkezden yönetilmektedir

3 Merkezi idare birimlerinde görev alacak personelin atanması işlemi merkez tarafından yürütülmektedir Merkezi idare kamu personelinin yer değiştirme ve terfi gibi bazı işlemlerini kendine bilgi vermek şartıyla hiyerarşik yapısı içinde yer alan bölge ya da ildeki kuruluşlarına da bırakabilir

Merkezden Yönetimin Yararları

Merkezden yönetim ilkesi, bütün ülkelerde çeşitli alanlarda uygulandığına göre, bazı hizmetlerin yürütülmesinde önemli bir takım avantajlara sahiptir

1

Merkezden yönetim, merkezi hükümetin siyasi ve idari bakımdan güçlenmesine imkân sağlar ve yönetimde birlik ve bütünlüğün gerçekleşmesine yardımcı olur

2

Mahalli yönetim ünitelerine yasama ve yürütme konularında kısmi bir bağımsızlık verilmektedir Ancak bunlar, ulusal hükümet karşısında ikinci derecedeki egemen kuruluşlardır Bu mahalli yönetim birimlerinin yetkileri federal anayasa tarafından düzenlenmektedir

Siyasi yönetim

Siyasi yerinden yönetim, federal devlet sistemini ortaya çıkarmıştır Federalizm, üniter devlet sisteminden farklı ve onun zıddı bir siyasi sistemi temsil eder Üniter devlet sisteminde, vatandaşlarla ulusal hükümet arasına giren egemenlik gücüne sahip başka yönetim birimleri bulunmamaktadır Başka bir ifade ile üniter devlette ulusal hükümetin dışındaki yönetim ünitelerine bırakılmış bir egemenlik alanı yoktur Ancak bu devlet sistemi, ulusal hükümetin (merkezi idarenin) birçok kamu hizmetinin yürütülmesini belediye gibi yerel yönetimlere ya da bölgesel kuruluşlara aktarmasına mani değildir

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ?NİN YÖNETİM YAPISI

1-TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ?NİN YÖNETİM YAPISI KAÇA AYRILIR?

Üçe ayrılırMerkezi yönetim-İl yönetimi- Yerel yönetimler

2-MERKEZİ YÖNETİMİN BAŞINDA KİM BULUNUR?

Merkezî yönetimin başında Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu vardır Bakanlar Kurulu, başbakan ve bakanlardan meydana gelir

3- CUMHURBAŞKANI SEÇİLEBİLME ŞARTLARI NELERDİR?

Devletin başıdır Türkiye Cumhuriyeti?ni ve milleti temsil eder Cumhurbaşkanı seçilebilmek için kırk yaşını doldurmuş olmak, yüksek öğrenim yapmış olmak, TBMM üyesi ya da milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip olmak gibi şartlar gereklidir Cumhurbaşkanı, meclis tarafından üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun oylarıyla seçilir

4-CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİ NELERDİR?

Görevleri: Yurt içinde ve dışında devleti temsil etmek, yasaları yayınlatmak, yüksek dereceli memurları atamak, uluslararası antlaşmaları onaylamak, yasaları tekrar görüşülmek üzere TBMM?ye geri göndermek

5-CUMHURBAŞKANI ÜLKEDEN AYRILDIĞINDA CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİNE KİM VEKALET EDER?

Meclis Başkanı

6- BAŞBAKAN VE BAKANLAR KURULU ÜYELERİ KİM TARAFINDAN ATANIR?

Başbakan,TBMM üyeleri arasından Cumhurbaşkanınca atanır Bakanlar Kurulu üyeleri, başbakan tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır Meclis dışından da bakan seçilebilir

7-BAŞBAKANIN GÖREVLERİ NELERDİR?

Başbakan, bakanlıklar arasında iş birliğini sağlar Hükümetin genel programının uygulanmasından o sorumludur

Devletin önemli işleri, Bakanlar Kurulunda görüşülerek karara bağlanır

8-MERKEZDEKİ YARDIMCI KURULUŞLAR HANGİLERİDİR?

Milli Güvenlik Kurulu- Devlet Planlama Teşkilatı- Danıştay- Sayıştay

9-MİLLİ GÜVENLİK KURULU ÜYELERİ KİMLERDEN OLUŞUR?

Cumhurbaşkanının başkanlığında,Başbakan,Mi lli Savunma Bakanı ,İçişler Bakanı-Dışişleri bakanı-Genelkurmay başkanı-Kara kuvvetleri komutanı -Deniz kuvvetleri Komutanı -Hava kuvvetleri komutanı-Jandarma Genel komutanı

10-MİLLİ GÜVENLİK KURULUNUN GÖREVLERİNİ YAZINIZ?

devletin milli güvenlik siyasetinin tayini tespiti ve uygulanması ile ilgili kararların alınması ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini bakanlar kuruluna bildirir Bu kararlar da bakanlar kurulunca öncelikli olarak ele alınır

11-DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATININ GÖREVLERİ NELERDİR?

Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma konularının planlanmasında hükümete yardımcı olan, danışmanlık yapan, plan ve program hazırlayan başbakanlığa bağlı bir kuruluştur

12-DANIŞTAY GÖREVLERİ NELERDİR?

En yüksek idârî mahkeme, danışma ve inceleme organıdır Bağımsız bir kuruluştur

13-SAYIŞTAY GÖREVLERİ NELERDİR?

Devletin gelir ve giderlerini, TBMM adına denetleyen, yargı yetkisi de bulunan kuruluştur

14-EN YÜKSEK YÖNETSEL MAHKEME HANGİSİDİR?

Danıştay

15-DANIŞTAY VE SAYIŞTAY ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Danıştay bir anayasa kurumudur en yüksek yönetsel mahkemedir Sayıştay ise anayasa ile öngörülmüş mali bir denetim organıdır

16-YÜRÜTME, YASAMA VE YARGI GÖREVLERİ ANAYASAMIZA GÖRE HANGİ KURULUŞLARA VERİLMİŞTİR?

Yürütme-Hükümete, Yasama-Meclise, Yargı-Bağımsız mahkemelere

17-YASAMA ORGANININ ÇIKARDIĞI KANUNLARI ANAYASAYA UYGUNLUK BAKIMINDAN HANGİ KURULUŞ DENETLEYEBİLİR?

Anayasa Mahkemesi

İL YÖNETİMİ


İL YÖNETİMİ: İl yönetimi ;merkezi yönetime bağlı illerle bu illere bağlı ilçeler,ilçelere bağlı bucak ve köylerden oluşur Ayrıca ,nüfusu köyden fazla ,ilçeden az belediye yönetimi bulunan ve ?Belde? adını alan yönetim birimleri bulunur
18-İL YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?

Her ilin başında hükümetin atadığı bir vali vardır

19-VALİNİN GÖREVLERİNİ ?

vali il sınırları içerisinde yasaları ve hükümet emirlerini uygular, il merkezi yönetimi içinde yer alan kuruluşlar arsında işbirliğini sağlar

20-İLÇE YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?

Her ilçenin başında hükümetin atadığı bir kaymakam vardır

21-BUCAK YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?

Bucakların başında ise hükümetin atadığı bir bucak müdürü vardır

22-KÖY YÖNETİMİNİN BAŞINDA KİM BULUNUR?

Köylerin başında köylülerin seçtiği ve kaymakama bağlı olan muhtar görev yapar

23-İLDE VALİYE BAĞLI OLAN BİRİMLER HANGİLERİDİR?

Özel Kalem Müdürlüğü

İl Milli Eğitim Müdürlüğü

İl Emniyet Müdürlüğü

İl Jandarma Komutanlığı

il Sağlık Müdürlüğü

İl Nüfus Müdürlüğü

İl Kültür Müdürlüğü

İl Tarım Müdürlüğü

İl Turizm Müdürlüğü

İl Bayındırlık Müdürlüğü

İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü

İl Defterdarlığı

İl Veteriner Müdürlüğü

İlde mahkemeler ,savcılıklar ve askerlik şubeleri de bulunur fakat, bunlar valiliğe bağlı değildir İllerde il yönetim kurulu, ilçelerde ilçe yönetim kurulu vardır Bucaklarda bucak meclisi vardır

24-KAÇ TÜRLÜ YEREL YÖNETİM VARDIR?

İl Özel Yönetimi

Belediye Yönetimi

Köy Yönetimi

25-İL ÖZEL YÖNETİMİNİN BAŞLICA ORGANLARI NELERDİR?

1 Vali 2 İl Genel Meclisi 3 İl Daimi Encümeni

26-BELEDİYE YÖNETİMİNİN BAŞLICA ORGANLARI NELERDİR?
1 Belediye başkanı:
5 yılda bir halk tarafından seçilirler
2 Belediye meclisi:Belediyenin genel karar organıdır Üyeleri o yörenin halkı tarafından seçilir Üye sayısı yörenin büyüklüğüne göre çoğalır Belediye meclisine, belediye başkanı başkanlık eder
3 Belediye encümeni: Belediyenin ikinci karar organıdır Yazı işleri, hesap işleri, sağlık işleri,fen işleri,veteriner,teftiş kurulu müdürleri gibi yöneticiler belediye başkanının başkanlığında toplanır

Önemli kararları belediye meclisi alır Bu kararlar doğrultusunda işleri belediye encümeni yürütür Belediyelerin bütçeleri, vali ya da kaymakam tarafından onaylanarak yürürlüğe girer

27-BELEDİYELERİN GÖREVLERİ NELERDİR?

Gıda maddelerinin sağlık koşullarına uygun olarak üretilip üretilmediğini denetler

Ekonomik alanda denetleme ve fiyat tespiti yapar

İş ruhsatları ve bina yapım belgeleri verir

Su işleriyle ve ısınmayla ilgilenir

28- KÖY YÖNETİMİ:

Köy kanununa göre , köyler oluşturulur Köy kurma yetkisi iç işleri bakanlığına verilmiştir Köyler 442 sayılı Köy kanunu ile yönetilir Köy tüzel kişiliğinin organları; muhtar, köy ihtiyar heyeti ve köy derneğidir Muhtar köyde hem yerel yönetimin hem de özel yönetimin başıdır Köy ilköğretim okulu müdürü ve köy imamı köy ihtiyar heyetinin doğal üyeleridir Diğer üyeler 5 yılda bir seçilen üyelerdir bunlara aza da denir Köy yönetiminin geliri köylünün gelir durumuna göre alınan salma adındaki vergidir Köy halkı bazı işleri ortaklaşa çalışarak yaparlar buna imece denir

29-İL YÖNETİMİ KAÇ BÖLÜMDEN OLUŞUR?

Vali,İlyönetim başkanları, İl idare kurulu

30-YEREL YÖNETİM KURULUŞLARI HANGİLERİDİR?

İl özel idare, Belediye yönetimi ve Köy yönetimi?dir

31-VATANDAŞ KİMDİR?

Vatandaş :Belli bir vatan parçasında yaşayan ve yaşadığı ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlı ve hak ve sorumlulukları olan kimselere vatandaş denir

32-VATANDAŞLIK HAKLARI NEYE DENİR?

Kişilerin toplumla ilişkilerinden doğan haklara denir

33-VATANDAŞLIK HAKLARI NELERDİR?

Üç gruptur sosyal haklar, ekonomik haklar, siyasal haklar

34-SOSYAL HAKLAR NELERDİR?

Toplum yaşamında herkese insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi,sağlamayı amaçlayan haklardır Sosyal haklardan başlıcaları;

Ailenin korunması,

Eğitim ve öğrenim hakkı,

Sağlık, çevre ve konut hakkı,

Soysak güvenlik hakkı

Sanat ve sanatçının korunma hakkı

gençliğin korunması ve sporun desteklenmesi,

tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması gibi haklardır

35-BİR ÜLKEDE SOSYAL HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNMADIĞINDA HANGİ SORUNLAR ORTAYA ÇIKAR?

1 Toplumda ekonomik açıdan güçsüz olanlar, güçlüler karşısında korunamaz ve adalet sağlanamaz

2 İnsanın yaşam mücadelesi zorlaşır, insan onuruna uygun bir ortamda yaşam gerçekleşemez

3 Yoksulluk ortadan kalkmaz, artar Fakirler hiç bir haktan yararlanamaz

4 Toplumda huzur ve güven kalmaz Bunalımlar artar

5 İnsan imkanlarını geliştiremez Bilim sanat ve teknolojik alanlarda etkinlikler gerçekleştiremez

36-EKONOMİK HAKLAR NELERDİR?

Devlet güçsüzleri, güçlüler karşısında korumak gerçek eşitliği ve toplumsal dengeyi sağlamak amacıyla vatandaşlara ekonomik haklar tanımıştır

Çalışma hakkı,

Sendika kurma hakkı

Toplu iş sözleşmesi ,grev ve lokavt hakkı

Adil ücret ve dinlenme hakkı

Mülkiyet hakkı

tüketici hakları gibi haklar başlıca ekonomik haklardır

37-GREV,LOKAVT VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ NE DEMEKTİR?

Grev: İşçilerin topluca işi durdurmasıdır

Lokavt:İşçilerin topluca işveren tarafından işten uzaklaştırılmasıdır

Toplu iş sözleşmesi:Çalışma şartlarını ve iüçretleri belirlemek üzere işçilerle işverenler arasında yapılan antlaşma

38-BİR ÜLKEDE EKONOMİK HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNAMADIĞINDA HANGİ SORUNLAR ORTAYA ÇIKAR?

1 İnsanın doğuştan sahip olduğu temel haklar korunamaz

2 Çalışanlar emeğinin karşılığını alamaz

3 Çalışanların sağlıklı bir ortamda çalışmalar mümkün olmaz

4 İnsanların hak ve özgürlükleri korunamaz


39-SİYASAL HAKLAR NELERDİR?

Vatandaşların ülke yönetimine katılmasını sağlayan haklara siyasal haklar denir

Seçme ve seçilme hakkı,

vatandaş olma hakkı,

kamu hizmetine girme hakkı,

dilekçe hakkı başlıca siyasal haklardır

40-ÜLKEMİZDE HANGİ TÜR SEÇİM SİSTEMİ UYGULANMAKTADIR?

Genel oy prensibine dayalı--- kapalı oy ---Açık sayım

KİMLER, SEÇİMLERDE OY KULLANAMAZLAR?

Askeri öğrenciler--- er ve erbaşlar---, hükümlüler----, 18 yaşın altındaki çocuklar?Akıl hastaları

TC Vatandaşı olmayanlar

41-KADINLAR KAÇ YILINDA SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI KAZANMIŞLARDIR?

1934 yılında

42-BİR ÜLKEDE SİYASAL HAKLAR EŞİTLİKLE KORUNDUĞUNDA HANGİ FAYDALAR SAĞLANIR?

İnsanların her türlü zorlamadan, devletin ve diğer insanların baskısından uzak kalmaları ve yaşamlarını kendi istedikleri gibi düzenlemeleri kolaylaşır

*Kişiye, başkalarının ve devletin karışamayacağı güvenli bir ortam yaratılabilir İnsanlar bu ortamda hukukun izin verdiği ölçüde başkalarına zarar vermeden haklarını özgürce kullanabilirler

*Demokrasinin işlerlik kazanması ve sürekli korunması sağlanabilir