Tasmanya-Tarihi-Ekonomisi

Tasmanya-Tarihi-Ekonomisi



Avustralya'nın en küçük eyaletidir Anakaranın güneydoğu ucundan 240 km genişlikteki Bass Boğazı ile ayrılmış, yürek biçimli bir ada olan Tasmanya'nın yüzölçümü, çevresindeki küçük adalarla birlikte 68332 km2'dir Tasmanya'nın çevresindeki adaların en önemlileri King ve Flinders adalarıdır Tasmanya, Buzul Çağı döneminde kıtaya bağlıydı ve Avustralya'nın doğu kıyısı boyunca uzanan sıradağların bir parçasıydı Bu nedenle dağlık olan adanın büyük bölümü 600 metreden yüksektir Adadaki en yüksek doruk, 1617 metre yüksekliğindeki Ossa Dağı' dır Tasmanya'nın büyük bölümü çok güzeldir




Bazryerleri çok engebeli olduğu için her yeri keşfedilmiş değildir Dağlar arasında çok sayıda büyük gölün yanı sıra hızlı akışlı ırmakların kaynakları vardır Bu nedenle Tasmanya Avustralya kıtasından daha sulaktır Adanın başlıca ırmakları güneydeki Denvent ve Huon ile kuzeydeki Tamar-Esk akarsu sistemidir Bu ırmaklar düz ve verimli havzaları akaçlar Rüzgârın genellikle batıdan esmesine bağlı olarak Tasmanya'nın batı kıyısı çok yağış alır Bu nedenle ormanlann çok sık ve gür olduğu bu bölge tanma uygun değildir Adanın doğusunda da ormanlar vardır, ama açık alanlar daha fazladır Tasmanya'da iki ilginç hayvan türü yaşar




Bunlardan biri, küçük bir ayıyı andıran ve tasmanyaşeytanı adı verilen keseli bir memeli hayvandır (bak Tasmanya şeytani) Öbürü ise çizgili postlu, etçil bir keseli olan tasmanya-kurdudur Tasmanyakurdunun soyunun tükendiği sanılmaktadır Ama çok ender de olsa, hâlâ görüldüğü söylenmektedir (bak TasmanYA KURDU) Tasmanya'nın ilk yerli halkı Avustralya'da yaşayanlardan oldukça farklıydı Ama, Avrupalı göçmenler bunlan yavaş yavaş yok ettiler





19 yüzyılın sonlanna doğru Tasmanya Yerlileri tümüyle ortadan kalktı Tasmanya' da yaşayan Avrupalılar'ın çoğunluğu İngiliz kökenlidir Tasmanya'nın başkenti Hobart'tır Kuzey-doğudaki Launceston adanın ikinci büyük kentidir Kuzey kıyısındaki Burnie ve Devon-port Tasmanya'nın öbür kentleridir Ekonomi Tasmanya ormanlarından inşaatlarda, mobilya ve kâğıt üretiminde kullanılan kereste elde edilir Güneyde, özellikle Huon ve Der-vvent vadilerinde yetişen meyvelerin en önemlisi elmadır Bu bölgede çilek, kiraz gibi meyveler de yetiştirilir Verimli kuzeybatı kıyılarında üretilen başlıca ürünler sığır eti, süt ürünleri ve patatestir





Orta ve Doğu Tasmanya'da koyun beslenir Avustralya'nın yüksek nitelikli merinos koyunlarının başlıca kaynağı Tasmanya'dır Tasmanya'nın maden kaynakları zengindir Kuzeydoğudaki Aberfoyle'da kalay ve tungsten, batı kıyısı yakınlarındaki Mount Lyell' de bakır ve daha kuzeydeki Mount Read'de çinko çıkarılır Çok zengin demir cevheri yatakları bulunan Tasmanya'da en çok çıkarılan maden cevheri demirdir Bu demir cevherinin bir bölümü işlenmeden Japonya'ya satılır Mount Lyell ve Mount Read bölgelerinde önemli miktarda altın da çıkarılır Tasmanya' da çıkarılan kömürün niteliği düşüktür Zengin su kaynaklarından elde edilen elektrik enerjisi karşısında kömürün ekonomideki önemi azalmaktadır Ucuz elektrik enerjisi Tasmanya'da sanayinin gelişmesini hızlandırmıştır Sanayideki çeşitlilik, ülke kaynaklarının bolluğunu ve çeşitliliğini yarısı tmaktadır Sanayi kuruluşları Launceston yakınlarında Bell Bay'deki alüminyum sanayisinden, kâğıt, gübre, sülfürik asit, yünlü dokuma, makine, tuğla, mobilya ve gıda sanayisine kadar birçok değişik dalı kapsar





Tasmanya'da 6-16 yaşlarındaki çocukların okula gitmeleri zorunludur 1960'ta da ortaöğretim ile üniversite arasında bir eğitim basamağı oluşturan yeni okullar açıldı Avustralya'nın Melbourne ve Sydney limanlarıyla Tasmanya'nın Hobart, Burnie ve Devonport limanları arasında düzenli deniz ulaşımı vardır Ada havayoluyla da Melbourne ve Sydney'e bağlıdır Tarih Tasmanya'yı 1642'de Hollandalı kâşif Abel Tasman keşfetti ve adaya Hollanda Doğu Hint Adaları Valisi Van Diemen'in adını verdi Avrupalılar'ın adaya ilk yerleşimi 1803'te birkaç İngiliz subay ve bir grup tutuklunun Derwent halici kıyısında, bugün Hobart kentinin kurulu olduğu yerin karşısındaki Risdon Koyu'na çıkmalarıyla gerçekleşti 1820'lere gelindiğinde adadaki 5000 kişinin yaklaşık yarısı buraya önceden tutuklu olarak getirilmiş olanlardı Önceleri Sydney' den yönetilen bu yerleşim 1825'te ayrı bir sömürge oldu Ada bir süre daha İngiltere'nin "imparatorluk tutukevi" olarak kullanıldı




Ne var ki, 1840'larda göçmenler adaya daha fazla tutuklu gönderilmesine karşı çıktı Tutukluları getiren son gemi adaya 1853'te geldi Sömürge 1855'te özerkliğe kavuştu ve adı Tasmanya olarak değiştirildi Ama ticaretin güçlüğü ve para sıkıntısı nedeniyle bir süre yoksulluk çekildi Birçok Tasmanyalı, Yeni Güney Galler ve Victoria'daki altın madenlerinde şanslannı denemek amacıyla Avustralya'ya gitti 1870'lerde Tasmanya'da kalay, gümüş, altın gibi madenlerin bulunmasıyla birlikte ada zenginleşmeye başladı Madenlerin yanı sıra yün ve meyve de dışarı satılan değerli ürünler arasına girdi 1876'da tamamlanan Hobart-Launceston Demiryolu ticaretin gelişmesine yardımcı oldu, (Bu demiryolu artık kullanılamamaktadır)




1890'larda gelişmenin yavaşlamasıyla Tas-manyahlar yaşamlarını kazanmak için yeniden Avustralya'ya gitmeye başladı Bu nedenle Tasmanya'nın dışarı sattığı en değerli şeyin insan olduğu söylenir Ama II Dünya Savaşı ndan sonra kıtaya göç durdu ve Tasmanya'nın zenginliği meyve, yün ve sebze üretiminin yanı sıra sağlam bir sanayi temeline oturtuldu Tasmanya'ya gelen turistler adayı genellikle çöllerle kaplı, uçsuz bucaksız Avustralya'dan çok farklı bulur Daha canlı ve daha yeşil olan adanın İngiltere'ye benzediği de söylenir Buna karşılık Tasmanya, Avustralya'nın gelişmesinin kıtaya getirdiği hızlı değişimden bir ölçüde kopuk kalmıştır Tasmanya'nın nüfusu 444200'dür (1986) Bunun yarıya yakını Hobart'ta yaşar