Hava Olayları ( Rüzgar , Fırtına , Kasırga , Tayfun , Hortum )

HAVA OLAYLARI ( RÜZGAR , FIRTINA , KASIRGA , TAYFUN , HORTUM )

Hava sıcaklığı sürekli olarak değişir Ilık , sıcak ve soğuk olabilir Bunun türlü nedenleri vardır Dünya Güneş’in çevresinde dönerken , güneş ışınları Dünya’mıza bazen dik bazen de eğik olarak gelir Dik olarak gelen ışınlar yeryüzünü daha fazla ısıtır Eğik olarak gelen ışınlar ise daha az ısıtır Yeryüzünün Güneş’ten gelen bu farklı ölçülerde ısı almasından mevsimler oluşur Hava sıcaklığı gün içinde de değişir Sabah ve akşam saatlerinde güneş ışınları eğik geldiği için yeryüzü çok ısınmaz Öğle saatlerinde güneş ışınları dik geldiği için sıcaklık artar

Hava sıcaklıklarındaki bu değişmeler hava olaylarını oluşturur Rüzgar , tayfun , fırtına , kasırga ve hortum yaşantımızda karşılaştığımız hava olaylarındandır Şimdi bu hava olaylarının nasıl oluştuğunu öğrenelim

RÜZGÂR : Dünyamızı saran hava tabakası ağırlığı nedeniyle yeryüzüne bir kuvvet uygular Buna kuvvete hava basıncı denir Isınan hava yükselir Bu nedenle yeryüzüne yaptığı basınç azalır Fakat yeryüzünün her yerinde sıcaklık farkı aynı değildir Hava sıcaklığının düşmesi durumunda ise havanın yeryüzüne yaptığı basınç artar Bu durumda ısınan hava ile soğuk hava sürekli yer değiştirir Yani ısınan bölgeler ile soğuk bölgeler arasında sürekli bir hava akımı vardır Bu hava akımına rüzgâr adı verilir Hafif esen rüzgara yel denir Şiddeti fazla değildir İnsanlar rüzgârlara değişik adlar vermişlerdir Örneğin ülkemizde değişik yönlerden esen rüzgârlar vardır Bunlar yıldız , lodos , poyraz , karayel gibi

FIRTINA : Kimi rüzgârlar çok şiddetli olur Saatteki hızı 100 – 110 km yi bulan rüzgârlara fırtına adı verilir Fırtına farklı sıcaklıktaki hava kütlesinin çarpışmasıyla oluşur Fırtınalar büyük zararlara neden olabilir Yerleşim alanları ve insanlar zarar görür Fırtınalar farklı şekillerde ortaya çıkabilir Bazı fırtınalar şiddetli yağmur , kar ve dolu getirebilir Bu durumda fırtınanın zararları daha da artar

KASIRGA : Kasırga fırtınanın çok şiddetli halidir Saatteki hızı 300 km yi bulan yağmurlu fırtınalara kasırga adı verilir Kasırgalar genel olarak büyük can ve mal kaybına neden olur Kasırgalar geniş alanları etkileyebilir Amerika kıtasının güney ve orta bölümlerinde görülür Kasırgalar deniz suyu sıcaklığının 27 dereceden fazla olduğu sıcak denizlerde görülür

TAYFUN : Büyük Okyanus’un batısında ve Çin Denizinde görülür Şiddetli kasırga anlamına gelir Tayfunlar yerleşim bölgelerinde yapıların bir bölümünün yıkılmasına yol açar

HORTUM Sıcak ve nemli hava ile soğuk havanın şiddetle yer değiştirmesi sırasında dönen rüzgarlar oluşur Bu rüzgârlara hortum adı verilir Hortum genel olarak şiddetli fırtınalar sırasında meydana gelir Hortumlar ağır cisimleri bile yerden kaldıracak kadar güçlü olabilir Genellikle Amerika Birleşik Devletleri’nin Teksas ve Illionis eyaletlerinde görülür

Hava Olaylarının Canlılara Etkisi

Rüzgar fırtına kasırga tayfun ve hortum gibi hava olayları canlılara üzerinde olumsuz etkiler yapar Normal şiddette esen rüzgarın olumsuz bir etkisi olmaz Şiddetli rüzgârlar ise verimli toprakları sürükleyerek erozyona sebep olur Kayaları aşındırarak parçalar

Fırtına tayfun kasırga ve hortum gibi hava olayları ise büyük zararlara yol açabilir Bu hava olayları sonucunda su baskınları sel felaketi olur Ekili araziler zarar görür Binalarda hasarlar meydana gelir Hava deniz ve kara ulaşımı durur Ölümler ve yaralanmalar görülür Şehrin telefon elektrik ve su şebekeleri zarar görür

İnsanlar sıcaklık değişiminden etkilenmemek için mevsimlere göre giyinirler Hayvanların bazı mevsimlerde derilerinin renginin ve kalınlığının değişmesi tüy dökmeleri göç etmeleri ve kış uykusuna yatmalarının sebebi ise bu sıcaklık değişikliklerinden zarar görmemeleri içindir

Hava Durumunun Gözlenmesi

Hava durumunu inceleyen bilim dalına meteoroloji adı verilir Hava tahminleri günlük yaşantımız için çok önemlidir İnsanlar gelecekteki hava koşullarına göre kendilerini hazırlar Hava deniz ve kara ulaşımında hava durumuna göre önlemler alınır Tarımla uğraşan çiftçiler ürünlerini ekerken biçerken ilaçlama yaparken yada ürününü toplarken hava durumu ile ilgili tahminleri göz önüne almak zorundadır

Meteoroloji uzmanları hava olaylarını gözleyerek gelecekteki hava olayları hakkında tahminler yaparlar Günümüzde bu uzmanlar hava tahminleri yapmada çok gelişmiş araçlardan yararlanmaktadır Bu uzmanlar havanın sıcaklığını rüzgarın hızını gökyüzünde hareket halinde olan bulutları gözlemleyerek hava tahmini yaparlar İnsanlar da bu tahminleri radyo ve televizyon aracılığı ile öğrenerek günlük yaşantılarını gelecekteki hava durumuna göre ayarlar